Trudne rozmowy z dzieckiem…. o śmierci Zbliża się pierwszy

Trudne rozmowy z dzieckiem…. o śmierci
Zbliża się pierwszy listopada, czas refleksji, zadumy i wspomnieo… Mogą pojawid się pytania naszych
pociech o przemijanie czy śmierd. Rozmowy o śmierci są trudne dla osób dorosłych, więc jak na taki
temat porozmawiad z dzieckiem? A może nie rozmawiad? Udawad, że śmierd nie istnieje? Przecież
przedszkolak jeszcze tego nie zrozumie…. Co zrobid, gdy dziecko zapyta o śmierd?
Nie ma jednego, sprawdzonego sposobu, ale przede wszystkim należy z dzieckiem byd szczerym, nie
unikad rozmów na trudne tematy, aby nie stały się one tematami tabu. Prawda, jest najbardziej
uniwersalną metodą. Oczywiście musi ona byd dostosowana do wieku dziecka, co jednak nie
usprawiedliwiaeufemizmów czy kłamstw. Wprowadzają one dziecku zamęt i wymagają później
wielokrotnego korygowania obrazu świata. Opowiadanie dziecku, że „babcia odeszła”, może zrodzid
pytanie: „To kiedy wróci?”. Mówiąc dziecku, że osoba „zasnęła na wieki” możemywywoład w nim lęk
przed zasypianiem – „może ja też kiedyś zasnę i już się nie obudzę?” W takim razie co powiedzied
dziecku?
Najlepiej tłumaczyd dziecku, że po śmierci nie można wykonywad pewnych czynności np., że nie
można poruszad się, patrzed, myśled ani czud, jeśd, czytad itp. W trakcie rozmowy mogą również
pojawid się pytania o śmierd rodzica. Na te pytania również należy odpowiedzied zgodnie z prawdą:
„Tak wszyscy kiedyś umrą, ale myślę, że my będziemy jeszcze długo żyd i razem dożyjemy starości.”
Zdarzają się sytuacje, kiedy rodzice starają się „oswoid” śmierd używając różnego rodzaju przenośni i
porównao. Niestety w ten sposób możemy wprowadzid zamęt w myśleniu dziecka, niejednokrotnie
również wywoład lęki i obawy np.: porównanie śmierci do snu wiąże się z ryzykiem pojawienia się
lęku dziecka przed snem i zasypianiem. Nie mów, że ktoś odszedł czy wyjechał daleko. Dziecko
będzie się zastanawiad dlaczego ten ktoś się nie pożegnał i może wciąż dopytywad, kiedy wróci. Może
też poczud się opuszczone i porzucone. Będzie się obawiad, że każdy kto wyjeżdża, już nie wróci. Nie
oszukuj dziecka, że tylko starzy ludzie umierają. Na pewno wkrótce dowie się, że to nie jest prawda.
Unikaj stwierdzeo, że przyczyną śmierci była choroba. Maluch nie widzi różnicy między zwykłym
przeziębieniem, a śmiertelną chorobą i może byd przerażony, gdy on sam, bądź też ktoś inny z rodziny
zachoruje. Należy wyjaśniad, że tylko bardzo poważna choroba może spowodowad śmierd.
W rozmowie z dzieckiem unikaj stwierdzeo, że jeszcze ma czas się tym martwid. Każdy musi
problem śmierci zrozumied i oswoid. Jeśli dziecko zadaje pytanie, to znaczy, że jest gotowe na, chodby
częściowe, jego zrozumienie. Nie ma nic gorszego niż robienie ze śmierci tematu tabu. Powoduje to
nagromadzenie się lęków, obaw i niepewności.
Przedszkola Pomaraoczowa Ciuchcia
Bemowo I, Bemowo II, Białołęka, Centrum, Jabłonna,Józefosław,
Mokotów, Pruszków, Ursus,Ursynów, Wilanów, Włochy
www.pomaranczowa-ciuchcia.pl
[email protected]
Na trudne rozmowy o śmierci nigdy nie jest zbyt wcześnie, jednak należy pamiętad, aby były one
prowadzone w sposób naturalny. Okazje do takich rozmów nasuwają się same chodby podczas
jesiennych spacerów – spadające liście, martwy ptak w parku, zwiędły kwiatek, to wszystko pozwala
na tłumaczenie, że to co się narodziło, przemija. Dobrą okazją do rozmowy jest pierwszy listopada,
kiedy odwiedzamy groby bliskich. Możemy nie tylko zapalad znicze, ale także mówid o tym, kim i jacy
byli, co po sobie zostawili – to jedyny w swoim rodzaju czas rozmowy o przemijaniu. Ważne jest, aby
z dzieckiem rozmawiad szczerze i bez skrępowania. Podążad za tropem zadawanych przez niego
pytao. Jeśli przestaje pytad, to znaczy, że musi to sobie przemyśled lub jego ciekawośd została
zaspokojona. Utrata zainteresowania tematem jest też jednym ze sposobów obrony przez zbyt dużą
dawką informacji. Należy zatem pamiętad, aby nie przesadzid też w drugą stronę – śmierd to nie jest
temat na jedną rozmowę. Świadomośd dziecka na ten temat powinna byd kształtowana stopniowo i
powoli. Zatem nie bójmy się z naszymi dziedmi rozmawiad również o śmierci, mimo iż jest to trudny
temat.
Zachęcam również do zapoznania się z poniższą literaturą, która będzie pomocna w
wytłumaczeniu dziecku tak trudnego i emocjonalnego tematu jakim jest śmierd: "Jesieo liścia Jasia"
Leo Buscaglia, „Bracia Lwie Serce” A. Lindgren, „Cukierek dla dziadka Tadka” I. Brezinovej czy „Żegnaj
panie Muffinie” U. Nilsson, „Gęś, śmierd i tulipan" Wolf Erlbruch,a dla trochę starszych dzieci „Oskar i
Pani Róża” E.E. Schmitta lub „Dokąd odchodzisz” S. Rartan, „Lato Garmanna" Stian Hole, "Olivier i
zeszyt z marzeniami" SallyNicholls.
Magdalena Dulęba-Basior
Przedszkola Pomaraoczowa Ciuchcia
Bemowo I, Bemowo II, Białołęka, Centrum, Jabłonna,Józefosław,
Mokotów, Pruszków, Ursus,Ursynów, Wilanów, Włochy
www.pomaranczowa-ciuchcia.pl
[email protected]