PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO GMINY NAGŁOWICE

Transkrypt

PROGRAM ROZWOJU
LOKALNEGO
GMINY NAGŁOWICE
1
Nagłowice 2004
SPI S T REŚCI
I O BSZ AR I CZ AS RE AL IZ ACJ I PL ANU RO Z WO J U L O KAL NEG O . . . . . . . 4
I I. AKT UAL NA SYT UACJ A SPO Ł ECZ NO - G O SPO DARCZ A W
G MIN IE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. ……6
2 . An a li za sp o łe czn o- g o spo d a r cza . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . 6
2. 1. Ludność ...................................................................................................................6
2. 2. Środowisko przyrodnicze ........................................................................................ 9
2. 3.Turystyka ..................................................................................................................9
2. 4. Zagospodarodanie przestrzenne ...........................................................................10
2. 4. 1. Gospodarka wodno- ściekowa ...........................................................................11
2. 4. 2. Gospodarka odpadami ..................................................................................... 11
2. 4. 3. Ochrona powietrza ............................................................................................12
2. 4. 4. Ochrona gleby ................................................................................................. 13
2. 4. 5. Zanieczyszczenia obszarowe ............................................................................13
2. 4. 6. Zaopatrzenie w wodę .........................................................................................13
2. 4. 7. Oczyszczalnia ścieków i kanalizacjia .................................................................14
2. 4. 8. Łączność i telefonizacja .....................................................................................14
2. 4. 9. Drogi ..................................................................................................................14
2. 4.10. Komunikacja .....................................................................................................17
2. 4. 11. Internet ............................................................................................................ 17
2. 5. Nieruchomości Gminy Nagłowice ..........................................................................18
2. 6. Obiekty Dziedzictwa Kulturowego ........................................................................18
2. 7. Gospodarka Gminy Nagłowice ..............................................................................21
2. 8. Rolnictwo ...............................................................................................................21
2. 8. 1. Produkcja roślinna .............................................................................................23
2. 8. 2. Produkcja zwierzęca ..........................................................................................25
2. 8. 3. Maszyny rolnicze ...............................................................................................27
2. 8. 4. Uwarunkowania przyrodnicze produkcji rolniczej ..............................................27
2. 9. Struktura podstawowych branż na terenie gminy ..................................................29
2. 9. 1. Diagnoza stanu ..................................................................................................29
2. 9. 2. Zakłady produkcyjno- usługowe ........................................................................31
2.10. Sfera społeczna ..................................................................................................32
2.10.1. Charakterystyka bezrobocia .............................................................................32
2.10. 2. Oświata i sport..................................................................................................33
2.10. 3. Służba zdrowia..................................................................................................35
2.10. 4. Stan bezpieczeństwa.........................................................................................35
2. 10. 5. Inne jednostki usługowe ..................................................................................36
III. PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA RADY GMINY POLEGAJACE NA
POPRAWIE SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY ....................................................37
3. 1. Drogi ......................................................................................................................37
3. 2. Ochrona Środowiska i Gospodarka Wodno-Ściekowa ..........................................38
Nagłowice 2004
2
3. 3. Gospodarka Odpadami ..........................................................................................39
3. 4. Ochrona Przyrody ..................................................................................................39
3. 5. Kultura i Sport ........................................................................................................39
3. 6. Stan Bezpieczeństwa ............................................................................................39
IV. ZAMIERZENIA NA LATA 2007- 2013 .....................................................................40
4. Cele i Zadania ............................................................................................................40
4. 1. Cele .......................................................................................................................40
4. 2. Zadania ..................................................................................................................40
4. 3. Drogi ......................................................................................................................42
4. 4. Ochrona Środowiska i Gospodarka Wodno-Ściekowa ......................................... 42
4. 4. Stan Bezpieczeństwa ............................................................................................42
V. KIERUNKI ROZWOJU GMINY NAGŁOWICE .........................................................43
5. 1. Pobudzanie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców gminy poprzez
przełamywanie bariery mentalności i utrzymującej się bierności...........................43
5. 2. Restrukturyzacja rolnictwa poprzez ograniczenie jako funkcji rolniczych na
rzecz nierolniczych.................................................................................................44
5. 3. Rozwój agroturystyki i innych form wypoczynku....................................................45
5. 4. Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju usług i małych przedsiębiorstw ....47
3
Nagłowice 2004
I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO
Gmina Nagłowice położona jest w południowo-zachodniej części województwa
świętokrzyskiego, w sąsiedztwie gmin: Jędrzejów, Sędziszów, Słupia Jędrzejowska,
Moskorzew, Radków i Oksa i zajmuje obszar 11 730 ha.
Biorąc pod uwagę powierzchnię i ilość miejscowości gmina klasyfikuje się
w przedziale średnich gmin w województwie świętokrzyskim. Natomiast pod względem
gęstości zaludnienia w stosunku do średniej wojewódzkiej i sąsiednich gmin klasyfikuje
się poniżej średniej.
Szansą dla rozwoju gminy jest agroturystyka, ponieważ te tereny są bogate
w runo leśne, lasy oraz stawy i dlatego upodobali je sobie przedstawiciele
Unii Europejskiej, proponując i wspomagając w 1997 r. w ramach programu Tourin II,
zorganizowanie modelowej gminy agroturystycznej.
Gospodarstwa agroturystyczne nie były formalnie zrzeszone, dopiero w 2004 roku
w naszej gminie powstało „Stowarzyszenie Agroturystyczne Gminy Nagłowice”, które
zrzesza 23 członków, z których 12 prowadzi gospodarstwa, a pozostali czynnie
uczestniczą w tworzeniu się stowarzyszenia. Gospodarze polecają w swych ofertach
walory swoich gospodarstw, położenie oraz liczbę miejsc noclegowych. Tworzenie się
takich gospodarstw może być alternatywą w zmniejszeniu bezrobocia, poprawie bytu na
wsi, zmniejszeniu wyludnienia wsi. Wypoczynek na czystej wsi z mało
zanieczyszczonym środowiskiem zaczyna być popularny nie tylko w atmosferze
rodzinnej, ale również zaczynają być modne wyjazdy integracyjne organizowane przez
firmy. Może agroturystyka stanie się dodatkowym źródłem dochodu w naszej gminie.
Gmina wyróżnia się bogatą przeszłością historyczną, w szczególności związaną
z Mikołajem Rejem oraz występowaniem unikalnych obiektów historycznych
i przyrodniczych. Walory te będą w najbliższej przyszłości aktywizować rozwój turystyki
i różnych form wypoczynku.
Gmina duży nacisk kładzie na promocję w formie folderów, ulotek reklamowych, na
których umieszczone są informacje o gminie, zabytkach, miejscach pamięci, noclegach,
bazie gastronomicznej. Czynnie uczestniczy w targach turystycznych. Jako jedna
z nielicznych gmin wiejskich posiada własny Punkt Informacji Turystycznej. Również
w Internecie umieszczona jest informacja dotycząca agroturystyki i oferta naszych
gospodarzy. Mamy swoją stronę www.naglowice.glt.pl, na której znajdują się
informację o władzach gminy, historii, kulturze, szkolnictwie, sporcie, turystyce. Można
tam również znaleźć oferty przetargów, wydarzeń i aktualne ogłoszenia. Prowadzimy
Biuletyn Informacji Publicznej (www.naglowice.asi.pl). Nasz adres internetowy e-mail
to [email protected]
Gmina Nagłowice charakteryzuje się wyższym poziomem od średniej
wojewódzkiej w zakresie:
- ilości osób na jedną izbę mieszkalną,
- obszarów objętych specjalną ochroną (parki krajobrazowe i rezerwaty),
Nagłowice 2004
4
- stanu środowiska (małe zanieczyszczenie),
- ilości bezrobotnych.
Niższy poziom od średniej wojewódzkiej występuje w zakresie:
- lesistości,
- powierzchni i ilości wsi,
- gęstości zaludnienia,
- liczby ludności posiadającej średnie lub wyższe wykształcenie,
- dochodów ludności licząc na 1 osobę,
- stopnia zwodociągowania.
Misją rozwoju gminy Nagłowice jest systematyczne podnoszenie poziomu życia ogółu
mieszkańców gminy. Dla zapewnienia osiągnięcia celu fundamentalnego wyrażonego
misją rozwoju wskazano cztery cele bezpośrednie oraz trzy cele pośrednie, które
warunkują realizację celów bezpośrednich.
Układ celów przedstawia się następująco:
Cele bezpośrednie:
1. Pobudzenie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców gminy poprzez
przełamywanie bariery mentalności i utrzymującej się bierności.
2. Restrukturyzacja rolnictwa poprzez ograniczenie funkcji rolniczych na rzecz
nierolniczych.
3. Rozwój agroturystyki i innych form wypoczynku.
4. Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju usług i małych zakładów
produkcyjnych.
Cele pośrednie:
1. Rozwój infrastruktury technicznej.
2. Rozwój infrastruktury społecznej.
3. Ochrona środowiska naturalnego.
Cele bezpośrednie będące również kierunkami rozwoju zostały dookreślone poprzez
wskazanie działań operacyjnych lub przedsięwzięć do realizacji.
5
Nagłowice 2004
II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W GMINIE.
2. Analiza społeczno- gospodarcza gminy Nagłowice
Gmina Nagłowice położona jest w południowo-zachodniej części województwa
świętokrzyskiego, w sąsiedztwie gmin: Jędrzejów, Sędziszów, Słupia Jędrzejowska,
Moskorzew, Radków i Oksa i zajmuje obszar 11 730 ha. Większość obszaru gminy leży
w dorzeczu rzeki Białej Nidy, tylko część południowa znajduje się w dorzeczu rzeki
Mierzawa.
Biorąc pod uwagę powierzchnię i ilość miejscowości gmina klasyfikuje się
w przedziale średnich gmin w województwie świętokrzyskim. Natomiast pod względem
gęstości zaludnienia w stosunku do średniej wojewódzkiej i sąsiednich gmin klasyfikuje
się poniżej średniej.
Obszar Nagłowic
zaliczony został
w
planach przestrzennego
zagospodarowania województwa jako gmina posiadająca duże możliwości dla
rozwoju turystyki, a przede wszystkim agroturystyki.
Teren gminy charakteryzuje się wysokim walorami krajoznawczymi oraz
przyrodniczymi i stanowi w województwie jeden z głównych obszarów, na którym mogą
i powinny rozwijać się wszystkie formy rekreacji i wypoczynku.
Ściślejsze związki Gmina Nagłowice utrzymuje z Jędrzejowem i Sędziszowem,
ze względu na zatrudnienie mieszkańców Nagłowic w przedsiębiorstwach tych gmin.
Zauważa się większe oddziaływanie na gminę Jędrzejów, ponieważ znaczna część
młodzieży uczy się tam w szkołach średnich. Sytuacja ta zmieniła się z chwilą
powstania powiatu jędrzejowskiego – nowej jednostki samorządowo-organizacyjnej,
koordynującej niektóre dziedziny życia społecznego
Przez teren gminy przebiega droga krajowa Nr 78 o długości 15 km (Cierno,
Zdanowice, Nagłowice, Ślęcin, Jaronowice), droga wojewódzka o długości 3 km
(Sulejów – Nagłowice), drogi powiatowe o łącznej długości 58,355 km oraz drogi
gminne o długości 40,2 km.
Problem budowy dróg obecnie jest najpoważniejszym do rozwiązania.
2.1. Ludność.
Według stanu na dzień 07.04.2004 roku ludność Gminy Nagłowice liczyła 5601 osoby,
w tym mężczyzn - 2 815 i kobiet - 2786. Na 100 mężczyzn przypada prawie 99 kobiet.
Gęstość zaludnienia na 1 km 2 wynosi 48 osób.
6
Nagłowice 2004
Tabela nr 1
Ludność zamieszkuje w 17 sołectwach:
Pobyt stały
Pobyt
K
M
Razem
Czasowy
1. Brynica Mokra-
210
0
102
108
210
2. Caców -
128
3
65
66
131
3. Chycza Brzóstki-
31
3
14
20
34
4. Cierno Żabieniec-
473
3
243
233
476
5. Deszno-
569
5
279
295
574
6. Jaronowice-
306
2
152
156
308
7. Kuźnice-
66
0
37
29
66
8. Nagłowice-
837
67
441
463
904
9. Nowa Wieś-
258
2
133
127
260
10. Rakoszyn-
347
5
176
176
352
11. Rejowiec-
60
4
29
35
64
12. Ślęcin-
402
6
213
195
408
13. Trzciniec-
653
2
334
321
655
14. Warzyn Pierwszy-
310
2
160
152
312
15. Warzyn Drugi-
254
1
120
135
255
16. Zagórze-
333
1
165
169
334
17. Zdanowice-
252
6
123
135
258
RAZEM
K:2786
M:2815
5601
Sama wieś Nagłowice liczy 904 osoby, pozostałe wsie są to natomiast
miejscowości o bardzo zróżnicowanej liczbie mieszkańców. W 3-ech miejscowościach
mieszka poniżej 100–osób, w jednej zamieszkuje poniżej 200 osób, w 4-ech kolejnych
liczba mieszkańców wynosi poniżej 300 osób, w czterech następnych wsiach liczba
mieszkańców przekracza 300 osób, w dwóch następnych mieszka powyżej 400
mieszkańców, w jednym zamieszkuje powyżej 500 osób i w kolejnej miejscowości
mieszka poniżej 700 osób. Pod względem liczby ludności w skali województwa gmina
lokalizuje się poniżej średniej.
Szczegółowe dane liczbowe podano w tabeli nr 1.
W stosunku do gmin sąsiednich przedstawia się to następująco:
7
Nagłowice 2004
Ludność w gminach sąsiednich:
Tab. Nr 2
Nagłowice, Oksa, Słupia Jędrzejowska, Jędrzejów.
Wyszczególnienie
Pow.
2
w km
Sołectwa
Miejscowości
Ludność
ogółem
mężczyźni
kobiety
na km
2
Ilość
kobiet na
100
mężczyzn
Nagłowice
117
17
17
5601
2815
2786
48
99
Oksa
90
16
13
5 034
2 501
2 533
56
101
Słupia
Jędrzejowska
108
14
14
4 677
2 344
233
43
99
Jędrzejów
216
37
38
29 598 14 414 15184
137
105
Z przeprowadzonych wywiadów, analiz i ankiet oraz danych WUS wynika,
że z rolnictwa w gminie utrzymuje się co drugi mieszkaniec, a co siódmy mieszkaniec
utrzymuje się z emerytury i renty.
Źródła utrzymania mieszkańców gminy zgodnie z przeprowadzoną analizą są następujące:
- praca w gospodarstwie rolnym - 40 %
- emerytury i renty
- 15 %
- gospodarstwo + praca dodatkowa - 20 %
- zasiłki dla bezrobotnych
2%
- praca na własny rachunek
6%
- praca najemna
- 13 %
- inne
4%
Populacja ludzi czynnych zawodowo charakteryzuje się niekorzystną strukturą wieku.
Według dostępnych danych ponad połowę populacji (53 %) stanowią osoby w wieku
powyżej 44 lat, a co piąta osoba jest w wieku poprodukcyjnym.
Zmniejszyła się ilość osób w wieku produkcyjnym z 2930 w 1998 roku
do 2895 w 1999 roku. Wśród osób związanych z rolnictwem 49 %, stanowią kobiety, a
51 % mężczyźni.
Na 1000 mieszkańców w gminie przypada 9,6 urodzeń w skali roku. Współczynnik
dzietności wynosi 1,5 co nie gwarantuje nawet prostej reprodukcji pokoleń. W 2003 roku
przyrost naturalny był ujemny i wynosił -2,8 %.
Maleje też liczba zawieranych małżeństw. Obecnie na 1000 mieszkańców w gminie
przypada 8,2 zawieranych w ciągu roku małżeństw, podczas gdy w latach 80-tych
wskaźnik ten wynosił 11.
Umieralność ludności w gminie Nagłowice jest wyższa niż w miastach.
W 1998 roku w gminie Nagłowice śmiertelność wynosiła 15 zgonów, a średnio
w miastach 12 na 1000 mieszkańców, natomiast w 2003 roku śmiertelność wynosiła
14,6 zgonów w gminie Nagłowice.
8
Nagłowice 2004
2. 2. Środowisko Przyrodnicze
Ochrona przyrody
Na terenie gminy istnieją zabytkowe parki wraz z pomnikami przyrody, wpisane do
rejestru zabytków, z czego parki położone w Nagłowicach i w Desznie stanowią
własność gminy. Parki te wymagają przeprowadzenia znacznych prac porządkowych
i restauracyjnych. Szczególnie w parku wokół Dworku Mikołaja Reja z uwagi na ruch
turystyczny niezbędne jest przeprowadzenie pilnych prac, tak, aby mógł on stanowić
dodatkową atrakcję turystyczną gminy.
2. 3. Turystyka
Turystyka wiejska staje się coraz popularniejszą formą wypoczynku. Agroturystyka
w gminie Nagłowice nie jest zjawiskiem nowym, gdyż pierwsze gospodarstwa
rozpoczęły działalność już w 1994 roku. Obecnie jest 12 gospodarstw rolniczych dobrze
przygotowanych do przyjmowania gości, którym poza zakwaterowaniem oferuje się
wyżywienie, wypoczynek, poznawanie zwyczajów i codziennego życia na wsi. Dla
zainteresowanych gości istnieje możliwość włączenia się do prac polowych.
W samych Nagłowicach znajduje się zespół pałacowo-parkowy przypominający
czasy, gdy od XV do XVII wieku żyła tu rodzina Rejów.
W parku rośnie grupa pięknych dębów, uznanych za pomniki przyrody oraz niezwykle
rzadki w Polsce okaz perukowca podolskiego. Godne uwagi są także między innymi:
choinka kanadyjska, orzech szary, jałowiec wirginijski, aleja grabowa, wiązy i okazałe
modrzewie. Niestety park w ostatnich latach pozostawiony był bez szczególnej
pielęgnacji.
Atutem gminy są duże kompleksy leśne sąsiadujące z typowymi terenami rolniczymi
oraz stawy rybne o łącznej powierzchni 149 ha. Liczne stawy i jeziorka stanowią
prawdziwy raj dla ptactwa wodnego, którego stanowiska należą do unikatowych w skali
kraju. Tereny te wabią swoim urokiem nie tylko ptactwo wodne, ale także wędkarzy.
W naszym rejonie znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych o lokalnym
charakterze. Są tu zalesione wzgórza, oczka wodne, ptactwo i ciekawe okazy flory.
Uzupełnieniem naturalnych warunków są możliwości wypoczynku aktywnego,
spożywania „zdrowej żywności” do uprawy, której istnieją idealne warunki. Ze względu
na rolniczy charakter gminy, agroturystykę należy traktować jako działalność dodatkową
w gospodarstwie rolniczym.
Zachętą do działalności agroturystycznej są sprzyjające warunki prawne
i finansowe. Wstępną rekrutację i ocenę gospodarstwa podejmującego działalność
turystyczną dokonuje kierownik referatu kultury w gminie, a w dalszej kolejności
specjalista
instruktor
Wojewódzkiego
Ośrodka
Doradztwa
Rolniczego
w Modliszewicach. Gospodarstwo po zakwalifikowaniu i wpisaniu do ewidencji, zostaje
włączone do akcji promocyjnej prowadzonej przez gminę i umieszczone w katalogu
gospodarstw agroturystycznych województwa. Gospodarstwo agroturystyczne może
liczyć na bezpłatną reklamę i promocję na targach turystycznych. Rok 1997 był
Nagłowice 2004
9
szczególny dla gminy. Dzięki bezzwrotnej pomocy finansowej Unii Europejskiej dla
Krajów Europy Centralnej i Środkowej gmina uzyskała w drodze wygranego konkursu
znaczną pomoc finansową w wysokości 293 470,00 złotych z przeznaczeniem na
poprawę jakości produktu turystyki wiejskiej. Realizacja projektu pilotażowego pozwoliła
na zrealizowanie modelowego ośrodka turystyki wiejskiej w gminie Nagłowice tak, aby
inne gminy mogły wzorować się na tym przykładzie i wykorzystywać zastosowane
w nim rozwiązania.
W wyniku realizacji projektu powstały w gminie:

Schronisko Młodzieżowe w Nagłowicach,

Punkt Informacji Turystycznej w Dworku Mikołaja Reja,

Świetlica Wiejska w Nagłowicach,

Apartament i pokój w standardzie w Dworku Mikołaja Reja,

Kort tenisowy,

Pole namiotowe z zapleczem przy filialnej Szkole Podstawowej w Rakoszynie,

Wakacyjna baza noclegowa w Szkole Podstawowej w Nowej Wsi,

Oznakowana została ścieżka rowerowa,

5 gospodarstw otrzymało refundację części kosztów w łącznej wysokości
34 288 złotych,
Fundusz koordynacyjny, na który gmina otrzymała 35 000 zł.
Dzięki tym inwestycjom w 1997 roku gospodarstwa agroturystyczne przyjęły na
nocleg z wyżywieniem ponad 500 turystów.
W roku 2003 pokoje gościnne w Dworku Mikołaja Reja udzieliły 240 noclegów. Liczba
zwiedzających Dworek Mikołaja Reja wyniosła 5890 osób. Na terenie gminy Nagłowice
wzdłuż krajowej drogi Nr 78 zlokalizowane są parkingi oraz istnieje dość dobrze
rozwinięta baza gastronomiczna, w miejscowościach Nagłowice, Jaronowice, Cierno
Żabieniec znajdują się zajazdy z miejscami noclegowymi.
Gmina Nagłowice jest członkiem Regionalnej Organizacji Turystycznej, co pozwala na
promowanie gminy na każdej imprezie turystycznej. W latach 2003/2004 gmina
uczestniczyła i będzie uczestniczyć cyklicznie w następujących imprezach:
- Tour-Salon Poznań 2003,
- Targi Turystyczne Warsaw 2003,
- Regiony Turystyczne na Styku Kultur – Łódź 2003, 2004,
- Voyager Kielce 2003, 2004,
- Targi Lato w Warszawie 2004.
Dzięki członkostwu w ROT gmina promowana jest również poza granicami między
innymi na Targach ITB Berlin 2003, 2004.

2. 4. Zagospodarowanie Przestrzenne
Obecne kierunki rozwoju gospodarczego gminy idą w kierunku ochrony środowiska
naturalnego określono terminem „ekorozwój”. Są działaniami ukierunkowanymi na
10
Nagłowice 2004
lokalną przestrzeń ekologiczną. Nie jest to już w ujęciu tradycyjnym tylko ochrona
środowiska, lecz uwzględniający aspekty ekonomiczne, środowiskowe i społeczne
rozwój, bezpieczny i korzystny dla człowieka, środowiska i gospodarki. Ekorozwój nie
hamuje postępu gospodarczego, lecz jest jego stymulatorem.
Ekorozwój, czyli rozwój zrównoważony gminy wymaga, z jednej strony otwarcia
drogi dla szeroko pojętego rozwoju gospodarczego, z drugiej natomiast odpowiedniego
zapewnienia ochrony środowiska dla spełnienia wymagań ustawowych. Nikt na
przykład nie rozpocznie działalności inwestycyjnej, jeśli nie będzie miał gdzie składować
odpadów i odprowadzać ścieków, gdyż nie pozwolą na to obowiązujące przepisy.
Natomiast wysokie koszty wywozu odpadów i ścieków na duże odległości są
nieekonomiczne. Tworzy się, więc zamknięte koło utrudniające uruchomienie
działalności gospodarczej.
Aby jednak stymulować rozwój gospodarczy, należy stworzyć w gminie odpowiednie
warunki dla polepszenia stanu ochrony środowiska.
Infrastruktura techniczna - Poziom i dobre funkcjonowanie infrastruktury technicznej
ma wpływ na standard cywilizacyjny danej jednostki terytorialnej, jaką jest gmina. Jest
również jednym z mierników atrakcyjności dla turystów i przedsiębiorców. Obecny
poziom infrastruktury w gminie należy ocenić jako niski, chociaż w ostatnim okresie
nastąpiło znaczne ożywienie w tym zakresie, jest to dobry prognostyk dla jej
mieszkańców.
2. 4. 1. Gospodarka wodno-ściekowa.
W zakresie gospodarki wodno-ściekowej w gminie Nagłowice występuje nadal wiele
potrzeb inwestycyjnych.
Następną istotną sprawą dla gminy Nagłowice są działania w celu zwiększenia
retencji. Właściwie oczyszczone ścieki odprowadzone do wód powierzchniowych
przyczynią się do poprawy ich stanu czystości. Czyste wody można będzie
retencjonować, co niewątpliwie przyczyni się do wzrostu stanu istniejących dotychczas
zasobów wodnych, zwiększy się stopień nawodnienia w rolnictwie oraz poprawią się
możliwości rekreacyjne gminy. Planuje się realizację inwestycji Małej Retencji pod
nazwą „Budowa Zbiornika Retencyjnego „ na rzece Rakoszyniance.
Zbiornik ten będzie spełniał podwójna korzystną rolę poprzez uregulowanie gospodarki
wodnej i rekreacji gminy. Pod zalanie zbiornika planuje się przeznaczyć powierzchnię
łącznie 22.00 ha, w tym grunty stanowiące własność gminy o powierzchni 16.50 ha.
2. 4. 2. Gospodarka odpadami
W myśl ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w roku 2003 został
uchwalony program dotyczący szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku
11
Nagłowice 2004
na terenie gminy. Program ten począwszy od miesiąca kwietnia 2004 r. zostaje
sukcesywnie wprowadzany.
Zasady ujęte w tym programie, określają obowiązki dla właścicieli nieruchomości
w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie swoich nieruchomości.
Wprowadzono system gromadzenia odpadów komunalnych na terenie poszczególnych
nieruchomości, poprzez zobowiązanie właścicieli nieruchomości do wyposażenia
swoich nieruchomości w pojemniki na odpady stałe. Właściciele nieruchomości
zobowiązani są do zawierania umów indywidualnych na wywóz odpadów komunalnych
z podmiotami uprawnionymi, którzy posiadają wydane zezwolenia na odbiór odpadów
komunalnych z terenu naszej gminy.
Gmina Nagłowice nie posiada własnego składowiska odpadów komunalnych.
Obecnie odpady z terenu gminy będą wywożone na wysypisko odpadów komunalnych
w Borszowicach k/ Sędziszowa i Janiku k/ Ostrowca. Ze względu na dużą liczbę
turystów przebywających na terenie gminy w obliczeniach należy przyjąć wytwarzanie
około 200kg na rok odpadów przez jednego mieszkańca. Uwzględniając niezbyt dużą
powierzchnię gminy nie jest celowa budowa własnego składowiska odpadów
komunalnych. Gmina winna dążyć do porozumienia z gminami sąsiednimi, co do
wspólnego użytkowania jednego wysypiska. Najlepszym partnerem do takiego
porozumienia są gminy z powiatu jędrzejowskiego.
Natomiast posiadane lub możliwe do wygospodarowania środki należy przeznaczyć
na zorganizowanie selektywnej zbiórki odpadów oraz zorganizowanie punktów skupu
surowców wtórnych w celu zminimalizowania ilości odpadów przewożonych na
składowiska.
Zasadnym jest wybór wariantu segregacji odpadów, a mianowicie w pierwszej
kolejności segregacja na odpady mokre i odpady suche. Przy czym odpady mokre,
tj. organiczne należy przeznaczyć do kompostowni, która powinna funkcjonować przy
oczyszczalniach ścieków (gminnych lub w pobliskich gminach), gdzie będą również
kompostowane osady ściekowe. Pozostałe odpady mogłyby być kierowane
na składowisko odpadów. Należy się wówczas liczyć z dużymi kosztami, a składowanie
tych odpadów na składowiskach innych gmin, bądź szybkie zapewnienie ewentualnego
wspólnego z innymi gminami składowiska odpadów.
2. 4. 3. Ochrona powierza
W zakresie ochrony powietrza gmina winna dążyć do zmiany istniejących kotłowni na
opalane olejem, gazem lub korzystać z nowoczesnych technologii, a także
systematycznie prowadzić termomodernizację budynków i wymianę okien na bardziej
szczelne, celem zmniejszenia zużycia opału. Wszystko to przyczyni się do mniejszej
emisji SO2 i wyeliminowania odpadów stałych. Powstające nowe zakłady rzemieślnicze,
warsztaty czy ośrodki rekreacyjne muszą w pełni spełniać przepisy ochrony powietrza –
stosując środki zapobiegające emisji szkodliwych substancji do atmosfery.
12
Nagłowice 2004
2. 4. 4. Ochrona gleby
Ze względu na fakt znacznego udziału gleb kwaśnych, bardzo ważne jest ich
systematyczne wapniowanie. Należy zaplanować i realizować je zgodnie
z zaleceniami agrochemicznymi.
2. 4. 5. Zanieczyszczenia obszarowe
Ze względu na specyfikę gminy (obszary chronione, tereny rekreacyjne), należy
szczególnie dbać o unikanie zanieczyszczeń obszarowych środowiska. Służby rolne
winny podjąć akcję szkoleń na temat właściwego stosowania środków ochrony roślin,
ze szczególnym zwróceniem uwagi na dawki, sposób stosowania oraz okresy karencji.
2. 4. 6. Zaopatrzenie w wodę.
Gmina ma niedostatecznie rozwiązany problem zaopatrzenia mieszkańców w wodę
nadającą się do picia. Na omawianym obszarze czynne są dwa ujęcia wody pitnej
w Nagłowicach i Jaronowicach, z których zaopatrywane są tylko te dwa sołectwa. Na
ogólną liczbę 17 sołectw aż 15 nie posiada wodociągu. W świetle powyższej sytuacji
należałoby przeprowadzić analizę potrzeb i na jej podstawie sporządzić harmonogram
inwestycji w zakresie zwodociągowania i kanalizacji. Najbezpieczniejszym źródłem
zaopatrzenia mieszkańców w wodę do picia jest jej dostarczenia poprzez wodociąg,
który podlega stałej kontroli. Wychodząc naprzeciw powyższym potrzebom, należy
zaplanować w wieloletnich planach inwestycyjnych, również realizację zadań
inwestycyjnych dotyczących zwodociągowania poszczególnych sołectw.
Na terenie gminy tylko dwie miejscowości posiadają sieć wodociągową
tj. Jaronowice i Nagłowice, przy czym wodociąg w miejscowości Jaronowice
wybudowany został w latach 60 z rur azbestowo-cementowych znacznie już
zniszczonych, w pasie drogi krajowej 78, w związku z tym należy pilnie wybudować
powtórnie wodociąg w tej miejscowości. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi
12,2 km. Pozostałe 15 miejscowości gminy nie są zwodociągowane. Właściciele
gospodarstw czerpią wodę z własnych studni (posiadają w większości własne hydrofory
do czerpania wody). Ze względu na to, że są to płytkie ujęcia (w części gminy występują
lekkie i przepuszczalne gleby) oraz nierozwiązany jest problem ścieków, to woda
w większości studni nie nadaje się do picia ze względu na skażenie bakteriologiczne
i przekroczoną normę zawartości azotanów.
Problem zwodociągowania pozostałych 15 miejscowości jest, zatem bardzo istotny.
Rozwiązanie tego problemu do 2007 roku pomimo możliwości pozyskania znacznych
środków finansowych z zewnątrz, w tym również ze środków pomocowych Unii
Europejskiej, nie jest możliwe. Pewne koszty w realizacji tej inwestycji muszą ponieść
również i sami mieszkańcy poszczególnych sołectw.
13
Nagłowice 2004
2. 4. 7. Oczyszczalnia ścieków i kanalizacja.
Podobnie duże potrzeby inwestycyjne występują w zakresie gospodarki ściekowej.
Na terenie gminy funkcjonują dwie oczyszczalnie: jedna w Nagłowicach, do której ścieki
dopływają kolektorem sanitarnym o długości 3,8 km ścieki z części Nagłowic, jest to
oczyszczalnia typu „BIOVAC”– biologiczno – chemiczna o wydajności 78 m3/d.
Podłączonych jest 50 gospodarstw domowych, Szkoła, Ośrodek Zdrowia, Dom Dziecka
im. I. Mrożewskiej oraz blok mieszkalny Spółdzielni Mieszkaniowej.
Druga w Warzynie Pierwszym jest to oczyszczalnia typu „BIO-CLEAR” o wydajności 20
m3/d. Na dzień 31 grudnia 2003 r. stan sieci kanalizacyjnej wynosi1,2 km. 0czyszczalnia
ta przyjmuje ścieki pochodzące ze Szkoły Podstawowej w Warzynie Pierwszym
i z 21 gospodarstw.
Ścieki z części Nagłowic, najbliższych wsi, gromadzone w zbiornikach bezodpływowych
powinny być odwożone do punktu zlewnego zlokalizowanego na terenie oczyszczalni
ścieków w Nagłowicach.
Zadaniem niezwykle istotnym w najbliższych latach winna być rozbudowa
oczyszczalni ścieków w miejscowości Nagłowice wraz z dalszą budową kolektorów
sanitarnych oraz budowa w Zdanowicach oczyszczalni ścieków wraz z kanalizacją, która
obsługiwałaby południowo- wschodnią część gminy .
2. 4. 8. Łączność i telefonizacja
Gmina posiada nowoczesną centralę oraz łączność światłowodową z centralą
nadrzędną w Sędziszowie. Aktualnie stelefonizowane są wszystkie sołectwa, a telefony
stacjonarne posiada 564 gospodarstwa, praktycznie co 3 gospodarstwo domowe
posiada telefon i jest to 100,1 telefonów na 1000 mieszkańców. Stwierdzić należy, że
problem telefonizacji w gminie Nagłowice nie został rozwiązany i nie wszyscy
zainteresowani mogą bez większych przeszkód technicznych otrzymać połączenie
telefoniczne. Ponadto mieszkańcy korzystają z telefonii komórkowej. Na terenie gminy
są dwie wieże sieci telefonii komórkowej (PTK- Centertel Sp. zoo., ERA GSM).
2. 4. 9. Drogi.
Głównymi traktami gminy są: droga krajowa Nr 78 łącząca Jędrzejów i gminę Nagłowice
z aglomeracją Śląską, oraz droga wojewódzka Nr 742 Nagłowice-Włoszczowa.
Gmina posiada na swym terenie:
- 15 km dróg krajowych,
- 3,4 km dróg wojewódzkich,
- 58,7 km dróg powiatowych,
- 40,2 km dróg gminnych w tym według stanu na dzień 1 maja 2004 r. - utwardzonych
22 km, o nawierzchni ulepszonej asfaltobetonem 7932 km, o nawierzchni gruntowej
18,2 km,
- 80 km dróg dojazdowych do pól.
14
Nagłowice 2004
Tabela Nr 3
Wykaz dróg na terenie gminy Nagłowice
L.p
.
Nr
ewidencyjny
drogi
Nazwa drogi wg
urzędowego
wykazu dróg
Przebieg
drogi w
gminie
Rodzaj nawierzchni
Ilość
Ilość
Długość
Długość
mostów
prze-
drogi
drogi na
pustów
terenie
gminy
GMINNE
1.
002318 T
Caców –
Przysłów
Caców
Dziadówki
Ciern.
Tłuczniowa
gruntowa
-
-
3.250
2.500
2.
002319 T
Zdanowice-
Zdanowice-
asfaltobeton-1000 mb
-
-
3.800
3.800
Cierno
Cierno
tłuczniowa-350 mb
gruntowa-2450 mb
3.
002320 T
Nowa WieśIgnaców
Nowa
WieśIgnaców
gruntowa
tłuczniowa
-
-
2.800
2.800
4.
002321 T
Nowa Wieś
Zalesie,
Warzyn
Nowa Wieś
Zalesie,
Warzyn
gruntowa
-
-
4.400
4.400
5.
002322 T
TrzciniecNowa Wieś
TrzciniecNowa Wieś
gruntowa
-
-
3.000
3.000
6.
002323 T
Jaronowice-
Jaronowice
asfaltobeton-1500mb
-
-
6.900
3.800
Chycza
-Kuźnice,
Brzostki
tłuczniowa-1000 mb
gruntowa-1300 mb
JaronowiceTrzciniec-
Jaronowice
- Trzciniec-
tłuczniowa-2500 mb
-
-
3.800
3.800
-
-
2.550
2.550
Ślęcin-
Ślęcin-
tłuczniowa-700 mb
Rakoszyn
Rakoszyn
gruntowa- 450 mb
7.
8.
002324 T
002325 T
9.
002326 T
RejowiecNagłowice
RejowiecNagłowice
gruntowa-900 mb
tłuczniowa-700 mb
-
-
2.600
2.600
10.
002327 T
Zdanowice
Nowa Wieś
Zdanowice,
Zawodzie
Nowa Wieś
tłuczniowa
gruntowa
1
1
3.250
3.250
11.
002328 T
PopowiceNagłowice
Nagłowice
asfaltobeton 1350
tłuczniowa
gruntowa
-
-
5.200
5.200
12.
002329 T
CiernoPrzysłów
Cierno
Dziadówki
asfaltobeton-326 mb
tłuczniowa-974 mb
gruntowa
-
-
1.300
0.300
13.
002330 T
WarzynPrząsław
Warzyn
asfaltobeton 700
tłuczniowa
-
-
2.800
1.200
15
Nagłowice 2004
14.
002331 T
KierzkiPotok Wielki
Zagórze
-
tłuczniowa
-
2.500
1.300
Tabela Nr.4
DROGI POWIATOWE
1.
0172 T
JaronowiceSkroniówDalechowy
JaronowiceRakoszyn
Nowa Wieś
Warzyn
tłuczniowa
asfaltobeton
gruntowa
-
-
26 000
12.100
2.
0174 T
DesznoZagórzePotok
DesznoZagórze-
asfaltobeton
pow.utrw.grysami
-
-
9.600
4.800
3.
0202 T
ChlewiceSieńskoTrzciniec
Trzciniec
asfaltobeton
-
-
5.240
1.040
4.
0203 T
RakoszynSieńsko
Rakoszyn
tłuczniowa
gruntowa
-
-
4.500
3.000
5.
0204 T
Nagłowice
TrzciniecSędziszów
Nagłowice
Rakoszyn
Trzciniec
asfaltobeton
gruntowa
-
-
11.850
7.585
6.
0205 T
TrzciniecDeszno
Warzyn
TrzciniecDeszno
Warzyn
tłuczniowa
-
-
7.330
7.330
7.
0206 T
TrzciniecWojciechowice
Krzcięcice
Trzciniec
asfaltobeton
gruntowa
-
-
7.800
2.400
8.
0208 T
CiernoZaszosie-
Cierno
Warzyn
asfaltobeton
tłuczniowa
-
-
8.650
6.550
ZagórzeKrzcięcice
Zagórze
2.500
2.500
9.
0209 T
ZdanowiceBrynica Mokra
ZdanowiceBrynica
Mokra
asfaltobeton
pow.utrw.
grysami i smołą
-
-
10.
0210 T
WęgleszynTrzciniecPrząsław
Caców
Powierzchnie
utrwalone
grysami i smołą
-
-
11.
0213 T
PopowiceCierno
ŻabieniecCierno
Zabieniec
gruntowa
tłuczniowa
Powierzchnia
utrwalona
grysem,
postartobeton
-
-
4.100
6.950
6.950
DROGI WOJEWÓDZKIE
1.
SulejówNagłowice
Nagłowice
3.375
16
Nagłowice 2004
DROGI KRAJOWE
1.
78
SiewierzJędrzejów
Cierno
Zdanowice
beton
asfaltowy
1
-
31.809
15.000
Nagłowice
Ślęcin
Jaronowice
Wzdłuż drogi krajowej Nr 78 została wybudowana w miejscowości Nagłowice stacja
paliw oraz zaplanowana jest budowa stacji paliw w miejscowości Cierno-Żabieniec.
Inwestycja te będzie realizowana przez inwestorów z zewnątrz.
Na terenie gminy wzdłuż drogi nr 78 wybudowana została ścieżka rowerowa o długości
2 km łącząca miejscowości Nagłowice i Ślęcin. Celem zwiększenia bezpieczeństwa
ruchu drogowego, zaplanowana jest również dalsza budowa ścieżek rowerowych
wzdłuż drogi krajowej Nr 78 w pierwszej kolejności miejscowościach Nagłowice oraz
Jaronowice, Ślęcin, Zdanowice.
Na podstawie przeprowadzonych w 2000 r. badań przez Generalną Dyrekcję Dróg
Krajowych i Autostrad w Kielcach, stan ruchu, a tym samym obciążenie drogi Nr 78
przedstawia się następująco:
- do granicy województwa ( miejscowość Moskorzew-granica województw
Świętokrzyskie –Śląskie)
w ciągu doby przejechało 6473 samochodów, w tym 1180 to samochody
ciężarowe,
- odcinek drogi Nagłowice- Jędrzejów

w ciągu doby przejechało 7375 samochodów, w tym 1280 to samochody
ciężarowe.
Pomimo, iż kolejne badania ruchu na drogach będą wykonywane w 2004r.,
już w tym momencie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad stwierdza,
że ruch na drodze krajowej Nr 78, wzrósł, o co najmniej 20%.

2. 4. 10. Komunikacja.
Odbywa się przy pomocy środków Państwowej Komunikacji Samochodowej oraz
własnych środków lokomocji. Mieszkańcy gminy odczuwają brak dogodnego
i szybkiego połączenia z miastami. Komunikację na terenie gminy w znacznym stopniu
utrudnia nie najlepszy stan dróg.
2. 4. 11 Internet
Internet stał się najszybszym i jednym z prostszych nośników informacji. W naszej
gminie istnieją dwie kafejki internetowe oraz Gminne Centrum Informacji
z 10 stanowiskami komputerowymi, które pomaga bezrobotnym, absolwentom poprzez
bezpłatny dostęp do internatu w wyszukiwaniu ofert pracy oraz w wyborze szkół.
17
Nagłowice 2004
Zaczynamy dostrzegać zalety i korzyści INTERNETU - najszybciej rozwijającego się
zjawiska ostatnich lat. Poprzez dostęp do Internetu mieszkańcy Gminy mają możliwość
poznania najpopularniejszego źródła informacji i dołączenie do tych, którzy już
od dłuższego czasu korzystają z dobrodziejstwa Internetu.
Gmina Nagłowice ma założoną własną stronę internetową, na której umieszczone są
bieżące informacje dotyczące działalności gminy oraz ważnych wydarzeń związanych
z Gminą Nagłowice.
2. 5. Nieruchomości Gminy Nagłowice przeznaczone do sprzedaży
Tabela nr 5
Lp
Nr
działki
Pow.
Położenie
w ha
Opis
Cena
Wywoławcza
Informacja
o przeznaczeniu
2
165/1
0,3200
Nowa Wieś
Nieruchomość zabudowana (była
baza SKR)
20 830,00
Sprzedaż w trybie przetargu
nieograniczonego
3
859
0,3000
Deszno
Nieruchomość niezabudowana
(wyrobisko gliny)
2 310,00
nieograniczonego
4
111
2,5000
Deszno
Działka rolna
9 100,00
nieograniczonego
5
168
1,6000
Deszno
Działka rolna
6 970,00
nieograniczonego
6
170
1,2600
Deszno
Działka rolna
5 480,00
nieograniczonego
7
992/2
0,2700
Deszno
Działka budowlana
(niezabudowana)
6 530,00
nieograniczonego
8
168/21
Jaronowice
Działka zabudowana –budynek w
stanie surowym
55 640,00
nieograniczonego
9
1052/1
2, 4781
Nagłowice
(Zabytek)-ruiny murów byłej
stajni z XIX w.
51 020,00
nieograniczonego
10
1052/2
0,1600
Nagłowice
(Zabytek)- zabudowany
spichlerzem z XIX w.
39 250,00
nieograniczonego
11
171
0,0300
Zagórze
Działka przeznaczona pod
budownictwo zagrodowe
570,00
nieograniczonego
12
903/1
1,3400
Deszno
Nieruchomość zabudowana
(była baza Kółka Rolniczego)
29 630,00
nieograniczonego
13
505/1
0,1676
Nagłowice
Działka budowlana
10 300,00
nieograniczonego
14
500
0,2826
Nagłowice
Działka budowlana
brak wyceny
Nieograniczonego
15
498
0,4628
Nagłowice
Działka budowlana
brak wyceny
nieograniczonego
0,0400
2. 6. Obiekty Dziedzictwa Kulturowego
W Nagłowicach znajduje się Dworek Mikołaja Reja, w którym mieści się Izba
Pamięci Mikołaja Reja oraz Gminna Biblioteka Publiczna, która powstała w 1947 roku.
Decyzją Rady Gminy Nagłowice w 1996 roku wszystkie biblioteki na terenie gminy
zostały przekształcone w referat kultury Urzędu Gminy i tym samym włączono
18
Nagłowice 2004
je w strukturę organizacyjną Urzędu. W związku z tym działalność dawnej Gminnej
Biblioteki Publicznej została poszerzona o zadania z zakresu promocji gminy oraz
turystyki itp.
Na to składa się między innymi: obsługa ruchu turystycznego w Izbie Pamięci Mikołaja
Reja, wynajem pokoi gościnnych, prowadzenie Informacji Turystycznej i kawiarenki
internetowej opieka nad gospodarstwami agroturystycznymi oraz prowadzenie
biblioteki, której księgozbiór liczy 15 432 woluminów.
Na bazę kulturalną gminy składają się ponadto dwie biblioteki filialne
w Trzcińcu ( 6 756 woluminów) i w Warzynie (6 265 woluminy) oraz 2 punkty
biblioteczne. Placówki te mają już kilkudziesięcioletnią tradycję wrosły w pejzaż gminy,
a rozszerzony zakres działalności Gminnej Biblioteki Publicznej, nietypowy jak
na wiejską bibliotekę sprawia, że jako jedyne ośrodki kultury są dobrze postrzegane
w środowisku lokalnym i poza nim.
Do zabytków historycznych gminy Nagłowice zaliczone zostały:

W Ciernie Żabieńcu
1. Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Św. Marcina, murowany
z 1595 roku,
2. Pozostałość Zespołu Dworskiego park – początek XIX wieku,
3. Dom nr 18 wł. Maria Krzysztofik - murowany pocz.XXw,
4. Dom nr 19 wł. Krystyna Szyndler – drewniany 1901 rok,
5. Dom nr 28 wł. Tomasz Wróblewski –drewniano-murowany 1915 r.
6. Dom nr 32 wł. Stanisław Pasternak – drewniany XIX wiek,
7. Dom nr 43 wł. Otylia Wróblewska – drewniany pocz. XX wieku,
8. Dom nr 99 wł. Bolesław Równicki – drewniany pocz.XIX wiek,
9. Dom z częścią gospodarczą nr 110 wł.Maria Makulska – drewniano murowany koniec XIX wieku.

w Desznie
1. Dom nr 39 własność Urzędu Gminy murowany z około 1910 roku,
2. Zespół Dworski – obecnie Szkoła Podstawowa:
a) dwór murowany 1886 – 1890;
b) park XVIII wiek;
3. Dom nr 112 wł. Anna Kowalska i Mieczysław Wiatr drewniany wykonany
w 1900 roku,
4. Dom nr 123 wł. Bolesław Kowalski drewniano- murowany z XIX wieku,

w Jaronowicach
1. Zespół Dworski obecnie własność Państwa Piątków,
a) dwór murowany z XVIII wieku gruntowa przebudowa
wykonana w 1985 roku;
b) park z XVIII wieku;
19
Nagłowice 2004

w Nagłowicach
1. Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej:
a) kościół murowany od 1908 do 1914 roku – architekt Marceli Paweł
Plebański;
b) ogrodzenie murowane w XX wieku;
c) plebania murowana około 1910 roku – architekt M.P. Plebański;
2. Kapliczka murowana z 1908 roku,
3. Zespół Dworski:
a) dwór – obecnie biblioteka i Muzeum Mikołaja Reja murowane po
1878 roku na miejscu starego dworu, gruntownie restaurowany
w latach 1985-1987;
b) pałac – obecnie Dom Dziecka im.I.Mrożewskiej, murowany po
1930 roku z wykorzystaniem starej oficyny dworskiej;
c) oficyna z XX wieku;
d) rządówka – obecnie dom mieszkalny , własność Domu Dziecka
im. Ireny Mrożewskiej;
e) stajnia murowana w XIX wieku;
f) spichlerz murowany w XIX wieku;
g) Kuźnia z XX wieku – obecnie garaż Państwowego Domu Dziecka;
h) park z XVII wieku.

w Rakoszynie
1. Kościół Parafialny św. Stanisława Biskupa, drewniany z 1778 roku,
2. Zespół pozostałości parku z XVIII wieku,

w Ślęcinie
1. Zespół Dworski – park krajobrazowy z XIX wieku.

w Trzcińcu
1. Dwór murowany z 1897 roku własność Szkonter Andrzej,
2. Kościół Parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Św. –
drewniany z 1928 roku,
3. Pozostałości parku z XIX wieku,
4. Stawy z XIX wieku,
5. Szkoła podstawowa murowana z 1929 roku,
6. Dom nr 4, drewniano - murowany z XIX wieku – własność
Bogusław Trela.

w Warzynie II
1. Zagroda z XIX wieku – własność Jerzy Szwej.
20
Nagłowice 2004

w Warzynie I
1. Dom nr 29 z XX wieku,
2. Dom nr 55 z 1915 roku.

B rynica Mokra
1. Dom nr 13 z 1900 roku, własność Jan Czajor.
2. 7. Gospodarka Gminy Nagłowice
Gmina Nagłowice jest typową gminą rolniczą, a działalność gospodarcza prowadzona
na jej terenie jest jedynie jej uzupełnieniem.
2. 8. Rolnictwo
Gmina Nagłowice posiada charakter rolniczy z przewagą gleb kl. IV – tej.
Liczba gospodarstw domowych według danych spisu z 2002 roku ogółem
gospodarstwa według siedziby gospodarstwa wynosi 1 177, w tym gospodarstwa
indywidualne 1176.
Struktura gleb:
Gleby występujące na terenie gminy są bardzo zróżnicowane klasowo i przedstawiają
się następująco:
- gleby I klasy nie występują
- II - II – 50 ha, co stanowi 0,6 % powierzchni,
- II - III – 1 871 ha, co stanowi 23,2 % powierzchni,
- II – IV – 3 360 ha, co stanowi 42,0 % powierzchni,
- II – V – 1 319 ha, co stanowi 16,2 % powierzchni,
- II – VI – 1 456 ha, co stanowi 18 % powierzchni.
Tabela nr 6
Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych (spis powszechny 2002 r.)
Ogółem
Wyszczególnienie
Ogółem
Użytki rolne
Grunty orne
w tym
odłogi
ugory
W tym gospodarstwa
indywidualne
w ha
w odsetkach
w ha
w odsetkach
7662
100,0
7656
100,0
6943
6304
90,6
82,3
6941
6304
90,7
82,3
401
64
5,2
0,8
401
64
5,2
0,8
21
Nagłowice 2004
Sady
Łąki
Pastwiska
32
500
107
0,4
6,5
1,4
30
500
107
0,4
6,5
1,4
Lasy i grunty leśne
377
4,9
377
4,9
Pozostałe grunty
342
4,5
338
4,4
Tabela Nr 7
Charakterystyka gospodarstw rolnych (spis powszechny 2002 r.)
Grupy
obszarowe
Liczba
gospodarstw
Powierzchnia w ha
ogółem
użytki rolne
użytków rolnych
lasy i grunty
leśne
WEDŁUG SIEDZIBY GOSPODARSTWA
OGÓŁEM
OGÓŁEM
1177
7662
6943
377
do 1 ha
169
123
80
20
1-5
468
1652
1428
103
5 – 10
357
2734
2486
141
10 – 15
108
1424
1312
61
15 i więcej
75
1730
1638
52
w tym GOSPOARSTWA INDYWIDUALNE
OGÓŁEM
1176
7656
6941
377
do 1 ha
169
123
80
20
1-5
468
1652
1428
103
5 – 10
357
2734
2486
141
10 – 15
108
1424
1312
61
15 i więcej
75
1730
1638
52
Tabela Nr 8
Gospodarstwa rolne według prowadzenia działalności gospodarczej (spis
powszechny 2002 r.)
Wyszczególnienie
OGÓŁEM GOSPODARSTWA
prowadzące :
wyłącznie działalność rolniczą
wyłącznie działalność
pozarolniczą
działalność rolniczą i
pozarolniczą
Liczba
Powierzchnia w ha
gospodarstw
ogólna
użytków rolnych
1177
7662
6943
943
4
76
6686
11
556
6095
10
488
154
410
350
Nie prowadzące działalności rolniczej
pozarolniczej
22
Nagłowice 2004
Tabela Nr 9
Gospodarstwa rolne prowadzące działalność pozarolniczą (spis powszechny
2002r.)
Wyszczególnienie
Liczba gospodarstw
W % ogółu
gospodarstw
rolnych
OGÓLEM GOSPODARSTWA
Prowadzące działalność w obrębie jednej sekcji
pozarolniczej
w tym z zakresu:
Handlu
Przetwórstwa przemysłowego
Budownictwa
Transportu i magazynowania
Agroturystyki, wynajmu pokoi i
innych
Prowadzące działalność w obrębie dwóch i więcej
sekcji działalności pozarolniczej
1177
100,0
75
6,4
24
8
4
#
11
2,0
0,7
0,3
#
...
5
0,4
2. 8. 1. Produkcja roślinna
Struktura zagospodarowania gruntów ornych ze względu na duże zróżnicowanie gleb
skłaniają rolników do produkcji roślinnej tzn. zboża i rośliny okopowe. Najwięcej upraw
zbożowych występuje w sołectwach: Jaronowice, Desznie, Trzcińcu, Nagłowicach
natomiast ziemniaków w sołectwach: Trzciniec, Nowa Wieś, Rakoszyn, Jaronowice.
Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji roślinnej obecnie nie występują.
Tabela Nr 10
Powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów ( spis powszechny 2002 r.)
Ogółem
Wyszczególnienie
OGÓŁEM
Zboża ogółem
a)
W tym gospodarstwa
indywidualne
w ha
w odsetkach
w ha
w odsetkach
5838
100,0
5838
100,0
4826
82,7
4826
82,7
4743
81,2
4743
81,2
2
459
21
0,0
7,9
0,4
2
459
21
0,0
7,9
0,4
-
-
-
-
483
47
8,3
0,8
483
47
8,3
0,8
w tym
zboża podstawowe z
mieszankami zbożowymi
Strączkowe jadalne na
ziarno
Ziemniaki
Przemysłowe
w tym
- buraki cukrowe
Pastewneb)
Pozostałe
w tym
23
Nagłowice 2004
- warzywa
8
0,1
8
0,1
a) zboża ogółem łącznie z kukurydzą na ziarno.
b) łącznie z mieszankami zbożowo- strączkowymi.
Tabela Nr 11
Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych( spis powszechny 2002 r.)
Wyszczególnienie
Ogółem
w ha
OGÓŁEM
W tym gospodarstwa
indywidualne
w odsetkach
w ha
w odsetkach
Pszenica
4309
1226
100,0
28,4
4309
1226
100,0
28,4
Żyto
1098
25,5
1098
25,5
Jęczmień
1399
32,5
1399
32,5
Owies
319
7,4
319
7,4
Pszenżyto
267
6,2
267
6,2
Tabela Nr 12
Gospodarstwa rolne zajmujące się uprawą głównych ziemiopłodów( spis powszechny
2002 r.)
Wyszczególnienie
Liczba gospodarstw
W % ogólnej liczby
gospodarstw
Zboża
963
81,8
Ziemniaki
920
78,2
-
-
103
8,8
488
41,5
Buraki cukrowe
Warzywa
Pastewne
a)
a) Na gruntach ornych
Tabela Nr 13
Powierzchnia uprawy poszczególnych gatunków drzew i krzewów owocowych oraz
plantacji jagodowych ( spis powszechny 2002 r.)
Wyszczególnienie
Powierzchnia
w ha
w odsetkach
30
100,0
Jabłonie
17
56,2
Grusze
2
7,4
Śliwy
3
10,1
Wiśnie
3
11,3
Czereśnie
2
7,1
Pozostałe
2
7,8
2
100,0
DRZEWA OWOCOWE
KRZEWY OWOCOWE
I PLANTACJE JAGOWOWE
24
Nagłowice 2004
Agrest
0
21,6
Porzeczki
1
63,2
Maliny
0
14,6
Pozostałe
0
0,6
2. 8. 2. Produkcja zwierzęca
Produkcja mleka i chów bydła opasowego jako kierunek produkcji w większym nasileniu
występuje w gospodarstwach posiadających użytki zielone. Najwięcej mleka produkują
gospodarstwa rolnicze położone w miejscowości Caców, Brynica Mokra, Deszno.
Należy z zadowoleniem stwierdzić, że jakość skupowanego mleka spełnia europejskie
standardy (opinia OSM). Kierunek produkcji mleka jest bardzo istotnym dla każdego
gospodarstwa rolniczego, stanowi on bowiem równomierny dopływ gotówki w ciągu
roku.
Wzrosło również zainteresowanie rolników produkcją żywca wołowego.
Stan pogłowia zwierząt gospodarskich w gminie przedstawia się następująco:
Tabela Nr 14
Zwierzęta gospodarskie (Spis powszechny 2002 r.)
Wyszczególnienie
Ogółem
W tym gospodarstwa
indywidualne
w sztukach
Bydło
2363
2363
w tym krowy
1244
1244
w tym krowy mleczne
1244
1244
Trzoda chlewna
15454
15450
w tym lochy
2853
2853
14
14
7
7
62
62
38
38
128
128
77
77
Króliki (samice)
951
951
Pozostałe zwierzęta futerkowe ( samice)
36
36
Pnie pszczele
153
153
Drób ogółem
52194
52194
39248
39248
62
62
Owce
w tym maciorki jednoroczne i starsze
Kozy
Konie
w tym konie 3 – letnie i starsze
w tym drób kurzy
Obsada zwierząt gospodarskich w
sztukach dużych na 100 ha użytków
rolnych
25
Nagłowice 2004
Tabela Nr 15
Gospodarstwa rolne utrzymujące zwierzęta gospodarskie według gatunków i
grup produkcyjno- użytkowych (spis powszechny z 2002 r.)
Wyszczególnienie
Liczba gospodarstw
W % ogółu gospodarstw
indywidualnych
Bydło
655
55,6
w tym krowy
625
53,1
w tym krowy mleczne
625
53,1
Trzoda chlewna
703
59,7
w tym lochy
596
50,6
4
0,3
3
0,3
33
2,8
29
2,5
93
7,9
71
6,0
171
15,0
Pozostałe zwierzęta futerkowe ( samice)
4
0,3
Pnie pszczele
17
1,4
Drób ogółem
770
65,4
Owce
Kozy
Konie
w tym konie 3 – letnie i starsze
Króliki (samice)
Tabela Nr 16
Zwierzęta gospodarskie według grup obszarowych powierzchni użytków rolnych
Grupy obszarowe użytków
rolnych
Bydło
Trzoda
chlewna
Ogółem w sztukach
dużych (SD)a)
2363
30
333
15454
111
2265
4338
43
656
830
540
630
5351
3305
4422
1519
942
1177
w sztukach
OGÓŁEM
OGÓŁEM
do 1 ha
1-5
5 – 10
10 – 15
15 i więcej
a) Do przeliczeń pogłowia zwierząt gospodarskich na sztuki duże przyjęto podstawowe gatunki, tj. bydło ,trzodę
chlewną, owoce i konie.
Tabela Nr 17
Wyposażenie gospodarstw rolnych w budynki i budowle
Wyszczególnienie
Liczba
gospodarstw
budynków i budowli
1177
2 384
674
100
269
704
106
273
OGÓŁEM
w tym:
obory
chlewnie
kurniki
26
Nagłowice 2004
budynki wielofunkcyjne
stodoły
Przechowalnie owoców, warzyw i
ziemniaków
Osłonięte zbiorniki do przechowywania
326
855
9
350
872
a)
79
267
x
nawozów naturalnych pochodzenia
zwierzęcego
a)Pojemność magazynowa w tonach
2. 8. 3. Maszyny rolnicze
Tabela Nr 18
Ciągniki, samochody ciężarowe i wybrane maszyny w gospodarstwach rolnych
Wyszczególnienie
Liczba
gospodarstw
maszyna)
Ciągniki
Samochody ciężarowe
Kombajny
719
18
807
29
zbożowe
ziemniaczane
buraczane
Silosokombajny samobieżne
Silosokombajny pozostałe
Dojarki bańkowe
Dojarki rurociągowe
Konwiowe schładzarki do mleka
Zbiornikowe schładzarki do mleka
91
13
#
3
63
#
117
24
91
13
#
3
63
#
120
25
a) Ciągników, samochodów ciężarowych wybranych maszyn i urządzeń
2. 8. 4. Uwarunkowania przyrodnicze produkcji rolniczej.
W
3
gminie
Nagłowice
(pszenny
wadliwy),
urodzajnością.
przedziałach
Są
to
przewaga
gleb
charakteryzuje
gleby tzw.
czasowych,
się
zaliczanych
jest
dobrą
żyznością,
mineralne wymagające
niekorzystnie
reagujących
do
kompleksu
lecz
słabą
uprawy w krótkich
na
nadmiar
i
brak
opadów. Pozostałe gleby (25%) należy zaliczyć do kompleksu 4 i 5. Około
15% powierzchni to gleby wybitnie piaszczyste, nadające się do zalesienia.
Prowadzenie produkcji rolniczej na tych glebach ze względu na niską urodzajność jest
nieuzasadnione.
Zdecydowana
w
obszarze
większość
Nidy
trwałych
Białej.
Są
to
użytków
łąki
dość
zielonych
urodzajne
położona
-
jest
zmeliorowane.
Urządzenia melioracyjne wymagają jednak systematycznych konserwacji.
W
sołectwach
Deszno,
o
Zagórze,
przewadze
na
blisko
gleb
urodzajnych
70%
powierzchni
tj.
Jaronowice,
gruntów
ornych
Trzciniec,
rolnicy
uprawiają zboża z przeznaczeniem ich na pasze dla trzody chlewnej.
27
Nagłowice 2004
W
sołectwach
Trzciniec,
Rakoszyn
rolnicy
specjalizują
się
w
chowie
macior i odchowie prosiąt. Ten kierunek specjalizacji produkcji podyktowany
został
dwoma
czynnikami:
małą
powierzchnią
przeciętnego
gospodarstwa
rolnego i dużymi zasobami pracy w tych gospodarstwach.
W
sołectwach
Jaronowice,
Kuźnice
gospodarstwa
rolników
są
o
większej
powierzchni obszarowej, stąd znaczna część rolników prowadzi chów trzody
chlewnej w cyklu zamkniętym, jest również kilka gospodarstw hodowlanych trzody chlewnej.
Rolnicy sołectw Caców, Cierno Żabieniec, Deszno, Zdanowice gdzie występują
użytki
zielone,
oprócz
sztuk)
dostarczając
mleka
do
norm
chowu
mleko
tuczników
do
OSM
wymaganych
w
utrzymują
krowy
mleczne
(do
we
Włoszczowie,
dostosowując
Unii
Europejskiej.
Rolnicy
z
10
jakość
Zagórza
dostarczają mleko do OSM w Jędrzejowie.
W
ostatnim
ustawiania
okresie
produkcji
czasu
wyraźnie
zaznaczyła
w gospodarstwie według
się
dążność
specjalizacji
rolników
-produkcja
do
mleka,
chów lub hodowla trzody. Jest to bardzo pozytywne zjawisko. Gospodarstwa
te powinny w sposób szczególny być otoczone odpowiednią opieką doradczą przez
specjalistów Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach.
Teren
gminy
jest
charakterystycznymi
słabo
dla
pofałdowany,
klimatu
z
ciepłego
-
warunkami
niska
ilość
klimatycznymi
opadów
do
500 mm. Istnieją małe możliwości nawadniania najbardziej urodzajnych gleb.
Jednak
ze
względu
na
ukształtowanie
terenu
jest
możliwe
w
kilku
przypadkach stosowanie urządzeń nawadniających.
Klimat
gminy
odnotowano
należy
do
ustabilizowanych
poważniejszych
anomalii
-
w
minionych
pogodowych.
okresach
Przymrozki
nie
wiosenne
występują najpóźniej do 15 maja.
Umiarkowane
wskazują,
że
Wskaźnik
ten
warunki
gmina
ma
obejmuje
klimatyczno-glebowe
średni
jakość,
wskaźnik
rolniczą
oraz
układ
rolniczej przestrzeni
przydatność,
topograficzny
produkcyjnej.
agroklimat,
rzeźbę
terenu, warunki wodne i wynosi 63,3 (jest bliski średniej krajowej). Określa
on,
że
teren
gminy
Nagłowice
jest
korzystny
do
ukierunkowanej produkcji
rolnej. Istotnym elementem w tej gminie jest posiadanie stawów, w których
prowadzony jest chów karpia.
Do
szczątkowych
należy
produkcja
sadownicza.
Sady
zajmują
zaledwie
3 ha powierzchni. Podobnie wygląda produkcja szklarniowa warzyw. Należy
28
Nagłowice 2004
jednak
zaznaczyć,
że
gmina
posiada
duże
walory
agroturystyczne,
stąd
liczyć się trzeba z coraz większym napływem turystów, a rolnicy powinni
znacznie
zwiększyć
powierzchnie
uprawy
warzyw
w
formie
przyśpieszonej
oraz w uprawach polowych.
2. 9. Struktura podstawowych branż na terenie gminy
2. 9.1. Diagnoza stanu
Do roku 1990 podobnie jak w całym kraju, na terenie gminy działalność
produkcyjną prowadziły głownie jednostki spółdzielcze i państwowe. Prywatne
punkty handlowe i usługowe oraz produkcyjne stanowiły niewielki procent zarówno
w strukturze działających zakładów jak i w strukturze udział w produkcji i obrotach
rynkowych.
W wyniku zmian systemowych – otwarcia na rozwój sektora prywatnego, to
handel, usługi oraz większość przemysłu terenowego zostały przejęte przez osoby
prywatne. Najszybciej został przejęty handel, produkcja materiałów budowlanych,
transport ciężarowy oraz usługi.
Całkowicie zahamowany został skup płodów rolnych prowadzony przez
jednostki spółdzielcze i państwowe. W ciągu ostatnich lat poza skupem mleka, skup
płodów rolnych prowadzony jest często przez osoby do tego nie przygotowane,
w sposób niesystematyczny, uniemożliwiający planowanie i organizację produkcji
w gospodarstwie rolniczym.
Z dawnych jednostek spółdzielczych działających na rzecz wsi pozostał tylko
Bank Spółdzielczy, który wstrzymuje konkurencję jednostek o podobnym profilu
działania.
W roku 1998 w gminie zarejestrowanych było 180 podmiotów gospodarczych,
spośród nich 126 powstało po 1990 roku.
Najliczniejszą grupę podmiotów stanowią te, które zajmują się usługami
handlowymi, głównie artykułami spożywczymi. W grupie osób prowadzących handel
ponad połowa prowadzi handel obwoźny artykułami spożywczymi, spożywczo –
przemysłowymi i wytwarzaniem waty cukrowej. Ilość stałych punktów jest
wystarczająca w zdecydowanej większości sołectw.
Dalszy wzrost placówek handlowych może prowadzić do spadku obrotów ich
właścicieli poprzez spadek ilości klientów. Wzrastająca konkurencja wymuszać
będzie wzrost poziomu sprzedaży i konieczność angażowania większego kapitału
na wyposażenie sklepów. Stąd też trudniej będzie uruchomić nowe placówki
handlowe, w miejscowościach o mniejszej ilości mieszkańców.
Mniej dynamicznie rozwija się strefa pozostałych usług i rzemiosło. Ilość osób
działających w tych zawodach jak: murarz, szewc, kowal, stolarz jest stała od kilku
lat. Ostatnio zaczyna się notować tendencje zmniejszania się przedstawicieli tych
zawodów. Stąd też istnieje pilna potrzeba organizacji kursów, których celem będzie
29
Nagłowice 2004
przygotowanie młodych ludzi do pracy w tych zawodach. Kursy takie powinny być
organizowane szczególnie dla młodzieży pozostającej bez pracy.
Stosunkowo dobrze rozwinął się transport towarowy. W sferze usług
produkcyjnych nie notuje się tendencji wzrostu zakładów, aktualnie istnieje jeden
zakład ślusarski, który zatrudnia 8 osób.
Ze względu na agroturystyczny charakter gminy i jej położenie, dobrze rozwija
się baza usług gastronomicznych. Powstają nowe punkty gastronomiczne połączone
z bazą noclegową.
W celu prawidłowej obsługi turystów również wskazana jest organizacja kursów
specjalistycznych dla zainteresowanych. Koszty kursów w obu przypadkach mogą
być w znacznej części pokryte z funduszu Powiatowego Urzędu Pracy
w Jędrzejowie.
Rozmiar niewykorzystanych zasobów pracy w zestawieniu z możliwościami
zatrudnienia, jakie są na terenie gminy pozwala przypuszczać, że gmina sama nie
jest w stanie zagospodarować istniejącej nadwyżki siły roboczej. Część osób
pozostających bez pracy będzie jej poszukiwać poza gminą, co może potęgować
dalszą migracje ludności. To z kolei może hamować rozwój lokalnego handlu, całej
sfery usług i drobnej wytwórczości. Stąd też w interesie władz i mieszkańców gminy
jest tworzenie jak największej ilości stanowisk pracy zwłaszcza w małych zakładach
i usługach. Możliwości w tym zakresie ogranicza i ograniczać będzie brak kapitału i
obostrzenia wynikające z istniejących sfer ochronnych.
Na wyczerpaniu są proste rezerwy dalszego rozwoju handlu, usług i drobnej
wytwórczości. Dalszy rozwój wymagać będzie od podejmujących działalność
gospodarczą większego zaangażowania kapitału i doskonałego przygotowania
zawodowego. Te czynniki będą odgrywać dużą rolę w rozwoju placówek
usługowych handlowych w takich dziedzinach jak:
- obsługa sprzętu elektrycznego, w tym komputerowego,
- obsługa rozwijającej się motoryzacji,
- obsługa rolnictwa, leśnictwa- konieczne jest zalesienie gleb VI klasy i nieużytków
rolnych,
- obsługa ruchu turystycznego,
- specjalistyczne usługi budowlane,
- urządzenia terenów rekreacyjnych.
Dla dalszego rozwoju małej przedsiębiorczości produkcyjnej i usługowej
niezbędne jest utworzenie w gminie instytucji wspierających jej rozwój, takich jak:
- gminny fundusz wspierający rozwój małych przedsiębiorstw,
- utworzenie centrum obsługi inwestora,
- opracowanie i realizacja programu pomocy gminy,
- opracowanie i realizacja programu szkoleń dla podejmujących działalność
gospodarczą,
- opracowanie systemu preferencji dla inwestorów.
Nagłowice 2004
30
Aktualnie w 2004 r. na terenie gminy zarejestrowanych jest 189 podmiotów
gospodarczych, w tym najważniejsze:
- sklepy spożywczo-przemysłowe 28
- sklepy wielobranżowe1
- piekarnie 1
- zajazdy3
- składy opałowe2
- zakłady remontowo-budowlane 10
- zakład usług weterynaryjnych 2
- zakład usług elektrycznych 6
- młyn 2
- zakład wulkaniczny 1
- handel obwoźny 25
- fryzjer 1
- usługi palacza 10
- usługi TAXI 1
- ślusarstwo 1
- murarstwo 5
- usługi kominiarskie 2
Pozostałe to małe, często jednoosobowe zakłady usługowe w zakresie
leśnictwa, usług transportowych, kamieniarskich oraz handlu obwoźnego.
2. 9. 2. Zakłady usługowo-produkcyjne .
Na terenie gminy występuje tylko 5 zakładów usługowo-produkcyjnych:
1. Zakład Ślusarski w Nagłowicach - Zatorski Stanisław - produkcja drobnego
sprzętu rolniczego oraz ogrodzenia stalowe,
2. Przetwórstwo drewna w Nagłowicach - Smorąg Andrzej,
3. Piekarnia w Warzynie I - Grad Jan
4. Usługi Stolarskie, przetwórstwo drewna (Tartak) w Cacowie – Wiktor
Krzepkowski
5. Pasieka Caców – Jan Lato
oraz zakłady mechaniki pojazdowej w miejscowościach: Nagłowice, Brynica Mokra,
Cierno- Żabieniec. W miejscowości Cierno- Żabieniec znajduje się punkt skupu złomu
„HAPART”, jak również Wytwórnia Mas Bitumicznych prowadzona przez Świętokrzyskie
Przedsiębiorstwo Robót Drogowych „TRAKT” ŚPRD-TRAKT sp. z.o.o Kielce z siedzibą
w Górkach Szczukowskich.
31
Nagłowice 2004
2.10. SFERA SPOŁECZNA
2. 10. 1 Charakterystyka bezrobocia .
Gmina Nagłowice ma podobne problemy związane z bezrobociem jak
pozostałe gminy objęte działalnością Powiatowego Urzędu Pracy w Jędrzejowie.
Liczba bezrobotnych poszczególnych gminach jest proporcjonalnie równa do liczby
mieszkańców poszczególnych gmin.
Tabela Nr 19
Ilość bezrobotnych w miastach i gminach powiatu jędrzejowskiego
(wg stanu na koniec I kwartału 2004 r.)
liczba
bezrobotnych
w tym
kobiety
Absolwenci
szkół
ponadpodstawowych
Jędrzejów
2618
1324
215
2031
Sędziszów
1143
698
91
923
Imielno
384
190
27
331
Małogoszcz
1091
617
57
864
Nagłowice
430
202
36
382
Oksa
344
177
26
299
Słupia
Jędrzejowska
285
143
23
246
Sobków
609
329
24
497
Wodzisław
519
249
33
420
wyszczególnienie
W wieku
mobilnym
18-44 lat
Dane: PUP w Jędrzejowie
Głównymi przyczynami pozostawania bez pracy z terenu gminy Nagłowice są:
- zmniejszenie rynku pracy w gminie, Jędrzejowie, Kielcach oraz pobliskich
miejscowościach,
- powrót ludności związany z utratą pracy – w szczególności tzw. dwuzawodowców,
- upadek bądź ograniczenie zatrudnienia w zakładach lub instytucjach związanych
z rolnictwem,
- ujawnienie się tzw. bezrobocia ukrytego (nadmiar osób w gospodarstwach rolnych
w stosunku do rzeczywistych potrzeb).
Okres pozostawania bez pracy jest dla wielu osób jednym z trudniejszych
momentów życia, który rodzi szereg znanych problemów i skutków. W szybkim czasie
pojawiają się problemy finansowe, rodzi się konieczność szukania doraźnych metod
poprawy sytuacji ekonomicznej rodziny. Przymusowe pozostawanie bez pracy oraz
brak możliwości ponownego zatrudnienia pozostawiają u człowieka poczucie
odrzucania go przez społeczeństwo. W dalszej kolejności może to powodować
Nagłowice 2004
32
wszelkiego rodzaju problemy życiowe: rozdrażnienie, zamykanie się w sobie, zrywanie
związków międzyludzkich, rozwód czy samotność. Stres i utrata stabilizacji powodują
często niemożność podejmowania racjonalnych, a nawet jakichkolwiek decyzji. Pojawia
się apatia i zniechęcenie. Stąd też likwidacja bezrobocia poprzez stwarzanie
przyjaznych warunków dla organizacji nowych miejsc pracy będzie jednym z głównych
kierunków pracy Rady Gminy.
2. 10. 2. Oświata (rok szkolny 2003 – 2004) i sport
W dwóch miejscowościach: Nagłowice i Warzyn Pierwszy zorganizowane są Zespoły
Placówek Oświatowych.
W ZPO w Nagłowicach znajduje się:
- przedszkole- 2 oddziałowe ( grupa przedszkolna, grupa sześciolatków)
- Szkoła Podstawowa,
- Gimnazjum,
- utworzone są 4 Szkoły Filialne: Trzciniec, Rakoszyn, Zdanowice, Cierno;
W ZPO w Warzynie Pierwszym:
- przedszkole- 2 oddziałowe ( grupa przedszkolna, grupa sześciolatków)
- Szkoła Podstawowa,
- Szkoła Filialna w Desznie
Brak jest szkół zawodowych i średnich.
W roku szkolnym 2003/2004 do szkół podstawowych uczęszcza ogółem 446
uczniów, do gimnazjum uczęszcza 232 uczniów, do oddziałów „0” – 28 uczniów, do
przedszkoli uczęszcza 53 dzieci. Niestety ilość uczniów w naszej gminie
systematycznie maleje. Na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Stanu Cywilnego
w Nagłowicach, liczba urodzeń dzieci w latach 1998-2003r. przedstawia się
następująco:
-1998r.- 64 dzieci,
-1999r.- 44 dzieci,
-2000r.- 58 dzieci,
-2001r.- 42 dzieci,
-2002r.- 59 dzieci,
-2003r.- 54 dzieci.
Wskaźnik ilości uczniów na jednego nauczyciela wynosi 10,01 i jest niższy niż średnia
w województwie (14). Dane na ten temat podano w poniższej tabeli.
33
Nagłowice 2004
Tabela Nr 20
Wykaz szkół w gminie
Ilość
Lp.
Wyszczególnienie
Uczniów
Oddziałów
Szkoły
1.
Cierno-Żabieniec
12
3
2.
Deszno
19
3
6.
Warzyn
118
6
3.
Nagłowice
241
10
4.
Rakoszyn
16
3
5.
Trzciniec
19
3
7.
Zdanowice
21
446
3
31
Razem szkoły
Oddziały – „0”
1.
Cierno-Żabieniec
8
1
2.
Deszno
6
1
3.
Rakoszyn
4
1
5.
Trzciniec
6
1
6.
Zdanowice
4
28
1
5
Razem oddziały
Przedszkola
1.
Nagłowice
28
2
2.
Warzyn
25
2
53
4
Razem przedszkola
Gimnazjum
Nagłowice
Razem ogółem
232
9
759
49
W budynku Szkoły Podstawowej w Nagłowicach uchwałą Rady Gminy
utworzone zostało gimnazjum. Gimnazjum to zaczęło funkcjonować od 1 września 1999
roku. Budynek nowo wybudowanej w 1996 r. szkoły spełnia wszelkie wymogi stawiane
przed nowo utworzonym gimnazjum. Na poddaszu budynku znajduje się schronisko
młodzieżowe dla 60 osób o wysokim standardzie wyposażenia. Koszty związane
z uruchomieniem schroniska w 90% sfinansowane były z funduszu PHARE.
W schronisku tym może funkcjonować również „zielona szkoła”.
Szkoła Podstawowa w Nagłowicach posiada salę komputerową (11 stanowisk),
dobrze wyposażoną stołówkę, kompleks boisk sportowych, w tym kort tenisowy ziemny.
Do celów turystycznych należy wykorzystać również budynek po Szkole Podstawowej
w Nowej Wsi. Budynek ten jest przystosowany do tych celów i w okresie wakacji jego
pomieszczenia wynajmowane są dla celów turystycznych. Budynki szkół w Nowej Wsi i
34
Nagłowice 2004
Rakoszynie mogą być również wykorzystywane jako „zielone szkoły” oraz do
wypoczynku zimowego i letniego – kolonie dla dzieci i młodzieży z terenu Śląska.
Kadra nauczycielska jest dobrze przygotowana do pełnienia swojego zawodu.
Kadra nauczycielska posiada wyższe wykształcenie pedagogiczne.
Po zajęciach w szkole młodzież może na różne sposoby spędzać wolny czas. Mogą
korzystać ze świetlicy wiejskiej, sali gimnastycznej, siłowni, klubu sportowego. Jest to
możliwość alternatywnego spędzenia czasu, ponieważ młodzi ludzie mogą, jeśli tylko
chcą zorganizować sobie czas wolny. Gmina kładzie duży nacisk na doposażenie tych
obiektów i taki kierunek będzie utrzymywany w przyszłości.
W Nagłowicach usytuowany jest boisko sportowe, na którym rozgrywki z piłki nożnej
prowadzi LZS „DĄB”. Boisko to wymaga przeprowadzenia jeszcze wielu prac. Na
terenie gminy znajdują się również boiska sportowe: w Ciernie Żabieńcu, Warzynie
Pierwszym.
W Nagłowicach funkcjonuje jedyna w gminie Nagłowice świetlica wiejska, w której
wolny czas spędzać mogą dzieci i młodzież, jej wyposażenie wymaga uzupełnienia.
2. 10. 3 Służba Zdrowia
Gminny Zespół Ośrodków Zdrowia w Nagłowicach posiada osobowość prawną i jest
nowoczesnym modelem opieki zdrowotnej w rejonie, zapewniającym łatwy dostęp do
usług medycznych najlepszej jakości i na wysokim poziomie. Siedzibą Zespołu jest
miejscowość Nagłowice.
GZOZ w Nagłowicach zajmuje w części 2 budynki. W skład zespołu wchodzą:


Ośrodek Zdrowia w Nagłowicach
Ośrodek Zdrowia w Desznie
Kierownictwo i Administracja Zespołu mieści się w Ośrodku Zdrowia w Nagłowicach.
Głównym zadaniem Zespołu jest zapewnienie opieki medycznej dla mieszkańców
Gminy Nagłowice w zakresie podstawowym, realizowanym przez Poradnie: Ogólną, dla
Dzieci, dla kobiet oraz stomatologii zachowawczej. Zespół świadczy również usługi z
zakresu pielęgniarstwa oraz medycyny szkolnej. W Ośrodku Zdrowia w Nagłowicach
znajduje się laboratorium analityczne, które wykonuje podstawowy zakres badań. W
GZOZ w Nagłowice pracuje 3 lekarzy, 1 lekarz stomatolog, 5 pielęgniarek,
2 laborantki oraz administracja i personel pomocniczy. W GZOZ w Nagłowicach
realizowane są działania mające na celu podnoszenie jakości sług, aby pacjent na
każdym etapie diagnozowania i leczenia miał zapewnioną jak najlepszą opiekę.
2. 10. 4. Stan Bezpieczeństwa
Na terenie gminy usytuowany jest Posterunek Policji, w którym pracuje 6 policjantów,
dysponujący dwoma samochodami. Ze względu na fakt, iż Nagłowice położone są przy
Nagłowice 2004
35
ruchliwej drodze niesie to ze sobą zwiększoną ilość wypadków, potrąceń. Potwierdzają
to dane zgromadzone przez policję, w roku 2003 odnotowane zostało - 57 zdarzeń
drogowych, w tym 4 wypadki i 53 kolizji drogowych ( 13 w Nagłowicach, 15 w
Zdanowicach, pozostałe na terenie gminy). Policja współpracuje z Gminną Komisją
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, co przyczyniło się do skierowania 22
wniosków mające na celu wszczęcie postępowania w stosunku do tych osób o podjęcie
przymusowego leczenia odwykowego.
Nad stanem bezpieczeństwa przeciwpożarowego czuwa 13 jednostek Ochotniczej
Straży Pożarnej, posiadających 12 remiz strażackich i dysponujących 13 samochodami
w tym 5 typu S i typu M. Niestety są to pojazdy o znacznym zużyciu technicznym,
wymagające wymiany. Straże te wymagają częściowej zmiany profilu z uwagi na
położenie gminy i skutki wynikające z przebiegu drogi krajowej i skrzyżowania z drogą
wojewódzką, a przede wszystkim wynikające z dużej liczby kolizji drogowych. Dwie
jednostki są w Krajowym Systemie Pożarniczym.
2. 10. 5. Inne jednostki usługowe
Istniejąca w Nagłowicach Poczta Polska- Urząd Pocztowy, działa na całym terenie
gminy dostarczając mieszkańcom pocztę, prasę oraz renty i emerytury starszym
ludziom.
Na terenie Gminy Nagłowice funkcjonuje jeden Oddział Banku Spółdzielczego z/s
w Kielcach. Świadczy on głównie usługi rolnikom z terenu gminy w zakresie
prowadzenia kont, przyznawania kredytów.
36
Nagłowice 2004
III PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA RADY GMINY POLEGAJĄCE NA
POPRAWIE SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY
Realizując wskazane cele i opierając się na aktualnym stanie infrastruktury gminy
opracowane zostały kolejne programy inwestycyjne umieszczone w planie wieloletnim.
Ich wykonanie wymagać będzie znacznych środków finansowych, których źródłem
pozyskania mogą być przede wszystkim środki z Unii Europejskiej.
3.1.Drogi
W celu realizacji tych zamierzeń w planie wieloletnim Rady Gminy, zamieszczone
zostały następujące programy inwestycyjne dotyczące budowy dróg gminnych na
terenie Gminy Nagłowice.
Wszelkie dane dotyczące planów budowy lub rozbudowy dróg zostały przedstawione
w poniższej tabeli.
Tabela 21.
L.p.
Program inwestycyjny
Jednostka
organizacyjna
realizująca program
lub koordynująca
Okres realizacji programu
Rok rozpoczęcia
Rok zakończenia
jego wykonanie
1.
Budowa drogi ZdanowiceNowa Wieś Nr 002327 T
Urząd Gminy
2003
2006
2.
Rozbudowa drogi NagłowiceRejowiec Nr 002326 T
Urząd Gminy
2003
2005
3.
Budowa drogi NagłowiceBrzóstki
Urząd Gminy
2004
2006
4.
Budowa oświetlenia
ulicznego wzdłuż drogi
Nagłowice- Brzóstki
Urząd Gminy
2005
2006
5.
Rozbudowa drogi gminnej
Trzciniec- Jędrzejów obok
kościoła Nr 002322 T
Urząd Gminy
2005
2006
6.
Rozbudowa drogi gminnej na
odcinku Zagórze KieszkiPotok Nr 002331 T
Urząd Gminy
2005
2006
7.
Budowa drogi gminnej na
odcinku Cierno- Caców
Nr 002318 T
Urząd Gminy
2005
2006
8.
Budowa drogi gminnej na
odcinku Warzyn I- Przysłów
Nr 002316 T
Urząd Gminy
2005
2006
9.
Rozbudowa drogi gminnej
Ślęcin- Rakoszyn
Nr 002325 T
Urząd Gminy
2005
2006
10.
Budowa oświetlenia ulicznego
w miejscowości Rejowiec
Urząd Gminy
2006
2006
37
Nagłowice 2004
Ponad to w naszych planach jest budowa ścieżek rowerowych w miejsowościach
Jaronowice, Nagłowice w kierunku stacji paliw Orlenu oraz sieci parkingów obok
użyteczności publicznej.
Konieczna jest budowa sieci dróg gminnych i powiatowych, których celem będzie
odciążenie drogi krajowej Nr 78 poprzez skierowanie ruchu lokalnego na inne drogi
alternatywne w stosunku do niej, a tym samym zmniejszenie zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu drogowego, do wszystkich zdarzeń drogowych w 2004 r. doszło
na tej właśnie drodze .
Dlatego też, istotna jest realizacja budowy drogi powiatowej Jaronowice- SkroniówDalechowy (przez teren gminy Nagłowice 12,4 km), która pozwoli skierować ruch
lokalny do Jędrzejowa z pominięciem drogi krajowej nr 78, szczególnie ciągników
rolniczych i rowerzystów, w ten sposób zwiększy się stan bezpieczeństwa ruchu
drogowego. W dłuższej perspektywie czasowej konieczne jest budowa drogi powiatowej
204 T Nagłowice – Sędziszów, łączącej Nagłowice poprzez Trzciniec z siedzibą gminy
sąsiedniej - Sędziszów, a w dalszym przebiegu do drogi krajowej nr 7. Pozwoli to na
zbudowanie nowego połączenia drogowego z drogą wojewódzką nr 742 i zmieni
kierunek transportu, pozwalając w drodze do Krakowa ominąć węzeł drogowy w
Jędrzejowie i stworzyć dodatkowe miejsca pracy związane z obsługą tej trasy na terenie
gminy.
Budowa nowych dróg spowoduje także stworzenie korzystnych warunków dla
inwestorów i rozwoju usług oraz małych zakładów produkcyjnych.
3. 2. Ochrona Środowiska i Gospodarka Wodno- Ściekowa
W tym zakresie planowane jest szereg inwestycji, m.in.:
1.Rozbudowy oczyszczalni ścieków w Nagłowicach oraz budowa kanalizacji sanitarnej.
W latach 2004 - 2005 planuje się rozbudowę istniejącej oczyszczalni ścieków
w Nagłowicach. Wydajność oczyszczalni po projektowanej rozbudowie wynosić będzie
127 m3/d, ilość obsługiwanych mieszkańców równoważnych RLM =ca 840 oraz
wybudowanie około 3.0 km sieci kanalizacyjnej .
2. Budowa zbiornika małej retencji na rzece Rakoszyniance, okres realizacji programu
przewidziany jest na lata 2005- 2009,
3. Budowa wodociągów :
- budowy wodociągu w miejscowości Jaronowice,
- budowy wodociągu w miejscowości Kuźnice,
- budowy wodociągu w miejscowości Warzyn I i Warzyn II,
- budowy wodociągu w miejscowości Zagórzu,
- budowy wodociągu w miejscowości Deszno,
- budowy wodociągu w miejscowości Brynica Mokra,
- budowy wodociągu w miejscowości Cierno Żabieniec,
4. Ochrona powietrza :
- termomodernizacja budynku Ośrodka Zdrowia w miejscowości Nagłowice,
Nagłowice 2004
38
- termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w miejscowości Warzyn,
- wymiana okien w budynku Urzędu Gminy w Nagłowicach.
3. 3.Gospodarka Odpadami
W dalszym ciągu prowadzona będzie edukacja ekologiczna wśród mieszkańców gminy.
Równolegle z powyższymi działaniami należy dążyć do pełnej segregacji odpadów, tak
ze względów ekonomicznych, jak i ochrony środowiska naturalnego. Należy znaleźć
odbiorców posegregowanych odpadów takich jak: stłuczka szklana, tworzywa
sztuczne, puszki aluminiowe po napojach, makulaturę, a następnie w ramach
porozumienia z tymi podmiotami rozpocząć organizacje selektywnej zbiórki odpadów.
Odpady zaliczane do niebezpiecznych, zarówno wyodrębnione z odpadów
komunalnych (np. zużyte akumulatory, opony, baterie, świetlówki) jak i pochodzące z
zakładów prowadzących działalność gospodarczą (np. warsztaty samochodowe) oraz
pochodzące z przychodni zdrowia, prywatnych gabinetów lekarskich czy zakładów
weterynaryjnych – powinny być składowane w zabezpieczonych pojemnikach i
przekazywane do punktów wskazanych przez władze wojewódzkie. Władze
samorządowe powinny zachęcić potencjalnych organizatorów skupu i zbiórki
segregowanych odpadów systemem ulg lub dotacjami np. z gminnego funduszu
ochrony środowiska.
3. 4. Ochrona Przyrody
Renowacja parku w Nagłowicach, budowa oświetlenia (iluminacja) wokół Dworku
Mikołaja Reja w Nagłowicach oraz iluminacja parku wokół Dworku Mikołaja Reja w
Nagłowicach. Prowadzone są również prace porządkowe w parkach w Nagłowicach
i Desznie .
3. 5. Kultura i Sport
Planowane są prace związane z rozbudową zaplecza dużego boiska do gry
w Nagłowicach.
Trwać będą prace związane z modernizacją boiska w Ciernie Żabieńcu i Warzynie.
3. 6. Stan Bezpieczeństwa
Nasza gmina jest szczególnie zagrożona ze względu na to, iż przez gminę Nagłowice
przebiega trasa nr 78. Poczucie bezpieczeństwa dla mieszkańców jest bardzo ważne
tym bardziej, że usytuowanie wsi przy ruchliwej drodze niesie za sobą występowanie
dużej ilość wypadków i potrąceń, dlatego też budowa chodników, ścieżek rowerowych
może choć w małym stopniu zmniejszyć ilość ofiar i przyczyni się do wzrostu
bezpiecznego poruszania się po niej.
Pomoc policji i straży pożarnej, w tym budowa strażnicy w Nagłowicach doprowadzi do
zorganizowania jednostki ratownictwa technicznego. Współpraca ze sobą tych instytucji
Nagłowice 2004
39
wyposażonych w dobry sprzęt i nowoczesne środki łączności wpłynie na poprawę stanu
bezpieczeństwa w naszej gminie.
IV. ZAMIERZENIA NA LATA 2007 -2013
4. CELE I ZADANIA
4. 1. Cele
Analiza szans i zagrożeń wskazuje na możliwości przeobrażeń w kierunku
wielofunkcyjnego rozwoju gminy. Tak sformułowaną perspektywę rozwoju można
określić mianem awansu cywilizacyjnego.
Naczelnym celem programu rozwoju lokalnego jest podniesienie
poziomu życia ogółu społeczeństwa.
Celami operacyjnymi programu są:
1.Pobudzenie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców gminy poprzez
2. Rozwój turystyki i agroturystyki.
3. Restrukturyzacja rolnictwa poprzez ograniczenie funkcji rolniczych na rzecz funkcji
nierolniczych.
4. Ochrona środowiska.
4. 2. Zadania
1. Opracowanie programu wspierania i rozwoju przedsiębiorczości.
2. Opracowanie programu szkolenia i przekwalifikowania ludności.
3. Wprowadzenie aktywnych form zwalczania bezrobocia.
4. Opracowanie docelowej sieci szkół oraz harmonogramu wyposażenia szkół
w pomoce naukowe.
5. Dalszy rozwój kultury poprzez rozbudowę bazy i promocję gminy.
6. Powołanie fundacji lub stowarzyszenia na rzecz rozwoju gminy.
7. Rozbudowa bazy agroturystycznej.
8. Rozwijanie drobnej przedsiębiorczości na wsi.
9. Pomoc rolnikom w organizacji rolniczych grup producenckich.
10. Zalesienie gleb klasy VI i nieużytków.
11. Tworzenie warunków do powstawania dużych obszarowo gospodarstw rolniczych.
12. Rozbudowa infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi, telefony).
13. Rozwój handlu i usług.
Nagłowice 2004
40
14. Organizacja marketingu produktów pochodzących z gospodarstw rolniczych.
15. Pozyskiwanie inwestorów i stwarzanie im konkurencyjnych warunków do
inwestowania.
16. Zagospodarowanie zasobów lokalnych i gruntów rolnych.
17. Zorganizowanie systemu informacji o gminie.
Okres transformacji, powstały w wyniku zmian ustrojowych w Polsce dał
społecznościom szczególnie w środowisku wiejskim nowe możliwości rozwoju.
Samorząd Gminy i Powiatu stał się podstawową jednostką strukturalną państwa.
Przejmując określone kompetencje zaczął pełnić rolę głównego realizatora potrzeb
mieszkańców gminy.
Ustalenie, zatem głównych kierunków rozwoju jest punktem wyjścia dla władz
lokalnych do racjonalnego działania oraz uzyskania poparcia społecznego dla realizacji
zadań wymagających niejednokrotnie wielu wyrzeczeń i wspólnego wysiłku.
„Temu celowi służy Program Rozwoju Lokalnego Gminy Nagłowice.”
Ustawa o samorządzie terytorialnym określa m.in., iż podstawowym zadaniem
gminy jest zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, którą tworzy jej ogół
mieszkańców. Punktem wyjścia dla długofalowych, racjonalnych ekonomicznie działań,
jest jasne sprecyzowanie kierunków, jakie gmina powinna realizować. Ustalając główne
kierunki rozwoju gminy Nagłowice do 2013 roku kierowano się następującymi
zasadami:
1. Zasada zrównoważonego rozwoju- w myśl, której proces budowania programu nie
może ograniczyć się wyłącznie do sfery ekonomicznej. Wprawdzie sukcesy
ekonomiczne są podstawą zadowolenia społecznego i dotychczasowe doświadczenia
dowodzą, że cele społeczne można w pełni realizować dopiero po fazie
bezwzględnego, trwałego rozwoju ekonomicznego, niemniej respektując w pełni
znaczenie aspektów ekonomicznych należy dostrzegać potrzebę równowagi między
celami gospodarczymi a celami społecznymi i ekologicznymi. Realizacja celów
społecznych (np. oświata, poziom zdrowia) stanowi warunek konieczny dla dalszego
postępu ekonomicznego.
2. Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich- polega na większym niż dotychczas
zróżnicowaniu funkcji terenów wiejskich. Rozwój wielofunkcyjny to umiejętne
wkomponowanie w wiejską przestrzeń coraz więcej nowych funkcji pozarolniczych.
Rozbudowa lokalnego przemysłu rolno-spożywczego, rzemiosła, usług, handlu,
turystyki i agroturystyki, infrastruktury na terenach wiejskich umożliwi aktywizację
zawodową ludności odchodzących z konieczności z gospodarstw rolniczych oraz
przyspieszy tak konieczne przemiany strukturalne w rolnictwie, wpływając na
polepszenie efektywności gospodarowania. Tak ważne wobec przystąpienia Polski do
Unii Europejskiej.
3. Aktywizacja społeczności lokalnej- brak na terenie gminy wiodących jednostek
gospodarczych, które by określały kierunek rozwoju gminy- dlatego przyjmuje się,
41
Nagłowice 2004
iż pobudzanie aktywności i odbudowa więzi społecznych powinny być „kołem
zamachowym” napędzającym rozwój ekonomiczny i społeczny gminy.
Biorąc pod uwagę wyżej wymienione zasady, szanse i zagrożenia oraz mocne
i słabe strony wynikające z opracowanej diagnozy stanu gminy oraz cele i zadania, jakie
zostały sformułowane w strategii a także szerokie poparcie społeczne w tym
i władz gminy, ustalono następujące kierunki rozwoju do 2013 roku.
4. 3. Drogi :
- gminne
Zdanowice- Cierno Żabieniec
Jaronowice – Trzciniec
Nagłowice ul. Rzemieślnicza
- powiatowe
Jaronowice – Rakoszyn – Nowa Wieś – Warzyn – Dalechowy
Trzciniec – Sędziszów
Budowa ścieżek rowerowych, chodników i parkingów wzdłuż dróg powiatowych na
terenach zabudowanych
- krajowe
budowa ścieżek rowerowych i chodników wzdłuż drogi krajowej.
Realizacja tych inwestycji pozwoli na wzrost bezpieczeństwa ruchu drogowego i
zwiększy atrakcyjność inwestycyjną naszej gminy.
4. 4. Ochrona Środowiska i Gospodarka Wodno-Ściekowa
Budowa oczyszczalni ścieków w Zdanowicach wraz z kanalizacją sanitarną wokół
zbiornika Małej Retencji na rzece Rakoszyniance.
Budowa wodociągów w pozostałych sołectwach.
Kontynuacja budowy zbiornika Małej Retencji na rzece Rakoszyniance.
Realizacja tych inwestycji podniesie atrakcyjność turystyczną i inwestycyjna naszej
gminy.
4. 5. Stan Bezpieczeństwa
Kontynuacja budowa Remizy Strażackiej w Nagłowicach i dalsze wyposażanie
jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych będących w systemie ratownictwa
w nowoczesny sprzęt służący do ratowania życia i mienia osób poszkodowanych.
Wszystkie te zadania realizowane będą ze środków własnych gminy i pozyskanych
z funduszy unijnych, a także z funduszy na ochronę środowiska.
42
Nagłowice 2004
V . KIERUNKI ROZWOJU GMINY NAGŁOWICE
5. 1. Pobudzanie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców gminy poprzez
Umiejętne komunikowanie się władz samorządowych z mieszkańcami gminy jest
czynnikiem zasadniczym, który decyduje o rozwoju gminy.
Sukces w realizacji planów rozwojowych zależeć będzie od aktywnej postawy
i umiejętnego współdziałania mieszkańców.
Integracja społeczności gminy Nagłowice wobec wypracowanych w program rozwoju
lokalnego celów jest warunkiem ożywienia gospodarczego. Nawet najlepszy plan
rozwoju gminy nie zostanie zrealizowany bez aktywnego udziału samych mieszkańców
świadomych wizji, do której zmierzają, posiadających obszerną informację, co się wokół
niech dzieje. Najczęściej decyzje podejmowane przez gminę wymagają w praktyce
zarówno działań wyjaśniających jak też działań nastawionych na uzyskanie poparcia
społecznego. Bez przygotowania edukacyjnego i działań skierowanych na uzyskanie
akceptacji społecznej, nie da się realizować projektów, których wprowadzenie w życie
wymaga zmian zachowań społecznych. Opracowany, zatem program rozwoju
lokalnego, aby mógł być właściwie realizowany, musi być poprzedzony wcześniejszym
przygotowaniem mieszkańców. Polityka informacyjna, zatem musi wyprzedzać,
zapobiegać i przeciwdziałać powstawaniu zachowań społecznych zbudowanych na
niewiedzy, lęku przed zmianami i nieufności wobec władz.
Ważnym instrumentem w zakresie pobudzenia aktywności i przedsiębiorczości
mieszkańców gminy będzie nawiązywanie kontaktów i stała współpraca z różnymi
instytucjami, grupami społecznymi, a nawet pojedynczymi, aktywnymi osobami
pozostającymi poza strukturą Urzędu Gminy. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji
niedostatku pieniędzy publicznych w budżecie gminy, oraz związane z tym ograniczenia
etatów. Stała współpraca z różnego rodzaju partnerami, pozwoli stworzyć trwałe
podstawy budowania właściwej i skutecznej polityki informacyjnej.
Właściwym przykładem współpracy samorządu gminy z partnerami społecznymi,
może być zaangażowanie miejscowego środowiska nauczycielskiego w propagowaniu
zasad ekologii i ochrony środowiska naturalnego. Pierwszym etapem edukowania
środowiskowego jest podniesienie świadomości ekologicznej, zarówno wśród dzieci
i młodzieży jak też wśród dorosłych. Nauczyciele mogą przekazywać swoim
wychowankom stosowny zakres wiedzy ekologicznej poprzez:

wychowanie przedszkolne,

realizację programów ekologicznych, np. akcja „Sprzątanie Świata”,
 działalność szkolnych kół zainteresowań.
Gmina w swoim zakresie pomoże przede wszystkim od strony materialnej poprzez
zakup pomocy dydaktycznych, organizację zajęć terenowych lub częściowe, w miarę
potrzeb i możliwości pokrycie innych kosztów.
43
Nagłowice 2004
5. 2. Restrukturyzacja rolnictwa poprzez ograniczenie jako funkcji rolniczych na
rzecz nierolniczych.
Z uwagi na to, że gmina Nagłowice jest typowo gminą rolniczą, restrukturyzacja
rolnictwa będzie jednym ze strategicznych kierunków aktywizacji gospodarczej gminy.
Na podstawie diagnozy stanu rolnictwa, istniejących trendów i uwarunkowań
przyrodniczo-ekonomicznych, zadań wynikających ze strategii rozwoju województwa
świętokrzyskiego oraz integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej, przyjmuje się
następujące kierunki rozwoju gminy:
1. Zmniejszenie liczby gospodarstw o około 30% oraz redukcja zatrudnienia
bezpośrednio
pracujących
w
rolnictwie.
Osoby
obecne
dzisiaj
w gospodarstwach rolnych w postaci tzw. bezrobocia utajonego, muszą znaleźć
zatrudnienie w sferze usług oraz obsługi rolnictwa, ale na terenach wiejskich. Poprawie
struktury obszarowej gospodarstw oraz zmniejszeniu zatrudnienia w rolnictwie będzie
służyć możliwość korzystania z pomocy finansowej w postaci funduszy struktualnych.
2. Tworzenie dużych gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka
i żywca wołowego i wieprzowego, zbóż i ziemniaków. Produkcji mleka i żywca
wołowego sprzyja znaczny udział trwałych użytków zielonych w strukturze użytkowania
gruntów, oraz obecność w pobliżu dużych zakładów mleczarskich.
3. Wprowadzenie do struktury zasiewów, szczególnie w gospodarstwach mniejszych
tzw. socjalnych upraw wymagających większych nakładów pracy, trudnych do
zmechanizowania jak zioła czy warzywa.
4. Rozwój gospodarstw ekologicznych, produkujących zdrowa żywność za czym
przemawiają:
czystość
środowiska,
znikome
zanieczyszczenie
gleb,
w szczególności metalami ciężkimi, duże zasoby siły roboczej oraz bliskość dużych
rynków zbytu jak Kielce, Region Śląski.
Preferowanymi dziedzinami produkcji żywności ekologicznej powinny być warzywa
liściaste i korzeniowe, ziemniaki, owoce miękkie.
Warunkiem podstawowym prowadzenia produkcji ekologicznej będzie uzyskanie przez
gospodarstwa certyfikatu. Wdrażanie idei rolnictwa niekolidującego ze środowiskiem
naturalnym ma szczególnie sprzyjające warunki na obszarze gminy Nagłowice z uwagi
na:

zadawalający stan środowiska przyrodniczego,

niski poziom chemizacji rolnictwa,

korzystną w tym zakresie strukturę obszarową gospodarstw rolnych,
wielokierunkowość produkcji w gospodarstwach rolnych, co sprzyja ograniczeniu
stosowania nawozów przemysłowych.
Produkcja zdrowej żywności znacznie ułatwi konkurencję na rynku krajowym oraz
w eksporcie.
5. Rozwój na bazie gospodarstw ekologicznych działalności agroturystycznej,
dającej mieszkańcom wsi alternatywne źródło dochodu. Proces powstawania

44
Nagłowice 2004
gospodarstw agroturystycznych w atrakcyjnie położonych miejscowościach gminy,
powinny poprzedzać odpowiednio
zaplanowane
działania
szkoleniowe
i promocyjne.
6. Organizacja grup producentów rolnych, obejmujących również gospodarstwa
ekologiczne, zwiększających konkurencyjność naszego rolnictwa w zderzeniu
z rolnictwem Wspólnoty Europejskiej.
7. Organizacja infrastruktury skupowej i przetwórczej.
8. Zalesienie gleb słabszych o niskiej bonitacji a także nieużytków, położonych
szczególnie w enklawach i w pobliżu kompleksów leśnych.
Zalesienie tych gruntów powinno odbywać się, realizować w ramach pilotażowego
programu zalesiania, finansowanego z funduszy Unii Europejskiej, do którego
województwo świętokrzyskie zostało wytypowane.
Modernizujące się rolnictwo uwalnia siłę roboczą, która może być
z powodzeniem wykorzystana w innych, nierolniczych zawodach: drobnej produkcji
i przetwórstwie rolno- spożywczym, usługach produkcyjnych i bytowych dla
ludności.
Wszystkie te działania, szczególnie w zakresie powstawania gospodarstw
agroturystycznych i ekologicznych oraz grup producentów rolnych, prowadzone
przy zaangażowaniu samych właścicieli oraz pomocy Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Modliszewicach, powinny przyczynić się do poprawy dochodów
ludności zamieszkujących obszary wiejskie, a co za tym idzie, poprawy ich życia.
5. 3. Rozwój agroturystyki i innych form wypoczynku.
Gmina Nagłowice należy do obszarów posiadających wyjątkowe walory turystyczne
i agroturystyczne. Dlatego też przewidziane jest prowadzenie dalszych prac mających
na celu dalsze jej uatrakcyjnienie między innymi prowadzona będzie dalsza renowacja
parku. Pierwsze prace wykonywane były już w roku 2003 i będą prowadzone w latach
następnych.
Zarówno zespół pałacowo-parkowy oraz pomniki przyrody, jakimi natura obdarzyła
Nagłowice sprawiły, że gmina ma znaczne sukcesy w rozwoju turystyki. Walory te nie
są jednak w pełni wykorzystane. Stąd też istnieje potrzeba dalszego doskonalenia tej
formy działalności. Gmina posiada również znakomite warunki do rozwoju agroturystyki.
Agroturystyka jest formą turystyki wiejskiej ściśle związanej z rolnictwem,
z funkcjonującym gospodarstwem rolnym, a jedną z tej atrakcji stanowi możliwość
obcowania ze zwierzętami hodowlanymi w gospodarstwie. Istnieją różne powody
zainteresowania wypoczynkiem na wsi:

możliwość spokojnego wypoczynku w naturalnym wiejskim
środowisku,

chęć spędzenia urlopu w ulubionym krajobrazie,

walory zdrowotne terenów wiejskich,
45
Nagłowice 2004

niższe zazwyczaj niż gdzie indziej koszty pobytu,

chęć zmiany dotychczasowego sposobu wypoczynku,

możliwość poznania zwyczajów tradycji, kultury ludowej.
Ważnym czynnikiem przyciągającym turystów może być również:

budowa ścieżek dydaktycznych w różnych okolicach (lasy, łąki, zespoły
parkowe ze starodrzewem, zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego,

organizacja imprez okolicznościowych,
z obyczajami staropolskimi,

turystyka dla ludzi starszych,
kulturalnych
związanymi
tworzenie specjalnych programów turystycznych (programy zdrowotne np.
hipoterapia, ziołolecznictwo, pokazy rzemiosła ludowego).
Rozwój agroturystyki na terenie gminy Nagłowice spowoduje:


aktywizację miejscowego rynku pracy,

stymulację rozwoju gospodarstw rolnych świadczących usługi
turystyczne,

rozwój infrastruktury,

wykorzystanie nadwyżek produktów rolnych,

dodatkowe dochody rolników,

ochronę walorów turystycznych,

wzrost poziomu kulturalnego mieszkańców,

wykorzystanie nieużytecznych obiektów.
Myśląc o rozwoju turystyki wiejskiej należy przy udziale gminy i Ośrodka
Doradztwa Rolniczego oraz z pomocą środków zewnętrznych np. z funduszy unijnych
kierowanych na rozwój alternatywnych źródeł dochodów przeprowadzić cykl szkoleń.
W programie szkoleń powinny znaleźć się tematy dotyczące wyboru i przygotowania
gospodarstwa do prowadzenia działalności agroturystycznej, marketingu, przepisów
sanitarno- higienicznych i prawno-podatkowych, racjonalnego żywienia turystów,
zasadach kredytowania itp. Szkolenia te przyczynią się do nabycia umiejętności
w zakresie świadczenia usług agroturystycznych przez rolników gminy Nagłowice.
Podniesieniu atrakcyjności turystycznej gminy służyć będzie rozwój infrastruktury
technicznej: dróg, wodociągów, kanalizacji, renowacja zabytkowych parków, a przede
wszystkim planowana budowa zbiornika małej retencji na rzece Rakoszyniance.
Konieczne jest również systematyczne prowadzenie akcji promocyjnych, informujących
o walorach gminy i zachęcających do jej odwiedzenia i spędzenia tu czasu.
46
Nagłowice 2004
5. 4. Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju usług i małych
przedsiębiorstw.
Na terenie gminy Nagłowice nie przewiduje się lokalizacji większych zakładów
czy przedsiębiorstw przemysłowych, zatem szansy rozwoju w gminie należy
poszukiwać w powstaniu drobnego, lokalnego przemysłu i przetwórstwa rolnospożywczego. Z uwagi na to, że głównym celem, jaki ma być realizowany
w najbliższej przyszłości będzie pobudzanie i zachęcanie społeczności lokalnej do
rozwijania przedsiębiorczości, do osiągnięcia tego powinny zostać wykorzystane
wszelkie istniejące, dostępne w gminie sposoby. Jedną z nich może być prowadzenie
pro-przedsiębiorczej polityki podatkowej wobec wszelkich podmiotów rozpoczynających
działalność gospodarczą. Jej długofalowa i skuteczna realizacja spowoduje to, iż
zaczną powstawać małe, często rodzinne zakłady rzemieślnicze, o niewielkiej skali
produkcji i często małym zatrudnieniu, które przyczynią się do wykorzystania choćby
w niewielkim stopniu istniejących nadwyżek siły roboczej.
Rozwojowi usług i małych przedsiębiorstw sprzyjać będzie rozwój infrastruktury
technicznej, przede wszystkim dróg i sieci wodociągowo-kanalizacyjnej.
W zasadzie istniejąca sieć handlowa na terenie gminy jest wystarczająca,
to jednak duża część istniejących charakteryzuje się niskim standardem usługi oraz
małymi obrotami. Poprawy wymaga ogólny stan placówek oraz zwiększenie
powierzchni handlowej i magazynowej.
Mało dynamicznie rozwija się sfera usług i rzemiosła, a na terenie gminy brak jest
takich usług jak szewstwo, kowalstwo i ciesielstwo. Wraz ze wzrostem zamożności
mieszkańców pojawiać się będzie większe zapotrzebowanie na bogatszą gamę
oferowanych i świadczonych usług.
Władze samorządowe gminy poprzez racjonalną politykę podatkową oraz właściwą
gospodarkę posiadanymi zasobami powinny wspierać wszelkie rodzące się w tym
zakresie inicjatywy mieszkańców, gdyż wpływać one będą na poziom życia miejscowej
ludności oraz będą szansą na powstanie- choćby niewielkiej liczby- nowych miejsc
pracy.
Jednym ze sposobów tworzenia korzystnych warunków dla rozwoju usług
i małych przedsiębiorstw będzie powołanie organizacji wspierającej rozwój
przedsiębiorczości w gminie, skupiającej w swych szeregach ludzi przedsiębiorczych
i aktywnych, pragnących zmienić swój byt i kształtować we współpracy z innymi,
również z samorządem gminy.
47
Nagłowice 2004

PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO GMINY NAGŁOWICE

Transkrypt

Podobne dokumenty

Walka z wykluczeniem cyfrowym. Trudna droga Gminy Nagłowice

Uchwala Nr XXVIII/149/2016 z dnia 26 pazdziernika 2016 r.

Umowa Szkolenia Nr……

Adresy placówek objętych wsparciem wiosna 2012

Uchwala Nr XXII/115/2016 z dnia 25 kwietnia 2016 r.

Skarżysko-Kamienna (Leopold Staff, ks. prof. Włodzimierz Sedlak

9 - 10 kwietnia 2016 r. centrum nauki leonardo da vinci

Regulamin konkursu „Quiz wiadomości o Gminie Naruszewo” dla

Warunki rozwoju rolnictwa w Polsce