TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

RZECZPOSPOLITA POLSKA
PROKURATOR GENERALNY
PG VIII TK 87/12
(U 5/12)
L.dz. " .. .. ......... ..... L zat. " .......... .... .
TRYBUNAŁ
W
związku
niezgodności
KONSTYTUCYJNY
z wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich o stwierdzenie
§ 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2, ust. 18 i ust. 20
rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego
stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji
medycznej (Dz. U. Nr 51, poz. 265 ze zm.) z art. 33c ust. 9 i art. 33j ustawy
z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2012, poz. 264) oraz
z art. 65 ust. l zdanie drugie i art. 92 ust. l zdanie pierwsze Konstytucji RP
- na podstawie art. 33 w zw. z art. 27 pkt 5 ustawy z dnia l sierpnia
1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.)-
przedstawiam następujące stanowisko:
§ 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2, ust. 18 i ust. 20
rozporządzenia
Ministra
Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego
stosowania promieniowania
jonizującego
dla wszystkich rodzajów
ekspozycji medycznej (Dz. U. Nr 51, poz. 265 ze zm.) jest niezgodny
z art. 92 ust. l i art. 65 ust. l Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2
z art. 33c ust. 9 i art. 33j ustawy z dnia 2 listopada 2000 r. - Prawo
atomowe (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 264).
Uzasadnienie
Wnioskiem z dnia 23 lipca 2012 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej
również
Wnioskodawca lub Rzecznik)
wystąpił
do
Trybunału
Konstytucyjnego
o stwierdzenie
niezgodności
rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków
bezpiecznego
stosowania
§ 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2, ust. 18 i ust. 20
promieniowania
jonizującego
dla
wszystkich
rodzajów ekspozycji medycznej (Dz. U. Nr 51, poz. 265 ze zm.; dalej:
rozporządzenie
z 2011 r. lub
rozporządzenie)
z art. 33c ust. 9 i art. 33j ustawy
z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (tekst. jedn. Dz. U. z 2012 r.,
poz. 264; dalej: prawo atomowe) oraz z art. 65 ust. l zdanie drugie i art. 92 ust.
l zdanie pierwsze Konstytucji RP.
Uzasadniając
wynikający
swoje
stanowisko,
Wnioskodawca
z art. 33c ust. 7 prawa atomowego prowadzące
jednostki ochrony zdrowia,
wskazuje
obowiązek podjęcia
działalność
medyczną
na
-
przez
z zakresu
radioterapii, medycyny nuklearnej, radiologii zabiegowej i rentgenodiagnostyki,
przedsięwzięć
zmierzających
do
zapobieżenia
medycznym
radiologicznym. Jednym z elementów tego systemu
fizycznych parametrów
atomowego, minister
określenia,
w drodze
promieniowania
urządzeń
właściwy
jest kontrola
radiologicznych. Z kolei, na podstawie prawa
do spraw zdrowia
rozporządzenia,
jonizującego
działań
wypadkom
został upoważniony
warunków bezpiecznego stosowania
dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej,
w tym m. in. zasad wykonywania kontroli fizycznych parametrów
radiologicznych (art. 33c ust. 9 pkt 9), przy
obowiązujących
do
w Unii Europejskiej.
uwzględnieniu
urządzeń
standardów
3
Zaskarżony
ust. 20
przez Rzecznika § 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2, ust. 18 i
rozporządzenia,
atomowego,
urządzeń
określa
wydanego w oparciu o
art. 33c ust. 9 prawa
zasady przeprowadzania kontroli fizycznych parametrów
Zastrzeżenia
radiologicznych.
że zaskarżony
powołany
przepis,
uprawniając
Wnioskodawcy
dotyczą
tego,
do wykonywania takiej kontroli m. in.
fizyków medycznych, stawia dodatkowy warunek uzyskania przez te osoby
certyfikatu wydawanego przez Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej
w Ochronie Zdrowia (dalej
tym na
określonych
powszechnie
poglądy
również
Centrum). Certyfikowanie odbywa sie przy
przez to Centrum zasadach, które nie
obowiązującego
Trybunału
prawa.
Przenosząc
Konstytucyjnego,
wydane
zostały
dotyczące
z przekroczeniem
z przepisów
na grunt niniejszej sprawy
pomiędzy
relacji
a aktem wykonawczym, Wnioskodawca podnosi,
rozporządzenia
wynikają
że
zaskarżone
upoważnienia
ustawą
przepisy
ustawowego.
Żaden z elementów tego upoważnienia nie zawiera bowiem umocowania do
rozporządzeniu
uregulowania w
od fizyków medycznych,
fizycznych parametrów
wprowadzenia
przeprowadzających
urządzeń
ograniczeń
Praw Obywatelskich,
trybu
stażu
pracy wymaganych
testy z zakresu kontroli
radiologicznych, a
także upoważnienia
do
swobody wykonywania zawodu. Zdaniem Rzecznika
zaskarżony
z art. 33j prawa atomowego,
rozporządzeniu
materii kwalifikacji i
przepis rozporządzenia jest niezgodny również
gdyż
ani w tym przepisie ustawy, ani
też
w
Ministra Zdrowia z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie organizacji,
działania
i
szczegółowych
zadań
Krajowego
Centrum Ochrony
Radiologicznej w Ochronie Zdrowia (Dz. U. Nr 85, poz. 592 ze zm.), nie
przewidziano wykonywania przez Centrum zadania w postaci wydawania
certyfikatów fizykom medycznym.
W konsekwencji, kwestionowany przepis
niezgodny - zdaniem Wnioskodawcy -
także
rozporządzenia
z 2011 r. jest
z art. 92 ust. l zdanie pierwsze
Konstytucji RP, bowiem, zgodnie z tym przepisem ustawy zasadniczej,
rozporządzenie
musi
służyć
wykonaniu ustawy, nie
może
natomiast
służyć
4
uzupełnieniu
nie
treści
ustawy o
może też regulować
w niej nieprzewidziane. Akt wykonawczy
materii, która nie
została objęta treścią upoważnienia
ustawowego.
Brak zakotwiczenia w ustawie przepisu § 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2,
ust. 18 i ust. 20
podniesienia
rozporządzenia
dodatkowo
z 2011 r., zdaniem Rzecznika daje podstawy do
niezgodności
zarzutu
zaskarżonego
że
z art. 65 ust. l Konstytucji RP. Wnioskodawca przyznaje,
wolność
w tym przepisie ustawy zasadniczej
prawda,
podlegać
źródło
medycznego
z zasad
co
muszą mieć
w ustawie. Ograniczenia w wolności wykonywania zawodu fizyka
wynikają
natomiast w tym przypadku z
przez Krajowe
Zdrowia,
obowiązującego
które
to
Centrum
zasady
nie
rozporządzenia,
Ochrony
są
a
także
Radiologicznej
źródłem
powszechnie
prawa (vide - art. 87 Konstytucji RP). W ocenie Rzecznika
o
niezgodności
zasady stosowania promieniowania
jonizującego
Praw Obywatelskich, dodatkowo wzmacnia to
zaskarżonego
może,
ograniczeniu, jednak -jak tego wymaga art. 65 ust. l zdanie
określonych
w Ochronie
przewidziana
wykonywania zawodu
drugie Konstytucji RP - wszelkie ograniczenia w tym zakresie
swoje
przepisu
argumentację
przepisu z art. 65 ust. l zd. 2 Konstytucji RP.
Przepisy,
określające
w celach medycznych, zawarte w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo
atomowe,
zostały
wprowadzone do systemu prawa
ustawą
opłacie
skarbowej
transpozycję postanowień
dyrektywy
2004 r. o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz ustawy o
(Dz. U. Nr 70, poz. 632).
Stanowią
one
z dnia 12 marca
Rady 97/43/Em·atom z dnia 30 czerwca 1997 r. w sprawie ochrony zdrowia
osób fizycznych przed
niebezpieczeństwem wynikającym
jonizującego związanego
z badaniami medycznymi oraz
z promieniowania
uchylającej dyrektywę
84/466 Buratom (Dz. Urz. WE L 180 z 9.07.1997, str. 22 i n). Dyrektywa
ta
określa
wymogi, jakie
minimalizacji
ustanowić
zagrożeń występujących
winny
Państwa Członkowskie
w celu
w związku ze stosowaniem w medycynie
5
promieniowania
jonizującego.
Wymogi te
dotyczą
diagnostycznych i leczniczych, zasad utrzymania
sprzętu
m. in.
kształtu
sprawności używanego
zaangażowanych
medycznego oraz kwalifikacji osób
procedur
w nich
działania
w
pojęć,
medyczne i techniczne. Dyrektywa (w artykule 2) definiuje wiele
istotnych dla regulowanej problematyki, w tym
między
pojęcia:
innymi
fizyk
medyczny (art. 2 tiret 11), aspekty praktyczne (art. 2 tiret 15), kontrola
jakości
i zapewnienie
zasady
udziału
(art. 2 tiret 18 i 19). W akcie tym
określono
ponadto
fizyków medycznych w procedurach leczniczych (art. 6 ust. 3)
oraz dopuszczono
możliwość
przekazania realizacji praktycznych aspektów
danej procedury medycznej jednej lub kilku osobom fizycznym, uprawnionym
do działania w tym zakresie w uznanej dziedzinie specjalizacji (art. 5 ust. 3).
Implementując przedstawioną wyżej dyrektywę
prawnego, ustawodawca
zdefiniowaniu
dokonał
szeregu
pojęć
do krajowego
nowelizacji prawa atomowego,
charakterystycznych
dla
porządku
polegającej
na
wykorzystania
promieniowania jonizującego w medycynie (art. 3 pkt l, 7a, 12-14, 18, 21, 27,
32, 40-42, 50) oraz na wprowadzeniu do tej
zatytułowanego
"Stosowanie
prom1emowama
ustawy
rozdziału
JOniZUJącego
w
3a,
celach
medycznych". Z zamieszczonego w tym rozdziale art. 33c ust. l wynika,
że właściwe
badanie i leczenie przy
użyciu
promieniowania
wymaga optymalizacji ochrony radiologicznej pacjenta przed
działaniem
tego czynnika. Zgodnie
jednostki ochrony zdrowia,
zaś
jonizującego
niepożądanym
z art. 33c ust. 7 prawa atomowego,
wykonujące
czynności
medyczne z zakresu
radioterapii, medycyny nuklearnej, radiologii zabiegowej i rentgenodiagnostyki,
są obowiązane podjąć działania zmierzające
do
zapobieżenia
wypadkom radiologicznym. W tym celu dokonuje
parametrów
i
urządzeń
zewnętrznych,
a
się
kontroli fizycznych
radiologicznych oraz klinicznych audytów
także
wprowadza
się
zdefiniowany w art. 3 pkt 46 prawa atomowego.
system
medycznym
wewnętrznych
zarządzania
jakością,
6
szczególności
Ustawa nie reguluje dalszych kwestii w tym zakresie, a w
trybu
kontroli
parametrów
urządzeń
technicznych
uprawnionych do przeprowadzenia takiej kontroli.
ministra
właściwego
w drodze
rozporządzenia,
jonizującego
oraz
Upoważnia
podmiotów
ona natomiast
do spraw zdrowia (w art. 33c ust. 9) do
określenia,
warunków bezpiecznego stosowania promieniowania
dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej, o których mowa
wart. 33a ust. l, w tym m. in zasad wykonywania kontroli fizycznych
parametrów
urządzeń
radiologicznych oraz klinicznych audytów
wewnętrznych
i zewnętrznych nad przestrzeganiem wymogów ochrony radiologicznej pacjenta
(art. 33c ust. 9 pkt 9), z
uwzględnieniem
jakości świadczonych usług
celu w postaci zapewnienia wysokiej
obowiązujących
medycznych i standardów
w Unii
Europejskiej.
został
Jako jeden z ustawowych wzorców kontroli
Wnioskodawcę
przep1sern,
cały
minister
rozporządzenia,
jonizującego
wskazany przez
art. 33c ust. 9 prawa atomowego. Zgodnie z tym
właściwy
warunki
do
spraw
zdrowia
bezpiecznego
określa,
stosowania
w drodze
. .
.
prornwmowama
dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej, o których mowa
w art. 33a ust. l prawa atomowego (a
więc
ekspozycji pacjentów, osób
poddawanych przesiewowym badaniom z zastosowaniem promieniowania
jonizującego,
zdrowych osób lub pacjentów uczestniczących w eksperymentach
medycznych, osób poddawanych badaniom z zastosowaniem promieniowania
jonizującego
w celach medyczno-prawnych, a
także
osób, które
udzielają
pornocy pacjentom i opiekują się nimi), w tym:
l) zasady i metody dobrej praktyki medycznej,
zmierzającej
do ograniczenia
dawek dla pacjentów w rentgenodiagnostyce, diagnostyce radioizotopowej
i radiologii zabiegowej,
parametry
za zgodne z
badań
włączając
rentgenowskich
w to poziomy referencyjne oraz fizyczne
warunkujących
dobrąpraktyką medyczną;
uznanie
postępowania
7
2) wymagania i
szczegółowe
w rentgenodiagnostyce,
zasady realizacji systemu
radiologii
zabiegowej,
zarządzania jakością
medycynie
nuklearnej
i radioterapii;
3) wymagania
dotyczące
szkolenia specjalistycznego osób
i nadzorujących wykonywanie
badań
wykonujących
i zabiegów leczniczych przy
użyciu
promieniowania jonizującego, w tym:
a) tryb dokonywania wpisu do rejestru podmiotów prowadzących szkolenia
prowadzonego przez Głównego Inspektora Sanitarnego,
b) sposób sprawowania przez
Głównego
Inspektora Sanitarnego nadzoru
nad podmiotami wpisanymi do rejestru,
c) ramowy program szkolenia,
d) sposób powoływania komisji egzaminacyjnej,
dotyczące członków
szczegółowe
wymagania
komisji egzaminacyjnej i tryb jej pracy,
e) warunki dopuszczenia do egzaminu i sposób jego przeprowadzenia,
f) tryb wydania certyfikatu i jego wzór,
g) tryb wnoszenia opłaty za egzamin, jej
członków
wysokość
oraz wynagrodzenie
komisji egzaminacyjnej;
4) szczególne zasady
dotyczące
ekspozycji na promieniowanie
jonizujące
w diagnostyce i terapii dzieci, kobiet w wieku rozrodczym, kobiet w
ciąży
i kobiet karmiących piersią;
5) zasady zabezpieczenia przed nadmierną ekspozycją osób z otoczenia i rodzin
pacjentów po terapii przy użyciu produktów radiofarmaceutycznych;
6)
szczegółowe
medycznych
wymagania
wynikające
dotyczące badań
przesiewowych i eksperymentów
ze specyfiki wykonywania ekspozycji w celach
medycznych;
7)
szczegółowe
zasady
zapobiegania
nieszczęśliwym
wypadkom
radiologicznym w radioterapii, medycynie nuklearnej, radiologii zabiegowej
rentgenodiagnostyce oraz sposoby i tryb postępowania po ich wystąpieniu;
8)
ograniczniki dawek dla osób, o których mowa wart. 33a ust. l pkt 3 i 5;
8
9)
zasady
wykonywania
kontroli
fizycznych
radiologicznych oraz klinicznych audytów
parametrów
wewnętrznych
i
urządzeń
zewnętrznych
nad
przestrzeganiem wymogów ochrony radiologicznej pacjenta
-
mając
na celu zapewnienie wysokiej
medycznych i uwzględniając standardy
jakości
obowiązujące
świadczonych
usług
w Unii Europejskiej.
We wskazanym jako drugi ustawowy wzorzec kontroli art. 33j prawa
atomowego przewidziano natomiast utworzenie Krajowego Centrum Ochrony
Radiologicznej w Ochronie Zdrowia - specjalistycznej instytucji
fachowo i organizacyjnie
działalność prowadzącą
jakościowym
wykorzystania promieniowania
i terapii. Centrum to,
właściwy
zadań
działające
do ochrony radiologicznej
stojącego
pacjenta i zapewnienia bezpiecznego i
na wysokim poziomie
jonizującego
w formie jednostki
wspierającej
budżetowej,
w diagnostyce
tworzy minister
do spraw zdrowia. Stosownie do art. 33j ust. 3 prawa atomowego, do
Centrum należy:
l) monitorowanie stanu ochrony radiologicznej
promieniowaniajonizującego
a)
wynikającego
ze stosowania
w celach medycznych w oparciu o:
działalność kontrolnąPaństwowej
Inspekcji Pracy,
b) sprawozdania komisji,
c) informacje uzyskiwane z kontroli dawek indywidualnych, ocen
. .
.
narażenia populacji pochodzącego
od źródeł prom1emowama
stosowanego w celach medycznych,
d) badania naukowe;
2)
składanie
zdrowia
rocznych
z
oceny
sprawozdań
wdrożenia
ministrowi
wymagań
właściwemu
bezpiecznego
do spraw
stosowania
promieniowania jonizującego w celach medycznych;
3) zapewnienie wsparcia merytorycznego i fachowego doradztwa dla
komórek organizacyjnych higieny radiacyjnej wojewódzkich stacji
sanitamo-epidemiologicznych
. .
. .
prom1emowama JOmzującego;
w
zakresie
medycznych
zastosowań
9
badań
4) opracowywanie metod i procedur
urządzeń
parametrów technicznych
radiologicznych;
5) opiniowanie projektów przepisów w dziedzinie ochrony radiologicznej
pacjenta;
6)
udział
wyjaśniających
w komisjach
wynikających
przyczyny wypadków
ze stosowania promieniowania jonizującego w medycynie;
7) konsultowanie
programów
szkoleniowych
z
zakresu
ochrony
radiologicznej dla lekarzy specjalistów różnych dziedzin;
8)
współpraca
Głównym
z Prezesem Agencji,
Głównym
Inspektorem Sanitarnym,
Głównym
Inspektorem Sanitarnym Wojska Folskiego oraz
Inspektorem
Sanitarnym
Ministerstwa
Wewnętrznych
Spraw
i Administracji;
9) przeprowadzanie w okresach
wynikającej
Ponadto, w
z medycznych
myśl
pięcioletnich
zastosowań
ocen dawki dla
ludności,
promieniowania jonizującego.
art. 33j ust. 4 prawa atomowego, Centrum
może prowadzić
odpłatną działalność polegającą na:
działalności
l) prowadzeniu
szkoleniowej
z
zakresu
ochrony
radiologicznej;
tłumaczeniu
2) opracowamu,
oraz
materiałów
publikowaniu
szkoleniowych;
3) certyfikowaniu laboratoriów
radiologicznej pacjentów
prowadzących
ocenę
dla celów ochrony
parametrów technicznych aparatury
rentgenodiagnostycznej;
4) skalowaniu
aparatury
kontrolno-pomiarowej
promieniowaniajonizującego
do
dla celów ochrony radiologicznej.
Na podstawie art. 33j ust. 2 prawa atomowego minister
spraw zdrowia
został upoważniony
organizacji, trybu
mieć
działania
i
do
pom1aru
określenia,
szczegółowych zadań
w drodze
właściwy
do
rozporządzenia,
Centrum, przy czym winien
na uwadze zapewnienie monitorowania stanu ochrony radiologicznej
lO
niezbędnego
przy
. .
stosowaniu
medycznych. Wykonaniem tego
rozporządzenie
trybu
. . .
.
prom1emowama
upoważnienia
w
JOmzującego
ustawowego jest
celach
powołane
Ministra Zdrowia z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie organizacji,
działania
i
szczegółowych
zadań
Krajowego
Centrum
Ochrony
Radiologicznej w Ochronie Zdrowia. W rozporządzeniu tym nie przewidziano
wykonywania przez Centrum zadania w postaci certyfikowania fizyków
medycznych.
Określenia szczegółowych
również
ustanowienia
opłat
zasad wykonywania tego zadania, w tym
związku
pobieranych w
samo Centrum, na podstawie § 9 ust. 18 in fine
certyfikacją, dokonało
z
rozporządzenia
z 2011 r.
(vide - Program certyfikacji fizyków medycznych w zakresie wykonywania
testów
w
urządzeń
Służbie
radiologicznych, Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej
Zdrowia,
Łódź
2013).
należy
Przedmiotem kontroli w tej sprawie - co
Wnioskodawca
uczynił
rozporządzenia
przepis § 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16 pkt 2, ust. 18 i ust. 20
z 2011 r. (wydanego w oparciu o
w art. 33c ust.
dotyczący
9 prawa atomowego),
upoważnienie
określenia
urządzeń
uprawnionych do przeprowadzenia testów
że urządzenia
radiologiczne
kontroli fizycznych parametrów. Testy te
ustalił
podlegają
dzielą się
(akceptacyjne) oraz testy eksploatacyjne (§ 9 ust. 2
odbiorcze
są
podmiotów
(w § 9 ust. l
testom z zakresu
na testy odbiorcze
rozporządzenia).
Testy
wykonywane przez uprawnionych przedstawicieli dostawcy
i użytkownika ( § 9 ust. 5
rozporządzenia),
wykonywane przez: l) podmioty
natomiast testy eksploatacyjne
posiadające akredytację
z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny
poz. 935); 2) fizyków medycznych
Centrum
zawarte
radiologicznych oraz
certyfikowania fizyków medycznych. Minister Zdrowia
rozporządzenia),
przypomnieć
Ochrony Radiologicznej
zgodności
w rozumieniu ustawy
(Dz. U. z 2010 r. Nr 138,
posiadających
w Ochronie
są
certyfikat Krajowego
Zdrowia
(§
9
ust.
12
11
rozporządzenia).
Z
kolei,
myśl
w
§
9
w rentgenodiagnostyce, radiologii zabiegowej
dzielą się
eksploatacyjne
podstawowe
są
1
ust.
rozporządzenia,
14
medycynie nuklearnej testy
na testy podstawowe oraz specjalistyczne. Testy
wykonywane przez pracowników jednostki ochrony zdrowia
upoważnionych
do
obsługi
urządzeń
rozporządzenia),
testy specjalistyczne
radiologicznych
są
(§
9
ust.
15
natomiast przeprowadzane przez
akredytowane laboratoria i certyfikowanych fizyków medycznych ( § 9 ust. 16
rozporządzenia).
Wnioskodawca kwestionuje
konstytucyjność
i
wydawania certyfikatów, o których mowa w § 9 ust. 12 i 16
Certyfikaty owe wydaje
trzyletni
staż
się
fizykom medycznym,
legalność
rozporządzenia.
posiadającym
zdrowia, w której
wyłącznie
są
na wniosek kierownika jednostki ochrony
zatrudnieni - na zasadach
określonych
przez Krajowe
Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia (§
rozporządzenia).
rozporządzenia,
Zastrzeżenia
Rzecznika budzi
18
przepis § 9 ust. 20
testy eksploatacyjne jedynie w jednostce ochrony zdrowia,
są zatrudnieni
Przechodząc
i na wniosek której uzyskali certyfikat.
do
przedstawienia
z przepisów ustawy zasadniczej,
Wnioskodawcę
także
9 ust.
zgodnie z którym fizycy medyczni, którzy uzyskali certyfikat,
mogą wykonywać
określającym
co najmniej
pracy w radioterapii, medycynie nuklearnej, radiodiagnostyce,
radiologii zabiegowej,
w której
zasad
wzorców
należy
kontroli,
zauważyć,
że
wynikających
powołany
przez
art. 92 ust. l Konstytucji RP jest podstawowym przepisem
ustrojowe standardy
dopuszczalności
przenoszenia kompetencji
prawodawczych na organ egzekutywy. Przepis ten statuuje konstytucyjne
zasady wydawania
obowiązującego
sytuację prawną
rozporządzeń.
Są
one
źródłami
(vide art. 87 ust. l Konstytucji),
obywateli, osób prawnych czy
być podstawą prawną
prawa powszechnie
mogą więc kształtować
samorządów,
aw
szczególności
dla wydawania aktów i decyzji administracyjnych
o indywidualnym charakterze (por. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne.
12
Zarys
wykładu,
wyd. 15, Warszawa 2011, s. 135).
że rozporządzenia
mają
Należy
jednak
zaznaczyć,
charakter podustawowych aktów wykonawczych,
co skutkuje daleko
idącymi
i kształtowaniu ich
treści.
ograniczeniami zarówno w ich stanowieniu, jak
Istota
rozporządzenia,
jako aktu wykonawczego
do ustawy, jest zdeterminowana trzema podstawowymi warunkami: l) wydania
rozporządzenia
na podstawie
domniemaniu i
w zakresie
treści
w upoważnieniu, 2) wydania
3) niesprzeczności
rozporządzenia
ustawy
co do
normowanych stosunków, w granicach udzielonego przez
ustawodawcę upoważnienia
do wydania tego aktu i w celu wykonania ustawy,
treści rozporządzenia
na podstawie której
zostało
ustawami, które w sposób
przedmiotem
to jest opartego nie tylko na
wykładni celowościowej, szczegółowego upoważnienia
określonym
przedmiotu i
wyraźnego,
także
wydane, a
bezpośredni
rozporządzenia
z normami Konstytucji oraz z
pośredni regulują
lub
(vide - wyrok
z wszystkimi
Trybunału
ustawą,
obowiązującymi
materie
będące
Konstytucyjnego z dnia
16lutego 2010 r., sygn. P 16/09, OTK ZU nr 2/A/2010, poz. 12 oraz
L. Garlicki, Polskie prawo ... , s. 137-138).
W swym dotychczasowym orzecznictwie
przyjmował
konsekwentnie,
przejawiający się
być
że
Trybunał
Konstytucyjny
brak stanowiska ustawodawcy w jakiejś sprawie,
w braku lub nawet tylko
nieprecyzyjności upoważnienia,
musi
interpretowany jako nieudzielenie w danym zakresie kompetencji
nonnadawczej.
Upoważnienie
nie
może opierać się
na domniemaniu
swym zakresem materii w nim niewymienionych. Tego rodzaju zasadę
Konstytucyjny
przyjął już
objęcia
Trybunał
w pierwszym wydanym przez siebie judykacie, to jest
w sprawie o sygn. U. 1/86 (orzeczenie z dnia 28 maja 1986 r., OTK w 1986 r.,
poz. 2). Na gruncie Konstytucji z 1997 r.,
aby ustawa zawierała wytyczne
tegoż
dotyczące treści
przepisu, expressis verbis
zwiększenia
rygoryzmu
dzięki
art. 92 ust. l,
aktu wykonawczego, oraz ust. 2
zakazującemu
odnoszącego się
macierzystą ustawą a rozporządzeniem
do
wymagającemu,
subdelegacji,
doszło
do
bezpośredniości związku między
wykonawczym.
13
rozważenie
W przedmiotowej sprawie szczególnego znaczenia nabiera
między
relacji
rozporządzeniem,
ustawą
wynikających
podstawowych zasad ustrojowych,
Wypowiadając
że
s1ę
prymacie
ustawy
obowiązującego,
jako
może
parlament nie
nienależące
Konstytucyjny w swoim orzecznictwie
sformułowanie upoważnienia
rozporządzenia
uregulowanie
ma
całego
prawa
władzy
uznał
i opartym na
przekazywać
wykonawczej. Zasadnicza
przepisów wykonawczych,
władzy
do
wskazał,
powszechnie
w dowolnym zakresie
może być domeną
regulacja pewnej kwestii nie
wydawanych przez organy
źródła
podstawowego
aspekcie
Konstytucyjny
proklamującym zasadę podziału władz
kompetencji prawodawczych organom
wydania
w
z ustawy zasadniczej.
Trybunał
w tych kwestiach,
w porządku prawnym,
Konstytucją
1
ustawodawczej.
Trybunał
za konstytucyjnie niedopuszczalne
ustawowego, które w istocie
upoważnia
nie do
w celu wykonania ustawy, ale pozwala na samodzielne
kompleksu
zagadnień,
żadnych bezpośrednich unormowań
co do których w
tekście
ustawy nie
(vide- wyrok z dnia 31 marca 2009 r.,
sygn. K 28/08, OTK ZU nr 3/A/2009, poz. 28 i cytowane tam orzecznictwo).
W
ust. l
świetle
1
orzecznictwa trybunalskiego,
art.
92
demokratycznego
wniosku,
że
nie
Konstytucji
państwa
może
pojawiać się żadna
materii.
więc
do
regulacja podustawowa, która nie znajduje
bezpośredniego
ustawy
służy
jej wykonaniu.
Przesądza
o tym model
w art. 92 ust. l Konstytucji. W tym sensie
nabrało zupełnego
pojęcie
charakteru, bo nie ma takich materii,
stanowione regulacje podustawowe (o charakterze
obowiązującym)
Trybunał
zasady
obowiązującego
mogłyby być
powszechnie
konsekwencjami
art. 87
obecnie w systemie prawa powszechnie
rozporządzenia określony
w których
ogólnymi
prawnego (art. 2 Konstytucji) prowadzi
oparcia w ustawie i która nie
wyłączności
z
powiązanie unormowań
bez uprzedniego ustawowego unormowania tych
Konstytucyjny
zauważył, że
w obecnym porządku ustrojowym
nie ma więc potrzeby stawiania pytania, czy dana materia musi
ustawowo (bo jest to zawsze konieczne w
obrębie
być
źródeł
regulowana
powszechnie
14
obowiązującego
prawa),
szczegółowość (głębokość)
można pozostawić
pojawia
się
jedynie pytanie,
jaka
regulacji ustawowej, a jakie materie wykonawcze
rozporządzeniu.
Odpowiedź
zależy
na to pytanie
normowanej materii. W niektórych dziedzinach (np. prawo karne, czy szerzej - regulacje represyjne) zarysowuje
nakazująca
być
ma
się bezwzględna wyłączność
właściwie
normowanie w samej ustawie
definiujących stronę podmiotową
od
mówiąc
ustawy,
wszystkich elementów
czy przedmiotową czynów karalnych (wyrok
z dnia 16 stycznia 2007 r., sygn. U 5/06, OTK ZU nr 1/A/2007, poz. 3).
Je dnocześnie
Trybunał wskazał, że
w innych dziedzinach prawa ustawa
może
pozostawiać większy
zakres materii dopuszczalnej do uregulowania w drodze
rozporządzenia. Sąd
konstytucyjny
zasadę,
z której wynika,
że
sformułował
w tym zakresie
ogólniejszą
im silniej regulacja ustawowa dotyczy kwestii
podstawowych dla pozycji jednostki (podmiotów podobnych), tym
musi
być
regulacja ustawowa i tym mniej miejsca pozostaje dla
aktów wykonawczych. Ostatni omawiany aspekt
wymagającego
art. 31 ust. 3 Konstytucji,
ograniczeń
pełniejsza
odesłań
wiąże się ściśle
z
do
treścią
formy ustawy dla ustanawiania
w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności. Znaczenie prawne
art. 31 ust. 3 Konstytucji polega na ustanowieniu dodatkowego nakazu
szczegółowości
regulacji ustawowej w tych wszystkich unormowaniach, które
dotyczą ograniczeń
konstytucyjnych praw i
wolności
jednostki. W takim
wypadku zakres materii pozostawianych do unormowania w
musi
być węższy niż
zakres materii ogólnie dozwolony na tle art. 92 ust. l
Konstytucji. Z art. 31 ust. 3 Konstytucji wynika
konieczności
zawęża
więc
silniejszy jeszcze nakaz
nadania tego rodzaju regulacji rangi ustawowej, przez co istotnie
on pole regulacyjne
Trybunału
rozporządzeniu
pozostające
dla
rozporządzenia
(por. np. wyrok
Konstytucyjnego z dnia 17 maja 2012 r., sygn. K 10/11, OTK ZU
nr 5/A/20 12, poz. 51).
Prawidłowo
wymogowi
skonstruowane
szczegółowości
upoważnienie
musi ponadto
odpowiadać
pod względem podmiotowym, przedmiotowym oraz
15
treściowym.
może mieć treściowy
W mmeJSZeJ spraw1e znaczeme
szczegółowości,
dotyczące treści
oznaczający,
że
upoważnienie
określać
musi
kontekst
wytyczne
aktu. W rozumieniu art. 92 ust. l Konstytucji, wytyczne
przede wszystkim wskazówkami co do
treści
wskazaniami co do kierunku merytorycznych
w nim wyraz (por. wyrok
Trybunału
aktu normatywnego, a
rozwiązań,
są
także
mają znaleźć
które
Konstytucyjnego z dnia 8 czerwca
2011 r., sygn. K 3/09, OTK ZU nr 5/A/2011, poz. 39 oraz L. Garlicki, Polskie
prawo ... , s. 135-138).
Rozumienie
wprowadzonego przez
Trybunału
prawidłowości
warunku
Konstytucję
z 1997 r.,
Konstytucyjnego, który
treściowej
upoważnienia,
zostało rozwinięte
wskazał, między
innymi,
w orzeczeniach
że
wytyczne nie
mogą mieć
charakteru blankietowego (czy quasi-blankietowego, np. przez
ograniczenie
się
zasady"),
do ogólnego stwierdzenia,
mogą mieć
charakter pozytywny lub negatywny, a
umieszczone nie tylko w przepisie
rozporządzenia,
(przykładowo:
że rozporządzenie określi
lecz
również
"ogólne
także, iż mogą być
formułującym upoważnienie
w innych przepisach ustawy
do wydania
upoważniającej
wyrok z dnia 27 czerwca 2000 r., sygn. K. 20/99, OTK ZU
nr 5/2000, poz. 140).
Wypowiadając się
natomiast o sposobie
ujęcia
wytycznych, zakresie ich
szczegółowości
i zawartych w nich
że
pozostawione uznaniu ustawodawcy.
kwestie te
są
treściach, Trybunał
Konstytucyjny
uznał,
Trybunał przyjął, iż
jest
uprawniony do kontroli jedynie tego, czy w ogóle zawarto wytyczne (ich brak
przesądza
o
niekonstytucyjności upoważnienia),
oraz do ustalenia, czy sposób
zredagowania wytycznych pozostaje w zgodzie z zasadami
i nakazami, by
określona
Minimum
charakteru
i jej
treściowe
stałego,
związku
z
materia była regulowana w
a
wytycznych nie ma
określane
sytuacją
całości
więc
-
wyłączności
ustawy
w ustawie.
według Trybunału
-
jest ad casum, stosownie do regulowanej materii
obywatela (wyrok z dnia 29 maja 2002 r., sygn. P 1/01,
OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 36).
16
Zważywszy
przepis
na to,
rozporządzenia,
porządku
krajowego
że
przedmiotem kontroli w mmeJSZeJ sprawie jest
następuje
poprzez wydanie którego
norm
prawa
przedstawienie zasad
dotyczących
prawa europejskiego i
podziału
europejskiego,
rangi norm
transpozycja do
konieczne
też
jest
implementujących dyrektywę
implementowanej materii
między ustawę
a akt
wykonawczy.
kolejności
W pierwszej
upoważnienia
należy
zauważyć,
że
źródło
ustawa, jako
może zostać zastąpiona
do wydania aktu wykonawczego, nie
przez unormowania prawa Unii Europejskiej (vide L. Garlicki, Polskie
prawo ... ,
s.
członkowskie
Dokonując
136).
musi
implementacji
kierować
dyrektywy
bezwzględnie wiążący
się
wyboru
krajowe
do zapewnienia w prawie krajowym
określone obowiązki muszą być
przepisów
bezwzględnie
obowiązywanie
poznać
akty
szczególności,
państwo
transpozycji,
zasadą bezpieczeństwa
wydać
charakter. W
formy
prawnego i dla
normatywne
zobowiązujące
dyrektywy
określonych
mające
nakładające
praw lub
realizowane w prawie krajowym w drodze
wiążących,
tzn.
takich,
których
prawne
jest niekwestionowane. Uprawniony musi bowiem być w stanie
swoje prawa i - w przypadku
dochodzenia tych praw przed
sądem.
przepisów krajowych powinna
krajowym, przy regulowaniu
konieczności
-
mieć
możliwość
Ranga wydanych w takim przypadku
odpowiadać
odnośnych
randze wymaganej w prawie
praw i
obowiązków
Komitetu Integracji Europejskiej, Zapewnienie
(vide -
skuteczności
Urząd
prawu Unii
Europejskiej w prawie polskim. Wytyczne polityki legislacyjnej i techniki
prawodawczej, Warszawa 2003, s. 18-25).
Transpozycja dyrektyw powinna
być
przeprowadzana w drodze ustaw
i rozporządzeń, przy czym wybór aktu normatywnego
od systemu
źródeł
Zasadniczą formą
prawa
przyjętego
w danym
zależny
państwie
jest zasadniczo
członkowskim.
implementacji dyrektyw jest ustawa. W przypadku dziedzin,
w których przewidywana jest stosunkowo
częsta
zmiana dyrektyw,
możliwe
jest
17
upoważnienia
wprowadzenie ustawowego
rozporządzeniami
wykonawczymi,
do regulacji danej
umożliwia
co
szybką
dziedziny
transpozycję
dyrektywy w prawie krajowym w przypadku kolejnych nowelizacji dyrektyw
(vide - ibidem).
Zdaniem Wnioskodawcy, zakwestionowane przepisy
czynności
wykonywania niektórych
a w konsekwencji
wynikający
dotykają wolności
wykonywania zawodu, statuowanej
został powołany
Trybunału
Konstytucyjnego przyjmuje
wykonywania zawodu stanowi jedno z fundamentalnych praw
nie tylko jednostce, ale
stanowiąc
ponadto wiele
aktywności
jednostce podejmowanie
że
pełni
ważnych
się, że wolność
człowieka,
funkcji
jeden z fundamentów rozwoju gospodarczego kraju i
znaczeme tej
wolności,
na obecnym
etapie
reglamentacja
jako
z ustawy zasadniczej, wzorzec kontroli.
W orzecznictwie
służy
warunki
zawodowych przez fizyków medycznych,
w art. 65 ust. l Konstytucji. Z tego powodu przepis ten
drugi,
określają
Trybunał
rozwoju
wykonywania
użytecznej
Konstytucyjny
społeczeństwa
poszczególnych
które
społecznych,
umożliwiając
społecznie.
Wyjaśniając
zwracał również uwagę,
i
gospodarki
zawodów
nie
ustawowa
może
być
postrzegana jako naruszenie art. 65 ust. l Konstytucji. Nie chodzi tu bowiem
o ograniczenie
wolności
jednostek, lecz raczej o stworzenie ogólnych podstaw
prawnych podziału pracy w
społeczne będą
Wolność
wybrać
społeczeństwie
i gwarancji,
wykonywane przez osoby
należycie
że
poszczególne funkcje
do nich przygotowane.
statuowana w art. 65 ust. l Konstytucji oznacza,
że każdy
ma prawo
zawód i- jeśli spełnia wymagania- wykonywać go, jednak zawsze tylko
w ramach
obowiązujących
przepisów (wyrok z dnia 27 lipca 2006 r.,
sygn. SK 43/04, OTK ZU nr 7/A/2006, poz. 89).
orzeczniczą, Trybunał wskazał, że wolność
Rozwijając
tę
linię
wykonywania zawodu oznacza
przede wszystkim swobodny dostęp do wykonywania zawodu. Ów swobodny
dostęp
oznacza z kolei
wolność
podejmowania działalności zawodowej zarówno
18
w formie samozatrudnienia, jak
w granicach
istniejących
wolność
wykonywania
rzeczywistego
należących
w formie zatrudnienia u pracodawcy wolności nawiązywania
miejsc pracy, w ramach
stosunku pracy. Ponadto,
wolność
1
danego
wykonywania
rzeczywistą
wykonywania zawodu oznacza
zawodu,
obejmującą
czynności
poszczególnych
do istoty danego zawodu (por. wyrok
wolność
m.m.
Trybunału
zawodowych
Konstytucyjnego
z dnia 5 grudnia 2007 r., sygn. K 36/06, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 154).
Jak wspomniano,
wolność
wykonywania zawodu nie ma charakteru
absolutnego. Konstytucja -w art. 65 ust. l zdanie drugie
do ustanawiania
określane
mają też
wyjątków
od tej
wolności,
przy czym
w drodze ustawy. Do ograniczania
zastosowanie zasady
wynikające
wolności
-wyraźnie upoważnia
wyjątki
muszą być
te
wykonywania zawodu
z art. 31 ust. 3 Konstytucji. W
tego przepisu ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych
i praw
mogą być
ustanawiane tylko w ustawie. Ograniczenia te
są
tylko wtedy, gdy
bezpieczeństwa
lub
konieczne w demokratycznym
porządku
zdrowia i moralności publicznej, albo
mogą one naruszać
Przechodząc
w
świetle
wolności
do analizy
przedmiotem kontroli
dla jego
środowiska,
i praw innych osób. Ponadto nie
zaskarżonego
zarzutów
podnoszonych
konstytucyjności
kwestie merytoryczne,
przepisu,
należy podkreślić, że
przez
Wnioskodawcę
-
i oceny w przedmiotowej sprawie nie
dotyczące zasadności rozwiązań przyjętych
w akcie wykonawczym, lecz jedynie zagadnienia legislacyjne,
się
dopuszczalne
państwie
dla ochrony
wolności
istoty wolności i praw (vide- ibidem).
charakteru
mogą być
bądź
publicznego,
są
myśl
sprowadzające
do oceny prawidłowości zastosowania instrumentów tworzenia prawa.
Zarzuty
dotyczą:
sformułowane
a) wykroczenia
rozporządzenia
w ustawie macierzystej
upoważnienia;
we wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich
poza granice
(w formach
samodzielne
regulowanie
upoważnienia
zjawiskowych:
kwestii
w
zawartego
.
naruszeme
ogóle
.
gramc
pominiętych
19
zgodności rozporządzenia
w ustawie); b)
zarzutów musi
być
między ustawą
a
samą Konstytucją.
z
Ocena tych
dokonywana nie tylko z punktu widzenia relacji
rozporządzeniem
jako aktem wykonawczym do niej, ale
rozdziału
z punktu widzenia konstytucyjnych zasad
a rozporządzenie. W
świetle
zgodności
między ustawę
materii
wynikających
tych zasad, tak
także
z art. 92 ust. l
Konstytucji, jak i z zasad transpozycji dyrektyw, usprawiedliwiona staje
konstatacja o konstytucyjnej
wadliwości
podziału,
tego
i to nie
się
wyłącznie
z powodów wskazanych przez Wnioskodawcę.
Kwestionując
konstytucyjność
rozporządzenia
przepisów
z 2011 r.
Rzecznik Praw Obywatelskich uwypukla bowiem jedynie jeden z aspektów
regulowanych przez
zaskarżone
przepisy, to jest
przez fizyków medycznych niektórych
kontroli hierarchicznej
na
względzie,
że
transponujących
dyrektywę
legis
Rady
jonizującego
celach medycznych.
że
fizycznych
przepisy te, z jednej strony,
wykonujących
te procedury,
kompetencje do ingerencji w
zaś
zawodowych.
rozwiązań
97 /43/Euratom,
osób
W konsekwencji,
zakres
tę działalność,
jak
mieć
jednak
zapewmeme
. .
.
prom1emowama
przyjąć
obowiązków
przyznają
z drugiej -
Dokonując
normatywnych,
jest
stosowania
podczas
określają
wykonywania
przepisów, trzeba
kompleksu
bezpieczeństwa
w
czynności
zgodności zaskarżonych
ratio
dopuszczalność
podmiotów
organom
również limitują
należy,
państwa
granice owej
..
.
mgerencJI.
Wynikający
testów
z art. 33c ust. 7 prawa atomowego nakaz przeprowadzania
urządzeń
na podmioty
radiologicznych jest jednym
wykonujące
procedury medyczne
promieniowania jonizującego. Analiza
do konstatacji,
innych
że-
poza wskazanym
postanowień,
które
szczególności,
nałożonych
z wykorzystaniem
prawa atomowego prowadzi
przepisem - w ustawie tej brak jest
konkretyzowałyby
str. 7 pisma Ministra Zdrowia z dnia 26
W
związane
unormowań
wyżej
obowiązków,
zakres tego
września
normy rangi ustawowej nie
obowiązku
(por.
też
2012 r. w sprawie U 5/12).
przesądzają,
czy owa kontrola
20
ma mieć jedynie charakter
wewnętrzny,
dopuszczalna jest ingerencja
państwa
w
czy
tę sferę
leczniczej. Z kolei, nie jest kwestionowane,
regulowaną formą działalności
też
(i w jakim stopniu)
prowadzenia
że działalność
działalności
lecznicza jest
gospodarczej w rozumieniu art. 5 pkt 5 ustawy
z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności
gospodarczej (tekst. jedn. Dz. U.
z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.) [vide- P. Rataj, Wykonywanie
działalności
leczniczej na gruncie nowej ustawy przez podmioty lecznicze. Nowe prawo
medyczne -zbiór referatów, dodatek do Edukacji Prawniczej nr l z 2012 r.].
Zasadne jest
w
więc przyjęcie, że zaskarżone
swobodę działalności
przepisy
stanowią formę
ingerencji
świetle
gospodarczej, która to ingerencja, w
Konstytucji RP, jest dopuszczalna tylko na podstawie ustawy i tylko ze
na
ważny
interes publiczny. Pierwsza z tych
charakter
Do
formalny,
ograniczeń
(ważny
druga
wolności
przesłanek
interes
Konstytucyjny,
publiczny)
ograniczenia
zasady
wolności
gospodarczej
proporcjonalności,
uznał:
a
więc
rozpatrywać też należy
ze
względu
Rzeczpospolitej
Polskiej.
Komentarz,
też
zasada
w tej kwestii
[d]opuszczalność
z punktu widzenia
ochronę
na
konstytucyjnych (..)[OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 103; por.
Konstytucja
materialny.
wypowiadając się
w wyroku z dnia 17 grudnia 2003 r., sygn. SK 15/02,
względu
(forma ustawowa) ma
gospodarczej zastosowanie znajduje
proporcjonalności. Trybunał
art. 22
też
innych
wartości
L. Garlicki [w:]
Warszawa
2005,
red. L. Garlicki, t. IV, komentarz do art. 22, str. 15].
Odnosząc
się
z kolei do kwestii umocowania kompetencyjnego
Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia do
wykonywania
zadań
w zakresie certyfikowania fizyków medycznych,
podnieść, że Trybunał
Konstytucyjny
podkreśla, iż
zasada legalizmu wymaga,
aby ustalenie zakresu kompetencji i trybu funkcjonowania organów
następowało
wyłącznie
przypisywać
organowi
w drodze ustawowej. Oznacza to,
państwowemu
należy
kompetencji,
że
państwa,
nie
można
niemających wyraźnego
oparcia w normach rangi ustawowej. Wyklucza to
możliwość
przyznama
21
dodatkowych
uprawnień
państwowemu
organowi
rozporządzenia
w drodze
(vide- wyrok z dnia 22 marca 2007 r., sygn. U 1107, OTK ZU nr 2/A/2007,
poz. 29). Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia, nie
będąc
- co prawda - organem
zostało
wyposażone
jednak
władcze.
władzy
ustawę
przez
będący źródłem
Z kolei,
publicznej, lecz
i
jednostką budżetową,
rozporządzenie
w uprawnienia
tych uprawnień art. 33j prawa atomowego nie
przewiduje wykonywania przez Centrum zadania w postaci wydawania fizykom
medycznym certyfikatów. Fakultatywnie Centrum
laboratoria
prowadzące
może
jedynie
certyfikować
kontrolę
dla celów ochrony radiologicznej pacjentów
parametrów technicznych aparatury rentgenodiagnostycznej (art. 33j ust. 4 pkt 3
prawa atomowego).
Dodatkowo
s1ę zawierać
podnieść należy, że
§ 18 infine rozporządzenia z 2011 r. zdaje
rodzaj subdelegacji, przepis ten uprawnia bowiem Krajowe
Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia do ustalenia zasad
wydawania certyfikatów fizykom medycznym. Tymi zasadami wprowadzono
m. in.
obowiązek
z regułami
uiszczenia
ustanawiania
opłaty
danin
publicznych,
wynikającymi
Konstytucji RP, który to przepis pozostaje w integralnym
Konstytucji (por. wyroki
Trybunału
rażąco
certyfikacyjnej, co jest
z
związku
sprzeczne
art.
217
z art. 92
Konstytucyjnego: z dnia 16 marca 2010 r.,
sygn. K 24/08, OTK ZU nr 3/A/20 l O, poz. 22 oraz z dnia 9 listopada 1999 r.,
sygn. K. 28/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 172).
Sposób dokonania
i rozporządzenie wydaje
krajowego
porządku
struktura norm
się
między
ustawę
przy tym być niezgodny z zasadami transpozycji do
implementujących
zasadą, że
powinna
odpowiadać
praw i
przedmiotowej materii
prawnego dyrektyw prawa europejskiego. Hierarchiczna
zgodna z
odnośnych
rozdziału
przedmiotowe
rozwiązania
nie jest bowiem
ranga wydanych w takim przypadku przepisów krajowych
randze wymaganej w prawie krajowym przy regulowaniu
obowiązków.
22
Argumentacja,
przedstawiona
Obywatelskich, skupia
zaskarżonych
przepisów
przez pryzmat
częściowej
się
rozporządzenia
Rzecznika
Praw
niekonstytucyjności
z 2011 r., albowiem prowadzona jest
wprowadzenia - przez
zaskarżony
przepis -
reglamentacji wykonywania zawodu fizyka medycznego.
wyżej
zasady przenoszenia kompetencji prawotwórczych
dająjednak pełną możliwość
również
oceny
wykonywania kontroli"
wystarczające
konstytucyjności
w aspekcie podnoszonym przez
kontekście zgodzić się należy
określenia
wniosku
jednak na odmiennym kontekście
prawidłowości
Przedstawione
przepisu
we
(użyte
i
legalności zaskarżonego
Wnioskodawcę.
ze stanowiskiem Rzecznika,
W tym
że pojęcie
"zasad
wart. 33 ust. 7 pkt 9 prawa atomowego) nie jest
dla wywiedzenia z niego uprawnienia dla egzekutywy do
rodzaju i kwalifikacji podmiotów
przeprowadzających
testy urządzeń
radiologicznych.
Z kolei, zaprezentowane już zasady ustalania zakresu kompetencji i trybu
funkcjonowania organów
państwa wskazują
trafność poglądu
na
o braku
umocowania kompetencyjnego Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej
w Ochronie Zdrowia w zakresie certyfikowania fizyków medycznych -
również
w aspekcie podniesionym przez Rzecznika Praw Obywatelskich.
Kwestionując konstytucyjność
medycznych
do
uregulowania zakresu
przeprowadzania
Wnioskodawca przedstawia wywód
zawodowe, jakimi winny
zasady uzyskiwania
tytułu
obowiązującym
dotyczyłyby
wykonujące
wskazujący
na wysokie kwalifikacje
wykonujące
osoby
wejścia
systemie prawnym nie
w
ten zawód, oraz
życie rozporządzenia
istniały
fizyków
radiologicznych,
specjalisty w tej dziedzinie (vide -
uzasadnienia wniosku). Do chwili
w
urządzeń
testów
wykazywać się
uprawnień
str. 4-6
z 2011 r.,
jednak przepisy, które wprost
zakresu czynności zawodowych, jakie mogą podejmować osoby
zawód
fizyka
ze stwierdzeniem Rzecznika,
medycznego.
że zaskarżony
wprowadził fragmentaryczną reglamentację
Zgodzić
przepis
się
więc
rozporządzenia
należy
z 2011 r.
wykonywania tego zawodu.
Stało
23
się
tak dlatego, że - z jednej strony - dopuszczono wykonywanie przez fizyków
czynności
medycznych
relewantnych
prawme
(testowanie
urządzeń
radiologicznych), lecz jednocześnie uzależniono to od uzyskania przez fizyka
certyfikatu, wydawanego przez podmiot państwowy (Krajowe
Centrum
Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia). Za ograniczenie wolności
wykonywania zawodu należy też uznać rozwiązanie, przewidziane w § 9 ust. 20
rozporządzenia
certyfikat,
z 2011 r., zgodnie z którym fizycy medyczni, którzy uzyskali
mogą wykonywać
testy eksploatacyjne jedynie w jednostce ochrony
zdrowia, w której są zatrudnieni i na wniosek której uzyskali certyfikat.
Przy przyjęciu,
że
wykonywania niektórych
zaskarżony
czynności
przepis
wprowadza
reglamentację
zawodowych przez fizyków medycznych,
zarzut naruszenia art. 65 ust. l zdanie drugie Konstytucji jawi się jako zasadny,
albowiem ograniczenia te nie
Zaskarżony
wskazanym
mają swego źródła
w ustawie.
przepis rozporządzenia z 2011 r., ocemany w kontekście
przez
Wnioskodawcę,
narusza
i samodzielnie reguluje kwestie w ogóle
więc
pominięte
gramce
w ustawie,
upoważnienia
wkraczając
przy
tym w zakres materii objętej wyłącznością ustawy. Przedstawione wyżej oceny
i poglądy wskazują jednak jednoznacznie na to, że przynajmniej część
argumentacji Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczy nie tyle zaskarżonego
przepisu
rozporządzenia,
i nieprawidłowego
ile
podziału
wadliwości
samego przepisu
regulowanej
upoważniającego
między
materii
ustawę
a rozporządzenie. Jak wykazano, tego rodzaju braki widoczne są również,
gdy unormowania, dotyczące obowiązku przeprowadzania testów urządzeń
radiologicznych, oceniane są w kontekście prawidłowości określenia zakresu
obowiązków
podmiotów prowadzących
działalność leczniczą.
W powołanym wyroku z dnia 6 stycznia 2007 r., sygn. U 5/06, Trybunał
Konstytucyjny,
zastrzegając,
iż
jest
związany
gramcam1
wniosku
(w szczególności co do jego przedmiotu - mi. 66 ustawy z dnia l sierpnia
1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym),
wskazał
jednak,
że
w procesie analizy
24
sformułowanych
dotyczących
nie może
we wniosku zarzutów me
pominąć
niekonstytucyjności
o
płynących
z
niezaskarżonego,
aktu
nie przeszkadza przeprowadzeniu oceny aktu
okoliczności
stwierdzając:
samej konstrukcji delegacji ustawowej,
orzekać
argumentów
może
zaskarżonego
Trybunał
co jednak
z wykorzystaniem
treści niezaskarżonego upoważnienia
ustawowego
(op. cit.).
W realiach przedmiotowej sprawy oznacza to,
do zanegowania
zgodności
pkt 2, ust. 18 i ust. 20
rozporządzenia
podstawy
Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r.
także
stwierdzenia jego
z art. 33c ust. 9 i art. 33j prawa atomowego, dlatego
uprawnione jest przedstawienie stanowiska o takiej
Należy
istnieją
kwestionowanego przepisu § 9 ust. 12 pkt 2, ust. 16
z mi. 92 ust. l i art. 65 ust. l Konstytucji RP, a
niezgodności
że
jednak
upoważniającego,
zaznaczyć,
że
też
treści.
wadliwość
konstrukcji
przepisu
przy jednoczesnym braku innych przepisów, dotyczących
kwestii merytorycznie uregulowanych w
z 2011 r., powoduje,
zaskarżonym
przepisie
rozporządzenia
że każde rozporządzenie, uszczegóławiające
zasady
przeprowadzania testów urządzeń radiologicznych, może być uznane za akt
wykonawczy niespełniający wymogów określonych w art. 92 ust. l Konstytucji
RP.
Usunięcie
tego rodzaju braków wymagajednak interwencji ustawodawcy.
Z tych wszystkich względów,
wnoszę
jak na
wstępie.
? tzpO- ~ ·;al:"'.) .ut.
Pr o l< tH~itcra
e , a!n c go