Obszary transgraniczne w statystyce banku Centralnego

Departament Statystyki / Iza Chmielewska, Grzegorz Dobroczek
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii
Europejskiej
Kazimierz Dolny / 26-27.09.2016
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
Plan prezentacji
■
Napływ środków z tytułu pracy Polaków za granicą
■
Badania NBP
■
Proces osiedlania się polskich migrantów za granicą
■
Wpływ osiedlania na transferowanie środków do kraju
■
Determinanty powrotów do Polski
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
3
Napływ środków z tytułu pracy Polaków za granicą
Od momentu wstąpienia Polski do UE do kraju z w formie transferów trafiło ponad 200 mld PLN
Przekazane środki stanowią rocznie ponad 1% PKB
W bilansie płatniczym:
-
25
dane obejmują zarówno środki przywiezione do kraju
przez emigrantów krótko- jak i długookresowych
oszacowana
kwota
transferów
przekazywane wszystkimi kanałami
obejmuje
20
20
środki
16
15
14
W ujęciu geograficznym:
-
85% stanowią transfery z krajów UE
-
najwięcej środków trafiła do Polski z Niemiec i Wielkiej
Brytanii
-
w pierwszych latach silnie wzrosły transfery z Wielkiej
Brytanii i Irlandii ale znaczenie Irlandii zmalało
rośnie znaczenie środków z Niderlandów
10
5
0
2004
2005
OGÓŁEM
2006
2007
UE
2008
Niemcy
2009
2010
2011
Wielka Brytania
2012
2013
Irlandia
2014
2015
Niderlandy
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
Badanie sondażowe prowadzone przez Narodowy Bank Polski
wśród Polaków pracujących za granicą
■
Prowadzone jesienią od 2007 r. - do 2011 raz do roku, od 2012 co 2 lata
■
Dostarcza informacji o sytuacji społeczno-ekonomicznej migrantów oraz o wielkości transferowanych
środków
■
Pierwsze badanie przeprowadzono w Wielkiej Brytanii i Irlandii na próbie po 1500 osób w każdym kraju
■
od 2011 r. prowadzone w 4 krajach: Wielkiej Brytanii (1500 osób), Irlandii (1000), Niemczech (1500) i
Holandii (700)
■
Metoda CAPI z wykorzystaniem komputerów przenośnych
■
Warstwowo-celowy charakter próby
■
Aktualnie trwa kolejna tura badania.
4
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
5
Najważniejsze cechy polskich migrantów
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
pyt. Jaka była Pana(i) sytuacja na rynku pracy w Polsce
nieaktywni
16%
-
migracja dotyczy całej Polski, ale wyróżniają się województwa:
mazowieckie, śląskie i dolnośląskie.
-
ponad 60% osób wyjechało z małych miast i wsi.
bezrobotni
13%
praca
stała
56%
pyt. W jakim województwie Pan(i) mieszkał (a) w
Polsce?
6.2
miasto
501 tys. i
więcej
14%
4.6
3.2
5
5.4
7.4
4.2
5.6
10.8
wieś
25%
miasto
251-500
tys.
10%
10.2
4.2
2.8
5
12
6.8
6.4
praca
dorywcza
15%
pyt. Jaka jest wielkość miejscowości, z której
Pan(i) pochodzi
miasto
101-250
tys.
15%
miasto do
50 tys.
36%
-
zdecydowana większość migrantów przed wyjazdem
miała w Polsce pracę – stałą lub tymczasową
-
tylko 13% było bezrobotnymi a 16% było nieaktywna
zawodowo na rynku pracy
-
wyjechali głównie ludzie młodzi i dobrze wykształceni
(34% wykształcenie wyższe)
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
6
Proces osiedlania się polskich migrantów za granicą
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
Obecna fala emigracji ma charakter zdecydowanie długookresowy a nawet osiadły. Na przestrzeni lat rośnie udział
emigrantów długookresowych tj. przebywających za granicą powyżej roku. Rośnie też liczba emigrantów nie
planujących w ogóle powrotu do kraju.
Statystycznie polski migrant w chwili badania przebywał w
Wielkiej Brytanii już prawie 9 lat, w Irlandii nieco ponad 7, w
Niderlandach prawie 5, a w Niemczech 11.
W przypadku Wielkiej Brytanii i Irlandii już ponad połowa
emigrantów, chce zostać tam na stałe
100%
80%
100%
80%
88%
34
54
47
20%
20%
12%
0%
2007
2008
2009
krócej niż rok
2010
2011
2012
powyżej roku
pyt. Jak długo przebywa Pan (i) na terenie Wielkiej
Brytanii/ Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech?
2014
34
43
42
20
2012
42
40
42
43
24
17
18
2014
2012
2014
60%
40%
42%
37
54
58%
60%
40%
45
0%
60
40
43
8
7
6
4
2012
2014
2012
2014
Wielka Brytania
krócej niż rok
Irlandia
Holandia
powyżej 1 roku, ale nie na stałe
Niemcy
na stałe
pyt. Jak długo planuje Pan(i) pozostać w Wielkiej Brytanii/ Irlandii/
Niderlandach/ Niemczech?
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
7
Proces osiedlania się polskich migrantów za granicą
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
Związki społeczno-ekonomiczne emigrantów z nowym
krajem są co raz silniejsze. Rośnie liczba osób
mieszkających za granicą z najbliższą rodziną a także
liczba osób decydujących się na zakup nieruchomości.
Według wyników najnowszego badania rośnie udział emigrantów
będących właścicielami nieruchomości za granicą lub planujących jej zakup.
100%
80%
10
14
60%
40%
80
60
40
60
55
48
68
54
42
31
76
20%
5
10
13
8
9
86
61
60
12
9
24
26
24
30
17
83
15
80
60
55
0%
42
41
36
30
16
20
45
34
2012
27
19
20
2014
Wileka Brytania
2012
2014
Irlandia
2012
2014
2012
Holandia
2014
Niemcy
tak, jestem właścicielem
0
nie, ale zamierzam kupić w ciągu najbliższego roku
2012
2014
Wielka Brytania
2012
2014
Irlandia
2012
2014
Niderlandy
maż \ żona \ partner \ partnerka
2012
2014
Niemcy
dziecko \ dzieci
pyt. Czy któryś z członków Pana(i) najbliższej rodziny mieszka teraz w
Wielkiej Brytanii/ Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech? (%)
nie i nie zamierzam kupić w ciągu najbliższego roku
pyt. Czy jest Pan(i) właścicielem jakichś nieruchomości w Wielkiej Brytanii/
Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech?
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
8
Wpływ osiedlania na transferowanie środków do kraju
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
Przesunięcie centrum zainteresowań ekonomicznych z Polski do kraju emigracji, wpływa na spadek odsetka osób
transferujących środki do kraju. Spada także ich częstotliwość.
100%
Spadek skłonności do transferowania środków był
obserwowany już we wcześniejszych turach badania
50
7
54
55
42
38
2012
2014
80%
60%
3
5
47
47
50
47
2012
2014
2
4
3
5
39
39
39
59
57
58
2012
2014
2012
45
40%
40
30
20
4
20%
37 33
10
42 42
41
32 33
26
39 34
0
Ogółem
Wielka
Brytania
Irlandia
Niderlandy
Niemcy
0%
Wielka Brytania
Irlandia
co najmniej raz w miesiącu
2012
2014
50
Niderlandy
kilka razy w roku
2014
Niemcy
rzadziej niż raz w roku
pyt. Jak często przekazuje Pan(i) pieniądze do Polski?
pyt. Czy przekazuje Pan\Pani pieniądze do Polski? (%)
Mimo iż spada odsetek osób deklarujących przekazywanie środków z
największą częstotliwością, nadal w odniesieniu do całego badania, jest
to najpopularniejsza odpowiedź.
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
9
Wpływ osiedlania na transferowanie środków do kraju
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
Poza spadkiem częstotliwości przekazywania środków, obserwuje się także spadek średniej wielkości
transferowanych kwot.
Średnia wielkość ostatniego dokonanego transferu
800
710
633
600
400
351
576
532
W przekazach dominują transfery niskiej wartości wysyłane z dużą częstotliwości, które
stanowiące regularna zasilanie budżetu rodziny w Polsce.
50%
593
514
Irlandia
40%
Niderlandy
Niemcy (EUR)
30%
394
20%
10%
200
0%
0-200
0
Wielka
Brytania
(GBP)
Irlandia
(EUR)
2012
Niderlandy
(EUR)
Niemcy
(EUR)
2014
Ostatnia tura badania wykazała niewielki wzrost
średniej wielkości przekazu jedynie w przypadku
Wielkiej Brytanii, we wszystkich pozostałych krajach
wartości te odnotowały spadek
201-500
501-1000
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1001-3000
3001-5000
powyżej 5000
Wielka Brytania (GBP)
poniżej 100
100-200
201-400
401-600
601-1000
pyt. Ile wyniosła kwota ostatniego dokonanego przekazu pieniędzy do Polski?
1001-2000
powyżej 2000
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
10
Rozdysponowanie środków w kraju
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
80%
bieżące wydatki
60%
remont lub kupno mieszkania
40%
62%
63%
53%
20%
oszczędności
0%
spłata długu
Wielka Brytania
edukacja i rozwój własny lub
innych
własna działalność gospodarcza
0%
Wielka Brytania
67%
Irlandia
20%
40%
Niderlandy
60%
80%
Irlandia
Niderlandy
Niemcy
bieżące wydatki
remont lub kupno mieszkania
oszczędności
spłata długu
pyt. Proszę oszacować jaki procent środków został przeznaczony
na wskazane cele?
Niemcy
pyt. Na co została przeznaczona większość środków przekazanych do
Polski w ciągu ostatnich 12 miesięcy?
-
zdecydowane większość migrantów przekazuje swoje środki
na bieżące wydatki rodziny w kraju
-
według ich deklaracji na ten cel wydatkowane jest ponad
60% ich pieniędzy.
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
11
Determinanty powrotów do Polski
– wyniki badania sondażowego wśród polskich emigrantów
pyt. Przy jakim minimalnym miesięcznym wynagrodzeniu netto w Polsce
był(a)by Pan(i) skłonny(a) do powrotu do kraju?
40% migrantów wyjechało z powodu
niesatysfakcjonujących zarobków
Migranci rozważyliby powrót gdyby mogli zarabiać
w Polsce miesięcznie około 5 tys. zł netto.
planuję wrócić
niezależnie od
przyszłych zarobków ;
6%
nie planuję wracać ;
20%
Tylko niewielki odsetek rozważa powrót do kraju bez
względu na poziom przyszłych zarobków
Inne czynniki, które skłoniłyby Polaków do powrotu
to sytuacja rodzinna i brak pracy za granicą
do - 2 000 PLN ; 3%
2 001 - 4 000 PLN ;
25%
powyżej 10 tys.; 3%
8 001 - 10 000 PLN ;
5%
6 001 - 8 000 PLN ;
10%
4 001 - 6 000 PLN ;
26%
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
Brexit – prawdopodobieństwo powrotów do Polski
■ W 2015 r. z Wielkiej Brytanii napłynęło do Polski 4,5 mld PLN, 95,7% od migrantów
przebywających tam ponad rok – według bilansu płatniczego są to migranci długookresowi
■ W 2014 r. blisko połowa (48%) migrantów miała staż ponad 5 lat, a 67% przebywa tam
ponad 3 lata.
■ Zdecydowana większość polskiej migracji może starać się o pozostanie w Wielkiej Brytanii
na stałe już teraz lub nabędzie takie uprawnienia w najbliższej przyszłości.
■ Tegoroczny kwestionariusz dla Wielkiej Brytanii zmodyfikowano o pytania związane z
Brexit’em w tym o plany na przyszłość i relacje migrantów z ludnością lokalną
12
Nowa fala emigracji po wstąpieniu do Unii Europejskiej
Transfery z tytułu pracy Polaków za granicą w świetle badań Narodowego Banku Polskiego
- analiza napływu środków do Polski w latach 2004 – 2013 i wyników badań prowadzonych w latach 2007 - 2012
Materiały i Studia (nr. 314)
www.nbp.pl > Publikacje >Publikacje naukowe > Materiały i studia > 2015 > pozycja 314
13