Lady Margaret Thatcher doktorem Honoris Causa Uniwersytetu

STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA
2013, vol. 1, no. 1(250)
Sylwetki
Bohdan Gruchman
Uniwersytet Ekonomiczny, Wydział Gospodarki Międzynarodowej, Katedra
Europeistyki
[email protected]
Lady Margaret Thatcher doktorem
honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego
w Poznaniu
Uczelnie akademickie przyznają tytuł naukowy doktora osobom, które napisały
i według specjalnej procedury danej uczelni publicznie obroniły twierdzenia
naukowe stanowiące oryginalny wkład do określonej dziedziny wiedzy. Zatem
można w tym trybie zostać doktorem nauk ekonomicznych, doktorem historii,
nauk geograficznych, towaroznawstwa itp.
Natomiast tradycją akademicką jest czcić tytułem doktora honoris causa osoby,
które w kraju lub za granicą zasłużyły się dla nauki bądź to dzięki własnym osiągnięciom w danej dziedzinie wiedzy, bądź też odegrały inną, znaczącą rolę na rzecz
nauki i ogólnego rozwoju. W tym przypadku uczelnie ze swojej strony pragną wyrazić szczególne uznanie i podziękowanie danej osobie za to, co zrobiła dla danej
dziedziny wiedzy lub nauki w ogólności lub dla danej uczelni w szczególności1.
Obie te przyczyny wystąpiły w odniesieniu do Lady Margaret Thatcher i jej
wkładu w rozwój ogólny oraz zasług dla Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu2. Autor z upoważnienia Senatu Uczelni zaprosił lady Margaret Thatcher do
Akademii Ekonomicznej w Poznaniu jako ówczesny rektor.
Z Jej inicjatywy w latach 90. XX wieku rząd Wielkiej Brytanii, którym wówczas kierowała, powołał do życia specjalny Fundusz „Know-How”, z którego m.in.
finansowano w Polce powstanie nowych szkół biznesu dla kształcenia kadr kie1
W ostatnich kilku latach autor miał także zaszczyt uczestniczyć, jako promotor lub recenzent,
w nadaniu doktoratu honoris causa takim osobistościom, jak były minister spraw zagranicznych
Niemiec Hans Dietrich Genscher i była komisarz do spraw rozwoju regionalnego prof. Danuta Hübner (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), Jacques Delors – były przewodniczący Komisji Unii
Europejskiej (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), Janusz Lawendowski – komisarz do spraw
finansowych Komisji Europejskiej (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu).
2
W latach 90. ubiegłego wieku noszącego jeszcze nazwę Akademii Ekonomicznej.
102
Bohdan Gruchman
rowniczych odradzającej się po przełomie 1989 gospodarki rynkowej. Takie szkoły
powstały wówczas w Poznaniu przy ówczesnej Akademii Ekonomicznej, a także
w Gdańsku, Łodzi i Lublinie. Ze wspomnianego Funduszu finansowano wykłady
wizytujących nasz kraj profesorów angielskich, a także szkolenia polskich wykładowców akademickich w Wielkiej Brytanii oraz zakupy różnych urządzeń i aparatury dla nowych szkół biznesu.
W 1995 roku, po 5 latach owocnego rozwoju owych szkół postanowiliśmy
podziękować Inicjatorce powstania Funduszu Know-How za udzieloną pomoc
w imieniu wszystkich obdarowanych hojnie uczelni. Dlatego też Senat ówczesnej Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalnej uchwale postanowił nadać
Lady Margaret Thatcher wspomniany już tytuł doktora honoris causa. Ze wspomnianym motywem wiązał się powód znacznie głębszy, szczególnie ważny dla
ekonomistów: mianowicie istotna rola Pani Margaret Thatcher w rozwoju gospodarki rynkowej w Wielkiej Brytanii i w skali międzynarodowej, co w konsekwencji doprowadziło do rozpadu komunistycznego systemu gospodarczego. Z takim
uzasadnieniem nasz wniosek poparły Senaty Uniwersytetu Warszawskiego, Jagiellońskiego i Łódzkiego. Ponieważ w uroczystości nadania tytuł doktora honoris
causa Lady Margaret Thatcher w lipcu 1996 roku wzięli udział rektorzy wszystkich polskich uniwersytetów, uczelni ekonomicznych i większości pozostałych
państwowych uczelni Polski – można powiedzieć, że tym aktem cały polski świat
akademicki złożył hołd byłej Pani Premier.
Szczegółowa relacja z dwudniowego pobytu w Poznaniu Lady Margaret Thatcher wraz z małżonkiem Panem Denisem Thatcherem została opublikowana w polskim wydaniu książki Johna Blundella pt. Margaret Thatcher – Portret Żelaznej
Damy [2010]. Tam też znajduje się dokumentacja naukowa związana z nadaniem
tytułu doktora honoris causa oraz dokumentacja fotograficzna z pobytu Lady Margaret Thatcher w Poznaniu [Blundell 2010, aneksy III, IV i V]. W związku z tym
w niniejszym tekście ograniczymy się jedynie do zwrócenia uwagi na kilka aspektów pamiętnego wydarzenia z lipca 1996 roku.
Przede wszystkim pragnę zwrócić uwagę na znakomity wykład naszego
nowego Doktora Honoris Causa, w którym krytykując kolektywistyczny eksperyment w ekonomii, szeroko omówiła gospodarkę rynkową jako ekonomię wolności i zasady nią rządzące. W Jej wykładzie, a jeszcze bardziej w przemówieniu
w Ratuszu Poznańskim z okazji nadania Jej przez władze miasta tytułu honorowego obywatela, zadziwiła słuchaczy znajomością historii Polski i relacji miasta
Poznania z Anglią. Na tym tle zrozumiałe było Jej naleganie, by wizytę w Poznaniu
rozpocząć od złożenia kwiatów pod pomnikiem Poznańskiego Czerwca 1956 roku.
Dla Uczelni zgoda na przyjęcie naszego doktoratu honoris causa przez Lady
Margaret Thatcher i jej wizyta w naszej Uczelni stanowiły wyjątkowe wydarzenia3.
3
Wprawdzie dwa miesiące przedtem na innej uroczystości nadania doktoratu honoris causa uczonemu niemieckiemu gościliśmy w naszej Uczelni Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec Klausa
Lady Margaret Thatcher doktorem honoris causa
103
Stąd staraliśmy się o szczególne podkreślenie tej uroczystości i o jej godną oprawę.
Przede wszystkim na promotora tego doktoratu Senat wybrał jednego z najwybitniejszych współczesnych ekonomistów polskich – profesora Wacława Wilczyńskiego, co spotkało się także z uznaniem Lady Margaret Thatcher. Muzyczną
oprawę uroczystości zapewnił światowej sławy Chór Chłopięcy i Męski pod kierunkiem profesora Stefana Stuligrosza. Państwo Denis i Margaret Thatcher nocowali w pałacu w Zakrzewie, gdzie uprzednio nocowali także członkowie rodziny
królewskiej Wielkiej Brytanii. Wreszcie taki znamienny szczegół: na pamiątkę
uroczystości Nowy Doktor Honoris Causa otrzymał pozłacaną miniaturkę oryginalnego łańcucha rektorskiego naszej Uczelni, wykonaną w znanej na świecie
pracowni W. Kruka.
Na zakończenie warto jeszcze podkreślić, że wizyta Lady Margaret Thatcher
spotkała się z ogromnym zainteresowaniem i entuzjazmem mieszkańców miasta,
co wyraźnie dowodzi dokumentacja fotograficzna tej wizyty.
W nekrologu Rektora, Senatu i społeczności Uniwersytetu Ekonomicznego
w Poznaniu na wiadomości o śmierci Lady Margaret Thatcher słusznie stwierdzono: „Nigdy nie zapomnimy roli, jaką odegrała w historii naszej Uczelni” [Głos
Wielkopolski 2013].
Poznań, 19 czerwca 2013 roku
Blundell, J., 2010, Margaret Tatcher – Portret Żelaznej Damy, wstęp L. Balcerowicza,
Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań.
Głos Wielkopolski, 2010, 11 kwietnia.
Kinkiela – to jednak wizyta Lady Thatcher z małżonkiem była wydarzeniem szczególnym.