Rodzaj pracy Staż ogólny Staż Wiek Dodatkowe Podstawa kobiety

Emerytury_05.2008_cz.1.qxd
www.gazetaprawna.pl
2008-05-19
13:29
Page 19
Kto nie straci wcześniejszej emerytury
19
WARUNKI WYMAGANE DO UZYSKANIA WCZEŚNIEJSZEJ EMERYTURY Z TYTUŁU PRACY W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH
PRZEZ OSOBY URODZONE PRZED 1949 ROKIEM
Rodzaj pracy
Staż ogólny
Staż
Wiek
kobiety mężczyźni szczególny kobiety mężczyźni
Dział I wykazu B – Prace na statkach żeglugi powietrznej
Prace personelu latającego statków żeglugi powietrznej posiadającego ważne licencje wydane przez państwowy organ nadzoru nad personelem lotniczym i wpisanego do państwowego
rejestru personelu lotniczego, zatrudnionego na statkach żeglugi powietrznej na stanowiskach:
1. Pilota, w tym również pilota wykonującego loty próbne i doświadczalne
2. Skoczka spadochronowego
3. Nawigatora
4. Mechanika pokładowego
5. Radiotelefonisty pokładowego
6. Instruktora
7. Radiooperatora pokładowego
8. Stewarda, stewardesy
20
25
15
55
60
20
25
15
50
55
Dział II wykazu B – Prace w portach morskich
Prace w portach morskich wykonywane na stanowiskach:
1. Sztauera
2. Trymera
3. Robotnika składowego przeładunków morskich
4. Robotnika oczyszczania i obsługi statków
5. Operatora urządzeń przeładunkowych
6. Operatora przeładunkowego portowego sprzętu zmechanizowanego
7. Dźwigowego przeładunkowych urządzeń portowych
8. Pracownika wykonującego prace objęte skróconym
czasem pracy z tytułu warunków szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia
20
25
15
Dział III wykazu B – Prace gorące w hutach żelaza
i stali oraz hutach metali nieżelaznych
1. Obsługa pieców koksowniczych:
– koksowniczy
– operator urządzeń piecowni
– koksowniczy paku
– namiarowy paku
2. Spiekanie rud i sortowanie spieku:
– operator taśm spiekających
– spiekacz rudy
3. Wytapiacz surówki na wielkich piecach
4. Pracownicy bezpośrednio zatrudnieni przy obsłudze
pieców stalowniczych i rozlewaniu stali:
– wytapiacz stali
– rozlewacz stali
– wyprawiacz trzonu
– przygotowywacz zestawów odlewniczych w kanale
– operator wsadzarki
5. Pracownicy bezpośrednio zatrudnieni przy ręcznym
wyciąganiu gorącego wsadu z pieców grzewczych
6. Pracownicy bezpośrednio zatrudnieni przy ręcznym
wprowadzaniu gorącej stali do wykroju klatki
7. Wytapiacz i przetapiacz żelazostopów
8. Wypalacz wad powierzchniowych
9. Rafiniarz metali nieżelaznych
10. Wytapiacz metali nieżelaznych
11. Piecowy pieców przewałowych i szybowych
12. Spiekacz rud i tlenków
13. Mistrz nadzorujący bezpośrednio prace wymienione w poz. 1–12
20
25
15
Dział IV wykazu B – Prace różne
1. Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie
azbestu
2. Prace wykonywane bezpośrednio przy produkcji ołowiu i kadmu oraz przetwórstwie tych metali
3. Prace przy procesach technologicznych związanych
z wytwarzaniem aluminium
4. Prace rybaków morskich
20
25
10
Podstawa
prawna
wiek emerytalny musi być
osiągnięty w czasie wykonywania prac wymienionych
w dziale I wykazu B lub
w czasie zatrudnienia, do którego pracownik został skierowany po zwolnieniu z pracy
na statkach żeglugi powietrznej, z wyjątkiem przypadku
gdy pracownik z powodu inwalidztwa został zwolniony
z pracy na statkach żeglugi
powietrznej lub tej, do której
został skierowany
Art. 32 ustawy* i par.
5 rozporządzenia**
55
wiek musi być osiągnięty
w czasie wykonywania tych
prac lub zatrudnienia, do którego pracownik został skierowany stosownie do zalecenia
lekarza
Art. 32 ustawy* i par.
6 rozporządzenia**
55
wiek musi być osiągnięty
w czasie wykonywania tych
prac lub zatrudnienia, do którego pracownik został skierowany stosownie do zalecenia
lekarza
Art. 32 ustawy* i par.
7 rozporządzenia**
jeżeli komisja lotniczo-lekarska wydała orzeczenie
o niezdolności do wykonywania czynności członka personelu latającego
50
Dodatkowe
warunki
55
Art. 32 ustawy* i par.
8 rozporządzenia**
➤
Emerytury_05.2008_cz.1.qxd
20
2008-05-19
13:29
Page 20
Kto nie straci wcześniejszej emerytury
➤
Rodzaj pracy
Warunki
Staż ogólny
Staż
Wiek
kobiety mężczyźni szczególny kobiety mężczyźni
www.gazetaprawna.pl
Dodatkowe
warunki
Podstawa
prawna
5. Prace nurków
6. Prace ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym
7. Prace wykonywane bezpośrednio przy produkcji wyrobów krzemionkowych w Chrzanowskich Zakładach
Materiałów Ogniotrwałych Chrzanów oraz przy produkcji mas, mlew i zapraw krzemionkowych w Kopalni i Zakładzie Wzbogacania Kwarcytu Bukowa Góra w Łącznej i w Zakładzie Jegłowa w Jegłowej
8. Prace wykonywane bezpośrednio przy udostępnianiu
i wydobywaniu węgla brunatnego na odkrywce.
9. Prace wykonywane bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładach górniczych lub praca
górnicza w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu
emerytalnym górników i ich rodzin
Dział IV wykazu B
– prace wykonywane bezpośrednio przy udostępnianiu
i wydobywaniu węgla brunatnego na odkrywce
– prace wykonywane bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładach górniczych lub praca
górnicza w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu
emerytalnym górników i ich rodzin.
20
25
20
50
55
Art. 32 ustawy* i par.
8 a rozporządzenia**
* – ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
** – rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).
Uprawnienia wykonujących prace w szczególnym charakterze
Jeśli osoby urodzone po 1948 roku chcą mieć emeryturę
obliczoną według starych zasad, muszą wniosek o
wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnym
charakterze złożyć przed ukończeniem powszechnego
wieku emerytalnego.
O
soby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które nie
później niż do 31 grudnia 2008 r. spełnią wymagane warunki do przyznania emerytury i nie są
członkami OFE albo zgłoszą wniosek o przekazanie
składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, mają prawo do emerytury w wieku niższym niż powszechnie obowiązujący wiek emerytalny. Wniosek o emeryturę mogą zgłosić po 31 grudnia
2008 r., jednakże w celu przyznania emerytury wcześniejszej przed ukończeniem powszechnego wieku
emerytalnego.
Zatem kobieta, która urodziła się w 1948 roku albo wcześniej i która wniosek o emeryturę zgłosi po
ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (60
lat), nie otrzyma wcześniejszej emerytury, ale nabędzie prawo do emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, obliczonej na starych zasadach. Natomiast gdy osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r.,
pomimo spełnienia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury do 31 grudnia 2008 r., wniosek
o emeryturę złoży po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, to otrzyma emeryturę na podsta-
PRZYKŁAD: DATA ZŁOŻENIA WNIOSKU DECYDUJE
O SPOSOBIE OBLICZENIA EMERYTURY
■ Anna Z. urodziła się w maju 1950 r. Od 23 lat jest treserem zwierząt drapieżnych. Z tytułu prowadzonej działalności artystycznej
opłaca składki na ubezpieczenia społeczne. Nie przystąpiła do
OFE. Ma zamiar przejść na emeryturę w 2010 roku. Jeżeli to uczyni przed majem 2010 roku, to wówczas ZUS przyzna jej wcześniejszą emeryturę. Jeżeli wniosek o emeryturę zgłosiłaby przykładowo w czerwcu 2010 r., to wówczas będzie miała prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy, a wysokość zostanie obliczona
według mieszanego sposobu, w myśl art. 183 ustawy emerytalnej,
tj. 70 proc. emerytury będzie obliczone według starych zasad, a 30
proc. według nowych zasad.
PRZYKŁAD: EMERYTURA TYLKO DLA AKTORKI
■ Antoni T. jest aktorem. W styczniu 2008 r. złożył wniosek o emeryturę. Do wniosku dołączył dokumenty potwierdzające 30-letni
okres składkowy i nieskładkowy, w tym ponad 24-letni okres pracy
w teatrze w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Antoni T. nie spełnia warunków do przyznania emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze,
ponieważ par. 12 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze nie uprawnia aktora do wcześniejszego przejścia na emeryturę.
Emerytury_05.2008_cz.1.qxd
www.gazetaprawna.pl
2008-05-19
13:29
Page 21
Kto nie straci wcześniejszej emerytury
21
WARUNKI WYMAGANE DO UZYSKANIA EMERYTURY Z TYTUŁU PRACY W SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE PRZEZ OSOBY URODZONE PRZED 1949 ROKIEM
Rodzaj pracy
Funkcjonariusz pożarnictwa
Staż ogólny
Staż
Wiek
kobiety mężczyźni szczególny kobiety mężczyźni
20
25
15
55
60
20
25
15
50
55
jeżeli komisja lekarska do
spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzekła trwałą
niezdolność do pełnienia
służby w jednostkach
ochrony przeciwpożarowej
Dodatkowe
warunki
wiek musi być osiągnięty
w czasie pełnienia służby albo
w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej
służby z wyjątkiem przypadku, gdy funkcjonariusz został
zwolniony ze służby lub z pracy, którą wykonywał po zwolnieniu ze służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej z powodu inwalidztwa
Podstawa
prawna
Art. 32 ustawy* i par.
9 rozporządzenia**
Żołnierz zawodowy oraz funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej, organów bezpieczeństwa publicznego i Służby
Więziennej, zwolniony ze służby
20
25
15
55
60
Art. 32 ustawy*
i par. 10 rozporządzenia**
Funkcjonariusz celny
20
25
15
55
60
wiek w czasie zatrudnienia Art. 32 ustawy*
w organach administracji cel- i par. 11 roznej
porządzenia**
Tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader
20
25
15
40
45
Solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych
20
25
15
45
50
Art. 32 ustawy* i par.
12 rozporządzenia**
Artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek
20
25
15
50
55
Aktorka, dyrygentka
20
25
15
55
Muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych
oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik
20
25
15
55
60
Dziennikarz zatrudniony w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych,
informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych,
objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
20
25
15
55
60
Pracownik Najwyższej Izby Kontroli
20
25
15
55
60
Art. 32 ustawy*
i par. 14 rozporządzenia**
Nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik pedagogiczny wykonujący pracę nauczycielską wymienioną
w art. 1 pkt 1–7 Karty Nauczyciela, określoną w tej ustawie jako praca zaliczona do I kategorii zatrudnienia
20
25
15
55
60
Art. 32 ustawy* i par.
15 rozporządzenia**
emerytura przysługuje także
osobie, która wykonywała pracę dziennikarską w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, a nie
wykonywała tej pracy w dniu
ukończenia wymaganego wieku
Art. 32 ustawy* i par.
13 rozporządzenia**
* – ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
** – rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).
wie art. 24 ustawy emerytalnej, obliczoną na nowych
zasadach.
Osoby, które do końca 2008 roku nie spełnią warunku dotyczącego obniżonego wieku emerytalnego, powinny pamiętać o regulacji wynikającej z art. 184 ustawy emerytalnej. Możliwość skorzystania z emerytury
na zasadach określonych w tym przepisie omawiamy
na stronach 26–28.
Podstawa prawna
■ Art. 32, art. 46 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).
PRZYKŁAD: WIEKU EMERYTALNEGO NIE TRZEBA OSIĄGNĄĆ
PODCZAS PRACY DZIENNIKARSKIEJ
■ Aneta P. w listopadzie 2003 r. ukończyła 55 lat życia. W dniu ukończenia 55 lat nie była zatrudniona. Posiadała udokumentowany 20-letni
okres składkowy i nieskładkowy, w tym 12-letni okres pracy w radiu jako dziennikarz. W okresie wykonywania pracy dziennikarskiej była objęta Zakładowym Układem Zbiorowym Pracowników Polskiego Radia.
Aneta P. w styczniu 2005 r. podjęła pracę jako dziennikarz i pracuje nadal. Już dzisiaj posiada ponad 15-letni okres pracy dziennikarskiej. Wniosek o emeryturę ma zamiar złożyć w czerwcu 2008 r. w trakcie wykonywania pracy dziennikarskiej. ZUS przyzna jej emeryturę. Przeszkody nie
stanowi fakt, iż w dniu ukończenia 55 lat nie pozostawała w ubezpieczeniu z tytułu pracy dziennikarskiej, gdyż zgłoszenie wniosku o emeryturę nastąpiło w trakcie wykonywania pracy dziennikarskiej.