Mirosława Marciniak Innowacyjność i wzrost

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Mirosława Marciniak
Akademia Rolnicza w Szczecinie
Ul. Monte Cassino 16, 70-460 Szczecin
Innowacyjność i wzrost konkurencyjności w sektorze rybnym
1. Wstęp
Innowacyjności definiowana jest jako: „…zdolność i motywacja do poszukiwania i
komercyjnego wykorzystywania wyników badań naukowych, nowych koncepcji, pomysłów,
wynalazków, prowadzących do wzrostu poziomu nowoczesności i wzmocnienia pozycji
konkurencyjnej firmy” (Regionalna Strategia Innowacyjności…2005). Jest jednym z czterech
filarów Strategii Lizbońskiej, zakładającej stworzenie w Europie do 2010 roku najbardziej
konkurencyjnej gospodarki na świecie.
Obecnie cechą wszystkich rozwiniętych gospodarek jest powstawanie w regionie struktur
klastrowych. Pojęciem klastra określa się przestrzenną koncentrację przedsiębiorstw,
instytucji i organizacji wzajemnie powiązanych rozbudowaną siecią relacji o formalnym i
nieformalnym charakterze opartym o wspólną trajektorię rozwoju (np. technologiczną,
organizacyjną, marketingową) jednocześnie konkurujących i kooperujących w pewnych
aspektach działania. Najczęściej klastry mają charakter branżowy (np meblarski,
włókienniczy, lotniczy, motoryzacyjny, morski) i są organizowane zazwyczaj „oddolnie”
przez grupę przedsiębiorców (bądź stowarzyszenia) przy wsparciu ze strony władz
publicznych, które mają za zadanie m.in. realizować strategię rozwoju regionu
ukierunkowaną na kształtowanie warunków rozwoju klastrów mających potencjał rozwoju w
regionie.
Dla
województw
nadmorskich
(zachodniopomorskie,
pomorskie)
istotne
znaczenie, głownie z punktu widzenia mieszkającej tam ludności, mają przemysły
wchodzące w skład gospodarki morskiej, w tym rybołówstwo i przetwórstwo rybne.
2. Materiał i metody
Celem artykułu jest omówienie zagadnień dotyczących wzrostu konkurencyjności
przedsiębiorstw branży rybnej poprzez promowanie i wprowadzanie innowacyjności. Do
określenia potencjalnych możliwości rozwoju innowacyjności w branży rybnej w postaci
struktur klastrowych materiałem badawczym były dokumenty takie, jak: „Narodowa
Strategia Rozwoju Rybołówstwa na lata 2007-2013” oraz „Regionalna Strategia
Innowacyjności w Województwie Zachodniopomorskim”. W analizie źródeł finansowania
zadań wynikających z określonych strategii wykorzystano projekty programów operacyjnych
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Ponadto, jako przykład klastra przedstawiono ideę Europejskiego Klastra Morskiego oraz
opisano strukturę polskiego klastra morskiego, bazując głównie na informacjach dostępnych
w Internecie.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
W pracy badawczej wykorzystano standardowe metody analityczne (dedukcję i indukcję)
oraz metody statystyki opisowej.
3. Idea i główne kierunki rozwoju klastrów morskich
W województwie pomorskim sytuacja jest już lepsza, gdyż od dnia 24 sierpnia 2004 roku
w ramach Fundacji Naukowo-Technologicznej "Gdańsk" rozpoczął działalność Instytut
Polska Sieć Gospodarki Morskiej mający na celu rozwój Polskiego Klastra Morskiego.
Ministerstwo Infrastruktury, Konsorcjum Morskie w skład, którego wchodzą: Instytut
Naukowo-Technologiczny Polskiej Federacji Stowarzyszeń Inżynierów i Techników NOT i
Fundacja Naukowo-Techniczna ''Gdańsk'' oraz Krajowa Izba Gospodarki Morskiej, założyły
wspólne biuro na rzecz rozwoju Polskiego Klastra Morskiego oraz forum przemysłów
morskich dla wykonywania prac analitycznych i organizacyjnych. Biuro pod nazwą Polski
Klaster Morski usytuowane jest w siedzibie Krajowej Izby Gospodarki Morskiej w Gdyni.
Polski Klaster Morski stanowi system zintegrowanych sieci powiązań geograficznie i
merytorycznie bliskich sobie przedsiębiorstw i instytucji, których procesy produkcyjne są
ściśle powiązane przez wymianę dóbr, usług oraz wiedzy. Przedsiębiorstwa wchodzące w
skład klastra są z różnych poziomów łańcucha przemysłowego związane z sektorem usług
oraz socjo-ekonomicznej infrastruktury wspomagającej, jak np. instytuty badawcze i szkoły
wyższe. Włączone są także instytucje samorządowe i stowarzyszenia. Efekty działalności
uczestników klastra mierzone są za pomocą wskaźników ekonomicznych (głównie
jakościowych) stosowanych w europejskich i światowych krajach morskich. Strukturę klastra
morskiego według typów i rodzajów przemysłu morskiego przedstawiono na rys.1.
Porty morskie
Pogłębiarstwo i prace
refulacyjne
Żegluga morska
Stocznie produkcyjne
Przemysły wydobywcze
Klaster morski
Marynarka wojenna
Rybołówstwo i
przetwórstwo rybne
Żegluga śródlądowa
Turystyka morska
Stocznie remontowe
Porty rybackie
Rys.1. Struktura klastra morskiego.(Fig.1. The maritime cluster structure.)
Źródło: opracowanie własne na podstawie (Polski Portal Morski 2006).
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Z kolei, idea utworzenia Europejskiego Klastra Morskiego (ang. EMC- European Maritime
Clusters) narodziła się 5 maja 2004 roku w Holandii. Do projektu przystąpiły: Dania,
Finlandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Irlandia Północna, Holandia, Włochy, Szwecja
oraz Norwegia, a 26 stycznia 2005 roku dołączyła Polska.
Organizacja EMC jest mocno wspierana przez Komisję Europejską, która już w 2001 roku
zleciła "Policy Research Corporation" oraz "Institute of Shipping Economics and Logistics"
opracowanie studium dotyczącego struktury i pojęcia klastra morskiego. Zakres badań
obejmował wszystkie podsektory gospodarki morskiej, w tym: budowa statków oraz okrętów
marynarki wojennej, stocznie remontowe i naprawcze, złomowanie, eksploatacja dna
morskiego, żegluga śródlądowa, pogłębiarstwo, podmorskie urządzenia przesyłowe i
telekomunikacja, porty i usługi powiązane, rybołówstwo i akwakultura, statki turystyczne,
instytucje kwalifikacyjne, badania, rozwój i edukacja, usługi wspierające, produkcja urządzeń.
Na ich podstawie w bieżącym roku zostanie opublikowana "Zielona Księga" Unii
Europejskiej, która będzie zawierać wytyczne dla europejskiej polityki morskiej w celu
zrównoważonego rozwoju europejskich gospodarek morskich (Polski Portal Morski 2006).
4. Innowacyjność w strategii rozwoju rybołówstwa
Głównym celem polskiej polityki rybackiej jest racjonalna gospodarka żywymi zasobami
wód i poprawa efektywności sektora rybackiego, podniesienie konkurencyjności
polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego oraz trwała obecność gospodarki rybnej w
gospodarce narodowej. Produkty rybołówstwa oraz chowu i hodowli ryb, produkty
przetwórstwa powinny odpowiadać zapotrzebowaniu rynku krajowego pod względem ceny i
jakości oraz powinny być konkurencyjne na rynkach zagranicznych.
Celami szczegółowymi są: wzrost rentowności sektora, uzyskanie równowagi pomiędzy
nakładem połowowym, a dostępnymi i odtwarzalnymi zasobami ryb, ochrona socjalna
społeczności na obszarach zależnych od rybołówstwa i akwakultury, ochrona i rozwój
rybołówstwa przybrzeżnego, poprawa jakości produktów rybnych, rozwój akwakultury,
odnowa floty, ciągłość dostaw ryb i produktów rybnych, uniezależnienie przetwórstwa od
sezonowości połowów. Na ich realizację w latach 2007-2013 zaplanowano kwotę 854 mln €, w
tym 700 mln € z Europejskiego Funduszu Rybackiego i 154 mln € z budżetu państwa
(szacunkowy plan finansowy przedstawia tab.1).
Szczegółowy podział środków na poszczególne zadania z podziałem na priorytety (cele
operacyjne) określa Sektorowy Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora
rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”, w którym przyjęto następujący
podział:
Priorytet 1. Środki na rzecz adaptacji wspólnotowej floty rybackiej.
Priorytet 2. Akwakultury, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i rynek rybny produktów
rybołówstwa i akwakultury.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Priorytet 3. Działania służące wspólnemu interesowi.
Priorytet 4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa.
Tab.1. Szacunkowy plan finansowy Narodowej Strategii Rozwoju Rybołówstwa na lata 2007-2013
(w mln €).
Tbl.1. The estimated financial plan of National Strategy of Fisheries Development for 2007-2013 years
(in mld €).
Obszar Wspólnej Polityki Rybackiej
Razem środki
publiczne
Budżet
państwa
Europejski Fundusz
Rybacki
1. Zrównoważona eksploatacja zasobów rybackich
150,0
38,0
112,0
2. Podaż i równowaga rynkowa
35,0
7,0
28,0
3. Zrównoważony rozwój akwakultury
64,0
8,0
56,0
4. Rozwój i konkurencyjność sektora
400,0
50,0
350,0
28,0
7,0
21,0
6. Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem
102,5
środowiska wodnego
25,5
77,0
7. Właściwe zarządzanie sektorem rybackim
74,5
18,5
56,0
854,0
154,0
700,0
5. Kapitał ludzki oraz terytorialny wymiar polityki rybackiej
Razem
Źródło: Narodowa Strategia Rozwoju Rybołówstwa na lata 2007-2013.
Wśród priorytetów założonych w strategii najwięcej środków (ok. 50%) zaplanowano na
działania
w
obszarze
rozwoju
i
konkurencyjności
sektora
rybnego.
Zwiększenie
konkurencyjności sektora jest możliwe m.in. poprzez modernizację i odnowę floty rybackiej,
w których uwzględnia się ochronę środowiska naturalnego oraz społeczno-ekonomiczne
aspekty działalności połowowej i przyczynia się do poprawy warunków i bezpieczeństwa
pracy załogi na morzu. Odnowa floty przez wymianę silników na nowe, istotnie zmniejsza
ryzyko zanieczyszczenia naturalnego środowiska morskiego niebezpiecznymi substancjami
ropopochodnymi, co jest szczególnie istotne w kontekście spójności Wspólnej Polityki
Rybackiej z prowadzoną przez UE polityką redukcji zanieczyszczenia powietrza spalinami
silnikowymi. Poza tym, nowoczesne silniki charakteryzują się mniejszym zużyciem paliwa
przez co znacząco wpływają na obniżenie kosztów prowadzonej działalności połowowej.
W wyniku przekształceń społeczno-gospodarczych na początku lat 90. majątek lądowy, w
znacznej części państwowych portów rybackich (hale przetwórcze, chłodnie, wytwórnie lodu
itp.) został sprzedany prywatnym przedsiębiorcom. Generalnie w większości portów
rybackich stan techniczny infrastruktury jest niewłaściwy i nie zabezpiecza potrzeb rybaków.
W związku z tym, planuje się uzupełnienie oraz modernizację istniejącej infrastruktury
rybackiej i sanitarnej, instalację urządzeń przeładunkowych, modernizację magazynów i
urządzeń do przechowywania ryb oraz magazynów narzędzi połowowych. Najważniejszymi
aspektami tego działania są: modernizacja lub wykonanie nowych pomieszczeń do
wstępnego przygotowania surowca, sortownic ryb, komór chłodniczych do przechowywania
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ryb świeżych, wytwórni lodu, myjni skrzyń i innych stanowisk umożliwiających mycie przy
pakowaniu, urządzeń
wyładunkowych, magazynów narzędzi połowowych,
zaplecza
socjalnego dla rybaków oraz poprawa jakości wody do celów produkcyjnych. Inwestycje
mają obejmować również składowanie i utylizację odpadów oraz poprawę bezpieczeństwa
żeglugi i warunków postoju w portach, jak również rozszerzenie sposobu wykorzystania
portów rybackich.
Istotna dla zwiększenia konkurencyjności sektora rybnego jest również poprawa
warunków prowadzenia przetwórstwa rybnego (warunków technicznych, technologicznych,
organizacyjnych i sanitarno - higienicznych obiektów, urządzeń i produkcji). Niemniej istotne
jest wprowadzanie nowych metod i technologii. Działanie to ma na celu zwiększenie
atrakcyjności produktów, bardziej efektywne wykorzystanie surowca rybnego, przy
równoczesnym przestrzeganiu wymogów ochrony środowiska, wymogów weterynaryjnych i
sanitarnych.
W celu poprawy jakości informacji docierających do konsumenta zamierza się wprowadzić
precyzyjne i jednolite normy etykietowania produktów rybnych (zgodnie z rozporządzeniem
nr 104/2000 oraz rozporządzeniem nr 2065/2001). Informacje zamieszczone na etykietach
powinny zawierać takie dane, jak: pochodzenia surowca (nazwa handlowa, nazwa naukowa,
metoda produkcji, obszar połowu, pochodzenie geograficzne oraz producent surowca),
wartości odżywcze składników produktu. Wymagane informacje dotyczące handlowego
oznaczenia, metody produkcji i obszaru połowu powinny być dostępne na każdym etapie
wprowadzania do obrotu danego produktu. Ma to na celu ochronę konsumenta, ale także
dostarczenie informacji mających wpływ na popyt (Narodowa Strategia Rozwoju…2005).
Wyniki tych wszystkich działań będą na bieżąco monitorowane za pomocą określonych
wskaźników (tab.2). Oczekuje się, iż rezultatem końcowym będzie istotną poprawa
konkurencyjności przedsiębiorstw sektora rybnego.
Tab.2. Wskaźniki monitorowania obszaru- rozwój i konkurencyjność sektora.
Tbl.2. The monitoring indexes of area- development and competition of sector.
Nazwa wskaźnika
Wartość dodana na miejsce pracy w sektorze
liczba zmodernizowanych portów i przystani
rybackich
wartość zainstalowanych urządzeń portowych
j.m.
Wartość bazowa Zakładana wartość
w 2005 roku
w 2013 roku
Źródło danych
zł
38 000
43 000
GUS/MIR
szt.
0
28
administracja
portów
mln zł
67
112
administracja
portów
Źródło: (Narodowa Strategia… 2005).
W strategii założono również pomoc finansową na prowadzenie projektów badawczych
mających na celu analizę i ocenę zjawisk gospodarczych zachodzących w poszczególnych
podsektorach gospodarki rybnej (rybołówstwie morskim, rybactwie śródlądowym, portach
rybackich, przetwórstwie i rynku rybnym) oraz projektów badawczych, pilotażowych,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
wdrożeniowych i szkoleń w zakresie innowacji, certyfikacji, jakości i bezpieczeństwa żywności
oraz pasz. W projekcie Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa
i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” w priorytecie 3. Działania służące
wspólnemu interesowi założono możliwość pozyskania funduszy z EFR na propagowanie
partnerstwa pomiędzy naukowcami i przedsiębiorcami w sektorze rybołówstwa oraz na
doskonalenie kwalifikacji zawodowych lub rozwój nowych metod i narzędzi dydaktycznych
umożliwiając w ten sposób transfer technologii z ośrodków badawczo-rozwojowych do sfery
przedsiębiorstw gospodarki rybnej (Projekt Programu Operacyjnego…2005).
5. Klastry w regionalnej strategii innowacyjności województwa
zachodniopomorskiego
„Regionalna Strategia Innowacyjności w województwie zachodniopomorskim” powstała
przy współpracy przedsiębiorców, uczelni zachodniopomorskich, władz samorządowych i
instytucji wsparcia biznesu. Dokument ten, współfinansowany przez Komisję Europejską, jest
wynikiem badań i analiz prowadzonych od 2002 roku według metodologii stosowanej
wcześniej w ponad 120 regionach UE. W dokumencie sformułowano cele strategiczne i cele
operacyjne (tab. 3), które mają ożywić świadomość innowacyjną obecnych i przyszłych
przedsiębiorców, zwłaszcza z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP).
Działania podejmowane na rzecz realizacji powyższej strategii dotyczą między innymi
stworzenia i prowadzenia polityki promującej innowacyjność poprzez Identyfikację i
wyzwalanie inicjatyw innowacyjnych przy współpracy z sektorem MSP. Zakłada się, że
prowadzenie polityki promowania innowacji przez władze lokalne powinno opierać się na
integracji i aktywizacji działań instytucji pracujących na rzecz innowacji.
Tab. 3. Cele strategiczne i operacyjne Regionalnej Strategii Innowacyjności.
Tbl.3. The strategic and operational aims of Regional Innovation Strategy.
Cel strategiczny
1. Wzrost świadomości
innowacyjnej
2. Stworzenie warunków do
rozwoju rynku technologii i
innowacji
w regionie
3. Rozwój systemu wsparcia
działań innowacyjnych w
regionie
Cele operacyjne
1.1. Powszechny dostęp do informacji o zasobach innowacyjnych.
1.2. System edukacji kreujący aktywność, przedsiębiorczość i
innowacyjność.
1.3. Promocja innowacyjności.
2.1. System transferu technologii i rozwiązań innowacyjnych.
2.2. Monitoring i identyfikacja potrzeb technologicznych
i innowacyjnych MSP.
2.3.Wzmacnianie obszarów badawczych, które są strategiczne dla regionu.
2.4. Wspieranie powstawania nowych firm innowacyjnych.
3.1. Stworzenie oferty instrumentów finansowego wsparcia innowacji w MSP
3.2. Dostosowanie oferty instytucji wsparcia pozafinansowego do potrzeb
MSP
Źródło: opracowanie własne na podstawie (Regionalna Strategia… 2005).
Badania diagnostyczne prowadzone w ramach prac nad strategią wykazały, że w
ostatnich latach w regionie Pomorza Zachodniego rozwój gospodarczy aktywizuje wzrost
liczby i wartości produkcji w małych i średnich przedsiębiorstwach (MSP). Województwo
zachodniopomorskie zajmuje pierwsze miejsce w Polsce pod względem udziału MSP w
populacji- 57 MSP na 1000 mieszkańców. Wytwarzają ok. 78% wartości produkcji
sprzedanej, zatrudniają ok. 84,5% pracujących i skupiają ok. 60% wartości majątku trwałego
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
przedsiębiorstw
w
regionie.
Jednakże,
poziom
innowacyjności
województwa
zachodniopomorskiego ocenia się bardzo nisko (11 miejsce wśród pozostałych województw)
a świadczą o tym rankingi wskaźników innowacyjności przedstawione w tabeli 4.
Tab. 4. Innowacyjność województwa zachodniopomorskiego w skali kraju.
Tbl.4. The innovation of Westpomern Province
Lp.
Nazwa wskaźnika
Miejsce w
rankingu
1.
Nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle
12
2.
Liczba wynalazków krajowych zgłoszonych do Urzędu Patentowego
11
3.
Liczba wniosków o wsparcie finansowe inwestycji w latach 2002-2004
11
4.
Liczba firm średnio wysokiej i wysokiej technologii
9
5.
Liczba jednostek badawczo-rozwojowych
11
(2% podmiotów)
6.
Liczba zatrudnionych przy działalności badawczo-rozwojowej (3 440 osób)
11
7.
Nakłady na działalność badawczo-rozwojową na jednego mieszkańca (53 zł)
11
Źródło: opracowanie własne na podstawie (Regionalna Strategia… 2005).
Zdaniem ekspertów, szansą na odbudowę konkurencyjności i rozwój silnej specjalizacji
regionu mogą być tworzone w województwie zachodniopomorskim struktury klastrowe.
Przeprowadzone badania wskazują na jeden wyraźnie kształtujący się w regionie klasterprzetwórstwo rybne. Podstawą do jego rozwoju są wieloletnie tradycje rybołówstwa i
przetwórstwa rybnego, baza techniczna i organizacyjna oraz nagromadzone umiejętności
zasobów pracy. Duże centrale rybne zostały zastąpione przez małe firmy rodzinne, które do
przetrwania potrzebują różnych form specjalizacji i samoorganizacji (Szultka i inni…2005).
Obecnie jedną z nielicznych organizacji zrzeszających firmy produkujące ryby i produkty
rybne jest Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb (PSPR) z siedzibą w Koszalinie. W
chwili obecnej organizacja liczy 95 członków, którzy dostarczają około 80% przetworów
rybnych na rynek krajowy i ok. 90 % produktów przeznaczonych na eksport. Udział w rynku
PSPR oraz położenie geograficzne znacznej części przedsiębiorstw należących do niego,
stwarzają szansę utworzenia klastra przetwórstwa rybnego. Pewne działania w tym celu
zostały już podjęte, gdyż dnia 19 stycznia 2006 roku została podpisana umowa o współpracy
pomiędzy Akademią Rolniczą w Szczecinie, Politechniką Szczecińską a PSPR.
Źródłami finansowania zadań wynikających z przyjętej strategii mogą być środki w
wysokości 192,5 mln € pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
zaplanowane na realizację priorytetu 3. Gospodarka-Innowacje-Technologie zawartego w
Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Zachodnio-pomorskiego na lata 20072013 (Regionalny Program Operacyjny… 2006).
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Podsumowanie
Wzrost konkurencyjności branży rybnej wobec producentów z Unii Europejskiej nie
będzie możliwy bez rozwijania innowacji technologicznych w zakresie poprawy wydajności,
jakości oraz atrakcyjności produktów rybnych przy równoczesnym przestrzeganiu wymogów
ochrony środowiska. Do realizacji tych celów niezbędne jest efektywne wykorzystanie
potencjału badawczego polskich instytucji naukowych, zgodne z regionalnymi strategiami
innowacyjności, zwłaszcza województw: pomorskiego i zachodniopomorskiego.
Pożądana
jest
współpraca
pomiędzy
głównymi
podmiotami
gospodarki
rybnej:
rybołówstwem i przetwórstwem rybnym, która mogłaby się polegać na rozwoju struktury
jednego wspólnego klastra rybnego. W ten sposób, zsynchronizowane współdziałanie
podsektorów związanych z wytwarzaniem produktów rybnych na wszystkich etapach
tworzonego przez nie łańcucha wartości, stworzyłoby również racjonalne warunki rozwoju dla
całej branży, a dodatkowo umożliwiłoby obniżenie kosztów działalności.
Piśmiennictwo
Szultko S., Koszarek M., Piwowarczyk D. 2005. Wstępna analiza trzech potencjalnych klastrów w
województwie zachodniopomorskim. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. Gdańsk: 1-26.
Narodowa Strategia Rozwoju Rybołówstwa na lata 2007-2013. 2005. Ministerstwo Rolnictwa i
Rozwoju Wsi. www.minrol.gov.pl
Projekt Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych
obszarów rybackich 2007-2013”. 2005. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. www.minrol.gov.pl
Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego 2007-2013. Możliwości
wsparcia przedsiębiorstw. 2006. Materiały konferencyjne, seminarium „Dlaczego warto
współpracować- przykłady dobrych praktyk w zakresie klastrów”. Regionalny System Informacji.
Szczecin.
Regionalna Strategia Innowacyjności w Województwie Zachodniopomorskim 2007-2013. 2005.
Wyd. ZARR S.A. Szczecin.
Polski Portal Morski. 2006. www.kigm.pl
Streszczenie: celem artykułu było omówienie zagadnień dotyczących strategii rozwoju
konkurencyjności sektora rybnego, głownie w kierunku rozwoju struktur klastrowych. Analizie
poddano Narodową Strategię Rozwoju Rybołówstwa i Regionalną Strategię Innowacyjności dla
województwa zachodniopomorskiego. Wskazano również potencjalne źródła finansowania
działań mających na celu wzrost konkurencyjności sektora rybnego (EFR i EFRR). Dodatkowo,
jako przykład działającego w Polsce klastra przedstawiono Polski Klaster Morski.
Abstract: the aim of paper this paper is discuss issues related with strategies of competition of
fish sector development, especially in direct cluster structure development. The research
materials are strategies documents such that: National Strategy of Fisheries Development and
Regional Innovation Strategy for Westpomern Province. In the paper are describe potential
financial sources activities for competition growth of fish sector (EFF, EFRD). Additionally, there
is presented as an example existing cluster in Poland the Polish Maritime Cluster.
Słowa kluczowe: gospodarka rybna, strategia, innowacyjność, klaster.
Key words: fish economy, strategy, innovation, cluster.