docw jednym łokciu... - Professional Sport Support
download 
Reklamacja Transkrypt
w jednym łokciu... - Professional Sport Support
Nie musi boleç Tyle mitów w jednym łokciu... Na temat „łokcia tenisisty” krà˝à ró˝ne opinie, mówiàce o przyczynach i sposobach leczenia. Ale ile jest w nich prawdy, a ile mitów? Najwy˝sza pora rozwiaç wàtpliwoÊci. Tekst Krzysztof Guzowski* Zdj´cia AFP / East News i Michał Nawrocki niej wi´cej połowa graczy cierpi na „łokieç tenisisty”. Osoby powy˝ej 35. roku ˝ycia sà w grupie szczególnie zagro˝onej. „Łokieç tenisisty” to kontuzja polegajàca na przecià˝eniu mi´Êni prostujàcych nadgarstek (najcz´Êciej mi´Ênia prostownika promieniowego krótkiego). Istotà problemu nie jest proces zapalny, jak si´ kiedyÊ uwa˝ało, lecz zmiany w Êci´gnie polegajàce na dezorganizacji kolagenu z przyrostem fibroblastów jako wynik powtarzajàcych si´ mikrourazów. Ból i tkliwoÊç przy dotyku odczuwane sà w okolicy ich przyczepu po bocznej stronie łokcia. Najcz´Êciej patologia rozwija si´ stopniowo, jako wynik licznych mikrouszkodzeƒ i tworzàcych si´ blizn w okolicy przyczepu. Uraz mo˝e pojawiç si´ te˝ nagle, np. po nie trafieniu w piłk´, kiedy dochodzi do wi´kszego naderwania mi´Ênia. Podawanie r´ki, otwieranie drzwi, ruchy skr´tne nadgarstka, podnoszenie czy chwytanie mogà byç wtedy bolesne. W trakcie gry w tenisa ból M 70 |TENISklub|PAèDZIERNIK – LISTOPAD 2009 najcz´Êciej jest prowokowany przez uderzanie bekhendem. Statystycznie tenisiÊci sà 2,8 raza bardziej podatni na rozwini´cie si´ opisywanej patologii w porównaniu do ludzi nie uprawiajàcych tej dyscypliny. Problem z przyczepami mi´Êni po stronie bocznej jest około 10 razy cz´stszy ni˝ dysfunkcja wyst´pujàca po stronie przyÊrodkowej („łokieç golfisty”). Podczas serwisu łokieç prostuje si´ ze 116 do 20 stopni zgi´cia w ciàgu zaledwie 0,21 sek., osiàgajàc pr´dkoÊcià kàtowà 982 st./sek. To uÊwiadamia nam, jak ogromne siły działajà na staw łokciowy w trakcie uderzeƒ. Wi´kszoÊç z tych sił powoduje pot´˝ne przecià˝enia w kierunku koÊlawienia i wyprostu. Z tego powodu w łokciu wiele struktur mo˝e ulec uszkodzeniu. Wprawny lekarz (fizjoterapeuta) na podstawie wywiadu, analizy czynników wywołujàcych patologi´, palpacji (badania dotykiem) i testów klinicznych jest w stanie z du˝ym prawdopodobieƒstwem wskazaç przyczyn´ problemu oraz zastosowaç od- powiednià terapi´. W sytuacji nietypowych objawów warto przeprowadziç tak˝e badania dodatkowe (radiologiczne, ultrasonografi´ lub rezonans magnetyczny), które pomogà wykryç inne przyczyny. Trafnie postawiona diagnoza jest kluczowa dla efektu terapii, poniewa˝ ró˝ne struktury leczy si´ w inny sposób. Pami´tajmy – nie ka˝dy ból w okolicy boku łokcia oznacza, ˝e cierpimy na „łokieç tenisisty”! Kilka trudnych wyrazów Istniejà sytuacje charakteryzujàce si´ podobnymi objawami jak przy „łokciu tenisisty”, które w rzeczywistoÊci sà innà dysfunkcjà. Z tego powodu diagnoza ró˝nicowa jest tak wa˝na i zawiera wykluczenie takich patologii jak radikulopatia szyjna, neuropatia kompresyjna nerwu promieniowego (tu opaska uciskowa b´dzie zwi´kszała dolegliwoÊci!), artroza stawu ramienno-promieniowego, uszkodzenie wi´zadeł, oddzielajàca martwica kostnochrz´stna, choroba Pannera, fałd błony maziowej czy inne uszkodzenia wewnàtrz- R E K L A M A stawowe. Znane sà przypadki złamaƒ awulsyjnych lub zm´czeniowych koÊci ramiennej u tenisistów. Szukajàc przyczyny wystàpienia problemu, nie mo˝na zapomnieç o biomechanice uderzeƒ tenisowych. Łokieç funkcjonuje w łaƒcuchu kinetycznym jako przekaênik energii z ciała do rakiety. Wa˝ne jest, aby cały organizm pracował w trakcie wykonywania uderzeƒ w sposób płynny i harmonijny. Na przecià˝enie stawu łokciowego mo˝e mieç wpływ nieprawidłowa praca oddalonej cz´Êci ciała, np. tenisiÊci wykorzystujàcy bardziej efektywnie prac´ kolan przy serwisie mniej obcià˝ajà bark i łokieç. Na poziom przenoszenia wstrzàsów na r´k´ wpływa stopieƒ zaawansowania gracza, właÊciwoÊci sprz´tu tenisowego i nawierzchnia kortu. Jako ˝e nieprawidłowa technika uderzeƒ jest głównà przyczynà wyst´powania „łokcia tenisisty”, istnieje ogromna potrzeba rzetelnej edukacji trenerów, lekarzy i fizjoterapeutów sportowych – w celu profilaktyki tych urazów oraz optymalizacji procesu rehabilitacji. Dzi´ki Nie musi boleç lepszemu zrozumieniu przez zawodników i ich trenerów zagro˝eƒ, jakie mogà spotkaç omawiany staw, łatwiej b´dzie ich uniknàç, a w sytuacji wystàpienia – prawidłowo zareagowaç. Technika na recept´ „Łokieç tenisisty” dotyka przede wszystkim amatorów, którzy uderzajà piłk´ w nieco odmienny sposób ni˝ zawodowcy. U profesjonalistów dochodzi do wyprostu nadgarstka w trakcie uderzania bekhendem i redukcji przenoszenia drgaƒ na łokieç dzi´ki rozluênianiu uchwytu zaraz po kontakcie piłki z rakietà. Gracze rekreacyjni majà nadgarstek ustawiony w zgi´ciu. Zaraz po uderzeniu nadgarstek dalej idzie w kierunku zgi´cia, co stawia du˝e wymagania przed mi´Êniami prostujàcymi nadgarstek, które, mocno pracujàc, hamujà ruch zgi´cia. Taka ekscentryczna praca mo˝e prowadziç do przecià˝enia mi´Êni i rozwini´cia si´ patologii. Prawidłowa biomechanika uderzeƒ jest podstawà profilaktyki urazów. Wszelkie bł´dy techniczne powinny byç wykryte i skorygowane. Bekhend dwur´czny w znacznie mniejszym stopniu obcià˝a mi´Ênie prostowniki nadgarstka ni˝ jednor´czny. W porównaniu z graczami bez kontuzji, ci cierpiàcy na „łokieç tenisisty” majà wi´kszà aktywnoÊç mi´Êni prostujàcych nadgarstek w trakcie kontaktu piłki z rakietà oraz w fazie po uderzeniu. Cz´stym bł´dem technicznym jest u˝ywanie „prowadzàcego” łokcia przy bekhendzie, otwarta główka rakiety przed uderzeniem, nieprawidłowy chwyt rakiety, brak rozluêniania chwytu po uderzeniu czy kontakt piłki ze strunami w dolnej połowie główki rakiety. Bł´dy te korelujà z ni˝szym poziomem gry oraz zwi´kszajà obcià˝enie dla mi´Êni przedramienia. Wa˝ne, aby trenerzy zwracali uwag´ nowicjuszom na rozluênianie chwytu po uderzeniu, gdy˝ jest to krytyczna faza dla przenoszenia drgaƒ do r´ki. Do wykonania prawidłowego krytego bekhendu jednor´cznego niezb´dne jest odpowiednie ustawienie dłoni na ràczce rakiety. Granie zbyt „otwartym” chwytem (zbli˝onym do kontynentalnego, „młotkowego”) prowadzi szybkà drogà do kontuzji. Nie zaleca si´ grania bekhendu liftowanego i podci´tego bez zmiany chwytu. Po lepszej stronie kortu Co robiç, ˝eby nie dołàczyç do tych 50 procent poszkodowanych tenisistów? Ryzyko 72 |TENISklub|PAèDZIERNIK – LISTOPAD 2009 wystàpienia lub nawrotu kontuzji mo˝e byç zmniejszone poprzez progresywny program treningowy, racjonalnà rozgrzewk´ i regularne çwiczenia mi´Êni przedramienia, prawidłowo dobrany sprz´t tenisowy oraz poprawnà technik´. Nauka wykonywania odbiç w prawidłowy sposób obni˝a obcià˝enia mi´Êni i redukuje prawdopodobieƒstwo wystàpienia urazu. Zawodnicy u˝ywajàcy bekhendu dwur´cznego rzadziej cierpià na „łokieç tenisisty”. – rakieta: parametry zapewniajàce przenoszenie małej iloÊci drgaƒ, tzn. mała sztywnoÊç, du˝e pole czystego trafienia (sweet spot), du˝a główka; – naciàg: małe napi´cie i niedu˝a gruboÊç sà bardziej łaskawe dla r´ki; – piłka: najlepiej graç nowymi piłkami ciÊnieniowymi i unikaç grania starymi, mokrymi piłkami bezciÊnieniowymi. Zdania naukowców w kwestii wpływu rozmiaru ràczki rakiety na wyst´powanie „łokcia tenisisty” sà podzielone. Wydaje si´ jed- Warto zdawaç sobie spraw´ z faktu, ˝e gra na twardych kortach stawia wi´ksze wymagania dla mi´Êni przedramienia. Równie˝... palenie tytoniu jest czynnikiem zwi´kszajàcym ryzyko rozwini´cia si´ „łokcia tenisisty”. MyÊl´, ˝e dla wielu b´dzie zaskoczeniem, co badania mówià na temat wpływu wibrastopów (tych gumek, które zakłada si´ na naciàg) na przenoszenie drgaƒ do przedramienia. Otó˝ nie ma znaczàcej ró˝nicy w przekazywaniu wibracji na łokieç i nadgarstek przy uderzeniach z i bez tłumików. Nie ma tak˝e ró˝nicy w doÊwiadczanych dolegliwoÊciach. Ten kolorowy dodatek pozostanie pewnie popularny jeszcze przez długi czas z racji doznaƒ akustycznych i odczuwanego wsparcia psychologicznego... Wreszcie – wybierzmy odpowiedni sprz´t: nak wysoce prawdopodobne, ˝e za mała bàdê za du˝a ràczka wymusza zbyt silne trzymanie rakiety, aby zapobiec jej przekr´ceniu si´ w r´ce, a to z kolei zwi´ksza ryzyko wystàpienia omawianej kontuzji. Istotnym zagadnieniem jest stosowanie prawidłowego chwytu do bekhendu jednor´cznego. W nast´pnym numerze przedstawimy praktyczne informacje na temat ró˝nych mo˝liwoÊci leczenia „łokcia tenisisty” i rady, jak szybko i bezpiecznie wróciç do gry po przerwie. * autor jest fizjoterapeutà w Centrum Rehabilitacji Sportowej oraz licencjonowanym instruktorem Polskiego Zwiàzku Tenisowego i PTR Professional
