Mama na obcasach - pup

Mama na obcasach
Bycie mamą nie oznacza konieczności rezygnacji z zatrudnienia oraz z życia
zawodowego. Wręcz przeciwnie, to czas, który daje wiele możliwości, może zaowocować
znalezieniem nowej pracy lub też może wzbogacić nasze kompetencje i umiejętności, które
podniosą jakość pracy zawodowej. Najistotniejszym powodem, dla którego mama powraca
na rynek pracy jest jej ambicja zawodowa, następnie rozpatruje aspekt finansowy przy czym
towarzyszą jej różne emocje związane z utratą pracy. Przede wszystkim wracając do swojego
miejsca pracy stajesz się dla danej firmy atutem. Dlaczego? Otóż jesteś bardziej
zorganizowana, spostrzegawcza, cierpliwa, zmotywowana oraz elastyczna. Jednak warto,
drogie mamy, byście były świadome swoich praw w okresie ciąży i po urodzeniu dziecka.
Niniejszy artykuł pozwoli wam poznać swoje przywileje „od podszewki”.
„Nieznajomość prawa szkodzi…”
Prawa przyszłej mamy
Pierwszym krokiem, jaki powinnaś uczynić, to poinformować swojego szefa, że jesteś
w ciąży. Nie należy zwlekać z tą decyzją, ponieważ z większości praw, jakie ci przysługują
w ciąży np. wykonanie badań lekarskich w godzinach pracy (jeśli nie ma możliwości zrobienia
ich poza godzinami pracy), możesz skorzystać dopiero, gdy powiadomisz pracodawcę. Poza
tym pracodawca, który wie, że spodziewasz się dziecka, nie może:
wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę – może ten fakt nastąpić tylko
i wyłącznie w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy (Kodeks Pracy art. 117)
zatrudniać cię w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (Kodeks Pracy art. 178)
delegować poza stałe miejsce pracy bez Twojej zgody ani zatrudniać w systemie
przerywanego czasu pracy (Kodeks Pracy art. 178)
Pracodawca musi zorganizować tak miejsce pracy, by wyeliminować zagrożenia dla
zdrowia. Wówczas zobowiązany jest zapewnić ci inne stanowisko pracy lub ograniczyć czas
pracy. Warto w tym miejscu pamiętać o tym, że gdy zmiana warunków pracy powoduje
obniżenie wynagrodzenia należy się dodatek wyrównawczy do pensji. Jeśli w/w zmiany są
niemożliwe, wtedy pracodawca powinien zwolnić cię z obowiązku świadczenia pracy.
W takim przypadku masz nadal prawo do dotychczasowego wynagrodzenia!
PUPTG/220/150515
Oczywisty jest fakt, iż nie każda ciąża może przebiegać prawidłowo. Czasem niektóre
komplikacje powodują zagrożenie nie tylko dla twojego zdrowia, ale i dziecka. Dlatego masz
prawo do zwolnienia lekarskiego, podczas którego otrzymujesz zasiłek chorobowy
w wysokości 100% wynagrodzenia.
Przywileje po urodzeniu dziecka
Według polskiego prawa każdej kobiecie aktywnej zawodowo po urodzeniu dziecka
przysługuje tzw. urlop macierzyński. Nie ma tutaj znaczenia rodzaj umowy, wymiar czasu
pracy czy też twój staż pracy. W związku ze zmianą przepisów – Ustawa z dnia 28 maja 2013
roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych zmian (Dz.U. 2013 poz. 675),
zasiłek macierzyński przysługuje nie tylko za okres urlopu macierzyńskiego, czy dodatkowego
urlopu macierzyńskiego, ale również za okres urlopu rodzicielskiego. W związku z tym
następuje wydłużenie urlopu macierzyńskiego. Sumując wszystkie dni, wychodzi na to, że po
w/w zmianach, mama może uzyskać praktycznie pełny rok płatnego urlopu na dziecko.
Należy także podkreślić, że od 1 września 2013r. istnieje możliwość łączenia zasiłku
macierzyńskiego z pracą zawodową. Wówczas wymiar czasu pracy będzie wynosił
maksymalnie pół etatu, a zasiłek otrzymywany na urlopie będzie odpowiednio przeliczany.
a) Podstawowy wymiar urlopu macierzyńskiego:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
b) Dodatkowy urlop macierzyński:
- od 6 tygodni w przypadku urodzenia się jednego dziecka,
- od 8 tygodni w przypadku urodzenia się dwojga lub więcej dzieci.
c) Urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni (niezależnie od liczby dzieci).
Warto dodać, iż z urlopu dodatkowego oraz rodzicielskiego może skorzystać również
ojciec dziecka. W latach 2012-2013 będzie to 4 i 6 tygodni, a od 2014 roku – 6 i 8 tygodni.
Ojciec wychowujący dziecko może z niego skorzystać, jeżeli:
−
korzysta z części urlopu macierzyńskiego – matka wykorzystała już 14 tygodni urlopu
i rezygnuje z niego,
PUPTG/220/150515
−
matka dziecka wykorzystała przysługujący jej urlop macierzyński. Wówczas pracownik –
ojciec zaznacza we wniosku termin zakończenia urlopu macierzyńskiego przez matkę.
Ojciec dziecka ma także prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni,
nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Urlopu udziela sie na pisemny
wniosek ojca, który należy złożyć w terminie nie krótszym niż 7 dni przed jego rozpoczęciem.
Przerwa na karmienie
Przepisy związane z rodzicielstwem nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia
mamie takich warunków, aby mogła najlepiej sprawować opiekę nad dzieckiem. Dlatego,
dopóki karmisz dziecko piersią nie możesz wykonywać pracy szczególnie uciążliwej oraz masz
prawo do przerwy na karmienie. Wówczas przysługuje ci:
−
gdy pracujesz więcej niż 6 godzin – dwie przerwy na karmienie po 30 minut każda,
−
gdy pracujesz krócej niż 6 godzin – jedna przerwa półgodzinna,
−
gdy karmisz więcej niż jedno dziecko – dwie przerwy po 45 minut każda.
Przerwy możesz łączyć, więc albo możesz mieć jedną dłuższą przerwę lub możesz wychodzić
wcześniej z pracy.
Przywileje opiekuńcze
Gdy wychowujesz dziecko w wieku do 4 lat, pracodawca nie może bez twojej zgody
zatrudniać cię w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu
pracy oraz nie może delegować cię poza stałe miejsce pracy. Jeśli opiekujesz się dzieckiem,
które nie ukończyło 14 lat, masz prawo do dwóch dni płatnych w ciągu roku na opiekę nad
dzieckiem. Z tego uprawnienia może skorzystać wyłączne jedno z zatrudnionych rodziców.
Pomoc finansowa po porodzie
Mamie, która urodziła dziecko przysługuje pomoc finansowa w postaci:
- becikowego w wysokości 1000zł – od 1 stycznia 2013r przysługuje rodzicom, którym
dochód w rodzinie w przeliczeniu na jedną osobę nie przekracza 1922zł.
- zasiłku rodzinnego – od 1 listopada 2012r. do 31 października 2014r. Wysokość kryterium
dochodowego uprawniającego na otrzymanie owego zasiłku wynosi 539 zł, a w przypadku,
gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne – 623 zł. Od 1 listopada 2014r. kwoty te
będą jeszcze wyższe i mają wynosić odpowiednio 574 zł i 664 zł.
Świadczenie wypłacane jest w wysokości:
•
77 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
PUPTG/220/150515
•
106 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia,
•
115 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
- dodatku z tytułu urodzenia dziecka – 1000 zł- możesz się o niego ubiegać, jeśli masz prawo
do zasiłku rodzinnego. Wniosek o jego wypłatę należy złożyć najpóźniej do ukończenia przez
dziecko pierwszego roku życia.
Urlop wychowawczy
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co
najmniej 6 miesięcy (łącznie u wszystkich pracodawców). Może on trwać maksymalnie 3 lata,
musi zostać wykorzystany przed osiągnięciem przez dziecko 4 roku życia oraz istnieje
możliwość podzielenia go maksymalnie na 5 części (każda musi trwać co najmniej miesiąc
kalendarzowy). Jeżeli jeden z rodziców lub prawny opiekun dziecka pobiera zasiłek rodzinny,
może starać się o dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego ( dochód w rodzinie na jedną osobę nie może przekraczać 539 zł, gdy
w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne – 623 zł), który wynosi 400zł miesięcznie. Wsparcie
przysługuje do ukończenia urlopu wychowawczego, maksymalnie przez okres 24 miesięcy
kalendarzowych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy mama opiekuje się bliźniętami lub
wieloraczkami. Wówczas dodatek będzie przysługiwał przez okres 36 miesięcy. Gdy opieka
dotyczy dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności, to zasiłek wychowawczy będzie wypłacany przez 72 miesiące.
Reasumując, drogie mamy znając swoje prawa nie obawiajcie się macierzyństwa
oraz reakcji swojego pracodawcy na informację o ciąży. Przede wszystkim realizujcie swoje
plany zawodowe i bądźcie wspaniałymi pracującymi mamami ☺
Opracowała: mgr Ewelina Zaworska – Doradca zawodowy
Literatura:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. 2006r. Nr. 139
poz. 992 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 28 maja 2013r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw
Kodeks pracy
Państwowa Inspekcja Pracy, Rodzice w pracy. Poznaj swoje prawa w pracy
PUPTG/220/150515