Giełda papierów wartościowych

Echo ćwiczeń …
Giełda Papierów Wartościowych
Pojęcie Giełdy Papierów Wartościowych:
 odbywające się w odpowiednio zorganizowanej formie regularne spotkania lub inne
formy komunikowania się osób zainteresowanych zakupem lub sprzedażą papierów
wartościowych, według cen kształtujących się na zasadzie popytu i podaży, które
podawane są do publicznej wiadomości,
 zespół cząstkowych rynków specjalistycznych w zakresie papierów wartościowych,
mających tę właściwość, że mogą być wzajemnie zamieniane
Giełdy ze względu na zakres i wielkość dokonywanych na nich operacji mogą mieć charakter:
 Lokalny – obroty dotyczą walorów emitowanych jedynie lub głównie na terenie
danego kraju,
 Międzynarodowy – gdy istotną część obrotów stanowią transakcje dokonywane
papierami wartościowymi emitowanymi za granicą,
 Światowy – dokonuje się na nich szczególnie wysokich obrotów papierami
wartościowymi w tym również zagranicznymi. Operacje dokonywane na tych
giełdach wywierają ogromny wpływ na inne giełdy i przemiany koniunkturalne w
gospodarce światowej.
Biorąc pod uwagę specyfikę obrotu różnymi rodzajami instrumentów, można wyróżnić dwie
podstawowe grupy giełd finansowych:
 Giełdy na których handluje się podstawowymi papierami wartościowymi, jakimi są
akcje i obligacje.
 Giełdy na których handluje się instrumentami pochodnymi a w szczególności opcjami
i kontraktami futures, giełdy te nazywane są czasami giełdami terminowymi.
Do największych giełd na świecie należą:
 New York Stock Exchange (połączony z Euronext)
 Tokyo Stock Exchange
 NASDAQ
 London Stock Exchange
Organy GPW:
Zarząd giełdy – reguluje obroty giełdowe oraz utrzymuje określony porządek w
pomieszczeniach giełdy. Ustala ona także: warunki dopuszczenia osób do udziału w giełdzie,
wysokość opłat giełdowych oraz rozstrzyga kwestie sporne powstałe podczas zawierania
transakcji giełdowych, zarządza finansami giełdy itd.
Komisja dopuszczeniowa – która wydaję decyzję o dopuszczeniu danego waloru do obrotu
na rynku papierów wartościowych.
Izba maklerów – jest organem przedstawicielskim maklerów, który sprawuje kontrolę nad
ich działalnością, rozdziela między nich pracę oraz rozstrzyga powstałe między nimi spory.
Sąd rozjemczy i honorowy – pełni funkcję pomocniczą, rozstrzygając spory powstałe w
czasie dokonywania transakcji oraz pociągając do odpowiedzialności osoby które zawiodły
ogólne zachowanie (niezgodne ze zwyczajami giełdy lub kontekstem etycznym).
Izba rozrachunkowa (biuro) – dokonuje wszystkich rozliczeń w związku z zawartymi
transakcjami giełdowymi. W skład wyposażenia materialnego wchodzi ring (parkiet giełdy),
gdzie zawiera się transakcje w czasie trwania sesji, wraz z tablicami na których wyświetla się
1
wartości notowań poszczególnych walorów oraz pomieszczenia pomocnicze zarządu i jego
organów wraz z urządzeniami łącznościowymi.
Uczestnicy giełdy.
Uczestnik giełdy jest to osoba, która uzyskała prawo do uczestnictwa w handlu giełdowym i
która pracuje na giełdzie.
1. Pośrednicy, zwani giełdowym maklerami – maklerzy giełdowi zawierający transakcje
za upoważnieniem i na zlecenie klientów indywidualnych, tj. osób fizycznych i
prawnych, polegające na pośrednictwie w kupnie lub sprzedaży papierów
wartościowych
2. Samodzielni uczestnicy giełdy – osoby dopuszczone do obrotu giełdowego, które mają
prawo zawierania transakcji we własnym imieniu i na własny rachunek (najczęściej
banki, firmy maklerskie, firmy lokacyjne)
3. Urzędnicy – osoby, które tylko na pewien czas zostały dopuszczone do handlu
giełdowego; Mogą to być kompetentni pracownicy banków i firm maklerskich, którzy
zawierają transakcje giełdowe z upoważnienia, w imieniu i na rachunek pracodawcy.
4. Goście – osoby, które przebywają na giełdzie ale nie mają prawa uczestnictwa w
handlu giełdowym; do tej grupy zalicza się: m.in. pracowników giełdy, reporterów
prasowych, radiowych i telewizyjnych oraz pozostałe osoby mające pozwolenie na
czasowe przebywanie na terenie giełdy.
Indeks giełdowy to wskaźnik informujący inwestora o zmianach cen papierów
wartościowych spółek giełdowych.
Generalnie indeksy giełdowe dzielą się na dwie grupy:
 Indeksy dochodowe – dotyczą zmian cen wszystkich spółek notowanych na giełdzie
wraz z dywidendą i prawami poboru akcji
 Indeksy cenowe – dotyczą zmian cen konkretnych walorów, które wchodzą w skład
indeksu
Indeks giełdowy pod względem rozpiętości dzieli się na:
 „szeroki”, który obejmuje wszystkie akcje indeksów ,
 „wąski”, który pokazuje określone akcje z wybranego sektora lub z wybranej branży.
Dobry indeks powinien:
 pokazywać zachodzące zmiany cen akcji na bieżąco w porównaniu do okresu
bazowego
 opierać się na akcjach firm notowanych na giełdzie
 nie uzależniać się od wartości akcji, tylko od zmian tych wartości
 uwzględniać udziały akcji wybranej firmy na tle wszystkich akcji znajdujących się na
giełdzie.
Warszawska GPW:
GPW w Warszawie to spółka akcyjna, której założycielem jest Skarb Państwa, a
akcjonariuszami domy maklerskie, banki, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zakłady
ubezpieczeń, a także remitenci papierów wartościowych.
Bieżącą działalnością giełdy kieruje pięcioosobowy Zarząd, nad którym nadzór pełni
Rada Giełdy, natomiast najważniejsze decyzje podejmuje Walne Zgromadzenie, w którym
mogą uczestniczyć wszyscy posiadacze akcji GPW S.A.
2
Pierwsza sesja warszawskiej GPW odbyła się we wtorek 16 kwietnia 1991 r.
Notowano na niej akcje pięciu spółek: Tonsilu, Exbudu, Krosna, Kabli i Próchnika.
Indeksy polskiej giełdy:
WIG 20 - Indeks 20 największych pod względem wartości rynkowej w wolnym obrocie i
najbardziej płynnych spółek notowanych na GPW i najpłynniejszych spółek giełdowych,
WIG – najstarszy indeks giełdowy, obliczany od pierwszej sesji giełdowej. Indeks
początkowo obejmował spółki z rynku podstawowego, obecnie zaś wszystkie spółki
giełdowe, które spełniają minimalne wymogi co do liczby akcji w wolnym obrocie i sytuacji
finansowej. Pakiet spółek w indeksie wyznaczane są w oparciu o liczbę akcji w wolnym
obrocie, zaś wagi pojedynczych spółek limitowane są do 10%, a spółek z tej branży do 30%.
WIGPL - Indeks który powstał w grudniu 2003 roku jako polski kontynuator indeksu WIG.
Obejmuje wyłącznie akcje spółek krajowych. Tak jak w przypadku WIG, pakiety w indeksie
wynikają z liczby akcji w wolnym obrocie, a udziały spółek i sektorów są limitowane
odpowiednio do 10% i 30%. Indeks jest publikowany tylko 3 razy w ciągu każdej sesji
giełdowej – po pierwszym i drugim fixingu oraz na zamknięcie notowań.
Pozostałe indeksy polskiej giełdy:
 WIG20short - Indeks pochodny typu short
 WIG20lev - Indeks pochodny typu levarage
 mWIG40 - Indeks 40 średnich spółek giełdowych
 sWIG80 - Indeks 80 małych spółek giełdowych
 WIG banki - Indeks spółek z sektora banki
 WIG budownictwo - Indeks spółek z sektora budownictwo
 WIG chemia - Indeks spółek z sektora chemia
 WIG deweloperzy - Indeks spółek z sektora deweloperzy
 WIG informatyka - Indeks spółek z sektora informatyka
 WIG media- Indeks spółek z sektora media
 WIG paliwa - Indeks spółek z sektora paliwa
 WIG spożywczy - Indeks spółek z sektora spożywczy
 WIG telekomunikacja - Indeks spółek z sektora telekomunikacja
 WIRR – Warszawki Indeks Rynku Równoległego.
 NIF – Warszawski Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych
TECHWIG – indeks giełdowy obejmujący spółki giełdowe zakwalifikowane do Segmentu
Innowacyjnych Technologii SiTECH (z wyłączeniem funduszy inwestycyjnych). 23 czerwca
2008 roku GPW zaprzestała publikacji indeksu.
Przykłady indeksów innych giełd niż giełda polska:
 Dow Jones Industrial Average (DJIA) – jest średnią ceną akcji 30 największych
korporacji przemysłowych USA,
 Standard and Poors 500 – reprezentujący akcje 500 spółek, ponadto oparty jest na
wartościach rynkowych tych spółek
 Financial Times 100 (FT100) – uwzględnia notowania akcji 100 firm dopuszczonych
na giełdę londyńską
 Nikkei Average (Tokyo Stock Exchange) oparty na akcjach 225 największych firm
notowanych w Tokio
 Hang Seng (giełda w Hongkongu),
 DAX (giełda we Frankfurcie nad Menem),
 CAC 40 Index (giełda w Paryżu).
3