Microsoft Word Viewer - 9. taniec na przełomie XIX_XX wieku

Taniec w II połowie XIX w.
1. Wpływ r e a l i z m u k r y t y c z n e g o na tematykę baletów – nieprzystosowanie
formy baletu romantycznego do nowych tematów; rozdźwięk między treścią a formą
baletu romantycznego z jego wysublimowaną techniką taneczną skostniałą w zastoju.
2. II połowa XIX w. – R o s j a centrum sztuki baletowej
3. Koniec XIX w – uformowanie się s t y l u s z k o ł y r o s y j s k i e j :
czystość linii i płyność ruchów (dziedzictwo ludowych korowodów), szeroka amplituda
ruchu, lekkość i miękkość kroków, niwelowanie zarówno kanciastości i ostrości szkoły
włoskiej jak i minoderii szkoły francuskiej.
*dwie odmiany rosyjskiej szkoły baletowej: s z k o ł a m o s k i ews k a o mniej surowym
regulaminie, dawała uczniom mniejszą precyzję techniczną, a zwracała uwagę na ich
aktorską wyrazistość i temprament; s z k o ł a p et ers b u rs k a strzegła bardziej surowo
czystości tańca klasycznego, wymagała od tancerzy umiaru i prostoty, wyrabiała
błyskotliwe wirtuozostwo techniczne.
4. Nowe odmiany baletu:
balet divertissiment
suita baletowa
5. Balety M a ri u s a P et i p y (1818-1910) i P i o t ra C z aj k o ws k i ego
– Kolosalne divertissiments: czyste w rysunku choreograficznym, złożone z pięknie
skomponowanych tańców solowych i pomysłowych zespołowych tańców corps de ballet;
cel: popisy wirtuozowskie solistów, fabuła jako pretekst do ukazania efektownch tańców;
brak jednolitości stylu widowiska baletowego i zwartej konstrukcji dramatycznej)
*Don Kichot, Jezioro Łabędzie, Śpiąca królewna
6. Balet w P o l s c e
upadek Powstania Styczniowego, likwidacja Królestwa Polskiego
wynarodowienie polskiej sztuki baletowej
balety divertissiment, balety narodowe np. „Wesele w Ojcowie”
1875-1919 obniżenie polskiej sztuki baletowej
Hel en a C h o l ewi ck a – primabalerina, Ko n s t an t y Tu rczynowicz
7. Taniec towarzyski w Europie
bale kostiumowe, bale maskowe
walc, polka, kadryl
k a n k a n – produkt epoki
8. Taniec towarzyski w Polsce
Bale arystokracji i bogatego mieszczaństwa:
*tańce polskie: polonez, mazur, krakowiak, oberek
*tańce obce: gawot, menuet, kontredans, kadryl, walc, polka, kotylion
Zabawy drobnego mieszczaństwa i rzemieślników: oberek, kozak, mazur, walc, polka
F i n d e s i e c l e –T a n i e c n a p r z e ł o m i e X IX i X X w .
1. Poszukiwanie sposobów na odrodzenie tańca
A. Reforma tańca na gruncie istniejących podstaw baletu klasycznego (M. Fokin, Rosja)
B. Zerwanie z tradycją, nowe formy i zasady ruchu tanecznego (I. Duncan)
Ad. A. Nowe prądy w balecie rosyjskim
Reforma M i c h a i ł a F o k i n a (1880-1942) – podstawą formowania się sztuki
baletowej XX w.
* Znalezienia nowych form ruchowych: „Nie należy tworzyć kombinacji z gotowych i
ustalnonych kroków tanecznych, lecz tworzyć za każdym razem nowe formy, odpowiednie do
tematu i najlepiej służące stylu okresu historycznego i charakteru przedstawionego narodu.”
* Jednolitość stylistyczna wszystkich elementów widowiska (tańca z muzyką, dramatem
i malarstwem) – związanie widowiska baletowego w dramaturgicznie zwartą całość
* Muzyka każdego rodzaju
* Wydobycie z tańca klasycznego jego emocjonalnych treści, wyrazistość od stóp do głowy
* Rozbicie starej konstrukcji baletu – adagio, wariacje, pas de trois, pas de quatre stosował w
dowolnym porządku
* „Ognisty Ptak”, „Pietruszka” muz. Igor Strawiński
S e r g i u s z D i a g i l e w (1872-1929) – Ballets Russes de Diagilev (1909-1929)
*1909-1914 – związek z narodową sztuką rosyjską (gł. choreo: M. Fokin)
*1914-1929 – wpływ wszystkich modernistycznych kierunków epoki
*Michaił Fokin *Igor Strawiński *Georges Balanchine *Sergiusz Lifar *Wacław Niżyński
*Anna Pawłowa *Tamara Karsawina *Olga Prieobrażeńska *Lubowa Jegorowa *Michaił Mordkin,
*Bronisława Niżyńska, *Leon Wójcikowski, *Stanisław Idzikowski
Ad. B. Unowocześnienie sztuki tanecznej – taniec pozaklasyczny
L o i e F u l l e r (1862-1928) – t a n i e c s e r p e n t y n o w y
*wykorzystanie światła elektrycznego (scenicznego) jako element kompozycji tanecznej
*gra kolorów, świateł i cieni na falującej jak serpentyna tkaninie jako główny element tańca
I s a d o r a D u n c a n (1878-1927) – f r e e d a n c e (t a n i e c w y z w o l o n y )
*odrzucenie kanonów techniki tańca klasycznego
*kompletna swoboda ruchowa, prostota i naturalność
*inspiracja tańcem klasycznej Grecji
*elementy tańca: bieg na ugiętych kolanach z głową odrzuconą do tyłu
*podskoki, wymachy rąk, giętki krzyż, rozluźnione mięśnie
*sobodne ruchy głowy i ramion, naturalny wyraz twarzy
*krok na całej bosej stopie
*reforma kostiumu tanecznego – luźna, lekka tunika
*każdy gest i ruch musi mieć muzyczne lub psychologiczne uzasadnienie
*odrodzenie tańca klasycznej Grecji wraz z jego prostotą i naturalnością
2. Taniec towarzyski na przełomie wieków
proces zanikania tańca ludowego na wsi (industrializacja, migracje, koniec izolacji życia wiejskiego)
cake-walk, tańce egzotyczne (wpływ muzyki jazzowej): ragtime
tango, fokstrot, samba, charleston, rumba, swing