Adaptacja dzieci 3-, 4-letnich do nowych warunków życia

AAA
Adaptacja dzieci 3-, 4-letnich do nowych warunków
życia przedszkolnego
Marta Głowacz, Przedszkole Publiczne nr 19 w Tarnowie
Rozpoczęcie przez dziecko edukacji przedszkolnej to moment przełomowy w jego życiu. Dla wielu dzieci jest
to pierwszy kontakt z grupą rówieśniczą i znaczna zmiana dotychczasowego trybu życia. Przychodząc do
przedszkola, dzieci różnią się „poziomem zdolności przystosowawczych”. Niektóre z nich adaptują się łatwo
do nowych warunków przedszkolnych, inne mają duże trudności. Owe trudności mogą się objawiać różnymi
zaburzeniami w zachowaniu i reagowaniu.
By zmniejszyć negatywne uczucia związane z nową sytuacją, opracowałam plan adaptacyjny dziecka
3-4-letniego, by pomóc zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom zniwelować stres związany z nową dla nich
sytuacją. Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej zależy bowiem w dużej mierze także
od akceptacji i pozytywnego nastawienia rodziców. Jeśli rodzice akceptują wychowawców, ich metody pracy
i samo przedszkole, to zwiększa się także akceptacja nowej sytuacji przez dzieci.
Cele planu adaptacyjnego:
• wspomaganie dziecka w procesie przystosowania do życia w warunkach przedszkolnych poprzez
umożliwienie mu poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa,
• wyrabianie orientacji czasowej w rozkładzie dnia w przedszkolu, przyswajanie wiedzy o
przeznaczeniu i sposobie korzystania z różnych pomieszczeń, kształtowania poczucia przynależności
do grupy przedszkolnej,
• przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie
przystosowania,
• obniżanie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelowi
przedszkola
Postawione cele postanowiłam osiągnąć wspólnie z nauczycielkami, przez zastosowanie różnorodnych,
specjalnie w tym celu dobranych metod i form pracy.
Formy realizacji
Przygotowanie dzieci do rozstania z rodzicami to zadanie bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga wielu
przemyślanych poczynań personelu przedszkola oraz dużego zaangażowania ze strony rodziców. Tak więc
kontakty przedszkola z rodziną dziecka powinny zostać nawiązane kilka miesięcy przed rozpoczęciem roku
szkolnego.
W naszym przedszkolu „dni otwarte” planujemy wspólnie z Radą Pedagogiczną zawsze na miesiąc
maj i trwają one cały tydzień. Są one doskonalą okazją dla przyszłych przedszkolaków i ich rodziców, aby
poznać przedszkole i przyszłych nauczycieli.
W tych dniach staramy się, aby nowo przybyłe dzieci czuły się w naszym przedszkolu jak długo oczekiwani
goście. Dzieci mają okazje do wspólnych zabaw z naszymi przedszkolakami, zarówno w Sali, jak i w
ogrodzie przedszkolnym. Jest to również wspaniała okazja do wypróbowania swoich talentów plastycznych,
gdyż w tych dniach organizujemy warsztaty plastyczne dla dzieci. Z doświadczenia bowiem wiemy, iż
rysowanie sprawia dzieciom wiele przyjemności i radości. Wspólnej zabawie dzieci i rodziców podczas dni
otwartych towarzyszy zawsze bardzo przyjemna atmosfera, która integruje nowo przybyłe dzieci z naszymi
Adaptacja dzieci 3-, 4-letnich do nowych warunków życia przedszkolnego
1
przedszkolakami oraz całym personelem przedszkola.
Również na początku roku szkolnego, w miesiącu wrześniu poświęcamy dużo czasu nowo przyjętym
dzieciom. Wszystkie dzieci zapraszamy do zwiedzania przedszkola: zapoznania z rozkładem sali szatni,
łazienki, holu, tak, aby dzieci oswoiły się z nowym miejscem i poczuły się w nim bezpieczne. Umożliwiamy
również rodzicom dzieci trudniej adoptujących się w przedszkolu, przebywanie razem z nimi w sali i
proponujemy np. wspólne zabawy czy zajęcia.
W miesiącu wrześniu planujemy do realizacji z dziećmi cykl zabaw integracyjnych, które pozwalają lepiej
połączyć grupę oraz dać świadomość każdemu dziecku, że jest ważnym i potrzebnym członkiem swojej
grupy. Zachęcamy dzieci do przynoszenia z domu ulubionych zabawek lub przytulanek, które stanowią
„kawałek” domu i pomagają łatwiej znieść rozstanie z rodzicami. Wspólnie z dziećmi dokonujemy wyborów
znaczków rozpoznawczych tak, aby każde z nich otrzymało ulubiony przedmiot lub zabawkę.
Zakładamy w sali tablice grupowe - np. w kształcie serca, na której umieszczamy zdjęcie każdego dziecka z
datą urodzin. Przez cały rok organizujemy każdemu dziecku uroczysty „Dzień Urodzin”, co wprowadza
rodzinny nastrój w grupie i jeszcze bardziej integruje ze sobą wszystkie dzieci.
W okresie wstępnej adaptacji staramy się również często chwalić i nagradzać dzieci nawet za najmniejsze
osiągnięcia. Wykorzystujemy w tym celu przedszkolny order „grzeczny przedszkolak”.
Zajmując się problemem adaptacji dzieci, zwróciłam również uwagę na konieczność rozwijania różnych form
współpracy z rodzicami.
Od właściwie zorganizowanej współpracy obu tych stron uczestniczących w rozwoju dziecka zależy bowiem
rozwinięcie więzi emocjonalnej nauczycieli z rodzicami, a w konsekwencji od tego także zależą wyniki pracy
wychowawczej z dziećmi. Organizowanie kontaktów przedszkola z rodziną ma na celu ujednolicenie
oddziaływań i uniknięcie sprzecznych wpływów oraz niesienie pomocy rodzinie w kierowaniu rozwojem
dzieci.
W tym celu organizujemy wstępne spotkania z rodzicami w trakcie których rodzice zostają zapoznani z:
• harmonogramem dnia dzieci w danej grupie,
• Podstawą programową oraz przyjętym przez placówkę programem „ABC... Program wychowania
przedszkolnego XXI wieku”,
• planem dydaktyczno-wychowawczym na bieżący rok szkolny,
• ofertą edukacyjną (zajęcia dodatkowe)
Przygotowujemy także dla rodziców do wypełnienia ankiety informacyjne o dziecku i zapoznajemy z treścią
„Listu do rodziców” opracowanego specjalnie na okres adaptacji dzieci w przedszkolu, który zawiera kilka
ważnych wskazówek, jak postępować z dzieckiem w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu.
Organizujemy prelekcje dla rodziców z udziałem psychologa, np. na temat: „Trudności adaptacyjne dzieci 3-,
4- letnich”. Po prelekcji rodzice mają okazję do rozmowy z psychologiem na nurtujące ich problemy
dotyczące wstępnej adaptacji dzieci. Chcąc zapewnić prawidłową współpracę rodziców i nauczycieli,
określamy sposoby wzajemnych kontaktów. Ustalamy wspólnie terminy kontaktów indywidualnych
z nauczycielkami pracującymi w danej grupie.
Aby ułatwić przepływ informacji między rodzicami i nauczycielkami, założyliśmy „zeszyt pilnej
korespondencji”. Rodzice również tą drogą mogą kontaktować się z nauczycielkami i wpisywać wszystkie
bieżące sprawy, o których chcą je poinformować. Rozpoczynając pracę w danym dniu, każda
Adaptacja dzieci 3-, 4-letnich do nowych warunków życia przedszkolnego
2
nauczycielka sięga po „zeszyt pilnej korespondencji”, aby zapoznać się z zamieszonymi tam informacjami.
Aktualizujemy również na bieżąco „Kącik dla rodziców”, zamieszczając tam:
• zadania dydaktyczne i wychowawcze oraz stopień ich realizacji w danym miesiącu,
• propozycje ciekawej literatury dla rodziców np. dotyczącej adaptacji i rozwoju
emocjonalno-społecznego dzieci w wieku przedszkolnym.
• repertuar wierszy i piosenek do pracy z dziećmi
• aktualności z życia grupy (zdjęcia z imprez i uroczystości grupowych)
Wszystkie nauczycielki prowadzą wnikliwe obserwacje dzieci, a wyniki zapisują na specjalnie opracowanych
arkuszach obserwacyjnych albo w specjalnych zeszytach obserwacji. Po dokonaniu oceny obserwacji
wstępnych nauczycielki prowadzą pracę kompensacyjno-wyrównawczą z tymi dziećmi, które wykazują
określone fragmentaryczne deficyty rozwojowe.
Efekty wdrażania planu adaptacyjnego:
• ograniczenie lęku i zachęcenie dzieci do przebywania w grupie przedszkolnej,
• złagodzenie trudności w przystosowaniu się dzieci do przedszkola,
• przystosowanie dzieci do warunków nowego otoczenia w sposób łagodny i bezstresowy,
• przyzwyczajenie dzieci do nowego trybu życia,
• przyzwyczajenie dzieci do przebywania w licznej grupie rówieśników,
• włączenie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie
przystosowania do nowych warunków życia przedszkolnego,
• wzbogacenie pozytywnych doświadczeń dzieci w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami.
Pierwsze dni w przedszkolu, pełne serdeczności, stają się zazwyczaj początkiem wielu następnych radosnych
spotkań. Start dzieci w usamodzielnienie przebiega łagodnie, a pierwsze spotkania owocują stworzeniem w
naszym przedszkolu atmosfery zaufania, radości i akceptacji każdego dziecka.
Plan adaptacji dziecka 3-, 4-letniego
Lp. Zadanie do realizacji
Zorganizowanie „dni otwartych” przedszkola
1
2
Termin
• zapoznanie z budynkiem i ogrodem przedszkolnym,
• zapoznanie dzieci z nauczycielkami,
• udział dzieci w zabawach i zajęciach zespołowych, oraz indywidualnych na maj
sali,
• zorganizowanie warsztatów plastycznych dla dzieci,
• stworzenie serdecznej atmosfery sprzyjającej zdobyciu zaufania dzieci i ich
rodziców do naszego przedszkola
• zapoznanie dzieci z rozkładem dnia w przedszkolu,
• zwiedzanie przedszkola: zapoznanie z rozkładem sali, szatni, łazienki, holu,
• oswojenie dzieci z nowym dla nich miejscem i zapewnienie
wrzesień
poczucia bezpieczeństwa,
• umożliwienie rodzicom przebywania razem z dziećmi na sali - wspólne
zabawy.
3
Plan adaptacji dziecka 3-, 4-letniego
3
• Zorganizowanie cyklu spotkań integracyjnych dla całej grupy w celu
lepszego poznania się dzieci i wykształcenia w nich poczucia
przynależności do wspólnoty grupowej,
4
wrzesień/
październik
• założenie w sali tablicy grupowej – „To my” w kształcie serca umieszczenie zdjęcia każdego dziecka z datą urodzin.
• organizowanie każdemu dziecku uroczystego „Dnia Urodzin” wrzesień/cały rok
wprowadzenie rodzinnego nastroju w naszej grupie i lepsze zintegrowanie
jej ze sobą,
• częste chwalenie i nagradzanie dzieci za najmniejsze osiągnięcia wykorzystanie w tym celu orderu „grzeczny przedszkolak"
Zorganizowanie spotkania organizacyjnego z rodzicami.
Zapoznanie rodziców z:
5
6
7
8
• harmonogramem dnia dzieci w tej grupie,
• podstawą programową oraz przyjętym przez placówkę programem „ABC...
Program wychowania przedszkolnego XXI wieku”,
wrzesień
• planem dydaktyczno-wychowawczym na bieżący rok szkolny,
• przygotowanie dla rodziców do wypełnienia ankiety informacyjne o
dziecku,
• odczytanie „Listu do rodziców” opracowanego na okres adaptacji dzieci w
przedszkolu, zawierającego ważne wskazówki, jak postępować z dzieckiem
w pierwszych dniach jego pobytu w przedszkolu i zawieszenie go na
tablicy ogłoszeń.
• zorganizowanie prelekcji dla rodziców z udziałem psychologa na temat:
„Trudności adaptacyjne dzieci 3-4-letnich”,
wrzesień
• stworzenie okazji do rozmowy z psychologiem na nurtujące ich problemy,
dotyczące wstępnej adaptacji dzieci.
• ustalenie terminów kontaktów indywidualnych z rodzicami,
• założenie „zeszytu pilnej korespondencji” - umożliwienie nowej
drogi kontaktu z nauczycielkami i wpisywanie bieżących sprawy
dotyczących dzieci,
• aktualizowanie tablicy informacyjnej dla rodziców poprzez zamieszczanie:
♦ propozycji zadań edukacyjnych i wychowawczych do pracy z
dziećmi na dany miesiąc,
wrzesień
♦ stopnia ich realizacji,
♦ repertuaru wierszy i piosenek do pracy z dziećmi
♦ aktualności z życia grupy (zdjęcia z imprez i uroczystości
grupowych)
♦ propozycji literatury pedagogicznej np. dotyczącej adaptacji i
rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci w wieku przedszkolnym
(oraz inne aktualne tematy)
wrzesień/cały rok
• nawiązanie stałej współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w
celu umożliwienia rodzicom indywidualnych kontaktów z psychologiem,
pedagogiem i logopedą,
Plan adaptacji dziecka 3-, 4-letniego
4
• nawiązanie stałej współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w
celu umożliwienia rodzicom indywidualnych kontaktów z psychologiem,
pedagogiem i logopedą
• organizowanie zajęć otwartych dla rodziców - umożliwienie obserwacji
dzieci na tle grupy rówieśniczej,
• zaprezentowanie rodzicom metod pracy z dziećmi
9
cały rok
cały rok wg
• organizowanie uroczystości i imprez przedszkolnych w celu zintegrowania
kalendarza imprez na
rodziców z przedszkolem,
dany rok
• zaprezentowanie efektów pracy nauczycieli z dziećmi
10
Pierwszego dnia do przeszkola należy przynieść:
Dziecko:
• piżamkę, podpisaną imieniem i nazwiskiem dziecka,
• pantofelki, podpisane inicjałami dziecka,
• płaską poduszeczkę w poszewce, podpisaną imieniem i nazwiskiem dziecka,
• misia lub inną przytulankę która będzie stanowić „kawałek domu” i pomoże znieść rozstanie z mamą,
• uśmiech na buzi i dobry humor.
Rodzice pierwszego dnia przynoszą ze sobą:
• pewność, że dziecko sobie poradzi,
• zaufanie do nauczycielek i personelu przedszkola,
• uśmiech na twarzy, która będzie bardzo obserwowana przez dziecko i z której dziecko szybko potrafi
wyczytać dobre i złe emocje.
Pierwszego dnia do przeszkola należy przynieść:
5