Produkcja i handel zagraniczny roślinami ozdobnymi w Wielkiej

ZESZYTY NAUKOWE
INSTYTUTU SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA
TOM 13
2005
PRODUKCJA I HANDEL ZAGRANICZNY ROŚLINAMI
OZDOBNYMI W WIELKIEJ BRYTANII
Production and foreign trade of ornamental plants in Great Britain
Lilianna Jabł
o ńs k a
Szkoł
a Gł
ówna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa
e-meil: [email protected]
ABSTRACT
With the aim of evaluating Great Britain as a competitor on the flower market the
production, exports and imports of ornamental plants in that country were studied. The
level, structure and trends of these activities for flowers cultivated under covers and in
open fields, as well as in ornamental plant nurseries, were analysed for the period 19912002. It was found that Great Britain was a big producer of flower bulbs (mostly of
narcissus) and nursery plants. However, imports were more than ten times greater than
exports, with cut flowers dominating the activities. The analyses also showed that Great
Britain was not an important competitor on the European flower market. Considering the
structure of flower production in Poland, Great Britain may become a potential outlet for
our nursery plants, especially hardy perennials, and for bulbs except those of narcissus.
Key words: ornamental plants, production, export, import, Great Britain
WSTĘP
Polska po wejś
ciu do struktur Unii Europejskiej stał
a sięczę
ś
cią
jednolitego rynku, którego podstawowązasadąjest swoboda wymiany
towarowej mię
dzy krajami czł
onkowskimi, bez barier celnych i ograniczeń
iloś
ciowych (Ambroziak i in. 1996). Oznacza to moż
liwoś
ćwzrostu
importu roś
lin ozdobnych na nasz rynek, ale równocześ
nie stwarza
warunki rozwijania ich eksportu. Istotnym staje się więc poznanie
europejskiego rynku kwiaciarskiego, zarówno z punktu widzenia
produkcji, jak i obrotów handlu zagranicznego. Jest to szczególnie waż
ne
w sytuacji rosną
cej produkcji krajowej (Jabł
ońska 2004, 2005). Mówią
c
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
o europejskim rynku roś
lin ozdobnych, wymienia sięprzede wszystkim
takie kraje, jak Holandia, Wł
ochy czy Hiszpania, będą
ce najwię
kszymi
producentami i eksporterami, oraz Niemcy przodują
ce w imporcie.
Zapomina sięnatomiast o takim dużym producencie jak Wielka Brytania
(Jabł
ońska 1999, Janiszewska 1999, Jabł
ońska 2003, Marosz 2004). Stą
d
też w niniejszej pracy dokonano dł
ugookresowej analizy produkcji
i handlu zagranicznego roś
linami ozdobnymi w tym kraju, pozwalają
cej na
wstę
pnąjego ocenęjako ewentualnego konkurenta i rynku zbytu dla
polskiej produkcji. Dokonanie peł
nej oceny wymaga dodatkowo
przeprowadzenia badań wielkoś
ci popytu i preferencji angielskich
konsumentów, co był
o niestety niemożliwe z powodu braku dostę
pnych
informacji.
MATERIAŁI METODY
W pracy analizowano wielkoś
ći strukturęprodukcji roś
lin ozdobnych
oraz wielkoś
ć i strukturę ich eksportu i importu, a także zmiany
zachodzą
ce w powyższych zjawiskach w latach 1991-2002. Badaniami
obję
to trzy dział
y kwiaciarstwa: kwiaty cię
te i roś
liny doniczkowe spod
osł
on, produkcję kwiaciarską w gruncie oraz ozdobny materiał
szkół
karski. Kierunek i dynamikęzmian okreś
lono za pomocąlinii
tendencji liczonej metodąnajmniejszych kwadratów. Ze wzglę
du na brak
czę
ś
ci danych dotyczą
cych importu materiał
u szkół
karskiego w latach
2001-2002, linie tendencji dla poszczególnych grup roś
lin szkół
karskich
wyznaczono dla lat 1991-2000.
Zmiany w strukturze produkcji i strukturze handlu zagranicznego
analizowano na podstawie ś
rednich wielkoś
ci wyznaczonych dla okresów
3-letnich, tzn. lat 1991-93, 1995-97 i 2000-02, przy czym analizy struktury
produkcji polowej oraz materiał
u szkół
karskiego odnosząsięjedynie do
produkcji Walii i Anglii, stanowiącej okoł
o 90% cał
ej brytyjskiej
produkcji i z tego wzglę
du objętej szczegół
owąinformacjąstatystyczną.
Wszystkie analizy produkcji dotycząpowierzchni upraw, z wyją
tkiem
poszczególnych grup roś
lin doniczkowych, których produkcja
rejestrowana jest w sztukach. W analizie handlu zagranicznego kwiatami
cię
tymi uwzglę
dniono gatunki wyszczególnione w scalonej nomenklaturze
CN, w tym grupę„pozostał
e”.
Źródł
em danych liczbowych wykorzystanych w analizach był
y
zamieszczone na stronach internetowych statystyki rzą
dowe DEFRA
(Department for Environment, Food and Rural Affairs), roczniki AIPH
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
oraz prace magisterskie wykonane w Samodzielnej Pracowni Organizacji
i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW.
WYNIKI BADAŃ
1. Wielkoś
ći kierunki zmian w produkcji roś
lin ozdobnych
Produkcja roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii w latach 1991-2002
wykazuje tendencjęrosną
cą
. Powierzchnia ich upraw wzrastał
a ś
rednio
rocznie o 197,8 ha, osią
gają
c w 2002 roku 16 698 ha (rys. 1). Niewielką
rolęodgrywa w niej produkcja pod osł
onami, która zajmuje jedynie okoł
o
5% cał
kowitego areał
u upraw kwiaciarskich (tab. 1), choći tu odnotowano
wzrost o 19,5 ha rocznie. Najwię
ksze, rosną
ce znaczenie ma produkcja
szkół
karskiego materiał
u ozdobnego. Udziałszkół
ek w cał
kowitej
powierzchni kwiaciarskiej wynosiłw latach 1991-93 ś
rednio 52,4%,
a w latach 2000-2002 już54,4%. W okresie tym areałszkół
ek, przy
ś
redniorocznym wzroś
cie o 144,0 ha, zwię
kszyłsięz 7102 do 9028 ha.
Niewielką tendencję rosną
cą wykazuje także powierzchnia upraw
kwiaciarskich w gruncie. Rocznie wzrastał
a ona ś
rednio o 34,28 ha.
Pomimo wzrostu powierzchni z 5824 ha w latach 1991-93 do 6264 ha
w latach 2000-02, jej udziałw cał
kowitym areale obniżyłsięz 41,7 do
39,4%.
Rys. 1. Poziom i tendencje zmian powierzchni (w ha) z produkcjąroś
lin ozdobnych
Level and trends of acreage (in ha) with ornamental plants production
18000
y = 197,81x + 13431
16000
14000
ha
12000
10000
y = 144,03x + 6944,3
8000
y = 34,276x + 5668,6
6000
4000
y = 19,5x + 817,83
2000
powierzchnia ogół
emtotal acreage
pod osł
onami-under
cover
0
91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02
19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20
rok / year
uprawy polowe-open
ground
szkół
ki ozdobnenursery
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Tabela 1
Struktura powierzchni z uprawami kwiaciarskimi (w % powierzchni cał
kowitej)
The structure of acreage with ornamentals (in % of total acreage)
Lata
Years
1991-1993
1995-1997
2000-2002
Pod osł
onami
Under covers
Uprawy polowe
In open fields
Szkół
ki ozdobne
Nurseries
5,89
6,94
6,19
41,71
39,37
39,41
52,40
53,69
54,40
1.1. Produkcja pod osł
onami
W produkcji pod osł
onami w coraz wię
kszym stopniu dominują
roś
liny doniczkowe. W latach 1991-93 zajmował
y one 64% powierzchni
pod osł
onami, a w latach 2000-2002 roku już85% (tab. 2). Jednak ze
wzglę
du na zmiany w asortymencie, formach i rozmiarach roś
lin,
wzrostowi areał
u z 532 do 845 ha towarzyszyłtylko nieznaczny wzrost
wielkoś
ci produkcji, wykazują
cy ponadto wyraź
ne wahania z roku na rok
(rys. 2). W badanym okresie wielkoś
ćprodukcji rosł
a ś
redniorocznie
o 0,1 mln sztuk. Wzrost odnotowano przede wszystkim w przypadku roś
lin
rabatowych i balkonowych (wł
ą
cznie z sadzonkami) – rocznie o 5,22 mln
sztuk. W 2002 roku wyprodukowano ich 245,2 mln sztuk, podczas gdy
w 1991 roku 91,2 mln sztuk. Udziałtej grupy roś
lin w cał
kowitej
produkcji roś
lin doniczkowych zwię
kszyłsięz 26,2 do 38,8% (tab. 2).
Tabela 2
Struktura produkcji roś
lin doniczkowych pod osł
onami
The structure of pot plant production under covers
Lata
Years
Udziałroś
lin
doniczkowych
w powierzchni
cał
kowitej
(w %)
The share of pot
plants in total
acreage (in %)
1991-1993
1995-1997
2000-2002
64,00
77,00
85,00
Procent cał
kowitej wielkoś
ci produkcji roś
lin
doniczkowych
Percentage of total pot plant production
kwitną
ce
flowering
ozdobne
z liś
ci
foliage
balkonowe
i rabatowe
balcony and
bed
cebulowe
bulbs flower
17,18
19,96
18,19
4,06
3,76
2,52
26,17
36,77
38,84
52,59
39,51
40,45
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Należ
y zaznaczyć, iżwś
ród roś
lin balkonowych w Wielkiej Brytanii coraz
popularniejsze sągotowe kompozycje kwiatowe w wiszących donicach,
koszach, misach, wiadrach czy konewkach. Tak przygotowana oferta
stanowi dziśokoł
o 16% wszystkich roś
lin balkonowo-rabatowych, a 10-12
lat temu stanowił
a tylko 6% (Gac 2004). Produkcja roś
lin doniczkowych
utrzymuje sięmniej wię
cej na stał
ym poziomie z niewielkątendencją
wzrostowąroś
lin kwitną
cych i malejącąo ozdobnych liś
ciach (rys. 2). Te
pierwsze stanowiąokoł
o 18% cał
kowitej produkcji roś
lin doniczkowych,
drugie okoł
o 2,5% (tab. 2). Wyraźnie obniż
a sięnatomiast produkcja
doniczkowych roś
lin cebulowych – rocznie o 4,87 mln sztuk. W cał
ym
badanym okresie zmniejszył
a sięz 212 do 156,7 mln sztuk, zaśich udział
z 52,6 do 40,5%. Wś
ród nich najbardziej popularne sąhiacynty i narcyzy
(Gac 2004).
Rys. 2. Poziom i tendencje zmian produkcji roś
lin doniczkowych
Level and trends of pot plant production
mln sztuk / pieces (millions )
450
y = 0,1063x + 374,31
400
350
300
250
y = -4,8745x + 196,43
y = 5,2213x + 94,003
200
150
100
y = 0,4189x + 66,777
50
y = -0,6594x + 17,103
liś
ciaste-live plants
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
0
rok / year
kwitn ą
ce-flowering
balkonowe i rabatowe-balcony
and pbed
ogół
em-total
cebulowe-bulbs
W Wielkiej Brytanii bardzo zmniejszył
a sięprodukcja kwiatów cię
tych
pod osł
onami. W latach 1991-2002 areałich uprawy zmniejszyłsięprawie
o poł
owę– do 127 ha, a udziałw cał
ej powierzchni spadłz 36 do 15%. Do
najważ
niejszych uprawianych gatunków, ale o maleją
cym znaczeniu,
należąchryzantema i goździk oraz alstremeria, której udziałw cał
kowitej
powierzchni pod osł
onami z produkcjąkwiatów ciętych wzrósłz 8 do 15%
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
(tab. 3). W 2002 roku te trzy gatunki uprawiane był
y na areale
odpowiednio 48, 5 i 19 ha.
Tabela 3
Struktura powierzchni upraw kwiatów cię
tych pod osł
onami
The structure of acreage with cut flower cultivation under covers
Lata
Years
1991-1993
1995-1997
2000-2002
Udział
Procent cał
kowitej powierzchni z produkcją
kwiatów
kwiatów cię
tych
cię
tych
Percentage of total acreage with cut flower production
w powierzchni
chryzantema
cał
kowitej
chrysanthemum
(w %)
goździk alstremeria uprawa
pozostał
e
The share of
oroczna pozostał
cut flowers in carnation alstremeria cał
e
other
all-yeartotal acreage
other
round
(in %)
cultivation
36,00
23,00
15,00
9,53
6,17
4,00
7,87
10,50
15,17
20,87
17,33
15,67
32,02
32,00
24,83
29,71
34,00
40,33
1.2. Produkcja polowa
Polowa produkcja kwiaciarska obejmuje produkcjękwiatów cię
tych
i reprodukcję cebul kwiatowych. Niestety, ze wzglę
du na brak
szczegół
owych danych niemoż
liwe jest okreś
lenie areał
u upraw każ
dej
z tych grup oddzielnie. Moż
na jedynie, na podstawie danych dotyczą
cych
Anglii i Walii, przodujących w tych uprawach, stwierdzić
, iżw cał
ej
produkcji polowej najwię
ksze znaczenie mająnarcyzy. Zajmował
y one
72% cał
kowitej powierzchni upraw polowych w tych regionach w latach
1991-93 i 83% w latach 2001-02. Popularne sąrównieżmieczyki, choćich
udziałutrzymuje sięna poziomie jedynie 3%. Nie moż
na jednak tej
struktury uogólniaćna cał
ąWielkąBrytanię
, gdyżareałupraw w Anglii
i Walii obniż
a się
, a w innych rejonach wzrasta. Na początku XXI wieku
w tych dwóch regionach znajdował
o się70% brytyjskich upraw polowych,
a 12 lat temu był
o to 90%. Wydaje sięjednak, że czoł
owe miejsce
narcyzów jest niepodważalne.
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
1.3. Produkcja szkół
karskiego materiał
u ozdobnego
W produkcji szkół
karskiego materiał
u ozdobnego najważ
niejszą
pozycjęstanowiądziśkrzewy zajmujące 43,1% powierzchni szkół
ek, choć
jeszcze w latach 1991-93 udziałten wynosiłtylko 29,4% (tab. 4). W cią
gu
11 lat areałprodukcji krzewów wzrósłz 1917 do 3465 ha (rys. 3).
Niewielkątendencjęmalejącą
, bo ś
redniorocznie o 39,85 ha, wykazuje
natomiast powierzchnia produkcji drzew, czego efektem jest spadek jej
udział
u w cał
kowitej powierzchni szkół
ek z 25,3 do 16,8%. Obniżyłsię
takż
e, z 12,1 do 10,4%, udziałpowierzchni z krzewami róż przy
niewielkiej jej tendencji wzrostowej (ś
redniorocznie o 4,21 ha). W 2002
roku róże uprawiane był
y na 953 ha. Najmniej areał
u zajmująbyliny, ale
ich znaczenie roś
nie. Powierzchnia ich uprawy wzrastał
a w badanym
okresie ś
redniorocznie o 13,28 ha, osią
gają
c 413 ha w roku 2002.
Rys. 3. Poziom i tendencje zmian powierzchni (w ha) z produkcjąszkół
karskich
roś
lin ozdobnych - Level and trends of acreage (in ha) with ornamental nursery
production
4000
y = 166,67x + 1620,7
3500
3000
2500
y = -39,685x + 1795,3
1500
1000
y = 4,2168x + 821,59
500
y = 13,283x + 224,24
róż
e-roses
krzewy-bushes
drzewa-trees
lata / years
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
0
1991
ha
y = 10,633x + 1908,1
2000
byliny-hardy
perennials
pozostał
e-others
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Tabela 4
Struktura powierzchni upraw szkół
karskiego materiał
u ozdobnego
The structure of acreage with ornamental nursery production
Lata
Years
1991-1993
1995-1997
2000-2002
Procent cał
kowitej powierzchni z produkcjąszkół
karskiego
materiał
u ozdobnego
Percent of total acreage with ornamental nursery production
róże
roses
krzewy
bushes
drzewa
trees
byliny
hardy
perennials
pozostał
e
others
12,09
11,93
10,44
29,43
35,79
43,14
25,30
21,95
16,83
4,19
3,70
4,57
28,99
26,63
25,02
2. Handel zagraniczny roś
linami ozdobnymi
Wielka Brytania importuje kilkunastokrotnie wię
cej roś
lin ozdobnych
niż ich eksportuje i różnica ta systematycznie się pogł
ę
bia. Przy
ś
redniorocznym wzroś
cie wartoś
ci eksportu o 1372,9 tys. GBP (rys. 4),
wartoś
ćimportu wzrastał
a o 28052,0 tys. GBP (rys. 5). Średnia dla lat
2000-2002 wynosił
a odpowiednio 31880 tys. GBP i 562659 tys. GBP.
W strukturze importu, z udział
em rosną
cym w badanym okresie z 56
do 65%, dominują kwiaty cię
te (tab. 5). W latach 2000-2002
zaimportowano ich za 366299 tys. GBP, czyli za kwotę2-krotnie wyż
szą
niżw latach 1991-1993 (rys. 5). Import pozostał
ych grup roś
lin ozdobnych
równieżwzrasta, ale ze znacznie mniejsządynamiką
. W przypadku roś
lin
doniczkowych import wzrósł1,6 razy, materiał
u szkół
karskiego 1,4 razy,
a cebul kwiatowych tylko 1,1 razy. W eksporcie najwię
kszą rolę
odgrywajątakż
e kwiaty cię
te. W badanym okresie ich eksport wzrósł1,3
razy do sumy 19217 tys. GBP (rys. 4), a udziałw cał
ym eksporcie
kwiaciarskim zwię
kszyłsięz 46 do 60% (tab. 5). Nieznacznie tylko
wzrasta eksport materiał
u szkół
karskiego i cebul kwiatowych, a eksport
roś
lin doniczkowych wykazuje tendencję maleją
cą
. Udział roś
lin
doniczkowych w cał
ym eksporcie zmniejszyłsięz 11,3% w latach 199193 do 2,4% w latach 2000-2002.
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Rys. 4. Poziom i tendencje (w tys. GBP) zmian eksportu roś
lin ozdobnych
Level and trends (in thousand of GBP) of ornamental plant exports
50000
y = 1372,9x + 21249
40000
30000
y = 814,6x + 9278,4
y = 39,626x + 7108,7
10000
y = 99,094x + 3630,6
doniczkowe-pot plants
2002
2001
2000
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
0
ogół
em-total
kwiaty cięte-cut flowers
y = -197,6x + 3141,9
1999
20000
1991
tys. GBP / GBP (thousands)
60000
cebule-bulbs
materiałszkół
karski-nursery
lata / years
Rys. 5. Poziom i tendencje (w tys. GBP) zmian importu roś
lin ozdobnych
Level and trends (in thousand of GBP) of ornamental plant imports
600000
y = 28052x + 248165
500000
400000
y = 21393x + 127262
300000
200000
y = 3718,7x + 52972
100000
kwiaty cięte-cut flowers
doniczkowe-pot plants
2002
2001
2000
1999
1997
1995
1994
1993
1992
1996
lata /years
1998
y = 2402,7x + 36783
y = 535,62x + 31166
0
1991
tys. GBP / GBP (thousands)
700000
cebule-bulbs
materiałszkół
karski-nursery
ogół
em-total
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Tabela 5
Struktura wartoś
ciowa importu i eksportu roś
lin ozdobnych (w %)
The value structure of ornamental plant imports and exports (in %)
Wyszczególnienie
Items
Kwiaty cięte
Cut flowers
Roś
liny doniczkowe
Pot plants
Cebule kwiatowe
Bulbs
Roś
liny szkół
karskie
Nursery plants
Import – Imports
Eksport – Exports
1991-1993 1995-1997 2000-2002 1991-1993 1995-1997 2000-2002
55,90
60,45
65,10
45,86
49,73
60,27
19,41
18,89
16,86
11,26
7,56
2,39
9,89
8,90
6,17
26,35
27,59
21,16
14,80
11,76
11,87
16,53
15,12
16,18
2.1. Kwiaty cięte
Z kwiatów cię
tych importowane są przede wszystkim goździki
i chryzantemy gał
ązkowe. Jednak pomimo systematycznego wzrostu
importu obu gatunków, ich udziałw cał
ym imporcie kwiatów cię
tych
obniż
yłsięodpowiednio z 33,9 i 19,9% w latach 1991-93 do 18,8 i 16,0%
w latach 2000-2002 (tab. 6).
Tabela 6
Struktura wartoś
ciowa importu i eksportu kwiatów cię
tych (w %)
The value structure of cut flower imports and exports (in %)
Wyszczególnienie
Items
Goź
dzik
Carnation
Chryzantema
Chrysanthemum
Mieczyk
Gladioli
Storczyk
Orchid
Róż
a
Rose
Pą
ki i kwiaty preparowane
Treated cut flowers
Pozostał
e – Other
Import – Imports
Eksport – Exports
1991-1993 1995-1997 2000-2002 1991-1993 1995-1997 2000-2002
33,88
29,23
18,80
4,41
6,85
7,74
19,89
17,70
16,00
1,06
1,32
1,19
0,13
0,32
0,23
0,00
0,02
0,04
1,06
1,01
0,59
0,09
0,11
0,12
7,75
9,39
11,57
1,36
1,31
4,35
5,50
3,73
2,90
35,38
23,82
8,86
31,79
38,62
49,91
57,70
66,57
77,70
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
Wzrósłnatomiast z 31,8 do 49,2% udziałgrupy tzw. pozostał
e, co jest
efektem aż3,3-krotnego wzrostu wartoś
ci ich importu. Również3 razy
zwię
kszył
a sięwartoś
ćimportu róż
, ale stanowił
a ona jedynie 11,6%
wartoś
ci importu kwiatów cię
tych.
Przedmiotem eksportu są przede wszystkim kwiaty z grupy
„pozostał
e” stanowią
ce w latach 2000-2002 77,7% wartoś
ci eksportu
kwiatów cię
tych (tab. 6). Ich eksport w cał
ym badanym okresie zwię
kszył
się2,4 razy. Bardzo obniżyłsięnatomiast eksport pą
ków i kwiatów
preparowanych, które jeszcze w latach 1991-93 stanowił
y 35,4% wartoś
ci
eksportu kwiatów cię
tych, zaśw latach 2000-2002 okoł
o 8,0%.
2.2. Cebule kwiatowe
Wielka Brytania, choćjest duż
ym producentem cebul kwiatowych,
importuje ich za kwotę5-krotnie wyż
szą(34688 tys. GBP w latach 20002002) niżwynosi eksport z tego kraju. Równocześ
nie import wzrastał
w badanym okresie ś
redniorocznie o 535,62 tys. GBP (rys. 5), zaśeksport
tylko o 39,62 tys. GBP (rys. 4). Zarówno w imporcie, jak i eksporcie
dominującebule w stanie uś
pienia z udział
em 90-96%, lecz inna jest
struktura asortymentowa (tab. 7).
Tabela 7
Struktura wartoś
ciowa importu i eksportu cebul kwiatowych (w %)
The value structure of bulb imports and exports (in %)
Wyszczególnienie
Items
W stanie kwitnienia
i wegetacji
When growing and
in flower
W stanie uś
pionym
When dormant
w tym (including):
Mieczyk – Gladioli
Hiacynt – Hiacint
Narcyz – Narcissus
Tulipan – Tulip
Inne – Other
Import – Imports
Eksport – Exports
1991-1993 1995 -1997 2000 -2002 1991-1993 1995-1997 2000-2002
1,95
2,56
5,76
11,63
3,93
2,50
98,05
97,44
94,24
88,37
96,07
97,50
3,55
10,00
6,30
23,00
55,20
3,78
9,85
9,05
24,00
50,76
2,76
8,37
9,42
18,10
55,59
0,09
0,81
47,86
0,05
39,56
0,13
0,83
65,16
0,79
29,16
0,27
1,15
66,22
2,76
27,10
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
W imporcie istotnąrolęodgrywającebule tulipana, ale ich import się
obniż
a. W badanym okresie udziałcebul tulipana w cał
ej wartoś
ci importu
cebul kwiatowych zmniejszyłsięz 23,0 do 18,1%. Najwię
kszy udział
w imporcie (55%) mającebule cał
ej gamy gatunków ujętych w grupętzw.
pozostał
e. W eksporcie, przy stał
ej tendencji rosną
cej, przeważ
ającebule
narcyzów. Ich udziałw wartoś
ci cał
ego eksportu cebul zwię
kszyłsię
z 47,9 do 66,2%. Istotnie, bo aż26 razy, zwiększyłsięeksport cebul
tulipana, ale jest on w dalszym cią
gu na bardzo niskim poziomie.
2.3. Materiałszkół
karski
Import materiał
u szkół
karskiego do Wielkiej Brytanii przewyż
sza
prawie 13-krotnie wartoś
ćjego eksportu, choćpodobnie jak w przypadku
cebul kwiatowych, kraj ten dysponuje relatywnie duż
ym areał
em szkół
ek.
Średnia wartoś
ćimportu w latach 2000-2002 wynosił
a 66801 tys. GBP
i przy ś
redniorocznym wzroś
cie o 2402,7 tys. GBP był
a wyż
sza 1,4 razy
niżna początku lat 90. (rys. 5). Wartoś
ćeksportu w tym okresie wzrosł
a
1,3 razy, ale byłto wzrost jedynie o 99,01 tys. GBP rocznie z poziomu
3836 tys. GBP do 5156 tys. GBP (rys. 4).
W strukturze importu na począ
tku badanego okresu dominują
cąrolę
odgrywał
y drzewa i krzewy z udział
em 68,3%, a na drugim miejscu
plasował
y siębyliny i inne roś
liny (bez róż, azalii i rododendronów)
z udział
em 21,6% (tab. 8).
Tabela 8
Struktura wartoś
ciowa importu i eksportu szkół
karskiego materiał
u ozdobnego (w %)
The value structure of ornamental nursery plant imports and exports (in %)
Wyszczególnienie
Items
Import – Imports
1991 -1993 1995-1997 2000-20021/ 1991 -1993 1995-1997 2000-2002
Róż
e
Roses
Azalie, rododendrony
Azaleas
2/
Drzewa i krzewy
Trees and shrubs
Byliny i pozostał
e
Hardy perennials
and other
1/
Eksport – Exports
2000 rok, 2/ w tym leś
ne;
4,00
4,64
3,75
4,48
5,14
5,40
6,16
7,80
6,03
7,74
0,20
0,34
68,26
49,16
42,77
50,11
22,58
26,04
21,58
38,40
47,45
37,67
72,08
68,22
1/
year 2000,
2/
including forest trees
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
W wyniku szybkiego wzrostu importu bylin i innych roś
lin oraz
spadku importu drzew i krzewów, udziałtych pierwszych zwiększyłsiędo
ponad 47%, tych drugich zaśobniż
yłsiędo okoł
o 43%. Podobna sytuacja
wystę
puje w eksporcie. Wartoś
ćeksportu bylin i grupy „pozostał
e”
wzrosł
a 2,4 razy, a udziałw cał
ym eksporcie zwię
kszyłsięz prawie 40%
do ponad 68% (tab. 8). Z kolei eksport drzew i krzewów obniż
yłsię
o 30%, zaśudziałw cał
ym eksporcie z 50 do 26%. Należ
y zwrócićuwagę,
że zarówno w imporcie, jak i eksporcie niewielkąrolęodgrywająkrzewy
róż, stanowią
ce jedynie okoł
o 3-5% ich wartoś
ci.
WNIOSKI
1. Produkcja kwiaciarska w Wielkiej Brytanii to gł
ównie produkcja
materiał
u szkół
karskiego i cebul kwiatowych, przy czym ta pierwsza
wykazuje od 1991 roku wysokądynamikęwzrostu, druga zaśutrzymuje
sięmniej wię
cej na stał
ym poziomie. W produkcji szkół
karskiej prawie 2krotnie wzrosł
a powierzchnia uprawy krzewów zajmujących dziśokoł
o
50% powierzchni szkół
ek. Wzrasta teżprodukcja bylin, zaśuprawa róż
zajmuje okoł
o 10% powierzchni. W produkcji polowej dominuje
reprodukcja cebul narcyza.
2. Wartoś
ćimportu roś
lin ozdobnych jest kilkunastokrotnie wyższa niż
wartoś
ćich eksportu, z ponad 60% udział
em w obu przypadkach kwiatów
cię
tych. W eksporcie cebul kwiatowych przeważ
ającebule narcyzów,
w imporcie zaścebule pozostał
ych gatunków, w tym tulipanów. Wś
ród
materiał
u szkół
karskiego widoczny jest wzrost obrotów w handlu
zagranicznym bylinami, z wię
ksządynamikąich importu. Niewielka jest
natomiast wymiana zagraniczna krzewami różi zmniejsza sięimport
pozostał
ych krzewów.
3. Z przeprowadzonych analiz wynika, ż
e w Wielkiej Brytanii rodzima
produkcja wszystkich grup roś
lin ozdobnych nie zaspokaja potrzeb
krajowego rynku. Biorąc pod uwagę strukturę produkcji polskiego
kwiaciarstwa, moż
na uznać, ż
e Wielka Brytania będzie potencjalnym
odbiorcąnaszego materiał
u szkół
karskiego, w tym przede wszystkim
bylin. Moż
e być również rynkiem zbytu dla cebul kwiatowych,
z wyją
tkiem narcyzów. Nie jest to natomiast interesujący kierunek
rozwoju polskiego eksportu róż
. Wielka Brytania nie stanowi także silnej
konkurencji na europejskim rynku roś
lin ozdobnych.
Rynek roś
lin ozdobnych w Wielkiej Brytanii
LITERATURA
A m b r o z i a k A. i in. 1996. Unia Europejska. Integracja Polski z UniąEuropejską
. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego. Warszawa, ss. 552.
D E F R A S t a t i s t i c . Basic horticultural statistic for United Kingdom –
ornamentals further information. www.defra.gov.uk
G a c P . 2004. Analiza porównawcza rynku ogrodniczego w Polsce i Wielkiej
Brytanii ze szczególnym uwzglę
dnieniem rynku roś
lin ozdobnych. Praca
magisterska. Sam. Prac. Org. i Ekonom. Ogrod. SGGW, Warszawa.
Jabł
o ńs k a L . 1999. Stan obecny i perspektywy polskiego szkół
karstwa. Mat.
konf. „Postę
p w rozmnaż
aniu roś
lin ozdobnych”. AR Kraków, 16-17
wrzesień1999: 9-17.
Jabł
o ńs k a L . 2003. Rynek kwiatów cię
tych i roś
lin doniczkowych w Polsce.
BOSS, Informacje Ekonomiczne. Warszawa, ss. 70.
Jabł
o ńs k a L . 2004. Polskie kwiaciarstwo w statystyce. Ogrodnictwo 3: 17-18.
Jabł
o ńs k a L . 2005. Rozwój polskiego kwiaciarstwa w minionym 15-leciu.
Konf. „Postę
p w produkcji roś
lin ozdobnych”. Inst. Sadow. Kwiac.
Skierniewice, 31 stycznia – 1 lutego 2005.
J a n i s z e w s k a A . 1999. Analiza rynku roś
lin ozdobnych w Polsce na tle Unii
Europejskiej. Praca magisterska. Katedra Organizacji i Ekonomiki
Ogrodnictwa. SGGW, Warszawa.
M a r o s z A . 2004. Analiza szkół
karstwa ozdobnego w Polsce na tle wybranych
krajów Unii Europejskiej. Praca doktorska. Inst. Sadow. Kwiac., Skierniewice.
R o c z n i k i A I P H (International Association of Horticultural Products) 2002,
2004. Hannover, Germany.