Polskie rolnictwo

ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
Przygotowano w Sekcji Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej FAPA
Użytki rolne w Polsce zajmują 18,5 mln ha, co stanowi 59,0% ogólnej powierzchni kraju. Pod względem
obszaru użytków rolnych Polska znajduje się na trzecim miejscu w Europie, po Francji i Hiszpanii. W
porównaniu z krajami Unii Polska ma znaczące zasoby ziemi rolniczej, które na 1 mieszkańca wynoszą
0,48 ha (w 1999 r.). Powierzchnia użytków rolnych w Polsce odpowiada 1/5 powierzchni rolniczej UE.
Struktura gospodarstw rolnych w Polsce
w 1998 r.
10-15 ha pow. 15 ha
9%
10%
1-2 ha
23%
Powierzchnia gruntów rolnych
wg grup obszarowych w Polsce w1998 r.
pow. 15ha
46%
1-2ha
4%
2-5ha
14%
5-7ha
9%
7-10 ha
12%
7-10ha
12%
5-7 ha
12%
2-5 ha
34%
10-15ha
15%
W 1997 r. we wszystkich krajach Unii Europejskiej było 6,9 miliona gospodarstw rolnych. W Polsce w
1998 r. liczba gospodarstw wynosiła 1 994 tys. i była o 1% niższa w porównaniu z poprzednim rokiem.
Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w Polsce wyniosła 9,28 ha, w tym użytków rolnych (UR) 8,16
ha. Dla gospodarstw indywidualnych wartości te wynosiły odpowiednio 7,7 ha i 6,9 ha. Średnia
powierzchnia gospodarstw w UE w 1997 r. wynosiła 18,4 ha UR. Najmniejsze gospodarstwa są w Grecji
(średnio 4,3 ha UR). Porównywalną do Polski średnią mają Portugalia (9,2 ha UR) i Włochy (6,4 ha UR).
Wymiernym wskaźnikiem obrazującym poziom rozwoju gospodarczego kraju jest udział rolnictwa w
tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB). W miarę rozwoju gospodarczego kraju udział ten zmniejsza
się. W Polsce jest on nadal znaczący, choć od początku transformacji znacznie się zmniejszył - z 11,8% w
1989 r. do 3,3% w 1999 r. Dla porównania w 1998 r., w UE-15 udział ten kształtował się na poziomie
średnio 1,5%, przy czym największy był w Grecji (5,8%), najniższy w Szwecji (0,4%).
do 2%
do 3%
2-5%
3-5%
5-10%
5-10%
pow. 10%
10-20%
pow. 20%
Wkład rolnictwa do PKB w 1996 r.
Odsetek zatrudnionych w rolnictwie w 1996 r.
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
Zatrudnieni w rolnictwie stanowili w 1998 r. 26,9% ogółu zatrudnionych w Polsce. W porównaniu z innymi
krajami europejskimi, Polska posiada stosunkowo wysoki odsetek zatrudnionych w rolnictwie,
porównywalny jedynie z Grecją (17,7% w 1998 r.). Przeciętne zatrudnienie w polskim rolnictwie wynosiło
w 1998 r. 23,1 osób na 100 ha użytków rolnych, to jest na poziomie prawie 10-krotnie wyższym niż Belgii
(2,7 osób) czy Luksemburgu (2,4 osób). Wysokie zatrudnienie w polskim rolnictwie jest efektem znacznego
rozdrobnienia gospodarstw .
Struktura gospodarstw rolnych w Polsce jest niekorzystna. W 1998 r. nadal dominowały gospodarstwa małe
(do 5 ha), stanowiąc ponad 56,4% ogółu gospodarstw. Gospodarstwa powyżej 15 ha obejmowały jedynie
8,7% ogółu gospodarstw, jednak zajmowały aż 45,4% powierzchni użytków rolnych. W Unii Europejskiej w
1997 r. gospodarstwa do 5 ha stanowiły 55,3% (największy odsetek małych gospodarstw było w Grecji –
75,8%, Włochy – 75,6%, Portugalia – 75,9%). Gospodarstwa powyżej 20 ha stanowiły ponad 20% ogółu
gospodarstw.
W 1998 r. w Polsce na jeden ciągnik przypadało 14 ha
użytków rolnych (12 ha w sektorze prywatnym, a 70,7
40
ha w sektorze publicznym), w Austrii 9,9 ha, a w
* dane z 1998
35
Hiszpanii 37,4 ha. W roku 1998 w Polsce było 1 310,5
30
tys. ciągników, w tym 1 260,9 tys. w sektorze
25
prywatnym. Według Spisu Rolnego z 1996 r. 25%
20
ciągników było w gospodarstwach do 5 ha, zaś w
15
gospodarstwach dużych powyżej 15 hektarów było
10
dalsze 23%. W skali kraju istnieje około 13-15%
5
gospodarstw chłopskich posiadających względnie dobre
0
wyposażenie w potencjał wytwórczy, zdolnych do jego
modernizacji we własnym zakresie. Przy ocenie
wyposażenia rolnictwa w ciągniki istotne jest również
uwzględnienie mocy i wieku maszyn. Pod tym
względem sytuacja Polski jest o wiele mniej korzystna. Ciągnik użytkowany jest w Polsce średnio przez 16
lat.
Austria
Włochy
Holandia
Finlandia
Niemcy
Belgia+Lux
Dania
Polska*
Francja
Szwecja
Irlandia
Portugalia
Grecja
W. Brytania
Hiszpania
Liczba ha użytków rolnych przypadających
na 1 ciągnik w 1997 r..
Zboża zajmują w Polsce około 70% ogólnej powierzchni zasiewów. W 1998 r. powierzchnia zasiewów
pszenicy stanowiła 29,6% powierzchni zasiewów zbóż ogółem. W 1999 r. obszar zasiewów pszenicy
wyniósł 2 583 tys. ha, a produkcja 9 051,3 tys. ton. Dawało to Polsce trzecie miejsce w porównaniu z
krajami Unii Europejskiej, po Francji (5 127 tys. ha) i Niemczech (2 609 tys. ha). Pod względem wielkości
zbiorów Polska była na czwartej pozycji, po Francji – 37 050 tys. ton, Niemczech - 19 683 tys. ton i
Wielkiej Brytanii – 14 870 tys. ton.
Od końca lat 80-tych rośnie areał uprawy pszenicy. W latach 1988-1999 wzrósł on z 2 179 mln ha do 2 583
mln ha (wzrost o ponad 18%). W ww. okresie dużym wahaniom podlegały zbiory pszenicy - najwyższy
poziom osiągnęły w 1998 r. - 9 537 tys. ton, zaś najniższy w 1992 r. - 7 368 tys. ton, co wynikało z dotkliwej
suszy.
© SAEPR/FAPA
2
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
Portugalia
Hiszpania
Grecja
Finlandia
Włochy
Austria
Szwecja
Luksemburg
Dania
Francja
Belgia
Niemcy
Irlandia
Holandia
Austria
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Polska
Plony pszenicy w Polsce i UE
w 1999 r. (dt/ha)
Belgia+Lux
Szwecja
Grecja
Dania
Hiszpania
Włochy
Polska
Niemcy
Francja
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Wielka Brytania
Produkcja pszenicy w Polsce i UE
w 1999 r. (mln ton)
Zdecydowanie niższe, w porównaniu do większości krajów UE, są w Polsce plony pszenicy. W okresie
ostatnich 10 lat (od 1989 do 1999 r.) wynosiły one od 30,6 dt/ha w roku 1992 do 39,6 dt/ha w 1990 r. W
1999 r. były one na poziomie 35,0 dt/ha. Wśród krajów UE w 1999 r. niższe plony miały: Portugalia (14,9
dt/ha), Hiszpania (20,7 dt/ha), Finlandia (20,8 dt/ha), Grecja (22,8 dt/ha), Włochy (33,8 dt/ha). Średnie
plony w Unii w 1999 r. wyniosły 56,9 dt/ha. Najwyższe plony osiągnęły: Holandia (86,2 dt/ha), Irlandia
(83,4 dt/ha) oraz Belgia (82,7 dt/ha). U zachodniego sąsiada Polski - Niemiec, plony pszenicy w 1999 r.
wyniosły 75,4 dt/ha. Relatywnie niskie plony pszenicy w Polsce są niewątpliwie konsekwencją niższej
wartości użytkowej polskich gleb, a także 3-krotnie niższego poziomu nawożenia i 10-krotnie niższego
zużycia środków ochrony.
O ile na początku lat 90-tych powierzchnia zasiewów żyta w Polsce spadała, to od roku 1993 zaczęła rosnąć
i w latach 1994-95 przekroczyła areał uprawy pszenicy. W 1999 r. obszar zasiewów żyta ponownie spadł z 2
291 tys. ha do 2 242,2 tys. ha. Polska zarówno pod względem obszaru zasiewów jak i wielkości produkcji
przoduje wśród europejskich producentów żyta. W 1999 r. wyprodukowano w Polsce 5 181 tys. ton żyta tj.
tylko o 325 tys. ton mniej niż w UE-15. W Unii najwięksi producenci tego zboża to Niemcy (4 319 tys. ton.
w 1999 r.) i Dania (235 tys. ton w 1999 r.).
Produkcja żyta w Polsce i UE
w 1999 r. (mln ton)
Plony żyta w Polsce i UE
w 1999 r. (dt/ha)
6
70
5
60
50
4
Austria
Włochy
Francja
Dania
Luksemburg
Belgia
Szwecja
Niemcy
Holandia
W.Brytania
Holandia
Finlandia
Grecja
Portugalia
Szwecja
Francja
Austria
Hiszpania
Dania
Niemcy
0
Polska
0
Portugalia
10
Hiszpania
1
Finlandia
20
Grecja
30
2
Polska
40
3
W UE najwyższą wydajność z hektara w produkcji żyta osiągają: Holandia, Wielka Brytania i Niemcy. W
1999 r. tamtejsze plony były na poziomie odpowiednio 58,1 dt/ha, 57,9 dt/ha i 57,8 dt/ha. Jedynie Grecja
(21,5 dt/ha), Finlandia (21,3 dt/ha), Hiszpania (18,1 dt/ha) i Portugalia (9,8 dt/ha) mają plony niższe od
Polski, gdzie w 1999 r. z 1 ha zebrano średnio 23,1 dt żyta. Stanowiło to zaledwie około 48% średniej UE15 (48,5 dt/ha w 1999 r.).
Liczba plantatorów buraków cukrowych w Polsce w 1999 r. wynosiła 137,1 tys. i była o 17,7% niższa w
stosunku do roku 1998. Średni obszar plantacji w okresie 1990-99 wzrósł z 1,15 ha do 2,71 ha (wzrost o
© SAEPR/FAPA
3
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
135%). O ile w I połowie lat 90-tych średni obszar plantacji buraków cukrowych rósł w tempie 5% rocznie,
to w 1998 r. i w 1999 r. zwiększył się odpowiednio aż o 16% i 11%.
W latach 1990-99 powierzchnia plantacji buraków cukrowych podlegała znaczącym wahaniom (od 361 tys.
ha w 1991 r. do 453 tys. ha w 1996 r.). W 1999 r. powierzchnia plantacji spadła do 372 tys. ha. Dla
porównania w UE w 1999 r. większą powierzchnię pod burakiem cukrowym miały jedynie Niemcy (487,6
tys. ha) i Francja (444 tys. ha). Na te dwa kraje przypadało ponad 45% powierzchni plantacji ogółem w UE15.
W latach 90-tych, na skutek spadku nawożenia organicznego i mineralnego, wzrosło w Polsce uzależnienie
plonów od czynników klimatycznych. W drugiej połowie lat 80-tych plony wahały się od 332 dt/ha w
1987 r. do 380 dt/ha w 1990 r., czyli rozpiętość wynosiła około 50 dt/ha. Natomiast w latach 1990-99
różnica między najwyższym (394 dt/ha) a najniższym (292 dt/ha) plonem wzrosła dwukrotnie, do 100 dt/ha.
W porównaniu z większością krajów UE plony buraków cukrowych są w Polsce relatywnie niskie (344
dt/ha w 1999 r). Wynika to nie tylko z ograniczeń w stosowaniu środków plonotwórczych, ale również ze
zróżnicowanych kwalifikacji i staranności pracy plantatorów, bowiem najlepsi z nich osiągają plony
zbliżone do średniej unijnej (około 554 dt/ha). W 1999 r. wśród krajów Unii najwyższe plony uzyskano w
Francji (724,8 dt/ha), Austrii (661 dt/ha) i Grecji (588,4 dt/ha) i niższe zaś we Włoszech (498,8 dt/ha) i
Finlandii (234,5 dt/ha).
O wielkości produkcji cukru decydują nie tylko zbiory buraków, ale także zawartość cukru w korzeniach. W
ostatnich latach również w Polsce przemysł cukrowniczy rozpoczął upowszechnianie odmian
wysokocukrowych w rezultacie czego tzw. wydatek cukru wzrósł do ponad 12%, a w 1998 r. wyniósł prawie
14%, a więc tyle co średnio w UE. W 1999 r. produkcja cukru w Polsce osiągnęła poziom 1 809 tys. ton,
podczas gdy we Francji wyniosła 4 723 tys. ton, a w Niemczech 4 045 tys. ton. Produkcja cukru surowego z
1 ha powierzchni uprawy buraków cukrowych w 1999 r. wyniosła szacunkowo w Polsce 5,27 t/ha, a więc
zdecydowanie mniej niż we Francji (12,61 t/ha) czy Austrii (11,55 t/ha).
Holandia
Włochy
Polska
Francja
5,0
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
Niemcy
Produkcja cukru w Polsce i UE
w 1999 r. (mln ton)
Polska jest znaczącym producentem ziemniaków w Europie. W 1999 r. poziom ich produkcji (19 926,7 tys.
ton) odpowiadał w przybliżeniu produkcji w Niemczech (11 077 tys. ton) i Holandii (8 200 tys. ton) łącznie.
Jeśli przyrównać średnią produkcję ziemniaków w Polsce w latach 1991-99 wynoszącą 24 524 tys. ton do
produkcji ziemniaków w UE-15 w roku 1999 (47 712 tys. ton) okazałoby się, że odpowiadałaby ona około
51% produkcji unijnej. W stosunku do potencjału produkcyjnego Polska zawsze eksportowała niewiele
ziemniaków i ich przetworów. Aż około połowy produkowanych ziemniaków wykorzystuje się w
gospodarstwach na spasanie. W latach 1997 i 1999 zbiory ziemniaków spadły po raz pierwszy w historii
powojennej Polski poniżej 21 000 tys. ton (20 775 tys. t. i 19 927 tys. ton).
© SAEPR/FAPA
4
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
Grecja
Finlandia
Włochy
Hiszpania
Niemcy
Francja
Belgia
Finland
Greece
Sweden
Portugal
Italy
Belgium
Spain
Francja
W.Brytania
Holandia
Niemcy
0
Polska
5
Dania
10
Szwecja
15
W.Brytania
20
Holandia
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
25
Polska
Plony ziemniaków w Polsce i UE
w 1999 r. (dt/ha)
Portugalia
Produkcja ziemniaków w Polsce i UE
w 1999 r. (mln ton)
Produkcja ziemniaków w Polsce jest bardzo rozdrobniona. W wielu gospodarstwach ziemniaki są uprawiane
głównie na potrzeby gospodarstwa, a na rynek kierowane są jedynie okazjonalnie pojawiające się nadwyżki
(w 1999 r. skupiono tylko 2,8% produkcji). Niewielka skala produkcji uniemożliwia opłacalne stosowanie
nowoczesnych, bardziej racjonalnych technologii uprawy. W rezultacie ziemniaki uprawiane są
ekstensywnie, w oparciu o środki produkcji pochodzące wyłącznie z własnego gospodarstwa, a poziom
agrotechniki jest niski. Pogłębia to dodatkowo kryzys w produkcji sadzeniaków. Efektem tego są niskie
plony ziemniaków, w latach 1993-99 oscylujące w granicach 136 dt/ha do 206 dt/ha. Dla porównania w UE
są kraje, które w 1999 r. osiągnęły prawie dwukrotnie wyższe plony: Belgia (450 dt/ha), Holandia (448
dt/ha), Wielka Brytania (400 dt/ha), Dania (389 dt/ha).
Pod względem pogłowia bydła, Polska plasowała się w 1999 r. na siódmej pozycji w porównaniu z
piętnastoma krajami Unii Europejskiej. Pogłowie wyniosło 6 555 tys. sztuk.(w czerwcu 1999 r.). Spośród
krajów UE w 1997 r. Polskę wyprzedziły: Francja (20 513 tys. sztuk), Niemcy (14 819 tys. sztuk), Wielka
Brytania (11 373 tys. sztuk), Irlandia (7 550 tys. sztuk), oraz Włochy (7 261 tys. sztuk).
Pogłowie bydła w Polsce i UE
w 1999 r. (mln szt.)
Produkcja wołowiny w Polsce i UE
w 1999 r. (tys. ton)
25
800
600
400
200
000
800
600
400
200
0
20
15
10
Finlandia
Szwecja
Dania
Austria
Belgia
Holandia
Spain
Irlandia
Włochy
W. Brytania
Niemcy
Francja
Grecja
Finlandia
Portugalia
Dania
Szwecja
Austria
Belgia
Polska
Irlandia
Hiszpania
Holandia
Włochy
W. Brytania
Niemcy
0
Polska
5
Francja
1
1
1
1
1
W 1999 r. w porównaniu z poprzednim rokiem pogłowie bydła w Polsce spadło o 400 tys. sztuk (o 5,7%), co
było wynikiem pogarszającej się opłacalności produkcji żywca wołowego. Należy jednak zauważyć, że w
1997 r. pogłowie bydła spadło niemal we wszystkich krajach Unii, co było jednak spowodowane skutkami
kryzysu wywołanego kolejnymi nawrotami BSE.
Pod względem produkcji mięsa wołowego Polska ma dopiero ósmą pozycję, produkując w 1999 r. 370 tys.
ton tego mięsa (w roku 1998 było 418 tys. ton). Od lat czołowymi producentami wołowiny wśród krajów
Unii są: Francja (1 567 tys. ton), Niemcy (1 420 tys. ton), Włochy (1 100 tys. ton), Wielka Brytania (678
tys. ton), Hiszpania (675 tys. ton), Irlandia (566 tys. ton) oraz Holandia (510 tys. ton). Niewielka w stosunku
do krajów Unii produkcja wołowiny w Polsce wynika z relatywnie niskich jej cen, co z kolei jest pochodną
© SAEPR/FAPA
5
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
ograniczonego popytu na wołowinę. Polska jest za to liczącym się eksporterem zwierząt żywych. W 1999 r.
eksport bydła łącznie z cielętami wyniósł 499 tys. sztuk.
Pod względem produkcji mleka krowiego, Polska plasuje się na czwartej pozycji z produkcją ok. 12 mln ton,
po Niemczech (28,4 mln ton), Francji (24,8 mln ton) i Wielkiej Brytanii (14,6 mln ton). Niestety, Polska
znacznie odbiega od krajów UE pod względem wydajności mlecznej krów. W 1999 r. wynosiła ona 3572 kg
mleka rocznie od jednej krowy, podczas gdy w Szwecji czy Danii była prawie dwukrotnie wyższa (6894 kg i
6576 kg rocznie).
Produkcja mleka krowiego w Polsce i UE
w 1999 r. (tys. ton)
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
Grecja
Luxemburg
Portugalia
Austria
Finlandia
Szwecja
Dania
Belgia
Irlandia
Włochy
Hiszpania
Polska
Francja
W. Brytania
Niemcy
0
Holandia
5 000
Pogłowie trzody chlewnej w Polsce wynosiło w czerwcu 1999 r. 18 538 tys. sztuk, czyli ok. 630 tys. sztuk
mniej niż rok wcześniej. Pod względem liczebności pogłowia trzody, z krajów Unii Europejskiej
wyprzedziły Polskę w 1999 roku jedynie Niemcy (25 784 tys. sztuk) i Hiszpania (20 625 tys. sztuk).
Produkcja wieprzowiny w roku 1999 wynosząca 2 087 tys. ton (wzrost o 3% w stosunku do roku
poprzedniego), plasuje Polskę na czwartym miejscu wśród krajów Unii. Liderami w produkcji tego mięsa są
Niemcy (3 940 tys. ton), Hiszpania (2 900 tys. ton) i Francja (2 386 tys. ton) - dane za 1999 r. W Polsce
wieprzowina dominuje w strukturze spożycia mięsa z udziałem wynoszącym około 58%.
Produkcja wieprzowiny w Polsce i UE
w 1999 r. (tys. ton)
Pogłowie trzody chlewnej w Polsce i UE
w 1999 r. (mln szt.)
4 500
4 000
3 500
3 000
2 500
2 000
1 500
1 000
500
0
30
25
20
15
10
5
Szwecja
Austria
Belgia+Lux
W. Brytania
Włochy
Dania
Holandia
Francja
Polska
Hiszpania
Niemcy
Grecja
Irlandia
Finlandia
Portugalia
Austria
Szwecja
Belgia
W. Brytania
Dania
Włochy
Polska
Holandia
Francja
Niemcy
Hiszpania
0
W ostatnich latach przyspieszona została wyraźnie rotacja pogłowia. Roczny ubój tuczników kształtuje się
na coraz wyższym poziomie w stosunku do czerwcowego stanu pogłowia. W roku 1999 wskaźnik rotacji
wyniósł 132% wobec 111% w 1995 r. Oczekuje się, że dla roku 2000 będzie on jeszcze wyższy.
W 1999 r. produkcja żywca wieprzowego, wołowego i drobiowego w wadze bitej ciepłej wyniosła 3030 tys.
ton i była o 2% większa niż w roku 1998. Produkcja wieprzowiny wzrosła o 3%, drobiu o 10%, a wołowiny
zmniejszyła się o 11%.
© SAEPR/FAPA
6
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
Począwszy od 1992 r. Polska jest importerem netto towarów rolno-spożywczych, poziom deficytu jest
jednak proporcjonalnie niższy niż dla towarów przemysłowych. W 1999 r. saldo wymiany handlowej
nieznacznie się poprawiło, choć nadal pozostawało ujemne (-0,7 mld USD). Na przestrzeni ostatnich lat
wartość polskiego eksportu rolno-spożywczego stanowiła przeciętnie ok. 80% wartości importu.
Rok 1999 przyniósł 15% zmniejszenie się wartości eksportu (do 2,7 mld USD). Było to z jednej strony
wynikiem utrzymywania się negatywnych skutków kryzysu walutowego na wschodnich rynkach zbytu, a z
drugiej - słabszej koniunktury na rynkach zachodnich. Na spadku eksportu zaważyło najbardziej obniżenie
wartości sprzedaży przetworów mięsnych i słodyczy. Zmniejszeniu eksportu towarzyszyło zmniejszenie się
wartości importu – o ok. 13%, do 3,4 mld USD – przede wszystkim ze względu na znaczny spadek importu
produktów nie przetworzonych.
Polski handel zagraniczny
towarami rolno-spożywczymi (mln USD)
5000
4000
3000
2000
1000
0
-1000
-2000
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Eksport
Import
Saldo
Struktura obrotów w polskim handelu
zagranicznym towarami rolno-spożywczymi
b. ZSRR
12%
UE-15
48%
CEFTA
9%
EFTA
3%
Pozostałe
25%
USA
3%
Głównym partnerem w handlu rolno-spożywczym dla Polski pozostają kraje Unii Europejskiej. W 1999 r.
przypadła na nie blisko połowa obrotów w handlu żywnością. Nadal zmniejsza się znaczenie polskiego
handlu z krajami byłego ZSRR (12% udział), który po kryzysie finansowym w Rosji nie odzyskał jak dotąd
dawnej dynamiki wzrostu. W ubiegłym roku sprzedaliśmy do krajów byłego Związku Radzieckiego towary
rolno-spożywcze za kwotę 662 mln USD (stanowiło to jedną czwartą wartości całego eksportu rolnospożywczego). Oznacza to, że wartość eksportu do państw tego regionu spadła aż o 42% w porównaniu z
© SAEPR/FAPA
7
ROLNICTWO POLSKIE NA TLE ROLNICTWA UNII EUROPEJSKIEJ
1998 r. W związku z tym, dodatnie saldo polskiego handlu żywnością z tymi krajami obniżyło się w 1999
roku do 544 mln USD.
Handel z innymi ugrupowaniami krajów, takimi jak CEFTA, EFTA oraz z USA, nadal jest stosunkowo
niewielki. Jednakże udział krajów CEFTA w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi
systematycznie rośnie. W 1999 r. ukształtował się on na poziomie 9% (po stronie eksportu udział ten był
większy i wyniósł 11%). Obroty handlowe z pozostałymi krajami nie należącymi do żadnego z ww.
ugrupowań, objęły w 1999 r. 25% całości handlu. W przypadku tych krajów w handlu dominuje nadal
import.
W 1999 r. najważniejszą grupą produktów rolno-spożywczych eksportowanych z Polski były nadal
przetwory roślinne (35% eksportu). Były to głównie przetwory owocowo-warzywne oraz wyroby
cukiernicze. Drugą co do wartości grupą towarów eksportowanych z Polski były podobnie jak w
poprzednich latach, przetwory zwierzęce (20% eksportu). W grupie tej najważniejszymi pozycjami były:
mięso czerwone i podroby, mleko i produkty mleczarskie oraz przetwory mięsne.
Po stronie importu najważniejszymi grupami towarowymi były używki, surowce i przetwory roślinne.
Udział tych pierwszych (przede wszystkim kawy, herbaty i kakao, tytoniu i wyrobów tytoniowych) wyniósł
w 1999 r. ok. 25% importu rolno-spożywczego. Mimo zmniejszenia wartości importu surowców
pochodzenia roślinnego (świeże owoce – głównie cytrusy oraz zboże) ich udział w imporcie rolnospożywczym utrzymał się na poziomie ok. 20%.
© SAEPR/FAPA
8