Funcjonowanie rynku ogrodniczego

FUNKCJONOWANIE
RYNKU OGRODNICZEGO
Polska jest istotnym producentem owoców, warzyw i pieczarek
w skali Unii Europejskiej, zaś w przypadku jabłek wręcz największym
wytwórcą
w
Europie.
Przy
bogatej
tradycji,
rozległej
wiedzy
i pracowitości naszych ogrodników oraz sprzyjającej polityce jest więc
w stanie swoimi produktami ogrodniczymi zdominować rynek unijny.
Można powiedzieć, że polskie ogrodnictwo to narodowe dobro,
wymagające jednak pewnego wsparcia.
Z
danych
Instytutu
Ekonomiki
Rolnictwa
i
Gospodarki
Żywnościowej (IERiGŻ) wynika, iż zbiory owoców w Polsce mają
tendencję wzrostową, a w minionym 2012 roku osiągnęły ponad 3,8 mln
ton. Do rekordowego poziomu bo blisko 2,9 mln ton wzrosła produkcja
jabłek. Z kolei zbiory warzyw gruntowych w poprzednim roku nieco się
2
zmniejszyły i wyniosły ponad 4,5 mln ton, zaś warzyw spod osłon
– 877 tys. ton.
Zbiory owoców w Polsce stale wzrastają, a w minionym 2012 roku osiągnęły niemal
4 mln ton, co stanowi ponad 10 proc. łącznej produkcji UE.
Dla porównania łącznie w Unii Europejskiej produkcja owoców
pozostawała na poziomie około 35 mln ton, a warzyw – ponad 62 mln
ton. Jeżeli chodzi o produkcję przetworów owocowych w Polsce,
w sezonie 2012/13 wyniosła ona 940 tys. ton, natomiast przetworów
warzywnych 1,1 mln ton.
Podstawowym warunkiem istnienia i funkcjonowania rynku jest
spotkanie się sprzedających oraz kupujących. Szeroko rozumiany rynek
obejmuje zarówno produkty świeże, przeznaczone bezpośrednio na
sprzedaż, jak też proces przygotowania ich do sprzedaży, a także
produkty sprzedawane po okresie przechowywania. Podstawowe
3
zadanie rynku stanowi zapewnienie wymiany towarów oraz usług, czyli
umożliwienie sprzedającemu upłynnienie towaru, a kupującemu jego
nabycie.
Elementami rynku są: podaż, popyt, cena. Wszystkie one podlegają
nieustannym zmianom pod wpływem decyzji i działań podmiotów
rynkowych, zmierzając do uzyskania równowagi rynkowej. Cena, która
zapewnia równowagę między podażą a popytem, jest ceną równowagi.
Stan ten odzwierciedla sytuację, w której wszyscy sprzedawcy realizują
swoje zamiary dotyczące zakupu.
Po roku 1990 w dużym stopniu zmieniła się sytuacja w polskim
ogrodnictwie. Istotnie wzrosły koszty produkcji, eksport owoców,
warzyw i produktów rolnych jest niższy, mniejszy stał się także popyt na
krajowe produkty zarówno świeże, jak też niektóre przetworzone.
Nastąpiła zmiana relacji między podażą a popytem. Rynek
producenta, do którego wszyscy byli przyzwyczajeni, przeistoczył się
w rynek konsumenta. Poprzednio ten ostatni miał niewielki wybór
i kupował wszystkie produkty dostarczane przez producenta, obecnie zaś
nabywa jedynie te sobie odpowiadające. Taka sytuacja będzie trwała
i należy się do niej dostosować.
Konieczne jest zatem wprowadzenie istotnych zmian, zarówno
w produkcji, jak i obrocie produktami ogrodniczymi. Wiążą się one
m.in.
z
doskonaleniem
jakości
oraz
dostarczaniem
produktów
oczekiwanych przez konsumentów, a także oferowaniem w ciągłej
dostawie produktów w atrakcyjnych, funkcjonalnych opakowaniach.
Aby sprostać wyzwaniom rynku europejskiego, potrzeba dużej
wiedzy i kwalifikacji producentów, handlowców oraz przygotowana
dobrego
zaplecza
technicznego.
W
skomplikowanych
procesach
4
dystrybucji
produktów
oraz
przy
zwiększonych
wymaganiach
hurtowników i konsumentów coraz większą rolę odgrywają opakowania.
Odnosi się to do przewozu towarów, czynności załadunkowych
i rozładunkowych, a także identyfikacji towarów w różnych ogniwach
obrotu.
W środkach masowego przekazu brakuje jednak rzetelnego
przedstawienia wartości krajowych produktów ogrodniczych, które są
zdrowe, smaczne, zwykle tańsze niż importowane, a ich walory odżywcze
oraz zdrowotne powszechnie znane i udokumentowane. By zapewnić
zbyt, trzeba je jednak oferować w nowoczesnym opakowaniu, które
będzie jednocześnie środkiem reklamy i informacji.
Prawidłowo zaprojektowane i estetyczne wykonane opakowanie
zwiększa popyt, wartość oraz ilość sprzedawanych towarów. Podnosi to
wprawdzie koszty, zapewnia jednak odpowiedni marketing, przez co
pozwala uzyskać lepsze ceny przy wyższych marżach handlowych.
Preferencje dla dobrze przygotowanych produktów przyciągają na nasz
rynek dostawców z zagranicy.
Dobrze zaprojektowane, wykonane z dbałością o szczegóły opakowanie zwiększa
popyt i podnosi poziom sprzedaży.
5
W sprzedaży coraz częściej producenci oraz krajowe firmy
pośredniczące oferują doskonałej jakości owoce i warzywa estetycznie
opakowane, które mogą z powodzeniem konkurować z bogata grupą
produktów importowanych nie tylko ceną, ale również wyglądem
i jakością na targowisku, sklepie osiedlowym czy w supermarkecie.
W obecnej sytuacji kluczowe pytanie brzmi: jakie działania
należałoby podjąć, mając na uwadze fakt, że produkcja owoców i warzyw
ma przyszłość pod warunkiem zmiany dotychczasowych reguł na rynku
krajowym oraz w eksporcie.
Dodatkowo w szybkim tempie zmieniają się warunki związane
z produkcją i dystrybucją, zaś na europejskim rynku rządzą mocne prawa
podaży i popytu. Koniecznie trzeba nadążyć za szybko zmieniającym się
rynkiem, kontynuując rozwój gospodarstw. Potrzebne są także starania
o dalsze dotacje unijne oraz inne możliwości finansowania inwestycji, np.
kredyty preferencyjne oraz rozmaite dopłaty.
dr inż. Tadeusz Cąderek
© COBRO