Natura 2000 a organizacje pozarządowe

Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Natura 2000 a organizacje pozarządowe
Białystok 2012 r.
1
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Niewątpliwie cechą współczesnych państw demokratycznych jest istnienie trzech
sektorów, a mianowicie sektora publicznego, prywatnego i tzw. trzeciego sektora. Ten
pierwszy można rozumieć jako zbiór wszystkich państwowych i komunalnych osób prawnych
oraz nie posiadających osobowości prawnej jednostek organizacyjnych podległych organom
władzy publicznej (państwowym i samorządowym). Za sektor publiczny uważa się wszystkie
te jednostki, które albo stanowią własność Skarbu Państwa, albo samorządową, albo
państwowych osób prawnych. Drugi sektor skupia przedsiębiorstwa. Inaczej rzecz ujmując,
jest to sfera biznesu, czyli wszelkie instytucje i organizacje, których działalność jest
nastawiona na zysk. Warto również zaznaczyć, że sfera działań sektora prywatnego wiąże się
z finansami prywatnymi, aczkolwiek nie jest wykluczone ubieganie się podmiotów
prywatnych o środki publiczne, np. dotacje unijne 1 . Trzeci sektor tworzą organizacje
pozarządowe (NGO’s- nongovernmental organisations) 2 . Jest to ogół prywatnych organizacji
działających społecznie i nie dla zysku. Organizacje pozarządowe realizują niezliczone
projekty i podejmują wielorakie działania na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Najczęściej przybierają one formę stowarzyszeń bądź fundacji 3 . Pełnią w społeczeństwach
funkcje społeczne, gospodarcze, polityczne. Zajmują się różnymi dziedzinami, jako
przykładowe można wskazać sport, turystykę, rekreację, hobby, kulturę i sztukę, edukację,
usługi socjalne, pomoc społeczną, ochronę zdrowia. Zaliczają się do nich także ekologia oraz
ochrona środowiska. W skali Polski najbardziej znanymi organizacjami w tym zakresie są
Greenpeace, Fundacja WWF, Liga Ochrony Przyrody.
Organizacje pozarządowe, które zajmują się ochroną przyrody prowadzą badania
naukowe, opracowują plany i projekty, realizują praktyczne przedsięwzięcia polegające na
ochronie konkretnych miejsc lub gatunków, zakładają własne rezerwaty i popularyzują
ochronę
przyrody.
Organizacje
te
dzięki
samodzielnie
zdobywanym
funduszom,
angażowaniu wybitnych specjalistów, doświadczeniu własnych działaczy i aktywności
1
M. Wenclik, Sfera publiczna i prywatna – interakcje, [w:] Partnerstwo międzysektorowe. Możliwości, zasady,
realizacja, pod red. M. Perkowskiego, Białystok 2009, s. 12-13.
2
W ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w art. 3 ust. 2
znajduje się następująca definicja wskazująca, że: Organizacjami pozarządowymi są: 1) niebędące jednostkami
sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, 2) niedziałające w celu
osiągnięcia zysku– osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym
odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.
3
Tryb dostępu: http://www.pozytek.gov.pl/Organizacje,pozarzadowe,376.html, na dzień 14.12.2012 r.
2
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
członków mogą zrobić dla ochrony przyrody znacznie więcej (szybko i skutecznie), niż
jakikolwiek organ administracji państwowej 4.
Działalność organizacji pozarządowych dała się zauważyć już od początku
powstawania sieci Natura 2000. To właśnie one były odpowiedzialne za tworzenie Shadow
list. czyli tzw. listy cieni. Był to spis obszarów w Polsce, które zdaniem organizacji
pozarządowych, zajmujących się ochroną przyrody, muszą zostać włączone do sieci
NATURA 2000. Pierwsza lista powstała jako efekt niezadowolenia niezależnych środowisk
ekspertów i organizacji ekologicznych – które stały na stanowisku, że wstępne wyznaczenie
terenów „naturowych” w kraju wykonano z pominięciem wielu ważnych obszarów – lista
została oficjalnie opublikowana w grudniu 2004 roku, a więc w kilka miesięcy po wejściu
Polski do Unii Europejskiej 5 .
W kwietniu 2008 roku organizacje pozarządowe przekazały nową, poszerzoną listę
zawierającą wykaz 365 obszarów o powierzchni 11 296 km kw. Ponad 60 obszarom
zaproponowano modyfikację granic. Wraz z najnowszą Shadow List powierzchnia
siedliskowej sieci NATURA 2000 w Polsce wyniosłaby około 11, 7 proc. terytorium kraju.
Przykładowe ogólnopolskie ekologiczne organizacje pozarządowe:
Klub Przyrodników - jest stowarzyszeniem społecznym prowadzącym aktywną działalność
na rzecz ochrony przyrody i edukacji ekologicznej społeczeństwa. Powstał w roku 1983,
oficjalnie zarejestrowany został w roku 1989. Do 2001 r. nosił nazwę Lubuskiego Klubu
Przyrodników, jednak na XX Zjeździe, Walne Zgromadzenie, wobec rozszerzenia
działalności na cały kraj, zadecydowało o zmianie nazwy na obecnie używaną.
Klub działa na terenie całej Polski ze szczególnym uwzględnieniem Polski zachodniej,
siedziba mieści się w Świebodzinie. Dwa główne nurty działalności Klubu to ochrona
przyrody i edukacja. Klub prowadzi inwentaryzacje i waloryzacje przyrodnicze, opracowuje
dokumentacje projektowe i plany ochrony rezerwatów, parków krajobrazowych, obszarów
Natura 2000 i innych obszarów oraz różnego rodzaju ekspertyzy i opinie przyrodnicze. Inne
działania z zakresu ochrony przyrody, to np. wykupywanie gruntów i tworzenie "prywatnych"
4
Tryb dostępu: http://www.kk.jgora.pl/~gronostaj/inzynieria/temat13/temat13.html, dnia 14.12.2012 r.
Ngo dla Natury 2000, 2009, nr 12, tryb dostępu: http://www.niewiarowski.pl/kss/natura2000/natura200012.pdf
3
5
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
rezerwatów przyrody. Obecnie Klub dysponuje 6 takimi obszarami o powierzchni ponad 100
ha 6 .
Przykładowe działanie
Klub realizował projekt pt.: Wzmacnianie ochrony przyrody obszarów Natura 2000
podnoszenie świadomości społecznej na ich temat i wzmacnianie rzecznictwa osób i
organizacji zaangażowanych w ochronę przyrody. Poprzez realizacje tego projektu dążył do
podniesienia świadomość społeczeństwa, dostarczenia mu rzetelnych informacji nt sieci
Natura 2000 i przedmiotów ochrony. Podjęto próbę wykreowania lokalnych grup działania na
rzecz istniejących i tworzących się obszarów Natura 2000 na terenie całej Polski. Celem
projektu było wskazanie społeczeństwu, jego przedstawicielom narzędzi pomocnych we
właściwym zarządzaniu obszarami, w tym instrumentów prawa europejskiego oraz
podniesieniu świadomości przeciętnego obywatela dotyczącej sieci ekologicznej Natura 2000.
Prace skoncentrowały się na 5 modelowych, siedliskowych obszarach Natura 2000
cechujących się różnorodnym spektrum lokalnych problemów związanych z wdrażaniem sieci
Natura 2000 oraz różnorodnością przedmiotów ochrony i położenia geograficznego
W tych obszarach przy pomocy środków finansowych z Unii Europejskiej udało się w
znacznym stopniu uzupełnić wiedzę na temat istotnych walorów przyrodniczych danego
obszaru, nawiązać współpracę z jednostkami, pod które podlega dany obszar oraz z lokalną
społecznością,
a
dzięki
temu
ustalić
wstępne
koncepcje/potrzeby
ochrony
oraz
zidentyfikować największe zagrożenia. Podniesionno także świadomość społeczeństwa na
temat wartości przyrodniczych ich regionu, okolicy.
Ponadto działania skierowano także do leśników i urzędników administracji, którzy w
codziennej swojej pracy mają do czynienia z w/w tematyką. Celem ich było
przedyskutowanie i spopularyzowanie w Polsce niezbędnych form implementacji
europejskiego prawa ochrony przyrody dotyczącego obszarów Natura 2000 w stosunku do
gospodarki leśnej oraz w stosunku do prowadzonych na szczeblu lokalnym procesów
inwestycyjnych 7 .
6
Tryb dostępu: http://www.kp.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=100, dnia 14.
12.2012 r.
7
Tryb dostępu: http://www.kp.org.pl/oon2000/, dnia 14. 12.2012 r.
4
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra” - celem jego działania jest
konserwatorska ochrona przyrody - flory, fauny, ekosystemów i krajobrazów oraz szeroko
pojęta edukacja przyrodniczo-ekologiczna. Towarzystwo zostało założone w 1993 r. przez
grupę biologów. Wszystkie przedsięwzięcia kierowane są przez specjalistów z danych
dziedzin, jednak ich realizacja możliwa jest dzięki szerokiemu wsparciu społecznemu - w tym
składkom licznych członków, darowiznom oraz pomocy wolontariuszy w wielu
przedsięwzięciach.
Przykłady działań Towarzystwa:
• Praktyczna ochronna
- ochrona nietoperzy (kilka przedsięwzięć związanych z ochroną zimowisk, kolonii
rozrodczych i żerowisk tych ssaków),
- program SUSEŁ (przywracanie faunie Polski wymarłego gatunku ssaka - susła
moręgowanego),
- ochrona ptaków w miastach (zapobieganie skutkom niewłaściwego ocieplania
bloków, ochrona sokołów pustułek itp.)
- ochrona walorów przyrodniczych Doliny Noteci (program prowadzony przez Koło
Nadnoteckie "Salamandry"),
- ochrona popielicy w Polsce Zachodniej (przywracanie tego nadrzewnego ssaka w
miejsca, w których niegdyś wyginął, a odpowiednie dla niego siedliska znów istnieją);
• Działania prawne i lobbingowe
- Natura 2000 (starania o właściwe wyznaczenie sieci Natura 2000 w Polsce,
tworzenie kolejnych wersji tzw. Shadow List, tworzenie planów ochrony obszarów i
kontrola ich skutecznej ochrony),
- program Ginące Gatunki (ograniczanie zagrożeń wynikających z nielegalnego
handlu zagrożonymi gatunkami),
5
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
- zapobieganie szkodom przyrodniczym ich likwidacja (wprowadzanie w życie tzw.
Dyrektywy
Odpowiedzialnościowej
i
Ustawy
Szkodowej
-
praktyczne
wykorzystywanie narzędzi prawnych wprowadzonych przez te akty),
- doskonalenie prawa ochrony przyrody (opiniowane projektów aktów prawnych i ich
zmian, lobbing na rzecz zwiększenia skuteczności polskich przepisów i ich zgodności
z prawem UE),
- Polska na forum międzynarodowym (monitorowanie przestrzegania przez Polskę
porozumień i konwencji przyrodniczych, lobbing na szczeblu międzynarodowym na
rzecz zwiększenie skuteczności ochrony przyrody w skali globalnej);
• Edukacja przyrodnicza
- konkursy wiedzy przyrodniczej (konkursy dla uczniów szkół różnych szczebli,
ukierunkowane na pasjonatów przyrody),
- Foto-Eko (Ogólnopolski Konkurs Fotografii Przyrodniczej),
- Magazyn Przyrodniczy SALAMANDRA (czasopismo dla wszystkich miłośników
przyrody),
- program "Nie patrz wilkiem na wilka" (działania edukacyjne zapobiegające
konfliktom między ludźmi i wilkami w Polsce Zachodniej),
- publikacje,
wystawy,
prelekcje,
wycieczki,
konferencje,
kampanie
medialne... (związane z różnymi problemami ochrony przyrody).
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) to założona w 1991 r. organizacja
pozarządowa o statusie pożytku publicznego, zajmującą się ochroną dzikich ptaków i miejsc,
w których żyją. Jej celem jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego dla dobra obecnych i
przyszłych pokoleń. Działania organizacji wspiera rzesza kilku tysięcy członków i
wolontariuszy. Dodatkowo jest polskim partnerem światowej federacji towarzystw ochrony
ptaków - BirdLife International.
OTOP jest jedną z największych organizacji chroniących przyrodę w Polsce. Prowadzi
działania zmierzające do ochrony ptaków, a przez to do ochrony całej przyrody. W celu
zwiększenia skuteczności działania, skupia się na priorytetowych gatunkach, siedliskach i
ostojach.
6
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
W ramach światowej federacji organizacji chroniących ptaki, BirdLife International,
współpracuje z wieloma osobami i organizacjami zarówno w Polsce, jak i za granicą. W celu
zwiększenia efektywności działania zbiera fundusze na realizację nowych projektów ochrony
przyrody 8 .
Przykładowe działanie:
Monitoring Ptaków Polski program ten w Polsce był realizowany od 2007 roku na
zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska jako jeden z elementów Państwowego
Monitoringu Środowiska. Program w całości jest finansowany przez Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W latach 2010-2012 badania były realizowane przez Ogólnopolskie Towarzystwo
Ochrony Ptaków (organizacja koordynująca), Stację Ornitologiczną MiIZ PAN, Komitet
Ochrony Orłów oraz Stowarzyszenie Ochrony Sów.
Nadrzędnym celem programu było monitorowanie stanu populacji możliwie dużej
liczby gatunków ptaków, ze szczególnym uwzględnieniem sieci obszarów specjalnej ochrony
ptaków Natura 2000. W ramach rozbudowanego systemu monitoringiem objęto około 15%
powierzchni lądowej kraju, oraz około 160 gatunków ptaków lęgowych, 35 gatunków ptaków
zimujących, w tym 30-40 gatunków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Każdy z
podprogramów wykorzystywał metodykę dostosowaną do specyfiki monitorowanej grupy
gatunków lub pojedynczych gatunków ptaków 9 .
WWF Polska - działa od początku lat 90-tych. W roku 1993 fundacja przyczyniła sie do
powstania Biebrzańskiego Parku Narodowego. W 2000 roku powstało biuro w Warszawie,
główna siedziba polskiego oddziału WWF.
Przykładowe działania
• Dzięki kampanii dotyczącej ochrony Doliny Rospudy udało się zmienić decyzję w
sprawie budowy obwodnicy Augustowa. WWF już w 2002 roku złożył szereg uwag
8
9
Tryb dostępu: http://www.otop.org.pl/o-otop/kim-jestesmy/, dnia 14.12.2012 r.
Tryb dostępu: http://www.otop.org.pl/obserwacje/monitoring/mpp/, dnia 14.12.2012 r.
7
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
do projektowanej obwodnicy mającej stanowić część międzynarodowego korytarza
transportowego Via Baltica, wskazując na potrzebę ominięcia najbardziej cennych
obszarów Doliny Rospudy.
• Koalicji 4 organizacji pozarządowych z udziałem WWF, udało się przekonać polski
rząd do objęcia ochroną 8 nowych obszarów w ramach sieci Natura 2000.
Bezpośrednią inspiracją dla rządu był przygotowany m.in. przez WWF raport:
"Propozycja optymalnej sieci obszarów Natura 2000 w Polsce - tzw. „Shadow List” 10 .
Polski Klub Ekologiczny – jest społeczną, pozarządową organizacją ekologiczną, która
powstała w roku 1980 w Krakowie. Jest stowarzyszeniem zrzeszającym osoby o różnych
zawodach, które poprzez pracę społeczną realizują ideę ekorozwoju i ochrony zasobów
przyrodniczych naszego kraju. W okresie przemian ustrojowych, w bloku krajów
socjalistycznych, Klub był pierwszą, niezależną organizacją otwarcie sprzeciwiającą się
polityce traktowania środowiska jako bazy surowcowej i nieliczącej się ze zdrowiem
obywateli. PKE jest członkiem międzynarodowych organizacji: - Przyjaciół Ziemi (Friends of
the Earth In ternational FOE-I), - Światowej Unii Ochrony Przyrody (The World
Conservation Union IUCN) - Międzynarodowego Centrum Więzi Środowiskowej
(Environmental Liaison Center International
ELCI). Jest to stowarzyszenie o zasięgu
ogólnopolskim. Istnieje od 1980 r. Jest pierwszą organizacją w Polsce sprzeciwiającą się
polityce traktowania środowiska jako "dobra niczyjego". Zarząd Główny Polski Klubu
Ekologicznego znajduje się w Krakowie. Zarząd Główny ma osobowość prawną, posiadają ją
także wszystkie Okręgi, wchodzące w skład tej organizacji pozarządowej. Polski Klub
Ekologiczny posiada status organizacji pożytku publicznego.
Celem działań PKE jest realizacja idei ekorozwoju, systematyczna poprawa stanu
środowiska przyrodniczego oraz kształtowania poprzez powszechną edukację ekologiczną
świadomości, że jakość życia zależy od zachowania równowagi między rozwojem cywilizacji
technicznej a wartościami humanistycznymi.
10
Tryb dostępu: http://www.wwfpl.panda.org/o_nas/rezultaty_naszych_dzialan/, dnia 14, 12, 2012 r.
8
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Ciekawym działaniem było stanowisko Polskiego Klubu Ekologicznego dotyczące Doliny
Rospudy:
DOLINA ROSPUDY
— kolejny szaniec natury oddany bożkowi nowoczesności
stanowisko Polskiego Klubu Ekologicznego
„Dolina Rospudy, uroczysko przyrodnicze o randze ostoi europejskiej sieci Natura
2000, zostanie rozcięta pasem drogowym ważnym dla Europy. Potwierdzają to badania
ruchu: ok. 80% pojazdów poruszających się po tej drodze przez Augustów i Suwałki to
transport do i z krajów bałtyckich, nowych członków Unii Europejskiej. Polska buduje tę
ważną dla Europy drogę za własne pieniądze, wchodząc w konflikt z Komisją Europejską,
która prawdopodobnie nałoży nam karę za niestosowanie się do acquis communitaire. Oto
paradoks, do jakiego doprowadzili nas nasi domorośli politycy.
Brak decyzji w sprawie transportu kolejowego oraz restrukturyzacji i modernizacji
kolei odciął możliwość przewożenia europejskich tirów koleją, które rozjeżdżają drogi
nieprzystosowane do tego typu transportu, a w miastach stanowią stałe źródło kolizji.
Brak elementarnego poszanowania dla planowania przestrzennego doprowadził do
konfliktu z Komisją Europejską. W konsekwencji zmiana trasy drogi jest - jak twierdzi
wykonawca - niemożliwa, bo mamy do wywłaszczenia ok. 30 gospodarstw (wg danych
Ministerstwa Transportu) lub znacznie mniej (jak twierdzą eksperci z organizacji
pozarządowych). W zamian nasi politycy narażają nas wszystkich na karę finansową, której
wymiar (kilkadziesiąt tysięcy euro dziennie) pozwoliłby w ciągu tygodnia wykupić wszystkie te
chałupy wraz z otaczającymi je polami. Oto co pokazuje nam Dolina Rospudy: brak
kompetencji, brak współpracy, arogancję władzy i zapatrzenie w pseudonowoczesność.
Profesor Paul Ehlich, znakomity ekolog amerykański daje nam wszystkim taką
przestrogę: „Przekonanie, że tylko krótkowzroczne cele i natychmiastowe zaspokajanie
potrzeb naszego gatunku powinny być brane pod uwagę w decyzjach moralnych w
użytkowaniu Ziemi, jest letalne. Letalne nie tylko dla innych gatunków lecz również dla
człowieka”.
9
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Dla ekologa (również w randze ministra) ma następującą radę: „Jeżeli zastosujesz się
do moich sugestii będziesz konfrontowany z gwiazdorami tego świata: politykami,
ekonomistami, inżynierami, projektantami itp. proszącymi ciebie abyś był rozsądny,
odpowiedzialny i zdolny do kompromisu. Pamiętaj, znajdziesz się w opozycji do ludzi często
inteligentnych, atrakcyjnych i otwartych (nawet tobie życzliwych), którzy nie chcą niczego
innego jak dalszego powielania modelu życia akceptowanego przecież od setek lat. Pamiętaj
— ci ludzie są obcy twojej krwi, obcy twoim dzieciom i wnukom. Skażeni destrukcją
przekazują swoje poglądy swojemu potomstwu. Są niczym innym jak zagrożeniem tego
świata”.
Droga tranzytowa ważna dla Europy mogłaby być finansowana przez Unię
Europejską jako inwestycja priorytetowa i pokazowa, a jest finansowana przez nas jako
zamierzenie niezgodne ze standardami prawnymi Europy i zamiast wsparcia przyniesie kary.
Polski Klub Ekologiczny skupia światłych obywateli, którzy starają się rozumieć
problemy współczesnego świata i nie są skłonni do pochopnego potępiania przedstawicieli
władzy. Istnieją jednak granice arogancji i niekompetencji, których nie jesteśmy w stanie
zrozumieć i dlatego zdecydowanie i jednoznacznie protestujemy przeciwko decyzji, która
kompromituje Polskę w Europie, jest szkodliwa dla naszego środowiska i spowoduje
niepotrzebne dotkliwe kary finansowe, które poniesiemy my wszyscy, a nie zadufani politycy.
Przyzwolenie na przecięcie Doliny Rospudy drogą tranzytową oznacza przyzwolenie na
dalsze panoszenie się w Polsce arogancji władzy.”
10
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Podsumowanie
Trafne wnioski dotyczące działalności organizacji pozarządowych w zakresie
obszarów Natura 2000 zostały wskazane w artykule J. Cent, H. Kobierskiej, M.
Grodzieńskiej- Jurczak, S. Bell (Człowiek i Środowisko 31 (3-4) 2007 s. 107- 128). Bardzo
istotne wydaje się, że NGOs dysponują bazami danych przyrodniczych z wielu lat, często
nawet w formie opracowań naukowych. Są one bogatym źródłem informacji o danym terenie,
stanowiąc
potencjalnie
materiał
porównawczy
przy
ocenie
efektywności
ochrony
przewidzianej programem. Włączanie się w realizację Natury 2000 nie jest zadaniem ani
obowiązkiem organizacji pozarządowych. Wydaje się jednak, że zaangażowanie ich w
wykonywanie zadań tej nowej formy ochrony przyrody może mieć duże znaczenie dla całości
programu. Cenna wydaje się też, niemal natychmiastowa interwencja organizacji
pozarządowych w sytuacjach, kiedy pojawiają się plany zagrażające w jakiś sposób gatunkom
czy siedliskom objętym programem Zaangażowanie organizacji pozarządowych w program
Natura 2000 uwidacznia się ponadto w ich próbach informowania społeczeństwa, chociażby
poprzez poruszanie tej tematyki na swoich stronach internetowych i w wydawanych przez
siebie czasopismach. Dodatkowo wiele z NGOs prowadzi badania przyrodnicze czy
inwentaryzację terenów położonych na obszarze objętym siecią. Znając lokalne środowiska,
organizacje pozarządowe mają możliwość rozpowszechniania wiedzy na temat Natury 2000,
a przy okazji poznania stosunku i opinii ludzi na ten temat, niejednokrotnie również
włączenia ich w prace na rzecz ochrony, działając przy tym skuteczniej niż administracja
publiczna 11 .
11
J. Cent, H. Kobierska, M. Grodzińska-Jurczak, S. Bell, Rola organizacji pozarządowych (NGO) w realizacji
Programu Natura 200 w Polsce, „Człowiek i Środowisko” 2007, nr 31 (3-4), s. 107-128.
11
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa
Projekt „Partnerski System Zarządzania Zmianą Gospodarczą na Obszarach Natura 2000” nr POKL.08.01.02-20-027/11
Bibliografia
Wybór literatury
Cent J., H. Kobierska, M. Grodzińska-Jurczak, S. Bell, Rola organizacji pozarządowych
(NGO) w realizacji Programu Natura 200 w Polsce, „Człowiek i Środowisko” 2007, nr 31
(3-4).
Ngo dla Natury 2000, 2009, nr 12, tryb dostępu:
www.niewiarowski.pl/kss/natura2000/natura2000-12.pdf
Wenclik M., Sfera publiczna i prywatna – interakcje, [w:] Partnerstwo międzysektorowe.
Możliwości, zasady, realizacja, pod red. M. Perkowskiego, Białystok 2009.
Wykaz stron internetowych
www.kk.jgora.pl/~gronostaj/inzynieria/temat13/temat13.html,
www.kp.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=100
www.otop.org.pl/o-otop/kim-jestesmy/,
www.pozytek.gov.pl/Organizacje,pozarzadowe,376.html,
www.wwfpl.panda.org/o_nas/rezultaty_naszych_dzialan
12
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Budżet Państwa