i liceum ogólnokształcące
Transkrypt
i liceum ogólnokształcące
ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 1 W LESZNIE I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Rok szkolny 2012/2013 PRAWNE ASPEKTY TWORZENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI SZKOŁY 1. Zgodność z artykułami KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. 2. Uwzględnianie KONWENCJI PRAW DZIECKA. 3. Ustawy i rozporządzenia: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17). 4. STATUT SZKOŁY, jej MISJA I WIZJA. I. Cele ogólne programu profilaktyki Zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej wśród młodzieży, a w szczególności zachowaniom problemowym takim jak: - używanie substancji psychoaktywnych (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze), - zachowania agresywne, przemoc, - udział w negatywnych grupach nieformalnych (przestępczość, sekty), - przedwczesna inicjacja seksualna (zagrożenie zakażeniem HIV, HPV), - zaburzenia emocjonalne (stres, depresje), - wagary, ucieczki. Cel nadrzędny będzie realizowany przez cele operacyjne: - dostarczanie elementarnej wiedzy na temat możliwych zagrożeń, - kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji, - wyuczenie praktycznych umiejętności życiowych. Określone cele zostaną osiągnięte przez działania informacyjne, edukacyjne, alternatywne, interwencyjne. W szkole jest stosowana profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa. Profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest do grup niskiego ryzyka. Działaniami obejmuje się szerokie, nie zdiagnozowane populacje. Profilaktyka pierwszorzędowa ma dwa cele – promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grup podwyższonego ryzyka. Celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykowanych (np. poradnictwo rodzinne i indywidualne, socjoterapia). 2 Profilaktykę pierwszo i drugorzędową realizuje cała społeczność szkolna. Realizatorami działań w profilaktyce pierwszorzędowej są przede wszystkim nauczyciele wspierani przez psychologów, pedagogów i innych specjalistów, a terenem działań jest głównie szkoła. W profilaktyce drugorzędowej realizatorami są głównie specjaliści: psychologowie, pedagodzy, socjoterapeuci, trenerzy. II. Współrealizatorzy programu Zadania skierowane do współrealizatorów programu: 1. Nauczyciele: - dokształcanie w zakresie problematyki profilaktycznej (wiedza na temat uwarunkowań zjawisk problemowych, wzbogacanie warsztatu w zakresie form i metod pracy), diagnozowanie problemów, opracowywanie i stosowanie konkretnych działań z uwzględnieniem potrzeb i wieku uczniów (wychowawcy i przedmiotowcy), konstruktywne komunikowanie się z uczniami i rodzicami, stosowanie technik obniżających poziom emocji (np. relaksacyjnych – eliminowanie stresu), tworzenie atmosfery dającej poczucie bezpieczeństwa. 2. Rodzice: - informacje o zagrożeniach i zachowaniach problemowych, promowanie skutecznego wychowania opartego na czytelnym systemie wartości, prawidłowe funkcjonowanie rodziny, umiejętności kontaktów z dziećmi, właściwe reagowanie na symptomy zagrożeń, tworzenie grup wsparcia dla rodziny. 3. Uczniowie: - informacje o zagrożeniach społecznych, kształtowanie postaw prozdrowotnych i właściwych przekonań normatywnych, rozwijanie umiejętności życiowych: samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, współpracy w grupie, pomagania innym, tolerancji, empatii, asertywności, przewidywania konsekwencji swoich zachowań. 3 Realizacja zadań ukierunkowana jest na: 1. Wzmacnianie czynników chroniących przed zachowaniami problemowymi przez: - budowanie pozytywnych więzi ze szkołą i innymi instytucjami poprzez czynne uczestnictwo w ich funkcjonowaniu, - włączanie rodziców do aktywnego udziału w programie profilaktyki, - edukację normatywną (wzmacnianie norm i wartości przeciwnych zachowaniom problemowym). 2. Redukowanie czynników ryzyka zachowań problemowych przez: - wyrównywanie szans (działania korekcyjne przy niepowodzeniach szkolnych), - wskazywanie alternatywnych zajęć i grup rówieśniczych pozytywnej aktywności, - działania interwencyjne (szkoła, dom, specjaliści). III. Działania wspomagające program profilaktyki Współpraca z instytucjami środowiskowymi: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Młodzieżowe Centrum Profilaktyki „Alternatywa”, „Monar”, Oddział Oświaty Zdrowotnej PSSE w Lesznie i szkolna służba zdrowia, Biuro ds. Uzależnień UM Leszna, Policja, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie itp. IV. Działania profilaktyczne w wybranych obszarach zagrożeń 1. Dbałość o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne uczniów w szkole. Cel główny: Utrwalenie umiejętności samokontroli zachowań oraz radzenia sobie z własnymi emocjami. Zadania Profilaktyka pierwszorzędowa zapobieganie zachowaniom agresywnym, przemocowym i wulgaryzacji języka; Sposoby realizacji zapewnienie uczniom bezpieczeństwa poprzez pełnienie dyżurów przez nauczycieli; monitoring wizyjny, obserwacja zachowań uczniów; rozmowy indywidualne; kształtowanie postawy szacunku i tolerancji wobec rówieśników i dorosłych; ankiety; pogadanki; kształtowanie postawy dbałości o wspólne mienie; lekcje wychowawcze; przeciwdziałanie ujemnym spotkania z przedstawicielami propagowanie zasad kulturalnego zachowania zarówno w szkole, jak i poza nią; 4 Odpowiedzialni wszyscy pracownicy szkoły; wpływom środków masowego przekazu (Internetu, mediów); informowanie o formach przemocy (cyberprzemoc, buylling, mobbing) i sposobach przeciwdziałania im; policji, a także specjalistami zajmującymi się bezpieczeństwem; w razie potrzeby kontakt z policją, sądem; natychmiastowe interwencje w przypadku wystąpienia agresji; zapoznanie uczniów z procedurami interwencyjnymi; propagowanie powszechnie uznanych wartości społecznych, takich jak: uczciwość, szacunek, tolerancja, odpowiedzialność za słowa i czyny, prawdomówność, stały kontakt z rodzicami lub opiekunami prawnymi; stały kontakt wychowawcy z nauczycielami, rodzicami i psychologiem; eksponowanie pozytywnych wartości kultury poprzez organizowanie wycieczek do kina, teatru, muzeum; stosowanie na lekcjach przedmiotowych metod aktywizujących, rozwijających u uczniów samodzielne i krytyczne myślenie; udostępnianie informacji na temat instytucji wspierających w walce z sektami; Profilaktyka drugorzędowa interwencje w przypadku zaistnienia sytuacji problemowych: rozmowy indywidualne; wywiad środowiskowy; diagnozowanie przyczyn zachowań agresywnych; pozyskiwanie informacji z różnych źródeł, wymiana informacji; kontakt z przedstawicielami policji, sądu i specjalistami; stały kontakt z rodzicami; kształtowanie wśród uczniów rozpoznawania strategii wpływu i obrony przed manipulacją ze strony sekt i subkultur; przeprowadzenie diagnozy poczucia bezpieczeństwa w szkole wśród uczniów; zapewnienie bezpieczeństwa na imprezach i wycieczkach szkolnych, regulowanych odrębnymi przepisami; informowanie o odpowiedzialności za posiadanie na terenie szkoły cennych przedmiotów, ostrzeganie przed możliwością kradzieży; zapewnienie pomocy ofiarom przemocy; konsekwentne stosowanie procedur wynikających ze Szkolnego Programu Profilaktyki; 5 wszyscy pracownicy szkoły; powiadamianie rodziców lub opiekunów prawnych o zaistniałych problemach; rozwiązywanie problemu we współpracy z odpowiednimi instytucjami i specjalistami; wypracowanie przez dyrekcję, wychowawców, pedagoga/psychologa wspólnych sposobów postępowania, które mają zapobiec ponownemu wystąpieniu zachowań problemowych; stosowanie procedur zawartych w Szkolnym Programie Profilaktyki; ścisła współpraca pracowników szkoły w podejmowaniu działań interwencyjnych w oparciu o wypracowane procedury; informowanie o odpowiednich instytucjach i specjalistach; 2. Przeciwdziałanie uzależnieniom od narkotyków, dopalaczy i alkoholu oraz promowanie zdrowego stylu życia. Cel główny: Uświadomienie zagrożeń i ich skutków. Zadania Profilaktyka pierwszorzędowa diagnozowanie poziomu wiedzy na temat uzależnień wśród uczniów; zapoznanie uczniów z rodzajami uzależnień wstępującymi we współczesnym świecie; dostarczanie wiedzy na temat wpływu uzależnień od alkoholu, narkotyków, tzw. dopalaczy na życie rodzinne i pełnienie ról społecznych; zapoznanie ze skutkami zdrowotnymi wszelkich uzależnień, omówienie sposobów ich zapobiegania; kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z używaniem środków Sposoby realizacji prezentowanie filmów na temat wszelkich uzależnień; ankiety; utworzenie szkolnej biblioteczki dotyczącej rodzajów uzależnienia; redagowanie do gazetek szkolnych artykułów związanych z tą tematyką; dyskusje w klasach na powyższe tematy w ramach godzin wychowawczych; przygotowywanie przez uczniów prezentacji, referatów, plakatów dotyczących zapobiegania uzależnieniom; konkursy plastyczne, przedstawienia na temat 6 Odpowiedzialni pedagog, bibliotekarz, nauczyciele i wychowawcy, opiekunowie gazetek szkolnych, higienistka, zaproszeni goście, dyrekcja uzależniających; uczenie umiejętności obrony przed naciskiem otoczenia – umiejętności odmawiania, asertywności; proponowanie młodzieży alternatywnych form spędzania czasu wolnego; umieszczanie plakatów w gablotach, na tablicach informacyjnych na terenie szkoły; zorganizowanie warsztatów z psychologiem na temat uzależnień i zapobiegania im; spotkania ze specjalistami zajmującymi się profilaktyką uzależnień; warsztaty zawierające elementy treningu asertywności, kształtujące umiejętność skutecznego odmawiania; zapoznanie z procedurami interwencji w przypadku wystąpienia problemu – załącznik 1 SPP; udział młodzieży w kołach zainteresowań, zajęciach pozalekcyjnych, treningach; indywidualne rozmowy wychowawców i nauczycieli z uczniami; indywidualne rozmowy z pedagogiem szkolnym; spotkania z rodzicami uczniów mających problemy; informacje o instytucjach i placówkach, w których uczniowie mogą uzyskać fachową pomoc; informowanie o konsekwencjach, jakie zostaną kształtowanie odpowiedzialności za własne zdrowie; Profilaktyka drugorzędowa zapewnienie opieki uczniom, u których wystąpiły zachowania ryzykowne; szkodliwości substancji psychoaktywnych; interwencja w przypadku rozpoznania symptomów uzależnienia lub ryzyka ich wystąpienia; 7 pedagog, dyrekcja, wychowawcy i nauczyciele; wyciągnięte za używanie substancji psychoaktywnych na terenie szkoły; kontaktowanie się z instytucjami, które mogą udzielić dalszej pomocy; 3. Zapobieganie i eliminowanie zjawiska nadmiernej absencji. Cel główny: Ograniczenie zjawiska absencji wśród uczniów. Zadania Profilaktyka pierwszorzędowa uświadamianie znaczenia systematycznego udziału w zajęciach szkolnych dla osiągania pozytywnych wyników w nauce; konsekwentne rozliczanie uczniów z nieobecności na zajęciach lekcyjnych; tworzenie przyjaznego klimatu w środowisku szkolnym sprzyjającego wszechstronnemu rozwojowi ucznia; organizowanie pomocy uczniom mającym problemy z opanowaniem materiału nauczania; eliminowanie napięć, lęków, przeciwdziałanie stresowi; kształtowanie więzi ze szkołą; Sposoby realizacji zapoznanie uczniów z WSO i konsekwencji opuszczania zajęć zawartych w Statucie; bieżące reagowanie na nieobecność uczniów; profilaktyczne rozmowy z rodzicami na temat skutków wagarowania; wypracowanie z rodzicami form komunikowania się w przypadkach nieobecności dziecka w szkole; zachęcanie rodziców do systematycznego uczestniczenia w zebraniach i konsultacjach z nauczycielami; wyciąganie konsekwencji statutowych, wynikających z nieprzestrzegania zasad; pogadanki na lekcjach wychowawczych, nt. sposobów radzenia sobie ze stresem; spotkania z psychologiem; monitorowanie frekwencji w 8 Odpowiedzialni nauczyciele/ wychowawcy pedagog, dyrekcja; poszczególnych klasach; Profilaktyka drugorzędowa ograniczenie zjawiska absencji wśród uczniów; nagradzanie uczniów za 100% frekwencję; rozmowy indywidualne z uczniem; wstępna diagnoza psychologiczna; spotkania z rodzicami, wychowawcą i psychologiem; kontakty z odpowiednimi instytucjami w tym policją i sądem rodzinnym; przestrzeganie wypracowanych przez dyrekcję, psychologa, wychowawcę i rodziców sposobu postępowania wobec ucznia, u którego wystąpiły zachowania problemowe; ułatwianie kontaktu z instytucjami udzielającymi pomocy specjalistycznej; sporządzanie pisemnych kontraktów, w obecności rodziców, z uczniami, które mają wpłynąć na systematyczne chodzenie do szkoły; nauczyciele/ wychowawcy pedagog, dyrekcja; 4. Zapobieganie wczesnej inicjacji seksualnej. Cel główny: Kształtowanie świadomego i odpowiedzialnego podejścia do problemów współżycia seksualnego. Unikanie zagrożenia zakażeniem HIV, HPV. Zadania Profilaktyka pierwszorzędowa kształtowanie prawidłowego stosunku młodzieży do wartości i norm moralnych i etycznych oraz kultury zachowania w kontaktach z Sposoby realizacji podejmowanie tematu ciąży i macierzyństwa w ramach zajęć wychowawczych i dydaktycznych z poszczególnych przedmiotów; 9 Odpowiedzialni nauczyciele/ wychowawcy, higienistka, zaproszeni rówieśnikami; kształtowanie postawy odpowiedzialności rodzicielskiej; zapoznanie uczniów z naturalnymi metodami planowania rodziny i antykoncepcją; uświadomienie uczniom, że wczesne rodzicielstwo może prowadzić do ograniczenia perspektyw życiowych; spotkanie z lekarzem ginekologiem: „Naturalne metody planowania rodziny a antykoncepcja”; proponowanie udziału w programie „Bądź odpowiedzialny – wychowanie do odpowiedzialności i partnerstwa w rodzinie” z wykorzystaniem symulatorów niemowląt; uświadomienie uczniom zagrożeń zdrowotnych wynikających z wczesnej inicjacji seksualnej; goście opracowanie i realizacja tematyki godzin do dyspozycji wychowawcy klasy dotyczących AIDS oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową, uruchomienie propagandy wizualnej w związku z obchodami Światowego Dnia Walki z AIDS: ulotki, gazetka ścienna „AIDS: wszystko, co powinieneś wiedzieć”, Profilaktyka drugorzędowa konsultacje ze specjalistą dla zapewnienia troskliwej opieki medycznej oraz doinformowania o problemach macierzyństwa; diagnozowanie skali wiedzy uczniów na temat HIV i AIDS; kierowanie do specjalistycznych placówek; indywidualne konsultacje z pedagog, higienistka szkolna pielęgniarką i pedagogiem szkolnym; V. Ewaluacja programu Cel ogólny ewaluacji: Podniesienie efektywności pracy szkoły. Cel szczegółowy: Wprowadzenie zmian do kolejnej edycji programu na podstawie wniosków z ewaluacji. Ocenie zostanie poddany przebieg procesu profilaktycznego. Podstawę dla formułowania ocen realizacji programu profilaktyki szkolnej stanowią narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy: 10 1. 2. 3. 4. 5. 6. ankieta ewaluacyjna, zapisy w dziennikach, roczne sprawozdania z pracy wychowawców klas, sprawozdanie z pracy pedagoga, dane statystyczne, obserwacje. VI. Procedury reagowania w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją Przy realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki mają zastosowanie procedury interwencyjne zawarte w załączniku 1. oraz karta interwencji, której wzór znajduje się w załączniku 2. niniejszego dokumentu. Wprowadza się następujące procedury działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec młodzieży : I. Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania się ucznia wobec innych uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły. II. Procedura postępowania w przypadku przedłużającej się nieobecności ucznia na zajęciach lekcyjnych. III. Procedura postępowania w przypadku uczniowskich wagarów, czy samowolnego opuszczenia szkoły. IV. Procedura postępowania w przypadku gdy uczeń pali papierosy na terenie szkoły. V. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel uzyska informację, że uczeń używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji. VI. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków psychoaktywnych. VII. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel / pracownik szkoły znajduje na terenie szkoły substancję przypominająca wyglądem narkotyk. VIII. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancje przypominającą narkotyk. IX. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia faktu kradzieży przez ucznia. X. Procedura postępowania wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa. XI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego. 11 XII. Strategie postępowania w przypadku próby samobójczej ucznia na terenie szkoły, bądź też każdorazowej sygnalizacji o myślach samobójczych. XIII. Procedura postępowania w przypadku przestępczości seksualnej (w tym zgwałcenia, zmuszania do innych czynności seksualnych, udostępniania treści pornograficznych) na terenie szkoły. XIV. Strategia postępowania w przypadku zgłoszenia przez ucznia lub zauważenia przez nauczyciela przemocy w sieci. XV. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel zauważy zachowania świadczące o stosowaniu mobbingu wobec ucznia w szkole lub zostanie o nich poinformowany. XVI. Procedura postępowania z uczniem szykanowanym. Szkolny Program Profilaktyki wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia go przez Radę Rodziców i Radę Pedagogiczną I LO w Lesznie. 12