Spowalnia tempo inwestycji prywatnych w Turcji

Spowalnia tempo inwestycji
prywatnych w Turcji
2016-04-15 12:56:47
2
Gospodarka Turcji spowalnia od czterech lat. Średnioroczne tempo wzrostu PKB w latach 2012-2015 wyniosło
3,2%, co jest nieporównywalnym wskaźnikiem z 7% średnim wzrostem PKB w poprzedzającym spowolnienie
okresie 2003-2011.
Wydatki gospodarstw domowych i inwestycje stanowią dwa filary wzrostu gospodarczego. W Turcji, konsumpcja
jest obecnie najważniejszym czynnikiem wzrostu PKB. W latach 2003 - 2011, ważniejszym motorem wzrostu
gospodarczego w Turcji były inwestycje krajowe i zagraniczne. W tamtych latach, ogromny napływ kapitału
zagranicznego w postaci BIZ, inwestycje giełdowe oraz kredyty zagraniczne zwiększyły popyt krajowy, a wzrost
gospodarczy w Turcji wynosił średniorocznie 7%.
Wydatki inwestycyjne przyczyniały się 3 punktów procentowych w 7%-owym wzroście PKB. Oznacza to, że
inwestycje odpowiadały za 43% wzrostu PKB.
Podczas globalnego kryzysu gospodarczego w latach 2008-2009, turecka gospodarka skurczyła się, a kraj zaczął
odnotowywać odpływ kapitału zagranicznego. Słabła wartość liry i wzrost stóp procentowych schłodziły
inwestycje.
Od końca 2009 roku inwestorzy zagraniczni zaczęli powracać na giełdę turecką, gdyż obniżono stopy
procentowe. Umożliwiło to zwiększenie popytu krajowego i boom inwestycyjny. Udział inwestycji w 9%-owym
wzroście PKB wyniósł aż 60% w latach 2010 i 2011.
W czasie jednak zaczął szybko rosnąć deficyt na rachunku obrotów bieżących. W 2011 udział deficytu na
rachunku bieżących w PKB wyniósł 10%. W 2012 r. gospodarka turecka odnotowała zaledwie 2% wzrost PKB.
W latach 2012 i 2015 wzrost gospodarzy wynosił średniorocznie 3,5% i drastycznie spadła wartość inwestycji,
zwłaszcza w sektorze prywatnym. Udział inwestycji we wzroście PKB wynosił około 20%, a tylko 4,5% tych
inwestycji realizował sektor publiczny.
3
Inwestycje w podziale na sektory
Inwestycje w sektorze produkcyjnym zajmują najwyższe miejsce w rankingu, chociaż ich udział stopniowo maleje
w ostatnich latach. Następnie transport, komunikacja i sektor budownictwa mieszkaniowego, którego stanowią
dwie trzecie wszystkich inwestycji.
W wyniku szeroko zakrojonego programu prywatyzacji, w ciągu ostatnich kilku lat udział państwa w inwestycjach
w sektorze wytwórczym skurczył się dramatycznie. Obecnie 95% inwestycji dokonywanych jest przez sektor
prywatny.
Udział inwestycji państwowych w sektorze transportu i komunikacji jest znacznie wyższy niż w innych sektorach.
Wynosi on aż 41%.
Inwestycje mieszkaniowe stanowią około 20% udziału w całkowitej wartości inwestycji. 99% inwestycji
mieszkaniowych realizowanych jest przez sektor prywatny. Sektor prywatny realizuje również lwią część
inwestycji turystycznych, które stanowią około 6% ogółu inwestycji.
Sektor opieki zdrowotnej i edukacji kiedyś był zdominowany przez sektor publiczny w Turcji. Sektor prywatny
stopniowo jednak zaczął zwiększać swój udział w inwestycjach w zakresie zdrowia i edukacji i obecnie realizuje
prawie połowę z nich. Oba sektory razem mają w sumie 10,5% udział w ogóle inwestycji w 2015 r.
Inwestycje w sektorze energetycznym stanowią 4% ogółu inwestycji. Udział sektora publicznego w inwestycjach
w energetyce stopniowo spada. Obecnie wynosi 31%
ogółu inwestycji.
Spowolnienie w inwestycjach
Państwo nadal dokonuje inwestycji głównie w infrastrukturę, energię i nawadnianie, zachowując swój 20procentowy udział w całkowitej wartości inwestycji ogółem. Sektor prywatny jednak najwyraźniej ostudził swoje
aspiracje w realizacji inwestycji w sektorze produkcyjnym. Udział sektora prywatnego w inwestycjach
produkcyjnych wynosił 40% w 2008 r., zaś w 2015 r. 35%.
Zarówno lokalne i zagraniczne przedsiębiorstwa podejmują decyzje inwestycyjne poprzez dokonanie przeglądu
warunków gospodarczych i obliczania ryzyka geopolitycznego. Wzrost wartości dolara spowodował wzrost stóp
procentowych i kurczenie się konsumpcji krajowej, która jest głównym składnikiem wzrostu gospodarczego. To
był główny powód, dla którego sektor prywatny zmniejszył swoje inwestycje w sektorze produkcyjnym.
Oprócz wrażliwości gospodarki tureckiej na zamiany na rynku globalnym, intensywny cykl wyborów
parlamentarnych w Turcji w 2014 i 2015 roku był również przyczyną ostrożnego zachowania inwestorów.
Eskalacja napięcia na Bliskim Wschodzie, narastające konflikty Turcji z niektórymi sąsiadami także powstrzymują
lokalne i zagraniczne decyzje inwestycyjne.
4