Komunikacja w rodzinie, czyli jak rozmawiać z dzieckiem

Komunikacja w rodzinie, czyli jak rozmawiać z dzieckiem
Dobra komunikacja z dzieckiem to częsty problem, z jakim borykają się rodzice. Z jednej
strony – teoretycznie, wydaje się to być prostą sprawą. Przecież ciągle z kimś rozmawiamy.
Tymczasem jeśli chodzi o nasze dzieci – wszystko się komplikuje. Niejeden rodzic zadaje
sobie pytanie: jak lub co zrobić, żeby dziecko słuchało tego, co się do niego mówi, a nie
odpowiadało ciągle „zaraz, zaraz” albo udawało, że w ogóle nie słyszy.
O czym rodzice muszą wiedzieć?
Aby móc dogadać się z dzieckiem i wychować go na szczęśliwego człowieka, my dorośli
musimy pamiętać o kilku ważnych zasadach i musimy posiadać coś takiego, co się
nazywa umiejętnością komunikowania się.
Żeby nauczyć dziecko dobrej komunikacji ważne jest abyśmy znali jej zasady i przekazywali je
naszym pociechom podczas wspólnego, codziennego życia. Dzięki temu, gdy nasz maluch
stanie się już nastolatkiem, zakorzeniona w nim komunikowania się być może pozwoli nam
uniknąć niepowodzeń wychowawczych związanych z wiekiem dojrzewania.
Czyli wszystko zaczyna się od nas – rodziców, dorosłych.
Oczywiście, tak jak to bywa w większości przypadków, aby móc nauczyć skutecznej
komunikacji swoje dzieci, to najpierw rodzice powinni umieć porozumiewać się ze sobą:
bez krzyków, bez zrzędzenia, bez oceniania, bez krytykowania itp.
Na czym zatem polega skuteczne porozumiewanie się?
Na słuchaniu i mówieniu. Pamiętać należy, że dzieci uczą się tego, co słyszą w domu i chłoną
jak gąbki każde nasze słowa, naśladują język ciała i nasze zachowania. Nie jest łatwą sprawą
nauczyć się takiej komunikacji, która mogłaby się odbywać w duchu szacunku i zrozumienia –
zarówno dla własnej osoby jak i dla osoby dziecka. Dziecku, tak jak każdemu z nas potrzebne
jest poczucie, że jest rozumiane i wysłuchane przez drugą osobę.
Rodzice często nie traktują dziecka jako drugiego pełnoprawnego człowieka. Nie ma więc
pełnego szacunku w stosunkach między rodzicami a dziećmi.
I tego właśnie trzeba się nauczyć. Szacunek wyraża się także przez to, że jesteśmy świadomi
faktu, że komunikujemy się z dzieckiem, że ono potrzebuje takiej samej uwagi jak drugi
dorosły. Prosty przykład; gdy dorośli rozmawiają ze sobą patrzą sobie w oczy.
Nie oglądają w tym samym czasie telewizji, tylko skupiają uwagę na rozmówcy. A gdy chodzi
o dziecko – często ignorujemy jego uwagi, słowa, jednocześnie robiąc coś innego.
Gdybyśmy tak się zachowywali wobec innego dorosłego, potraktowałby to jako brak
szacunku.
Dokładnie tak. Pamiętajmy, że dziecko też wymaga uwagi – to co robi, mówi, powinno być
dla nas ważne, bo sami chcemy by nasze komunikaty były wysłuchiwane. Kiedy rozmawiamy
z dzieckiem (albo ono z nami), wyłączmy telewizor, radio, odłóżmy gazetę, nie rozmawiajmy
przez telefon. Dajmy także dziecku możliwość wypowiedzenia się do końca. Nie przerywajmy
mu. Warto patrzeć dziecku w oczy i przykucnąć, jeśli jest małe, by znaleźć się z nim na
jednym poziomie.
Gdy jesteśmy zdenerwowani, wtedy rozmowa nie ma sensu. Lepiej wtedy wyjść na chwilę,
ochłonąć i wrócić do rozmowy. Najlepiej jednak zawsze starać się zachować spokój.
Nie krzyczmy na dziecko, traktujmy je z szacunkiem. Jako dorośli mamy tę przewagę
nad dzieckiem, że możemy kontrolować swoje emocje, panować nad nimi.
O czym jeszcze należy pamiętać w codziennej komunikacji z dzieckiem?
Jest to banalne, ale niezwykle ważne. Mówmy dziecku codziennie, albo dawajmy mu
do zrozumienia, że go kochamy. Uczmy dziecko, jak wyrażać emocje i pozwólmy mu to
robić. Dzięki temu, gdy się na przykład zdenerwuje czy zezłości, to nam o tym powie,
a nie będzie dusiło w sobie czy tez manifestowało swojego niezadowolenia poprzez krzyk ,
bicie. Jak często, gdy mówimy dziecku np. „nie skacz po kanapie” – ono dalej skacze?
Tak na prawdę dziecko nie słyszy słowa „nie”. Mówmy mu wiec co ma zrobić, a nie to czego
nie ma robić. Czyli zamiast ciągle powtarzać „ nie skacz po kanapie” powiedzmy: „kanapa
służy do siedzenia”.
Czyli dobra, mądra komunikacja z dzieckiem to ta oparta na szacunku, miłości. Polega nie
tylko na mówieniu do dziecka, ale także na chęci wysłuchania go.
Dbajmy więc o to, aby nasze dzieci umiały posługiwać się językiem pełnym empatii
i zrozumienia. Pamiętajmy również, że to co mówimy do dziecka samo w sobie nie czyni
jeszcze na nim wrażenia. We wnętrzu dziecka znajduje się natomiast odzwierciedlenie tego,
jacy my sami jesteśmy i to co czynimy! Bardzo ważna jest konsekwencja, która przychodzi
rodzicom z największym trudem – jest jednak bardzo ważną rzeczą w komunikacji.
Nie rzucaj słów na wiatr, jeżeli coś obiecałeś zawsze dotrzymuj słowa. Dzieci musza wiedzieć,
że mogą rodzicowi zaufać i zawsze na niego liczyć.
Zatem, żeby dziecko czuło, że rodzic go słucha, a rozmowa z nim zakończyła się
powodzeniem spróbujmy stosować poniższe zasady:
- Mów do dziecka patrząc mu w oczy
- Przykucnij do poziomu dziecka – skieruj twarz w jego stronę
- Słuchaj uważnie tego, co ma do powiedzenia – odłóż gazetę, przycisz radio
- Mów o swoich odczuciach, a nie oskarżaj dziecka – używaj komunikatu „ja”, a nie „ty”
- Upewnij się czy zrozumiałeś, co powiedziało dziecko, poprzez korzystanie z parafrazy
– czyli powtarzaj własnymi słowami, to co oznajmiła Ci pociecha
- Daj się wypowiedzieć dziecku do końca – nie przerywaj w pół zdania
- Podczas rozmowy postaraj się zachować spokój – chociaż nie jest to zawsze łatwe
jednak bądź opanowany
- Używaj łagodnego tonu – język wpływa na humor i uczucia
- Wytłumacz dziecku, co zamierzasz zrobić, zapoznaj je ze sposobami, które chcesz
zastosować w tej sytuacji
- Unikaj niefortunnych wyrażeń (wulgaryzmów)
- Wystrzegaj się przekazu niejasnego lub z podwójnym sensem
- Unikaj poniżania, ataków osobistych, raniących słów, przykrych wyrażeń
- Udziel rzetelnej informacji
Prawidłowo przeprowadzona rozmowa wyrabia u dziecka poczucie odpowiedzialności.
Zwraca uwagę dziecka na samego siebie, zachęca i pobudza do wysiłku, pomaga dążyć do
celu. Buduje zaufanie dziecka do dorosłego, podnosi poczucie jego wartości i akceptację.
Opracowała: Małgorzata Świder
www.szkolnastrona.pl