Oko Świata
Transkrypt
Oko Świata
Oko podróże inwestycyjne Investment trips Udając się do Turcji, często odwiedza się najbardziej znane regiony. Warto jednak uwzględnić w swoich wojażach miasto, które przez ludność lokalną zwane jest sercem Turcji, czyli Stambuł. / When in Turkey, people visit the most well-known regions. But it is also worth including Istanbul in your itinerary – the city that most Turks consider to be the heart of the country. świata Eye of the World Tekst/by: Stambuł, czy kiedyś Bizancjum, Nowy Rzym albo Konstantynopol, to wyjątkowe miasto leżące na styku dwóch kontynentów, a umowną granicą dzielącą je na część europejską i azjatycką jest cieśnina Bosfor. To „oko świata” było niegdyś stolicą dwóch wielkich imperiów i centrum cywilizacji chrześcijaństwa wschodniego i islamu. Dziś to miasto jest ważne również z ekonomicznego punktu widzenia, bowiem generuje ok. 40 proc. PKB Turcji. W Stambule doskonale widoczne są charakterystyczne cechy tureckiej gospodarki, czyli orientacja na konsumpcję wewnętrzną oraz czerpanie korzyści z młodej i licznej populacji. W mieście tym mieszka ponad 13,5 mln osób, czyli ok. 18 proc. ogólnej liczby ludności Turcji, która sięga blisko 75 mln. Czyni to z Turcji 17. najludniejszy kraj świata. Dodatkowo mediana wieku jest mniejsza niż 30, a 24 mln osób z całej populacji to siła robocza (czwarta największa w Europie). To powoduje, że młoda oraz liczna populacja to jedna z największych zalet Turcji. Charakterystyczną cechą tureckiego społeczeństwa jest skłonność do wydatków – stopa oszczędności sięga tylko 13 proc. PKB, a na przykład u oszczędnych Niemców wynosi blisko 22 proc. O rosnącej konsumpcji świadczą np. dane odnoszące się do użytkowników Udając się do Turcji często odwiedza się najbardziej znane regiony, takie jak wybrzeże Morza Egejskiego czy Turecką Riwierę. Warto jednak w swoich wojażach uwzględnić miasto, które przez ludność lokalną zwane jest sercem Turcji, czyli Stambuł. / When in Turkey, people visit the most well-known regions, such as the Aegean Coastline or the Turkish Riviera. But it is also worth including Istanbul on your itinerary – the city that most Turks consider to be the heart of the country. Aleksander Jawień* Widok na meczet Yeni z mostu Galata. View of the Yeni Mosque from the Galata bridge. 34 © Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum aTekst/by: Aleksander Jawień* Istanbul, previously known as Byzantium, New Rome and Constantinople, is an exceptional city sprawling across two continents, with the conventional border marked by the Bosphorus river, which splits the city into European and Asian parts. The “eye of the world” was once the capital of two great empires and the centre of Eastern Christianity and Islam. The city is also significant from an economic standpoint, generating approximately 40% of Turkey’s GDP. Istanbul also well exemplifies distinctive features of the Turkish economy, with its fondness for internal consumption driven by a largely younger population. The city is inhabited by over 13.5 million people, who make up about 18% of Turkey’s overall population of 75 million, which makes it the 17th most populous country in the world. In addition, the average age in Turkey is less than 30, with 24 million of the total population constituting the country’s workforce, making them undoubtedly one of its best assets. Modern Turkish society is inclined toward spending – its internal savings rate amounts to only 13% of its GDP, as compared to the German rate of 22%. Growing consumption is exemplified by, among other things, recent data on Internet and GSM mobile 35 podróże inwestycyjne Investment trips Na przekąskę kanapki ze świeżo złowioną rybą. Sandwiches with freshly caught fish are a popular snack. Kawa po turecku uchodzi za najlepszą na świecie. Turkish coffee is said to be the best in the world. ? czy wiesz, że... Did you know... 36 network users. In 2002 the figures were 4 million and 23 million respectively, but in 2010 the figures went up to 35 million and 62 million respectively. Shopping is frequently paid for with credit cards, which should not come as a surprise given that the Turkish core interest rate is 5.75% – and it continues to remain low, despite inflation of 8.28% in May. Increased consumption can be observed on a macro scale as well. Turkey is continuously reporting a considerable current Turcja w liczbach / Turkey in figures – Wzrost PKB 8,5% r/r (2011) / GDP growth8.5% y/ y 2011 – Podstawowa stopa procentowa 5,75% (2012) / Main interest rate 5.75% 2012 – Inflacja (CPI) 10,45% (2011) / Inflation (CPI) 10.45% 2011 – Stopa bezrobocia 9,8% (2011) / Unemployment rate 9.8% 2011 – Liczba spółek giełdowych ok. 63 (2012) / Number of listed companies approx. 63 2012 – Waluta turecka lira; 1 TRY = 1,90 PLN (2012) / Currency Turkish lira (1TRY = 0.45 EUR) 2012 – Populacja 79,7 mln (2012) / Population 79.7 m 2012 – Wartość rezerw (ze złotem) 96,05 mld dol. (2011) / Reserve value (inc. gold) USD 96.05 bln USD 2011 – Mediana wieku 28,5 (2011) / Median age 28.5 2011 – PKB na mieszkańca (PPP) / GDP per capita (PPP) Turcja – 14 600 USD / Turkey – USD 14,600 Polska – 20 100 USD / Poland – USD 20,100 © AGE/EAST NEWS, AY TUNC AKAD / PANOS / EK PICTURES, na poprzednich stronach/previous pages: sime/free Gospodarka Tunezji jest bardzo zależna od wpływów z turystyki. Tunisian economy is highly dependent on tourism receipts. internetu i sieci GSM – w roku 2002 były to odpowiednio 4 i 23 mln osób. W 2010 r. (8 lat później) liczby te wzrosły do 35 i 62 mln. Zakupy często realizowane są na kredyt, co nie powinno dziwić, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że główna stopa procentowa w Turcji wynosi 5,75 proc. (ciągle pozostaje niska pomimo wzrostu inflacji w maju o 8,28 proc. r/r). Wzmożoną konsumpcję widać również w skali makro – Turcja konsekwentnie notuje bardzo duży deficyt na rachunku obrotów bieżących, czyli import znacznie przewyższa eksport. Skala tego zjawiska jest bardzo duża, w ubiegłym roku deficyt ten sięgnął ponad 10 proc. PKB, a nominalnie aż 77 mld dol. (drugi na świecie po amerykańskim). Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak surowców energetycznych. Kupno energii odpowiada za blisko dwie trzecie deficytu, bowiem 90 proc. zapotrzebowania energetycznego jest zaspokajane z importu. Gdyby wyłączyć tę pozycję z rachunku, to deficyt praktycznie spadłby do zera. Mimo że eksport nie jest kołem zamachowym gospodarki (odpowiada za mniej niż 20 proc. PKB, gdy w tym samym czasie konsumpcja prywatna jest odpowiedzialna za blisko 54 proc. produktu krajowego), Turcja jest wiodącym w Europie producentem telewizorów, nawozów i tekstyliów oraz drugim największym wytwórcą sprzętu AGD (jedną z najbardziej znanych tureckich marek jest należącą do Koç Holding firma Beko). Ponadto jest największym w Europie dostarczycielem cementu i trzecim na świecie eksporterem telewizorów. Kraj ten stanowi również swoistą bazę produkcyjną dla największych firm działających w sektorze automotive, bowiem rocznie Turcja jest w stanie wyprodukować ponad 1,1 mln samochodów (z czego tylko 54 proc. jest eksportoaccount deficit, as imports exceed exports to a greater extent. wanych, reszta znajduje nabywców w kraju). This is a serious problem for the country, which reported a deficit Kolejną cechą tureckiej gospodarki jest czerpanie dużych wpłyamounting to over 10% of its GDP, or 777 billion USD last year wów z turystyki i położenia geograficznego. Turcja zapewnia tu(placing it second after the US). The main reason for the Turkish rystom nie tylko możliwość biernego wypoczynku, ale przyciąga deficit is a lack of energy resources. Their energy purchases również licznymi zabytkami. Tylko w samym Stambule znajduje account for nearly 2/3 of the deficit, with 90% of energy demand się słynny kościół Mądrości Bożej (wybudowany w VI w., czwarty satisfied by imports. If this item were deleted from the balance, co do wielkości kościół z tak wielką zathe deficit would drop to nearly zero. mkniętą przestrzenią), otoczony sześcioma On top of that, exports are far from being the minaretami Błękitny Meczet (w czasie kieflywheel of the economy, corresponding to dy powstawał, jedyny meczet otoczony less than 20% of the GDP, where private sześcioma minaretami znajdował się consumption accounts for nearly 54%. Turkey w Mekce) i Wielki Bazar, czyli rozciągnięty is the leading European manufacturer of na 61 ulicach zespół 3 tys. sklepów, który television sets, fertilisers and textiles, and the Turcja to największy w Europie producent daje zatrudnienie ok. 25 tys. osób. second largest producer of home appliances telewizorów? W skali świata ten kraj zajmuje Dodatkowo kraj ten leży na styku ważnych (one of the best-known Turkish brands is trzecie miejsce w ich eksporcie. / Turkey is the largest producer of televisions in Europe, and ranks rynków energetycznych (graniczy z IraBEKO, which is part of Koc Holdings). third in the world among all television set exporters. nem, Irakiem, Azerbejdżanem, ma dostęp Moreover, Turkey is the largest European do Morza Śródziemnego i Czarnego). Kosupplier of cement and the third largest rzystne położenie, w połączeniu ze stabilexporter of television sets. The country serves nością polityczną i ogromnym rynkiem wewnętrznym, sprawia, as a production base for many automotive giants and is capable że międzynarodowe korporacje wykorzystują Turcję jako ważny of producing over 1.1 million cars annually, of which only 54% are port przesyłowy. exported. Na sam koniec warto zauważyć, że ostatnio agencja ratingowa Two healthy features of the Turkish economy are the high Moody’s podniosła rating Turcji do poziomu Ba1 (jeden poziom proceeds generated from tourism, and the country’s geographic poniżej inwestycyjnego). Argumentacja stojąca za tą decyzją to location. Turkey offers tourists an excellent environment for rest znacząca poprawa finansów publicznych (dług publiczny do PKB and relaxation, populated with a host of monuments and to ok. 39 proc., czyli podobnie jak w Szwecji, Rosji czy Czechach) interesting sites. Istanbul is the home of the legendary Hagia i podejmowanie działań zmierzających do obniżenia deficytu na Sophia mosque (erected in the 6th century, its the fourth largest church with such a large enclosed space), the Blue Mosque, rachunku obrotów bieżących (oczekuje się, że w tym roku sięgnie surrounded by its six distinctive minarets (at the time it was on 8 proc. PKB). Dodatkowo według przewidywań Międzynarodoconstructed, it was the only six-minaret mosque in Mecca), and wego Funduszu Walutowego wzrost PKB w 2012 r. ma wynieść REKLAMA 37 podróże inwestycyjne Investment trips the Grand Bazaar, a street market of 3,000 shops sprawling across 61 streets which gives jobs to 25,000 people. Furthermore, the country is located at the junction of several important energy markets (bordering with Iran, Iraq and Azerbaijan, and having access to the Mediterranean and the Black Sea). This favourable location, together with the country’s political stability and enormous internal market, make Turkey a significant transit point for many international corporations. Recently, Moody’s raised Turkey’s rating to Ba1 (one level below investment level). The argument behind the raise was their significant improvement in public finance (public debt relative to GDP is approx. 39%, which Turcja ma wszelkie predyspozycje, by umocnić się na pozycji najważniejszego gospodarczo punktu w regionie. Turkey is well predisposed to strengthening its position as the most important player in the region. Słynny meczet Hagia Sophia w Stambule. Famous Hagia Sophia Mosque in Istanbul. 2,3 proc., a nasi partnerzy, z którymi spotkaliśmy się w Stambule, szacują wzrost PKB na 3–3,5 proc. Przekonamy się później, czy oczekiwania te zostaną spełnione. Trwający kryzys w strefie euro może mieć negatywny wpływ na turecką gospodarkę. Jednakże kraj ten ma wszelkie predyspozycje, by umocnić się na pozycji najważniejszego punktu w regionie. Dodatkowo jego położenie może pozwolić mu na spełnienie funkcji swoistego łącznika pomiędzy Europą a rozwijającymi się państwami leżącymi na Bliskim Wschodzie, co powinno dodatkowo korzystnie przełożyć się na rozwój tureckiej gospodarki. ☐ is similar to Sweden, Russia or the Czech Republic’s), and the undertaking of actions aimed at decreasing the current account deficit, which is expected to reach 8% GDP this year. In addition, according to forecasts by the International Monetary Fund, the GDP might reach 2.3%, and our partners in Istanbul even estimate an increase of 3.5%. We will see later in the year whether they were right. Even if the ongoing crisis in the Euro zone negatively affects the Turkish economy, the country is well predisposed to strengthening its position as the most important player in the region. Its location helps it operate as a go-between between Europe and the developing countries in the Middle East, which should translate into further development of the Turkish economy. ☐ – autor jest prezesem Investment Fund Managers SA, www.ifmpl.com, firmy inwestycyjnej zarządzającej majątkiem osób prywatnych przy założeniu globalnego podejścia. Powyższy materiał powstał w wyniku podróży inwestycyjnej do centrum inwestycyjnego w Stambule w Turcji w lipcu br. Jeśli chcesz śledzić kolejne podróże inwestycyjne IFM, zeskanuj smartfonem kod CR. / The author is the president of Investment Fund Managers SA (www.ifmpl.com), an investment company managing the assets of private investors with a global approach. The above article was written after a visit to the investment centre in Dubai in the United Arab Emirates. If you would like to read about other investment trips of the IFM scan the CR code on the right with your smartphone. 38 © PETER RIGAUD/LAIF/EK PICTURES. *Aleksander Jawień