FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2006; 4(6); Vol. 22, 215-220
1
ZMIANY W POTENCJALE
ANTYOKSYDACYJNYM ORGANIZMU
TENISISTÓW ZIEMNYCH PO WYKONANIU
TESTU WINGATE’A
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
ANTIOXIDANT POTENTIAL CHANGES IN TENNIS
SPORTSMEN ORGANISMS AFTER WINGATE TEST
ibu
-d
istr
S³owa kluczowe: tenis, potencja³ antyoksydacyjny, wolne rodniki, hipoksja, allantoina
Key words: tennis, antioxidant potency, free radicals, hypoxy, allantoin
nly
Summary
2480
2
4
24
op
Word count:
Tables:
Figures:
References:
y is
-
for
pe
rs
on
al
us
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
eo
Background. Intensive physical activity may lead to free radicals formation. The
aim of these study was to assess the influence of anaerobic activity on antioxidant potential of organisms of tennis sportsmen.
Material and methods. Nine professional tennis men, in the age of 19,4±1,7
years tested on bicycle ergometer during 30 seconds (Wingate test). Correct load estimated on body mass was calculated for each person. Before the test and 20 minutes after it was finished vein's blood was taken. Spectrophotometrical methods were
used to determine the total antioxidant status of blood plasma (FRAP) and total polyphenolic as well as allantoin concentration by HPLC method as marker of free radicals reactivity.
Results. We found a statistic significant decrease of total serum antioxidant status (**p<0.01), from 950±119 µmol/l before the test compare to 670 ± 68 µmol/l 20 minutes after the test was finished. The concentration of total polyphenols and allantoin concentration measured before and 20 minutes after the Wingaste test did not
show significant differences, 7,0±4,1 mg/l to 7,2±3,5 mg/l and 9,40±1,46 µmol/l to
9,02±2,31 µmol/l, respectively.
Conclusions. Considerable, statistic significant changes of total antioxidant status in organisms of tennis sportsmen during the Wingate test show that intensive anaerobic exercise leads to decreasing of compounds responsible in an organism for defense of free radical reactivity. No significant changes of serum total polyphenols and
concentration of allantoin show that 30-second anaerobic exercise may be to short time to create a significant increase of free radicals and to modify a concentration of
markers responsible of this process.
Th
is c
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Tomasz Podgórski
Zak³ad Biochemii AWF Poznañ
61-871 Poznañ, ul. Królowej Jadwigi 27/39, tel./fax: (0-61) 835-51-81, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
25.10.2005 r.
10.02.2006 r.
-
Zak³ad Biochemii, AWF, Poznañ
Zak³ad Fizjologii, AWF, Poznañ
tio
np
roh
ibit
2
ed
.
Tomasz Podgórski1(A,B,C,D,E,F),
Katarzyna Kowalczyk2(A,B,C,D,E,F)
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
-
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
215
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tenis ziemny jest dyscyplin¹ sportu, w której, obok
dobrze wykszta³conej wydolnoœci tlenowej, zawodnik
powinien charakteryzowaæ siê zdolnoœci¹ powtarzalnego osi¹gniêcia wysokiej mocy beztlenowej, co jest
szczególnie przydatne podczas d³ugotrwa³ych wysi³ków. Ta zdolnoœæ organizmu, wykszta³cona w ramach
wszechstronnego przygotowania zawodnika, wydaje
siê istotnym czynnikiem prowadz¹cym do osi¹gania
sukcesów na kortach.
Test Wingate’a jest testem trwaj¹cym 30 sekund
i okreœla m.in. moc maksymaln¹ uzyskan¹ przez zawodnika oraz tempo spadku tej mocy. W warunkach
spoczynkowych oraz podczas wysi³ków o niskiej
i œredniej intensywnoœci procesy zaopatruj¹ce organizm w energiê równowa¿one s¹ z tempem jej wydatkowania. Jednak podczas tak krótkiego i intensywnego wysi³ku, jakim jest test Wingate’a, dochodzi do zaburzenia tej równowagi. W organizmie obserwuje siê
wówczas kumulacjê cz¹steczek ADP, co prowadzi do
aktywacji enzymu kinazy adenylanowej. Powstaj¹cy
for
pe
rs
on
al
us
is c
op
y is
-
Th
Ryc. 1. Rozk³ad nukleotydów adeninowych
Fig. 1. Pathway of adenine nucleotide
-
w wyniku tej reakcji AMP ulega deaminacji do inozynomonofosforanu (IMP) pod wp³ywem enzymu deaminazy AMP [1]. Powsta³y IMP rozk³adany jest nastêpnie do hipoksantyny (HX), która jest uwalniana
z miêœni i transportowana z krwi¹ do w¹troby. Tam
zamieniana jest, przy udziale enzymu dehydrogenazy
ksantynowej, w ksantynê (X) i kwas moczowy (UA).
Reakcja ta w warunkach hipoksji, a taka ma miejsce
podczas wysi³ków o wysokiej intensywnoœci, katalizowana jest w formê oksydazow¹ enzymu, w której akceptorem elektronów jest tlen [1,2]. Ta przemiana powoduje powstanie w organizmie du¿ej iloœci wolnych
rodników i spadek potencja³u antyoksydacyjnego organizmu. Schemat przemian przedstawiono na Ryc. 1.
Reaktywne formy tlenu (RFT) wp³ywaj¹ destrukcyjnie na szereg istotnych moleku³ organizmów ¿ywych, szczególnie na DNA [3], lipidy b³onowe oraz lipidy osocza krwi, m.in. LDL [4]. Ponadto anionorodnik ponadtlenkowy (O2·) reaguje z NO, w wyniku czego powstaje inny wolny rodnik ONOO·, powoduj¹cy
wzrost aktywnoœci enzymu oksydazy ksantynowej
i spadek aktywnoœci dehydrogenazy mleczanowej [5].
Wstêp
-
-
-
Podgórski T. i wsp., Anaerobowy wysi³ek a potencja³ antyoksydacyjny organizmu tenisistów ziemnych
216
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
eo
Wyniki
al
us
Œrednie wartoœci uzyskane przez wybran¹ grupê
tenisistów podczas 30-sekundowego testu Wingate’a
zamieszczono w Tabeli 2. Osi¹gniête przez zawodni-
for
pe
rs
on
Tab. 1. Dane antropometryczne grupy badanej (n=9). SD – odchylenie standardowe
Tab. 1. Anthropomethrics data of tested group (n=9). SD – standard deviation
Th
is c
op
y is
Tab. 2. Œrednie wartoœci wyników testu Wingate’a w grupie tenisistów. SD – odchylenie standardowe
Tab. 2. Mean values of results Wingate test in tennis sportsmen group. SD – standard deviation
-
nly
Materia³ i metody
Do badañ w³¹czono dziewiêciu mê¿czyzn (19,4±1,7
lat), którzy uprawiali zawodowo tenis ziemny. Wybrane
dane antropometryczne przedstawiono w Tabeli 1.
Zawodnicy poddani zostali 30-sekundowej jeŸdzie
na cyklometrze rowerowym (test Wingate’a), która
mia³a na celu okreœlenie ich zdolnoœci anaerobowych.
Uczestnicy testu podlegali sta³emu obci¹¿eniu wyliczonemu z iloczynu ich masy i wspó³czynnika wielkoœci 0,075, zalecanego przez Instytut Wingate’a w Izraelu jako w³aœciwy dla zawodników czynnie uprawiaj¹cych aktywnoœæ fizyczn¹ [9].
W celu oznaczenia wybranych wyk³adników biochemicznych, zawodnikom pobierano krew ¿yln¹ przed testem oraz 20 minut po jego zakoñczeniu. Jako antykoagulant stosowano K2EDTA. Po odwirowaniu krwi (10 minut, 4000 rpm), zebrane osocze przechowywano w temperaturze -80°C do czasu przeprowadzenia analiz.
W zebranym materiale oznaczono ca³kowity potencja³ antyoksydacyjny.
W pracy wykorzystano metodê FRAP (Ferric Reducing Ability of Plasma), opracowan¹ przez Benzie,
[10]. Polega ona na redukcji kompleksu Fe3+-TPTZ
do niebieskiego kompleksu Fe2+-TPTZ. Natê¿enie
barwy powsta³ego roztworu jest w tym przypadku
wprost proporcjonalne do mocy antyoksydacyjnej
osocza. Absorbancjê powsta³ego roztworu zmierzono
na spektrofotometrze Marcel Media plus (Marcel Sp.
z o.o.), przy λ=593 nm. Ca³kowity potencja³ antyoksydacyjny osocza (FRAP) wyra¿ono w µmol/L osocza.
Oznaczono równie¿ stê¿enie zwi¹zków fenolowych we krwi przy pomocy metody opracowanej przez
Singleton [11]. W metodzie tej wykorzystuje siê zdolnoœæ utleniania grup fenolowych przez odczynnik Folin-Ciocalteau. Powsta³e zwi¹zki ulegaj¹ przekszta³ceniu w niebieski kompleks. Barwê roztworu mierzono przy wykorzystaniu spektrofotometru Marcel Media plus, przy λ=765 nm. Krzyw¹ standardow¹ utworzono z roztworów standardowych kwasu gallusowego. Stê¿enie fenoli ca³kowitych wyra¿ono jako ekwiwalent kwasu gallusowego w mg/L osocza.
Dodatkowo, w oparciu o metodykê badañ Grootvelda i Halliwella [12], oznaczono stê¿enie allantoiny w osoczu. Wykorzystano metodê HPLC z detektorem UV aparatem firmy Hewlett-Packard. Fazê noœn¹ stanowi³ bufor octanowy o pH=4.75 i λ=360 nm.
ed
.
W organizmach ¿ywych wykszta³ci³y siê mechanizmy ograniczaj¹ce skutki stresu oksydacyjnego. W³aœciwoœci antyoksydacyjne posiada miêdzy innymi
kwas moczowy, podobnie jak oznaczone w pracy polifenole (flawonoidy). Substancje te, zaliczane do tzw.
II linii obrony, syntetyzowane s¹ wy³¹cznie przez roœliny. Wyró¿nia siê ponad 5000 substancji o w³aœciwoœciach przeciwutleniaj¹cych, o czêsto silniejszym
efekcie od witamin. Du¿o flawonoidów znajduje siê
w roœlinach, szczególnie w cebuli, czerwonych winogronach, herbacie [6].
W wyniku nieenzymatycznych przemian kwasu
moczowego, przy udziale wolnych rodników powstaje
allantoina [7]. Jak wszystkie wolne rodniki, powoduje
ona uszkodzenia b³on komórkowych i jest, podobnie
jak TBARS (substancje reaguj¹ce z kwasem tiobarbiturowym), uwa¿ana za wskaŸnik nasilenia procesów
wolnorodnikowych w organizmie. Allantoina w organizmie jest hydrolizowana do kwasu allantoinowego,
a nastêpnie do kwasu glioksylowego i dwóch cz¹steczek mocznika. W takiej postaci allantoina jest usuwana z organizmu [8].
Celem pracy by³o okreœlenie wp³ywu 30-sekundowego wysi³ku anaerobowego na zmiany w potencjale
antyoksydacyjnym osocza oraz indukcjê wolnych rodników w grupie zawodników trenuj¹cych tenis ziemny.
-
-
-
-
217
ed
.
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
nly
eo
us
al
on
pe
rs
for
is c
op
y is
-
Przeprowadzone badania mia³y na celu okreœlenie zwi¹zku pomiêdzy zastosowanym eksperymentalnie wysi³kiem fizycznym o bardzo wysokiej intensywnoœci (test Wingate’a) a zmian¹ potencja³u antyoksydacyjnego organizmu, jak równie¿ stê¿eniem
w osoczu polifenoli i allantoiny. Na podstawie uzyskanych wyników mo¿na przyj¹æ, ¿e grupa zawodników
uprawiaj¹cych tenis ziemny, poddana próbie wysi³kowej, charakteryzowa³a siê dobr¹ wydolnoœci¹ beztlenow¹. Zdolnoœæ do szybkiego uzyskania mocy maksymalnej oraz dostateczny czas jej utrzymania pozwala³y zawodnikom na bardziej dynamiczn¹ i skuteczn¹ grê.
Otrzymane wyniki pozwalaj¹ wnioskowaæ, ¿e zastosowany podczas eksperymentu test wysi³kowy nie
doprowadzi³ do wzrostu poziomu allantoiny, która
uznawana jest za marker nasilenia procesów wolno-
Ryc. 2. Stê¿enie FRAP w osoczu tenisistów przed rozpoczêciem oraz 20 minut po zakoñczeniu testu Wingate’a
Fig. 2. Tennis sportsmen's serum FRAP concentration before and 20 minutes after finished Wingate test
Th
Ryc. 3. Stê¿enie polifenoli ca³kowitych w osoczu tenisistów przed rozpoczêciem oraz 20 minut po zakoñczeniu testu
Wingate’a
Fig. 3. Tennis sportsmen's serum total polyphenols concentration before and 20 minutes after finished Wingate test
-
Dyskusja
ków wartoœci mocy maksymalnej pozwalaj¹ okreœliæ
ich wydolnoœæ jako dobr¹, w³aœciw¹ dla wieku i p³ci
badanych sportowców.
Po wykonaniu testu Wingate’a stwierdzono znaczne obni¿enie (**p<0.01) ca³kowitego potencja³u antyoksydacyjnego osocza (FRAP) w badanej grupie tenisistów. Œrednie wartoœci wynios³y 950±119 µmol/l
(827-1160 µmol/l), a po 20 minutach od jego zakoñczenia przybra³y wartoœci 670±68 µmol/l (558-797
µmol/l) (Ryc. 2).
Stê¿enie polifenoli ca³kowitych oraz allantoiny
w badanym osoczu krwi nie uleg³o zmianie. Stê¿enie
polifenoli ca³kowitych przed testem wynios³o 7,0±4,1
mg/l, a dwadzieœcia minut po jego zakoñczeniu 7,2
±3,5 mg/l (Ryc. 3).
Nie wykazano tak¿e ró¿nic w stê¿eniu allantoiny.
Wartoœci zbadane przed testem i 20 minut po jego
zakoñczeniu wynosi³y odpowiednio 9,40±1,46 µmol/l
oraz 9,02±2,31 µmol/l (Ryc. 4).
-
-
-
218
ibu
eo
nly
stê¿enia allantoiny w osoczu. Ta ró¿nica wynika³a
z intensywnoœci wysi³ku zastosowanego podczas próby oraz czasu jego trwania. Wysi³ki te trwa³y 5 i 9 minut, a wiêc mechanizm pozyskiwania ATP pochodzi³
czêœciowo ju¿ ze Ÿróde³ tlenowych. Spoczynkowe
stê¿enia allantoiny uzyskane przez autorów pracy by³y porównywalne z wartoœciami uzyskanymi przez
Hellsten i wsp., i wynosi³y odpowiednio 9,40±1,46 µmol/l
i 11,9±2,6 µmol/l.
Z oznaczonego przez nas powysi³kowego stê¿enia allantoiny wynika, ¿e po 15-minutowym wysi³ku
na bie¿ni ruchomej, ju¿ po 3 minutach od ukoñczenia
wysi³ku obserwowany jest przyrost stê¿enia tego
wskaŸnika we krwi o 37% (dane niepublikowane).
Nie znaleziono w dostêpnej literaturze danych odnosz¹cych siê do wp³ywu wysi³ku na stê¿enie polifenoli ca³kowitych we krwi. Jedynie badania Sidney
i wsp. wskazuj¹ na wzrost wydolnoœci anaerobowych
organizmu oraz polepszenie parametrów kr¹¿eniowo-oddechowych w grupie mê¿czyzn suplementowanych polifenolami [23]. Polifenole roœlinne polecane
s¹ przez dietetyków jako substancje przeciwdzia³aj¹ce powysi³kowemu stresowi oksydacyjnemu [24].
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
rodnikowych. Zaobserwowano natomiast obni¿enie
stê¿enia FRAP. Mo¿na na tej podstawie wnioskowaæ,
¿e podczas tak krótkiego wysi³ku, jakim jest test Wingate’a, nie dochodzi do wzmo¿onej produkcji wolnych rodników, a niewielka ich iloœæ powsta³a w tym
czasie zostaje równowa¿ona przez mechanizmy antyoksydacyjne organizmu. Stwierdzony w badaniach
brak spadku stê¿enia polifenoli t³umaczyæ mo¿na, najprawdopodobniej, wzmo¿onym udzia³em I linii obrony, glutationu oraz specyficznych enzymów maj¹cych
na celu neutralizacjê wolnych rodników: dysmutazy
ponadtlenkowej lub katalazy [13,14].
Dotychczasowy stan wiedzy wskazuje, ¿e najwiêksza iloœæ wolnych rodników powstaje na ³añcuchu oddechowym, a wiêc podczas wysi³ków opartych na tlenowych mechanizmach pozyskiwania ATP. Ocenia
siê, ¿e w warunkach spoczynku 3-5% atomów tlenu
wchodz¹cych do procesu fosforylacji oksydacyjnej
zachodz¹cej w mitochondrium zostaje przekszta³conych w szkodliwy anionorodnik ponadtlenkowy. Podczas wysi³ku fizycznego iloœci tego rodnika s¹ znacznie wy¿sze, poniewa¿ zintensyfikowane zostaj¹ procesy fosforyzacji oksydacyjnej. Najwiêksz¹ iloœæ wolnych rodników we krwi odnotowano po reperfuzji [1].
W wielu badaniach zajmowano siê wp³ywem ró¿nego rodzaju wysi³ków na zmiany w potencjale oksydo-redukcyjnym (redox) osocza. Wyniki przedstawiane przez autorów s¹ niejednoznaczne. Podczas wysi³ków d³ugotrwa³ych o metabolizmie typowo tlenowym, np. podczas biegów maratoñskich, wykazywano zarówno wzrost potencja³u antyoksydacyjnego
[15,16], jak i jego obni¿enie [17]. Inni autorzy wskazuj¹ z kolei na brak zmian potencja³u antyoksydacyjnego krwi zmierzonego po æwiczeniach na dynamometrze [18], jak równie¿ po 30-minutowym teœcie na ergometrze (VO2max=70%) [19]. Równie¿ w badaniach
przeprowadzonych przez Vincenta i wsp. nie wykazano zmian w potencjale antyoksydacyjnym po wysi³kach typowo anaerobowych [20].
Przyrost stê¿enia wolnych rodników podczas wysi³ku fizycznego uwidacznia siê na podstawie obecnoœci substancji, które s¹ skutkiem ich destrukcyjnego dzia³ania. Hellsten i wsp. [21,22] przedstawili wyniki badañ, w których odnotowali dwukrotny przyrost
-d
istr
Ryc. 4. Stê¿enie allantoiny w osoczu tenisistów przed rozpoczêciem oraz 20 minut po zakoñczeniu testu Wingate’a
Fig. 4. Tennis sportsmen's serum allantoin concentration before and 20 minutes after finished Wingate test
Wnioski
1. 30-sekundowy anaerobowy wysi³ek fizyczny nie
wywo³uje stresu oksydacyjnego w organizmie zawodników uprawiaj¹cych tenis ziemny.
2. Suplementowanie zawodników substancjami o dzia³aniu przeciwutleniaj¹cym przyj¹æ nale¿y za zasadne w aspekcie zapobie¿enia lub z³agodzenia
skutków stresu oksydacyjnego.
Piœmiennictwo
1. Banaszak F. Metabolizm nukleotydów pirymidynowych i purynowych w nadciœnieniu têtniczym pierwotnym – ocena wp³ywu leków hipotensyjnych. Monografia AWF, Poznañ 1999.
2. Parks DA, Granger DN. Xanthine oxidase: biochemistry, distribution and physiology. Acta Physiol Scand
Suppl 1986; 548: 87-99.
-
-
-
-
tio
np
roh
ibit
ed
.
-
219
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
15. Whyte G, George K, Shave R, Dawson E, Stephenson C, Edwards B, Gaze D, Oxborough D, Forster J,
Simspon R. Impact of marathon running on cardiac
structure and function in recreational runners. Clin
Sci 2005; 108: 73-80.
16. Liu ML, Bergholm R, Mäkimattila S, Lahdenperä S,
Valkonen M, Hilden H, Yki-Järvinen H, Taskinen MR.
A marathon run increases the susceptibility of LDL to
oxidation in vitro and modifies plasma antioxidants.
Am J Physiol 1999; 276: 1083-1091.
17. Machefer G, Groussard C, Rannou-Bekono F, Zouhal H, Faure H, Vincent S, Cillard J, Gratas-Delamarche A. Extreme Running Competition Decreases
Blood Antioxidant Defense Capacity. J Am Coll-Nutr
2004; 23: 358-364.
18. Child R, Brown S, Day S, Donnelly A, Roper H, Saxton J. Changes in indices of antioxidant status, lipid
peroxidation and inflammation in human skeletal muscle after eccentric muscle actions. Clin. Sci (Lond)
1999; 96: 105-115.
19. Karolkiewicz J, Szczêœniak £, Kasprzak Z, Nowak A.
Kompleksowe oddzia³ywanie systematycznej aktywnoœci fizycznej i diety redukcyjnej na wybrane parametry równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej
oty³ych dziewcz¹t. Medicina Sportiva 2002; 6: 217228.
20. Vincent HK, Morgan JW, Vincent KR. Obesity Exacerbates Oxidative Stress Levels after Acute Exercise. Med Sci Sports Exerc 2004; 36 (5): 772-779.
21. Hellsten Y, Tullson PC, Richter EA, Bangsbo J. Oxidation of urate in human skeletal muscle during exercise. Free Radical Biol Med1997; 22: 169-174.
22. Hellsten Y, Svensson M, Sjodin B, Christensen A,
Richter EA, Bangsbo J. Allantoin formation and urate and glutathione exchange in human muscle during
submaximal exercise. Free Radical Biol Med 2001;
31 (11): 1313-1322.
23. Sidney KH, Lefcoe NM. The effects of ephedrine on
the physiological and psychological responses to
submaximal and maximal exercise in man. Med Sci
Sports 1977; 9: 95-99.
24. Fulvio U, Sevanian A. Postprandial Oxidative Stress.
Biol Chem 2002; 383: 599-605.
for
pe
rs
on
al
us
3. Imlay JA, Linn S. DNA damage and oxygen radical
toxicity. Science 1988; 240 (4857): 1302-1309.
4. Sinatra ST, DeMarco J. Free radicals, oxidative stress,
oxidized low density lipoprotein (LDL), and the heart:
antioxidants and other strategies to limit cardiovascular damage. Conn Med 1995; 59 (10): 579-588.
5. Olinski R, Gackowski D, Foksinski M, Rozalski R,
Roszkowski K, Jaruga P. Oxidative DNA damage:
assessment of the role in carcinogenesis, atherosclerosis, and acquired immunodeficiency syndrome. Free Radical Biol Med 2002; 33 (2): 192-200.
6. Halliwell B, Murcia MA, Chirico S, Aruoma OI. Free
radicals and antioxidants in food and in vivo: what
they do and how they work. Crit Rev Food Sci
Nutr 1995; 35: 7-20.
7. Hellsten Y, Tullson PC, Richter EA, Bangsbo J. Oxidation of urate in human skeletal muscle during exercise. Free Radic Biol Med 1997; 22: 169-174.
8. Zitnanova I, Korytar P, Aruoma OI, Sustrova M, Garaiova I, Muchova J, Kalnovicova T, Pueschel S, Durackova Z. Uric acid and allantoin levels in Down
syndrome: antioxidant and oxidative stress mechanisms? Clin Chim Acta 2004; 341: 139-146.
9. Inbar O, Bar-Or O, Skinner JS. The Wingate Anaerobic Test. Human Kinetics 1996.
10. Benzie IFF, Strain JJ. The ferric reducing ability of
plasma (FRAP) as a measure of „antioxidant power”:
the FRAP assay. Anal Biochem 1996; 239: 70-76.
11. Singleton VL, Rossi JA. Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. Am J Enol Vitic 1965; 16: 144-158.
12. Grootveld M, Halliwell B. Measurement of allantoin
and uric acid in human body fluids. A potential index
of free-radical reactions in vivo? Biochem J 1987;
243: 803-808.
13. Inal M, Akyuz F, Turgut A, Getsfrid WM. Effect of aerobic and anaerobic metabolism on free radical generation swimmers. Med Sci Sports Exerc 2001; 33:
564-567.
14. Cooper CE, Vollaard NBJ, Choueiri T, Wilson MT.
Exercise, free radicals and oxidative stress. Biochem
Soc Trans 2002; 30: 280-285.
-
Th
is c
op
y is
-
-
-
-
220

FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Podobne dokumenty

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

roczniknaukowy - Stowarzyszenie Idokan Polska

FULL TEXT - Miscellanea Anthropologica et Sociologica

Wojciech J. Cynarski, Artur Litwiniuk Gry dydaktyczne i ich

Kazimierz Obody#U0144ski Specyfika jujutsu i judo

FULL TEXT - Medycyna Sportowa