Rosyjski rynek konserwacji i ochrony zabytków

Rosyjski rynek konserwacji i
ochrony zabytków
2014-07-24 11:39:06
2
Na terenie Federacji Rosyjskiej znajduje się 15 obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO, ponad 130 000
zabytków architektonicznych i kulturalnych, w tym około 18 000 znaczenia federalnego oraz 2 578 państwowych
muzeów z 82 milionami eksponatów i 80 milionami odwiedzających.
Na terenie Federacji Rosyjskiej znajduje się 15 obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO,
ponad 130 000 zabytków architektonicznych
i kulturalnych, w tym około 18 000 znaczenia federalnego oraz 2 578 państwowych muzeów z 82
milionami eksponatów i 80 milionami odwiedzających.
Rosyjskie Ministerstwo Kultury zwiększyło swój budżet na restaurację i ochronę zabytków
o niemal 30%, w latach 2013-2015 wynosi on 400 mln euro. Środki na ten cel przewidziane są także w budżetach
miejskich i regionalnych.
Moskwa powiększyła swój budżet w roku 2013 o 50% i realizuje odbudowę 12 cerkwi, 200 budynków (w 2012
roku – 130) i 500 fasad (przy 300 w roku poprzednim). W znaczny sposób zwiększyło się także wsparcie
prywatnych inwestorów, ich udział w restaurowaniu moskiewskich zabytków wynosił ponad 20%. Przykładami
zakończonych niedawno projektów jest Teatr Bolszoj i Łuk Triumfalny. W samej Moskwie chronione są cztery
tysiące obiektów, przy czym jedna trzecia z nich wymaga prac restauracyjnych.
Wiele projektów w Rosji realizowanych jest przy wsparciu międzynarodowym. Ochrona zabytków w tak
współczesnych metropoliach jak Moskwa należy jednak do szczególnych wyzwań dla specjalistów. Wśród
obiektów przewidzianych do rekonstrukcji znajduje się, m.in. 9 obiektów sakralnych (w tym Monaster Daniłowski,
Monaster Iwanowski, dwór Altufiewo), 4 zabytki architektoniczne w centrum Moskwy: dom handlowy, dwór
miejski, dom-teatr Jusupowych, Cerkiew Afanasija i Kiriła. Planowana jest także renowacja słynnego Monasteru
Nowodziewiczego.
Moskwa podpisała umowy z UNESCO i ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków
i Miejsc Historycznych), wstąpiła także do międzynarodowej Organizacji Miast Światowego Dziedzictwa OWHC, co
świadczy o wielkim znaczeniu i wysokich standardach tego miasta.
Do największych graczy na moskiewskim rynku konserwacyjnym należą: Mosstroy, ART-Restavracja,
Tvorcheskaya Masterskaya Studenkina i inne. Aktywne są także firmy zagraniczne, np. o prawo do konserwacji
moskiewskiego kina „Udarnik” walczy sześć firm z Japonii, Ameryki i Europy.
W Petersburgu natomiast wydatki na konserwację zmniejszyły się o 22% i wartość rynku, według danych
Komitetu ds. historii i ochrony zabytków, osiągnęła 11,3 mld rubli. Mniej środków na prace restauracyjne
przeznaczono z budżetu państwowego. Rośnie jednak udział prywatnych inwestycji na rynku konserwacyjnym.
W porównaniu z 2012 rokiem budżet federalny przeznaczył na ochronę i konserwację zabytków Sankt
Petersburga o 2,8 mld rubli mniej, miasto – o 1,3 mld. Wartość prywatnych inwestycji jednak zwiększyła się i
wyniosła 12% rynku, przy 3% rok wcześniej. W tym przypadku jednak zamiast o inwestycjach należy mówić o
3
mecenacie, na samo odrestaurowanie Ermitażu sponsorzy ofiarowali 934 mln rubli. Nienastawieni na działalność
filantropijną deweloperzy podejmują się prac konserwacyjnych w przypadku możliwości zysku. W Petersburgu
wśród wielkich projektów prywatnych, na które przeznaczone są znaczne środki finansowe znajdują się m.in.:
Rynek Nikolski, rekonstrukcja wyspy Nowa Holandia, Koszary Pawłowskiego na Polu Marsowym.
Według wartości zamówień publicznych liderami na rynku konserwacyjnym Petersburga są dwie firmy: JSC
„Baltstroy”, który zrealizował w roku 2013 zamówienia na sumę 2,8 mld rubli, oraz „Intarsia”, z kwotą 2,5 mld
rubli.
Na odrestaurowanie obiektów dziedzictwa narodowego regionu Nowosybirska lokalne władze przeznaczyły 22
mln rubli. Trwa lub zakończyła się restauracja Okręgowego Domu Oficera, Nowonikołajewskiej szkoły zawodowej,
„Gabinetu Inżyniera Budagowa” i innych.
W przyszłości planowane są też prace nad zabytkami w Kujbyszewie i Koływaniu.
Aż 300 mln rubli na podobne cele może otrzymać Samara. Środki te mają zostać przeznaczone na zakończenie
rekonstrukcji wieży przeciwpożarowej oraz projekt rekonstrukcji polskiego kościoła.
Rosja staje się też areną międzynarodowych wystaw poświęconych ochronie, restauracji
i wykorzystaniu zabytkowych obiektów. Jedną z najważniejszych tego typu imprez jest wystawa Denkmal,
organizowana co 2 lata w Moskwie. Na ubiegłorocznej wystawie swoje usługi oferowały tam, oprócz rodzimych
przedsiębiorstw, firmy niemieckie, francuskie, włoskie
i polskie (Atlas, Fronton, MPromotion, Scanning3D, Smarttech Architube Renova Solution). Co roku w Sankt
Petersburgu odbywa się także wystawa „Architektura – Urbanizacja - Restauracja”.
W ramach rządowego programu „Kultura” w latach 2012-2018 przewidziano 1,8 mld euro na sferę muzealną.
Według danych rządu rosyjskiego 20% (9 000) budynków muzeów wymaga remontu, w 40% należy poprawić
warunki konserwacji. Oprócz tego planowane jest powiększenie przestrzeni wystawienniczej o 10%, do 5,9 mln
m2.
Jednym z celów ww programu jest zapewnienie trwałości obiektów dziedzictwa narodowego. Objęte nim są
miejsca szczególnego znaczenia historycznego i kulturalnego dla narodów Federacji Rosyjskiej, także obiekty
sakralne. Wyróżnione zostały także projekty: „Pamięć historyczna”, „Kultura Północy Rosyjskiej”, zabytki Złotego
Pierścienia Rosji, „Dziedzictwo kulturowe południa Rosji”, konserwacja monumentalnego malarstwa ściennego.
Ministerstwo Kultury przygotowało program wynajmu znajdujących się w złym stanie zabytków na 49 lat za
symbolicznego rubla za m2. Prywatny inwestor zobowiązany jest jednak do przeprowadzenia kompletnej
renowacji obiektu. Taki projekt działa już w Moskwie od kwietnia 2012 roku. Początkowo dotyczyło to 10-15
budynków, obecnie programem objęte są 332 budynki, których koszt konserwacji wynosi ponad 15 mld rubli.
Niemal połowę tej sumy pokrywają inwestorzy. Przykładem takiego przedsięwzięcia jest dwór SojmonowychSobolewskich z XVIII wieku, znajdujący się na ulicy Mała Dmitrowka. Jego rekonstrukcja kosztowała ok. miliarda
rubli. Inwestor, a obecnie najemca, wykorzystuje obiekt jako budynek reprezentacyjny. Program ma objąć całą
Rosję - szczególnym zainteresowaniem może cieszyć się St. Petersburg, gdzie renowacji wymaga znacząca ilość
zabytków.
czerwiec 2014 roku
Opracowanie: Michał Cantek , praktykant WPHI w Moskwie
4
Źródła:
http://fcpkultura.ru
http://www.denkmal-moscow.ru/
http://dprealty.ru/news/4816/
http://itar-tass.com/moskva/1005175
http://realty.newsru.com/article/15nov2013/minkult_arenda
http://www.rg.ru/2013/01/03/arenda-site-anons.html
http://base.garant.ru/70149760/
© 2014 WPHI Ambasady RP w Moskwie
Publikowanie w całości lub części materiałów zawartych w niniejszym opracowaniu dozwolone jest wyłącznie
przy powołaniu się na źródło informacji.
5