Środowisko a gospodarka hormonalna u kobiet

z ta
| O zd
be
r
owiu
je
mnic
Środowisko
a gospodarka
hormonalna
u kobiet
część 1 i 2
ISBN 978-83-7571-195-0
redaktor naukowy
Maria Kapiszewska
okladka 9.indd 1
2012-03-02 11:59:46
Środowisko
a gospodarka
hormonalna
u kobiet
Environment
and hormone
(im)balance in
women
część 1
Przyczyny zmienności
w stężeniach
hormonów płciowych
Reasons for variation in the
concentration of sex hormones
część 2
Zaburzenia
w metabolizmie
estrogenów
i ich konsekwencje
Dysfunctions in estrogens
metabolism and their
consequences
kapiszewska 1.indb 1
2012-03-13 14:50:49
Środowisko
a gospodarka
hormonalna
u kobiet
Environment
and hormone
(im)balance in
women
część 1
Przyczyny zmienności
w stężeniach
hormonów płciowych
Reasons for variation in the
concentration of sex hormones
część 2
Zaburzenia
w metabolizmie
estrogenów
i ich konsekwencje
Dysfunctions in estrogens
metabolism and their
consequences
redaktor naukowy
Kraków 2011
kapiszewska 1.indb 3
Maria Kapiszewska
2012-03-13 14:50:49
Rada Wydawnicza Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego:
Klemens Budzowski, Maria Kapiszewska, Zbigniew Maciąg, Jacek M. Majchrowski
Recenzje:
prof. dr hab. Maria Słomczyńska, prof. dr hab. Andrzej Klein
Redaktor serii:
Maria Kapiszewska
Korekta:
Zespół
Okładka:
Joanna Sroka
Copyright© by Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Kraków 2011
ISBN 978-83-7571-195-0
Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani magazynowana
w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie, ani też rozpowszechniana
w jakiejkolwiek formie za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych,
kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniej pisemnej zgody właściciela
praw autorskich
Na zlecenie:
Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
www.ka.edu.pl
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM
Kraków 2011
Sprzedaż prowadzi:
Księgarnia u Frycza
Kampus Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
ul. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego 1
30-705 Kraków
tel./faks: (12) 252 45 93
e-mail: [email protected]
DTP:
Joanna Sroka
Druk i oprawa:
Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o. o.
Monografia powstała w ramach grantu MNiSW Nr N N404 055 136
kapiszewska 1.indb 4
2012-03-13 14:50:49
· Spis treści ·
Spis treści/Contents
Część 1/Part 1
Przyczyny zmienności w stężeniach hormonów płciowych
Reasons for variation in the concentration of sex hormones
Maria Kapiszewska
Przedmowa do części 1/Preface – part 1. ........................................................................................ 17
Wykaz skrótów/List of abbreviations................................................................................................ 23
Grażyna Jasieńska
Ekologiczne i ewolucyjne przyczyny zmienności w stężeniach
hormonów płciowych
Ecological and evolutionary determinants of variation in the levels of sex hormones.......... 27
Marek Mędraś, Eliza Kubicka, Paweł Jóźków
Wysiłek fizyczny a hormony płciowe u kobiet
Physical activity and sex hormones in women................................................................................. 41
Barbara Józefik
Anoreksja i bulimia psychiczna: uwarunkowania i rozpowszechnienie
Anorexia and bulimia nervosa: factors and prevalence. .................................................................. 49
Leszek Pawłowski
Zaburzenia hormonalne u kobiet w anoreksji
Hormonal disorders in women suffering from anorexia................................................................ 63
Bogusław Pawłowski
Atrakcyjność i preferencje kobiet w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego
Attractiveness and women's preferences in dependence of the phase
of menstrual cycle................................................................................................................................... 79
Anna Ziomkiewicz-Wichary
Stres psychospołeczny jako czynnik kształtujący zmienność w stężeniach
steroidowych hormonów cyklu menstruacyjnego
Psychosocial stress as a factor affecting variation in steroid hormone levels
during the menstrual cycle. .................................................................................................................. 93
5
kapiszewska 1.indb 5
2012-03-13 14:50:49
· Spis treści ·
Ilona Nenko, Grażyna Jasieńska
Koszty reprodukcji a stan zdrowia i długość życia kobiet
Costs of reproduction in relation to health status and life expectancy in women...................105
Anna Merklinger-Gruchała, Grażyna Jasieńska
Żywienie a stężenia hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu)
u kobiet w wieku rozrodczym: implikacje dla ryzyka raka piersi
Nutrition impact on the concentrations of sex hormones (estrogens and progesterone)
in women of reproductive age: implications for breast cancer risk...........................................119
Część 2/Part 2
Zaburzenia w metabolizmie estrogenów i ich konsekwencje
Dysfunctions in estrogens metabolism and their consequences
Maria Kapiszewska
Przedmowa do części 2/Preface – part 2. ......................................................................................137
Wykaz skrótów/List of abbreviations..............................................................................................143
Małgorzata Kalemba-Drożdż, Maria Kapiszewska
Udział polimorfizmu genetycznego w biosyntezie estrogenów.
Ryzyko nowotworów hormonozależnych
Genetic polymorphism in biosynthesis of estrogens.
The risk of hormone-dependent neoplasms. ...................................................................................149
Małgorzata Kalemba-Drożdż, Stanisław Matusik, Tomasz Milewicz,
Maria Kapiszewska
Udział metabolitów pośrednich w metabolizmie estrogenów w uszkodzeniach
oksydacyjnych DNA kobiet w ciąży analizowany metodą ścieżek
Intermediate metabolites of estrogen metabolism in oxidative DNA damage
in pregnant women studied by paths................................................................................................163
Jerzy Jaśkiewicz, Jagoda Drąg, Dorota Lizak
Heterogenność puli kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka ze szczególnym
uwzględnieniem metabolizmu tych związków w okresie ciąży
Heterogeneity of fatty acids in human body with particular emphasis
on metabolism of these compounds in pregnancy. ........................................................................181
6
kapiszewska 1.indb 6
2012-03-13 14:50:49
· Spis treści ·
Ewa L. Gregoraszczuk
Ksenoestrogeny środowiskowe a zaburzenia płodności i inne skutki zdrowotne
Environmental xenoestrogens vs. impaired fertility and other health effects. .........................199
Anna Merklinger-Gruchała, Maria Kapiszewska
Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na kondycję płodu
The impact of air pollution on the condition of the fetus.............................................................213
Maria Kapiszewska
„Rozmowa receptorów” ER – AhR i epigenetyczna pamięć.
Mechanizm adaptacyjny czy wzrost toksyczności środowiskowych zanieczyszczeń?
ER – AhR “receptor cross-talk” and epigenetic memory.
Adaptive mechanism vs. the increase in toxicity of environmental pollutants........................227
Kazimierz Karolewski
Profilaktyka i leczenie najczęstszych hormonozależnych nowotworów
złośliwych u kobiet
Prevention and treatment of hormone-dependent cancers common in women.....................245
Noty o autorach/About the authors.................................................................................................259
7
kapiszewska 1.indb 7
2012-03-13 14:50:49