ROZDZIAŁ 10 Owies

Transkrypt

ROZDZIAŁ 10 Owies

ROZDZIAŁ 10
Owies
Uwagi ogólne
W Polsce uprawa owsa ma długoletnią tradycję. W województwie pomorskim powierzchnia uprawy od
kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie wynosząc ok 480 tys ha. Uprawiany jest głównie na cele paszowe
w czystym siewie ale jest również jednym z głównych składników mieszanek zbożowych lub zbożowo
bobowatych. Ziarno owsa wykorzystywane jest również w przemyśle spożywczym. O dużej wartości tego zboża
decydują jego walory żywieniowe związane z zawartością dobrze przyswajalnego białka, łatwo strawnego tłuszczu
oraz dużej zawartości soli mineralnych, witamin (głównie E), a także lecytyny. Produkty owsiane mogą regulować
poziom cholesterolu we krwi, zapobiegają również powstawaniu zakrzepów, stąd pełnią odpowiedzialną rolę
w leczeniu miażdżycy. Plon uboczny, słoma i plewy, stanowią cenną paszę, która charakteryzuje się małą
zawartością trudno strawnego włókna. Szersze zastosowanie owsa w żywieniu drobiu ogranicza duża zawartość
łuski, stąd zwiększa się zainteresowanie drobiarzy nagimi formami owsa. Oprócz doskonałych walorów
żywieniowych owies spełnia ważną rolę fitosanitarną w płodozmianie z dużym udziałem zbóż.
W 2016 roku w ramach PDO na obszarze województwa pomorskiego założono dwa doświadczenia
z owsem. Doświadczenia jednoczynnikowe w czterech powtórzeniach umieszczono w Lubaniu na glebie klasy V
oraz w ZDOO w Wyczechach na glebie klasy IIIa. Doświadczenie w Lubaniu zostało dofinansowane ze środków
wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego.
Celem przeprowadzonych pomiarów i obserwacji było określenie plenności, podatności na choroby
i stresy abiotyczne poszczególnych odmian w różnych warunkach siedliskowych. Doświadczenie
przeprowadzono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Dobór odmian do
doświadczenia opracował Wojewódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego.
Głównym kryterium doboru odmian owsa była przydatność do uprawy w warunkach klimatyczno - glebowych
województwa pomorskiego.
Wyniki doświadczeń
Owies jest rośliną dnia długiego, dlatego wczesny siew skraca okres rozwoju wegetatywnego
przyspieszając wytworzenie wiech. Wczesny siew umożliwia roślinom wytworzenie bardziej rozbudowanego
systemu korzeniowego poprawiającego tolerancję na niedobory wody oraz znaczne wahania temperatur.
W 2016 roku, przebieg warunków meteorologicznych po siewie nie sprzyjał wzrostowi i rozwojowi roślin
badanych odmian. Warunki uległy pogorszeniu w okresie od strzelania w źdźbło do wytworzenia wiech.
W okresie tym, szczególnie w Lubaniu ilość opadów atmosferycznych rozkładała się bardzo niekorzystnie.
W Wyczechach i Lubaniu głównie zdolność gleby do zatrzymywania wody opadowej determinowały wysokość
plonowania roślin badanych odmian.
Pomimo trudnych warunków pogodowych dobrze plonowały odmiany wzorcowe oraz nowe Harnaś
i Komfort. Odmiany nieoplewione plonują około 30 % niżej niż oplewione. W Lubaniu odmiany nagie
plonowały na zbliżonym poziomie natomiast w Wyczechach najsłabiej wypadł Siwek.
Choroby wystąpiły w niewielkim nasileniu. Mączniak wystąpił w średnim nasileniu zarówno w Lubaniu jak i w
Wyczechach. Bardziej podatne odmiany to Zuch i Siwek, odporniejsze Bingo i Haker. Rdza źdźbłowa
w niewielkim stopniu wystąpiła tylko w Lubaniu; odmiany z objawami to Zuch, Bingo, Breton, natomiast czysty
był Arden. Rdza wieńcowa tylko w Wyczechach, niewielkie porażenia odmian Arden i Siwek. Na
helmintosporiozę, która wystąpiła w niewielkim stopniu zarówno w Lubaniu jak i w Wyczechach bardziej
podatne okazały się Haker i Krezus.
MTZ była istotnie wyższa w Wyczechach. Spośród badanych odmian najdorodniejszym ziarnem wyróżniły się
odmiany Bingo i Breton. Nasiona odmian owsa nagiego mają nasiona o mniejszej MTZ. U odmian oplewionych
ważnym parametrem plonu jest udział łuski w plonie ziarna. Poza formami nagoziarnistymi, u których udział
łuski jest znikomy (3-5%), u odmian wzorcowych wynosił 23,7%. Z odmian oplewionych najwięcej łuski
posiadał Furman. Wyleganie przed zbiorem silniejsze w Wyczechach. W Lubaniu zróżnicowanie
odmian niewielkie, natomiast w Wyczechach dość silnie wyległy Haker, Amant i Komfort, Siwek nie
wyległ w ogóle. Wszystkie badane odmiany należą do grupy żółtoziarnistych.
Tabela 10.1 Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2016
Rok wpisania do
Krajowego Rejestru
Odmian w Polsce
Odmiana
Lp.
1
Adres jednostki zachowującej odmianę,
a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce
2
4
1
Krezus
2005
2
Bingo
2009
3
Nawigator
2015
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20,
99-307 Strzelce
99-307 Strzelce
99-307 Strzelce
4
Breton
2007
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
5
Zuch
2008
6
Arden
2010
7
Haker
2010
8
Siwek - nagi
2010
99-307 Strzelce
Małopolska Hodowla Roślin sp. z o. o., ul. Zbożowa 4,
30-002 Kraków
9
Nagus - nagi
2011
10
Komfort
2013
11
Amant - nagi
2014
12
Harnaś
2014
13
Paskal
2015
14
Elegant
2016
99-307 Strzelce
99-307 Strzelce
Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul Zbożowa 2, 61-315
Kraków
99-307 Strzelce
99-307 Strzelce
15
Romulus
2016
Kol. 2 i 4 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2015.
Tabela 10.2 Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2016
Miejscowość
Powiat
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Klasa bonitacyjna gleby
PH gleby w KCl
Przedplon
Data siewu
Obsada nasion
Data zbioru
dzień, m-c, rok)
2
(szt/m )
(dzień, m-c, rok)
N
(kg/ha)
P2O5
(kg/ha)
K2O
(kg/ha)
Zaprawa nasienna
(nazwa)
Herbicyd
Insektycyd
nazwa,dawka/ha)
(nazwa,dawka/ha)
Lubań*
Wyczechy
Kościerzyna
Człuchów
zbożowo pastewny słaby
żytni bardzo dobry
V
IIIa
5,89
5,74
ziemniak
rzepak ozimy
05.04.2016
25.03.2016
600
450
26.08.2016
Nawożenie mineralne
116
40
60
Środki ochrony roślin
Kinto Duo 080 FS
Lintur 70WG – 145g/ha
27.07.2016
100
46
75
Vitavax 200FS
Chwastox Extra+Lintur 70 WG
1,5 l + 150 g/ha
Titan 100 EC 0,1 l/ha
* Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach PROW na
lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego.
Tabela 10.3 Owies . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2016
Cecha
Lp.
Lubań*
Wyczechy
1
Termin wiechowania
(dzień, m-c, rok)
16.06.2016
04.06.2016
2
Termin dojrzałości woskowej
(dzień, m-c, rok)
04.08.2016
15.07.2016
3
Wysokość roślin
4
5
(cm)
73,8
75,4
o
8,8
-
o
8,5
-
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 )
Wyleganie roślin przed zbiorem
(skala 9 )
o
6
Porażenie przez choroby
(skala 9 )
7
- mączniak prawdziwy
8,7
-
8
- helmintosporioza
8,7
7,7
10
Masa 1000 ziaren
(g)
39,6
34,6
11
Udział łuski
(%)
20,8
19,0
12
Średni plon z doświadczenia
(dt/ha)
23,3
40,0
Średnie wyniki z doświadczeń. * Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej
realizowanej w ramach PROW na lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego.
Tabela 10.4 Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2016
Lp.
Odmiana
wzorzec dt/ha
1
Krezus
2
Bingo
3
Nawigator
4
Breton
5
Zuch
6
Arden
7
Haker
8
Siwek - nagi
9
Nagus - nagi
10
Komfort
11
Amant - nagi
12
Harnaś
13
Paskal
14
Elegant
15
Romulus
Lubań *
Wyczechy *
20,2
42,1
88
71
141
119
154
101
81
151
108
123
125
123
93
103
105
107
106
102
96
71
78
105
72
98
101
107
114
Wzorzec – Krezus, Bingo, Nawigator
* Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach PROW na
lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego.
Tabela 10.5 Owies . Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2016, 2014-2016
Odmiana
2014
2015
2016
2015-2016
2014-2016
Wzorzec, dt z ha
80,8
55,0
31,1
43,1
55,6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Krezus
Bingo
Nawigator
Breton
Zuch
Arden
Haker
Siwek - nagi
Nagus - nagi
Komfort
Amant - nagi
Harnaś
Paskal
14
Elegant
15
Romulus
99
102
100
97
99
91
93
64
70
102
69
103
100
100
100
102
96
102
112
108
109
103
78
77
105
75
105
95
100
100
91
92
117
111
122
102
91
48
102
106
49
106
68
113
117
98
95
107
112
113
106
99
67
86
105
65
105
86
109
112
99
98
106
105
106
99
96
66
78
104
67
104
89
107
109
2
2
2
4
6
Lp.
Liczba doświadczeń
Wzorzec: Krezus, Bingo, Nawigator
Tabela 10.6 Owies . Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2016, 2014 – 2016
Lp.
Odmiana
Mączniak
Helmintosporioza
2016
8,3
-0,4
2014-2016
8,2
-0,3
2016
7,7
0,3
2014-2016
7,9
-0,1
1
Wzorzec, (skala 9o)
Krezus
2
Bingo
0,2
0,7
-0,3
-0,1
3
Nawigator
0,2
-0,1
0,0
0,0
4
Breton
-1,1
-0,4
0,3
0,3
5
Zuch
-0,8
-0,8
-0,3
0,1
6
Arden
-0,3
-0,3
-0,3
-0,1
7
Haker
0,2
0,7
0,3
0,1
8
Siwek - nagi
-8,8
-2,6
0,3
0,1
9
Nagus - nagi
0,2
0,6
0,0
0,0
10
Komfort
0,2
0,4
0,0
0,0
11
Amant - nagi
-8,8
-2,8
-0,3
-0,1
12
Harnaś
0,2
0,1
0,3
0,1
13
Paskal
-8,8
-4,1
-0,3
-0,7
14
Elegant
0,2
0,2
-0,3
-0,3
15
Romulus
0,2
0,2
0,3
0,3
1
4
2
5
Wyższa wartość oceny odmian oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń 2013-2015 odnosi się do prowadzonych badań
odpowiednio: trzy lata, dwa lata lub jeden rok
Tabela 10.7 Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata
zbioru: 2016, 2014 – 2016
Wyleganie (skala 9o)
w fazie
Odmiana
Lp.
Wzorzec
dojrzałości
mlecznej
przed zbiorem
Wysokość
roślin
(cm)
Masa 1000 ziaren
(g)
Udział łuski
w%
2016
20142016
2016
20142016
2016
20142016
2016
20142016
2016
20142016
8,8
8,8
8,4
8,4
75,2
90,5
38,5
40,3
23,1
23,7
1
Krezus
0,1
0,0
0,1
0,1
-2,2
-1,1
-3,5
-3,4
2,3
2,6
2
Bingo
-0,1
-0,0
0,1
0,1
-1,3
2,2
1,4
2,9
-0,1
-0,7
3
Nawigator
0,1
0,0
-0,1
-0,1
3,5
1,1
2,1
1,2
-2,2
-2,2
4
Breton
-0,1
-0,0
0,2
0,2
1,0
0,6
0,7
-0,0
-0,6
-0,1
5
Zuch
0,1
0,0
0,4
0,4
0,7
1,2
0,7
-1,3
-0,3
-0,7
6
Arden
0,2
0,1
0,2
0,2
-0,7
-0,7
-4,1
-4,7
2,1
1,4
7
Haker
0,2
0,1
0,4
0,4
2,2
0,1
-1,4
-3,7
-1,4
-0,3
8
Siwek - nagi
-
-
-
-
1,5
1,5
-12,8
-12,0
-
-
9
Nagus - nagi
-0,6
-0,2
-0,6
-0,6
-0,3
-1,2
-8,0
-10,6
-
-
10
Komfort
-0,1
-0,1
-0,3
-0,3
-2,7
-2,1
2,0
0,6
0,6
1,7
11
Amant - nagi
-
-
-
-
-6,2
-6,2
-7,8
-8,4
-
-
12
Harnaś
0,2
0,2
0,6
0,6
-3,7
-6,7
-0,9
-3,1
1,4
2,4
13
Paskal
-
-
-
-
-7,3
-7,3
-9,5
-5,2
2,8
1,0
14
Elegant
-0,3
-0,3
-0,4
-0,4
4,2
4,2
0,3
0,3
-0,9
-0,9
15
Romulus
0,2
0,2
0,6
0,6
-2,8
-2,8
-0,2
-0,2
1,1
1,1
1
1
1
1
2
6
2
6
2
6
Wyższa wartość oceny odmian oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń 2014-2016 odnosi się do prowadzonych badań
odpowiednio: trzy lata, dwa lata lub jeden rok
Charakterystyka odmian owsa zwyczajnego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2016
Anna Stroiwąs
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Rolniczych
Elegant (d.STH 10613)
Odmiana żółtoziarnista przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych
terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni, bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość
duża na rdzę owsa i helmintosporiozę – średnia, septoriozę liści – mała. Rośliny średniej wysokości, o
przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania średni. Udział łuski dość
mały, masa 1000 ziaren dość duża. Zawartość białka średnia, tłuszczu dość duża.
Romulus (d. DC 07116-11/2)
Odmiana żółtoziarnista przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych
terenów górskich. Plon ziarna z łuski i bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę owsa
źdźbłową oraz septoriozę liści – dość duża, na helmintosporiozę – średnia. Rośliny o średniej wysokości i o
małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania średni, dojrzewania dość wczesny. Udział łuski średni,
masa 1000 ziaren duża. Zawartość białka i tłuszczu średni. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

ROZDZIAŁ 10 Owies

Transkrypt

Podobne dokumenty

Uwagi ogólne Wyniki doświadczeń

01i_Owies_kolekcja_odmian

Regionalne Targi Rolnicze "Gołaszyn – wiosna 2016"

owies – wyniki doświadczeń

10. Owies

W programie: królewski poczęstunek, wybory migdałowej pary

Owies – kolekcja odmian Strona lewa

26_2011_WPDO_7_OWZ

OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ