Szkoła Podstawowa w Sobianowicach

Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
IM. T. KOŚCIUSZKI
W SOBIANOWICACH
na lata 2016 - 2021
Sobianowice, 2016
1
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
SPIS TREŚCI
I.
OPIS PROGRAMU
1. Założenia programu
2. Podstawy prawne dla działań profilaktycznych
3. Miejsce realizacji programu
4. Czas trwania programu
5. Realizatorzy projektu
6. Odbiorcy programu
II.
Wstępna identyfikacja problemu
III.
Cele programu
IV.
Strategie, metody i formy realizacji
V.
Procedura ewaluacji
1. Cele ewaluacji częściowej
2. Metody ewaluacji częściowej
3. Cele ewaluacji końcowej
4. Mierzalne wskaźniki ewaluacji
5. Metody zbierania informacji
2
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
VI.
Zakładane efekty programu.
VII.
Bibliografia.
2016-2020
I. OPIS PROGRAMU
1. Założenia programu
Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi
i zdrowemu życiu, a także ograniczenie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla życia i zdrowia człowieka. Obecnie podstawowym
zadaniem profilaktyki jest zapobieganie zagrożeniom, takim jak przemoc, zaburzenia emocjonalne czy szkodliwe korzystanie
z wszelkiego rodzaju mediów. Zatem profilaktyka jest częścią wychowania. Szkolny program profilaktyki obejmuje profilaktykę
skoordynowaną z działaniami wychowawczymi. Obiektem działań jest całe środowisko szkolne. Program profilaktyki został tak
opracowany, by jego realizacja umożliwiła omówienie zagadnień oraz wykształcenie umiejętności i kompetencji zawartych w Programie
Wychowawczym Szkoły i planach wychowawczych poszczególnych klas.
Ze względu na istniejące problemy profilaktyka zachowań ryzykownych została uwzględniona w programie. Dodatkowym
wyznacznikiem przemawiającym za uwzględnieniem w programie profilaktycznym tematyki zdrowotnej jest zwiększająca się z roku na rok
liczba dzieci z wadami postawy.
3
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
2. Podstawy prawne dla działań profilaktycznych
Szkołę w działaniach dotyczących edukacji prozdrowotnej wspomagają akty prawne takie jak:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - art.72

Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art.19, art.33

Ustawa z dnia 7 X 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami)

Rozporządzenie MENiS z dnia 26 II 2002 roku dotyczące kształcenia w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458)

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 147 z 2002 r., poz. 1231

Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r o przeciwdziałaniu narkomanii(Dz. U. Nr 75 poz. 468), nowelizacja z 27 listopada2000r-Dz.U. Nr
103, poz. 1097).

Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 roku w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty
działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.
3. Miejsce realizacji programu
Szkoła Podstawowa im. T. Kościuszki w Sobianowicach.
4.Czas trwania programu
Od września 2016 do czerwca 2020. Ze względu na fakt, iż Szkolny Program Profilaktyki ma charakter otwarty zastrzega się, że może
w tym okresie ulegać zmianom w zależności od potrzeb środowiska i zaistniałych problemów.
4
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
5. Realizatorzy projektu

Dyrektor szkoły

Nauczyciele i wychowawcy

Pedagog i psycholog szkolny

Samorząd uczniowski
6. Odbiorcy programu

Uczniowie szkoły podstawowej

Nauczyciele

Rodzice
II. WSTĘPNA IDENTYFIKACJA PROBLEMU
1. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ
Wstępna identyfikacja problemu zastała dokonana na podstawie obserwacji, ankiet, rozmów z uczniami, rodzicami, nauczycielami
i pozostałymi pracownikami szkoły. Na podstawie obserwacji prowadzonych przez nauczycieli Szkoły Podstawowej w Sobianowicach
w ciągu ich pracy w szkole, z rozmów prowadzonych z uczniami, rodzicami, personelem szkoły i rozmów miedzy samymi nauczycielami
wynikają następujące problemy wychowawcze.
1. Występujące w szkole problemy wychowawcze szeregują się następująco:
 Brak motywacji do nauki.
 Posługiwanie się wulgaryzmami. Ubogie słownictwo.
5
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
 Zachowania destrukcyjne w klasie utrudniające pracę (brak dyscypliny, nieposłuszeństwo, przeszkadzanie innym w czasie lekcji,
unikanie wykonywania zadań przez niektórych uczniów).
 Zachowania konfliktowe.
 Nie przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią, zwłaszcza podczas przerw.
Jako przyczyny podejmowania przez uczniów zachowań problemowych wyodrębniono :
A. Przyczyny związane ze środowiskiem rodzinnym:
 Trudna sytuacja życiowa uczniów;
 Niejasne cele życiowe, brak perspektyw.
B. Przyczyny związane ze szkołą :

Niedostateczne motywowanie uczniów do nauki;

Deficyty w umiejętnościach wychowawczych;
C. Przyczyny tkwiące w uczniach :
 Stosunek do norm, zasad, wartości;
 Agresja słowna;
 Deficyt uwagi i nadmierna aktywność ruchowa;
 Brak aspiracji i celów życiowych;
 Trudności w nauce szkolnej i niemożność sprostania wymaganiom programowym;
 Brak dyscypliny, systematyczności, lenistwo;
 Przeżywanie stresu szkolnego i nieumiejętność radzenia sobie z nim;
 Nieumiejętność radzenia sobie z emocjami ( złością );
6
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
 Wyraz buntu, manifestowanie dorosłości, przekora wobec dorosłych;
 Złośliwość wobec nauczycieli;
 Chęć zwrócenia na siebie uwagi, zaimponowania innym, odnalezienia się w grupie;
 Ubóstwo języka, wypowiedzi.
D. Czynniki zewnętrzne :
 Wpływ mediów, reklamy;
 Moda;
 Negatywne wzorce w środowisku, obyczaje środowiskowe;
Wyniki obserwacji wpłynęły na podjęcie decyzji o przeprowadzaniu w każdym roku szkolnym ankiety dotyczącej bezpieczeństwa
w szkole wśród uczniów, nauczycieli i rodziców, które mają potwierdzać istnienie grup ryzyka i ukazywać nasilenie problemu.
W analizie problemów stosuje się następujące ankiety:

Ankieta dotycząca bezpieczeństwa w szkole

Ankiety wynikające z realizacji poszczególnych wymagań ewaluacji wewnętrznych
Z analizy przeprowadzonych ankiet wynika, że pojawiające się w szkole problemy wychowawcze nie występują często. Jest to
dowodem na to, że w szkole panuje dobry klimat, uczeń traktowany jest podmiotowo, konflikty są rzadkością, nauczyciele starają się dbać
o dobro ucznia uwzględniając jego sytuację rodzinną. Dlatego zasięg zachowań ryzykownych nie rozszerza się. Szkoła w swej praktyce
wspiera zdrowe i bezpieczne zachowania poprzez promowanie właściwych postaw, proponowane uczniom zajęcia pozalekcyjne.
7
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
III. CELE PROGRAMU
 Wspomaganie procesu wychowania.
 Chronienie uczniów w rozwoju przed zagrożeniami.
 Wspomaganie rozwoju uczniów w kierunku realizowania ich potencjalnych możliwości.
 Promowanie zdrowego stylu życia.
 Zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi.
 Osłabianie czynników ryzyka.
 Wzmacnianie czynników chroniących.
 Kształtowanie sprawności fizycznej i nawyków uprawiania sportu.
 Działalność wychowawcza, edukacyjna, informacyjna i profilaktyczna w celu przeciwdziałania narkomanii:
Zadania
Znajomość
norm
przeciw
używaniu
środków
i substancji psychoaktywnych, a także norm przeciwnych
podejmowaniu innych zachowań ryzykownych.
Uczenie się przeciwdziałania pojawianiu się zachowań
ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających,
substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych
substancji psychoaktywnych.
Posiadanie wiedzy n/t oferty pomocy specjalistycznej
w przypadku używania środków i substancji psychoaktywnych
Posiadanie
wiedzy
n/t
obowiązujących
procedur
postępowania
nauczycieli
i
wychowawców
oraz
metodywspółpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia
narkomanią.
Znajomość
konsekwencji
prawnych
związanych
z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii.
Kształtowanie krytycznego myślenia w podejmowaniu
decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu
rozwojowi i zdrowemu życiu.
Formy realizacji
- rozmowy, warsztaty, zajęcia,
spotkania grupowe, indywidualne,
- diagnoza pedagogiczna
- lekcje wychowawcze,
- działania profilaktyczne
Przewidywane efekty
- uczniowie, rodzice, nauczyciele przeciwdziałają
pojawianiu się zachowań ryzykownych,
- posiadają wiedzę, umiejętności n/t pomocy
w przypadku używania środków i substancji
psychoaktywnych,
- znają procedury obowiązujące w szkole,
- znają konsekwencje prawne związane
z naruszeniem przepisów dotyczących ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii,
- potrafią krytycznie myśleć.
8
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
Cel główny: Kształtowanie osobowości młodego człowieka, który potrafi poradzić sobie z zagrożeniami
bezpieczeństwa i zdrowia. Ma poczucie własnej wartości i jest odpowiedzialny za własne zdrowie.
Cele szczegółowe:
a. Przygotowanie ucznia do dostrzegania przyczyn i przejawów agresji i właściwego postępowania w sytuacjach
problemowych.
b. Rozwijanie umiejętności prawidłowego funkcjonowania w strukturach mikro – i makro- społecznych (dom, klasa, szkoła,
rodzina, społeczność lokalna, naród)
c. Kształtowanie poczucia tolerancji.
d. Promowanie zdrowego stylu życia – wyrabianie prawidłowych nawyków żywieniowych, higienicznych, troska o sprawność
fizyczną.
Cele zoperacjonalizowane:
Uczniowie:

potrafią radzić sobie z własnymi emocjami, uczuciami, dbać o zdrowie psychiczne wybierają właściwe sposoby komunikacji
z otoczeniem, znają zasady postępowania w sytuacjach konfliktowych

przewidują zagrożenia i niebezpieczeństwa w różnych sytuacjach życiowych

rozumieją pojęcie i stosują zasady zdrowego stylu życia

uświadamiają sobie znaczenie prawidłowego odżywiania dla zdrowia,

wiedzą o szkodliwości używek,

poznają zasady racjonalnego żywienia
9
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020

wybierają właściwe formy wypoczynku

potrafią planować własne zajęcia

poznają zasady postępowania w sytuacjach zagrożenia, udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w różnego rodzaju
wypadkach

potrafią znaleźć pomoc w przypadku różnych problemów życiowych

znają konsekwencje niebezpiecznych zachowań
Rodzice:

doskonalą swoje umiejętności wychowawcze

korzystają z rad i pomocy wychowawcy

współdziałają z wychowawcą,

dostrzegają problem dziecka

konsultują się z wychowawcami, nauczycielami poszczególnych przedmiotów, pedagogiem szkolnym
Nauczyciele:

podnoszą swoją wiedzę i doskonalą swoje kompetencje wychowawcze poprzez udział w szkoleniach Rady Pedagogicznej
i warsztatach,

wspierają rodziców w wychowaniu,

integrują zespół uczniowski,

podejmują konkretne działania mające na celu realizację zadań;
Szkoła jako instytucja:

stwarza bezpieczne i higieniczne warunki pobytu uczniów w szkole,

prowadzi rozpoznanie zagrożeń dla bezpiecznego pobytu w szkole,

organizuje zajęcia w wybranych dziedzinach rekreacyjno-sportowych.
10
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
IV. STRATEGIE, METODY I FORMY PROGRAMU
Zajęcia będą miały charakter warsztatów prowadzonych na godzinach wychowawczych i na jednostkach lekcyjnych oraz podczas
realizacji ścieżek edukacyjnych. Podczas realizacji treści programowych wykorzystywane będą metody aktywizujące (burza mózgów,
pogadanka, scenki sytuacyjne, itp.) Dodatkowo przewiduje się realizowanie zajęć profilaktyczno-wychowawczych
„Spójrz inaczej”
skierowanych do klas I – III.
a)
b)
Uczniowie:

prowadzenie lekcji wychowawczych metodami aktywnymi

prowadzenie warsztatów, pogadanek, prelekcji przez wychowawców, pedagoga i psychologa

prowadzenie zajęć integrujących uczniów przez wychowawców, pedagoga i psychologa

udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom przez pedagoga i psychologa oraz wychowawców

prowadzenie zajęć i warsztatów przez zaproszonych specjalistów, pracowników różnych instytucji

udział w uroczystościach, imprezach i konkursach szkolnych

udział w zajęciach pozalekcyjnych (kółka zainteresowań, udział w zawodach sportowych na różnym szczeblu)
Nauczyciele:

doskonalenie poprzez udział w kursach, warsztatach, szkoleniach z zakresu profilaktyki

rady szkoleniowe

samodoskonalenie poprzez studiowanie literatury specjalistycznej
11
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
c)
2016-2020
Rodzice:

spotkania klasowe − pogadanki, dyskusje,

prowadzenie pedagogizacji rodziców w ramach spotkań, zebrań i konsultacji

włączanie rodziców do wspólnych działań.
V. PROCEDURA EWALUACJI
Szkolny program profilaktyki będzie częściowo ewaluowany po każdym roku szkolnym. Do ewaluacji posłużą arkusze ewaluacyjne
oraz opracowana procedura ewaluacji programu profilaktyki i programu wychowawczego.
1. Cele ewaluacji częściowej

uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu

poznanie ewentualnych braków i trudności, które występują w czasie realizacji programu

zdiagnozowanie nastawienia odbiorców do programu

zainteresowanie jego realizacją
2. Metody ewaluacji częściowej:

rozmowa z odbiorcami programu (uczniami w czasie zajęć lekcyjnych i rodzicami w czasie zebrań klasowych)

konsultacje z nauczycielami
Końcowa ewaluacja szkolnego programu profilaktyki będzie po 5 latach jego realizacji.
12
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
3. Cele ewaluacji końcowej

uzyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętnościach uczniów po realizacji programu profilaktyki

poznanie oczekiwań odbiorów programu w następnych latach jego realizacji
4. Mierzalne wskaźniki ewaluacji
-
Wskaźniki naruszania dyscypliny szkolnej (m.in.: liczba spóźnień na zajęcia szkolne, wagary, absencja szkolna, zachowania
agresywne, posługiwanie się wulgaryzmami).
-
Wskaźniki patologii w środowisku szkolnym (m.in.: używanie alkoholu i środków odurzających, interwencje Policji, przestępczość,
próby samobójcze, wypadki drogowe z udziałem uczniów, przemoc rówieśnicza, udział w subkulturach).
-
Prawidłowa reakcja uczniów w sytuacjach zagrożenia.
-
Posiadanie wiedzy na temat zasad racjonalnego żywienia.
-
Zachowanie higieny osobistej przez ucznia.
-
Umiejętność dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne.
-
Zmniejszenie zachowań agresywnych wśród uczniów.
-
Stosowanie zasad zdrowego stylu życia, unikanie nałogów.
-
Umiejętność organizowania przez uczniów czasu wolnego.
-
Posiadanie wiedzy na temat konsekwencji niebezpiecznych zachowań.
-
Doskonalenie umiejętności wychowawczo-profilaktycznych nauczycieli.
-
Posiadanie umiejętności przekazywania wiedzy uczniom z zakresu profilaktyki.
-
Współpraca rodziców ze szkołą i dostrzeganie problemów własnego dziecka.
13
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
5. Metody zbierania informacji.
-
obserwacja pod kątem zachowań prospołecznych i prozdrowotnych,
-
analiza dokumentacji szkolnej,
-
analiza frekwencji uczniów,
-
wywiady z uczniami,
-
wywiady z rodzicami uczniów,
-
ankiety uczniów,
-
rozmowy z uczniami, rodzicami.
Po ewaluacji końcowej wyniki badań zostaną opracowane przez zespół wychowawczy nauczycieli i zaprezentowane na posiedzeniu rady
pedagogicznej. Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji będą podstawą do opracowania szkolnego programu profilaktyki na kolejne lata
nauki.
VI. ZAKŁADANE EFEKTY PROGRAMU
Nadrzędnym celem programu, który powinien zostać zrealizowany jest taki wpływ na dziecko, aby radziło sobie lepiej
z rozwiązywaniem problemów, których dostarcza mu życie, aby rozumiało siebie, umiało współżyć z innymi i potrafiło znajdować
w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach.
Program profilaktyki został zatwierdzony decyzją rady pedagogicznej z 15.09.16 r. w uzgodnieniu z radą rodziców i samorządem
uczniowskim.
14
Szkoła Podstawowa w Sobianowicach
2016-2020
ZAŁĄCZNIKI:
1. Plan działań profilaktycznych dla klas I-III na dany rok szkolny.
2. Plan działań profilaktycznych dla klas IV-VI na dany rok szkolny.
VII. Bibliografia.
1. J. Surzykiewicz: Agresja i przemoc w szkole. Wyd. CMPPP. Warszawa 2001
2. J. Ł. Grzelak, M. J. Sochocki (red): Ewaluacja profilaktyki dzieci i młodzieży. Pracownia profilaktyki problemowej. Warszawa 2001
3. J. Szamańska: Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. CMPPP. Warszawa 2000
4. R. Knez, W. Słonina: Saper, czyli jak rozminować agresję. Program profilaktyczno – wychowawczy. Rubikon
5. K. Wojcieszek: Wygrać życie. Szkolny program profilaktyki. Wyd. Rubikon. Kraków 2002
6. B. G. Paziowie: Szkoła, która ochrania: Szkolny program profilaktyki. Rubikon. Wyd. Kraków 2002
7. E. Konińska: Mądre i skuteczne zasady konstruowania szkolnych programów profilaktycznych. Wyd. Rubikon. Kraków 2002.
15