Przewodnik po kościele w Dąbrowie – format pdf.

Kościół w Dąbrowie pw. św. Stanisława Kostki
Kościół w Dąbrowie, założony przez Cystersów, pochodzi z drugiej połowy
XIV wieku (w połowie XIX wieku częściowo go przebudowano).
Średniowieczny korpus kościoła składa się z trzech wyraźnie
wyodrębnionych członów: wielobocznie zakończonego prezbiterium od wschodu
(które jest najstarszą częścią kościoła), przestrzeni nawowej oraz wieży- od
strony zachodniej. Od strony południowej znajduje się współcześnie dobudowana,
stylizowana na styl gotycki, zakrystia. Kościół zbudowany jest z cegły, umocnionej
kamieniami. Cegła była typowym materiałem budowlanym stosowanym w gotyku na
północy Europy.
Kościółek, choć nieduży, posiada w swej budowie kilka znaczących cech,
charakterystycznych dla średniowiecznej architektury gotyckiej. Zarówno
otwory okienne, jak i drzwiowe zwieńczone są łukiem ostrym. Portal wejściowy
1
Projekt Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Iwięcino - „Pomorski Szlak Cysterski - Iwięcino, Wierciszewo,
Dąbrowa” współfinansowany jest ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach programu
operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich i budżetu Gminy Sianów.
posiada trzy warstwy łuków tzw. archiwolt. Z zewnątrz kościół wzmocniony jest
tzw. szkarpami – są to widoczne między oknami, obiegające kościół przypory,
będące typową cechą ceglanej architektury gotyckiej. Ciekawostkę stanowią
wmurowane w ściany kościoła kamienne
koła młyńskie. Według legendy
wmurowanie takiego ciężkiego koła stanowiło rodzaj pokuty za grzechy. Warto
również zwrócić uwagę na otwory w wieży i ścianach kościoła – pozostałość po
dawnych rusztowaniach.
Wewnątrz kościoła, w przedsionku, w części wieżowej, znajduje się
najstarszy element wyposażenia wnętrza – średniowieczna kamienna chrzcielnica,
mająca formę masywnego, uproszczonego, wielobocznego kielicha o wymiarach:
92 cm wysokości, 42 cm szerokości i 28 cm średnicy. Chrzcielnica powstała w
XIV wieku.
Kościół jest jednoprzestrzenny, co oznacza, że nie ma podziału na nawy.
Wewnątrz warto zwrócić uwagę na wbudowane w ściany kościoła potężne
kamienie wzmacniające konstrukcję świątyni. Przestrzeń przeznaczona dla
wiernych oddzielona jest od prezbiterium charakterystycznym dla
średniowiecznej architektury tzw. łukiem tęczowym. Prezbiterium jest skromnie
wyposażone. W ścianie prezbiterium umieszczone są ostrołukowe okna, co wiąże
się ze średniowieczną symboliką światła mistycznego i poglądem, iż „Bóg jest
światłością”. Podczas porannych mszy światło wpadające od wschodu miało
wzmagać modlitewne skupienie
wiernych i wzmacniać uczucie boskości w
kościelnej przestrzeni. Wyposażenie wnętrza jest już znacznie późniejsze, w
dużej mierze współczesne. Warto zwrócić uwagę na rzeźbioną wieloboczną
ambonę oraz stanowiący rodzaj empory balkon, na którym znajdują się organy
oraz ławki dla wiernych.
Kościół w Dąbrowie jest cennym zabytkiem średniowiecznej architektury.
Pierwotnie kościół został poświęcony Św. Wawrzyńcowi- relikwie świętego
miały się znajdować wraz z dokumentami biskupa Martina Caritha z 1507 roku w
drewnianej kapsule ( prawdopodobnie pod koniec XIX wieku zostały one
przekazane do Muzeum w Szczecinie). Bryła kościoła nie uległa drastycznym
przebudowom i zachowała wiele cech gotyckiej architektury. 25 kwietnia 1964
roku Kościół Filialny w Dąbrowie pw. św. Stanisława Kostki w Dąbrowie został
wpisany do rejestru zabytków.
Opracowała - Agnieszka Nowak
2
Projekt Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Iwięcino - „Pomorski Szlak Cysterski - Iwięcino, Wierciszewo,
Dąbrowa” współfinansowany jest ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach programu
operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich i budżetu Gminy Sianów.