Kościoły na szlaku WAPM, dzień ósmy - 12 sierpnia

WAPM - Grupa Zielona
Kościoły na szlaku WAPM, dzień ósmy - 12 sierpnia
Autor: Administrator
21.10.2006.
Zmieniony 10.02.2007.
Rzejowice, Kobiele Wielkie (Reymontowskie), Gidle
RZEJOWICE
Wieś położona 22 km na wschód od Radomska
Historia
Obecny kościół parafialny w Rzejowicach p.w. Wszystkich Świętych wzniesiono w latach 1708-1711 przy
zakrystii rozebranej wcześniejszej świątyni z XV wieku. Poświęcony w roku 1735 został znacznie
powiększony w roku 1900. Wtedy to przedłużono nawę w kierunku zachodnim (fotografia w książce).
Architektura i wystrój wnętrza
Po najstarszym kościele drewnianym z XV wieku pozostała jedynie renesansowa zakrystia o sklepieniu
kolebkowym. Obecny kościół, także drewniany, jednonawowy, o konstrukcji zrębowej został do niej
dobudowany. Prostokątną nawę zamyka od wschodu wieloboczne prezbiterium.
Wejście do kościoła zamykają gotyckie, żelazne, kute drzwi. Pozostałością po starym kościele są także
dwa późnobarokowe ołtarze z I połowy XVIII wieku, a także renesansowa kropielnica z XVII wieku.
Kościół został zaliczony do III grupy zabytków.
KOBIELE WIELKIE REYMONTOWSKIE
Wieś położona 15 km na wschód od Radomska. Tutaj urodził się Władysław Reymont.
Historia
Kościół p.w. św. Marcina i Jana wzniesiono już w połowie XV wieku. Była to drewniana świątynia,
rozebrana w połowie XVIII wieku. Na jej miejscu postawiono barokowy kościół jednonawowy, rozebrany
na początku XX wieku. Obecna, neogotycka świątynia pochodzi z roku 1909 (fotografia w książce).
Architektura i wystrój wnętrza
Neogotycki kościół jest świątynią trójnawową, zbudowaną na planie krzyża łacińskiego. Nad portalem
wznosi się wieża, w której umieszczone są dwa dzwony; jeden z początku XVI wieku, a drugi z jego
połowy. Do cenniejszych zabytków należy barokowy ołtarz boczny z XVII wieku oraz renesansowa
kropielnica z XVI wieku.
GIDLE
Miejscowość położona ok. 13 km na południowy wchód od Radomska. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą
już z XI wieku
Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Gidlach
Historia
Sanktuarium w Gidlach wiąże swoje początki z cudownym wydarzeniem, które wedle tradycji miało
miejsce na polu miejscowego chłopa. W 1516 roku gospodarz Jan Czeczek w czasie orki znalazł maleńką
(9 cm) kamienną figurkę Matki Bożej. Był to prawdopodobnie kapitel z jakiejś nieznanej wcześniejszej
świątyni. Według legendy rodzina Czeczków utraciła wzrok. Wydobyty z ziemi posążek obmyto wodą i
odniesiono do ołtarza w kościele parafialnym. Rodzina Czeczków cierpiąca na słaby wzrok przetarła oczy i
wszyscy zostali uzdrowieni. Pamiątka tego wydarzenia jest zwyczaj tzw. kąpiółki. Co roku podczas
odpustu w pierwszą niedzielę maja figurkę zanurza się w winie, którego potem pątnicy używają jako
lekarstwa na swoje dolegliwości. Po opisanych wydarzeniach figurka wróciła na miejsce znalezienia do
drewnianej słupowej kapliczki, którą do dziś można oglądać przy ołtarzu Matki Bożej.
Sto lat po tym wydarzeniu Anna z Rusocic Dąbrowska, kasztelanowa wieluńska ufundowała kaplicę, a
http://wapm.pl/portal
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 20:34
WAPM - Grupa Zielona
dwa lata później zbudowany został drewniany kościół. Obecna świątynia oraz klasztor postawione zostały
w latach 1640-1655. Konsekracja kościoła odbyła się w roku 1656.
Architektura i wystrój wnętrza
Kościół wzniesiono w stylu wczesnobarokowym, na planie krzyża greckiego jako trójnawową świątynię o
charakterze bazylikowym (fotografia w książce). Prezbiterium oraz ramiona transeptu zakończone są
półkoliście. Od strony zachodniej, nad frontonem kościoła wznoszą się dwie wieże z hełmami
neorenesansowymi, nawiązującymi do architektury kościoła. Od strony wschodniej do ściany kościoła
przylega zakrystia.
Ściany świątyni rozdzielają pilastry przyścienne w porządku toskańskim, wysokie, zakończone półkoliście.
Fasada jest trójdzielna, dwukondygnacyjna z trójkątnym szczytem. Portal główny wykonano z piaskowca
w stylu późnego renesansu i przyozdobiono go herbem Jastrzębiec. Dachy przykrywające całość budowli
są dwuspadowe, z wieżyczką na sygnaturkę w części środkowej.
Wewnątrz znajdują się nawy boczne sklepione krzyżowo, otwarte względem nawy głównej filarowymi
arkadami. Nawa główna oraz prezbiterium i ramiona transeptu sklepione są kolebkowo z lunetami,
ozdobione stiukami z motywami roślinnymi. Ściany naw rozdzielają pilastry wykonane w porządku
jońskim.
W końcach ramion transeptu znajdują się dwie kaplice. Z lewej strony Matki Bożej Gidelskiej, kaplica
oddzielona od reszty kościoła bogato zdobioną bramą, z prawej strony kaplica św. Jacka zamknięta
trójdzielną bramą barokową. Chór muzyczny umieszczony w zachodniej części kościoła - między wieżami wsparty został trzema głębokimi arkadami.
Na wystrój wnętrza składają się ołtarze, stalle, konfesjonały pochodzące z różnych epok. Większość
ołtarzy (wszystkie boczne) wykonano w stylu barokowym w I połowie XVIII wieku. Jedynie ołtarz główny
pochodzi z końca XVIII wieku (1796), a wykonany został w stylu rokokowym, w układzie
perspektywicznym. W polu głównym znajduje się obraz Wniebowzięcia NMP pędzla Michała Stachowicza.
Połączony jest z barokowymi stallami, w których usytuowano malowidła przedstawiające świętych. W
ołtarzach bocznych widać cztery obrazy ukazujące Matkę Bożą, w tym m.in. Madonnę w stylu Santa Maria
Maggiore z bazyliki rzymskiej, w jedwabnej sukience z XVIII wieku, oraz koronację Matki Bożej.
W kaplicy Matki Bożej znajduje się ołtarz z połowy XVII wieku w podobnym układzie jak ołtarz główny.
Kute tabernakulum wyobraża św. Jacka i św. Daniela podtrzymujących monstrancję z figurką Matki Bożej
Gidelskiej. Tu także znajduje się kamienna, gotycka figurka Matki Bożej Gidelskiej z 1516 roku. W kaplicy
św. Jacka są dwa ołtarze barokowe z XVIII wieku. W ich polu głównym umieszczono wizerunki św. Jacka.
Jeden z nich jest w jedwabnej sukience.
Na chórze znajdują się organy w rzeźbionym prospekcie dębowym z końca XVIII wieku. Do innych
obiektów sztuki zdobniczej w kościele należy zaliczyć rzeźbione konfesjonały oraz dwie ławy, pochodzące
z XVIII wieku.
W kościele znajdują się również tablice nagrobkowe wielu dobroczyńców i fundatorów obiektów
sakralnych związanych z sanktuarium gidelskim, m.in. Anny Zarembskiej z 1737 roku i rodu Karśnickich z
1801 roku.
Zakrystia znajdująca się w skrzydle klasztoru i przylegająca do północnej ściany kościoła ozdobiona
została drewnianą boazerią, intarsjowaną różnymi gatunkami drewna. Ponadto znajdują się tutaj szafy na
przedmioty liturgiczne, wykonane z drewna intarsjowane lub malowane. Do ciekawego zabytku należy
również obraz "Zdjęcie z Krzyża", będący wierną kopią podobnego dzieła ze szkoły Rubensa,
znajdującego się w Kaliszu. Interesujące są również ludowe obrazki z przedstawienia cudów MB
Gidelskiej, wykonane w XIX wieku przez miejscowych artystów oraz rzeźba MB Gidelskiej wykonana w
XVIII wieku.
Klasztor oo. dominikanów istniejący przy kościele Wniebowzięcia MB przylega do prezbiterium i zakrystii,
a także częściowo do kaplicy św. Jacka. Wzniesiony został na planie prostokąta, w tym samym czasie co
świątynia. Na parterze układ jest dwutraktowy z pomieszczeniami po jednej stronie wzdłuż korytarza, na
piętrze zaś bazylikowy. Sklepienia w korytarzu są krzyżowe, w celach kolebkowe z lunetami.
W klasztorze znajdują się liczne malowidła religijna z okresu od XVII do XIX stulecia, a wśród nich
malowana historia cudu gidelskiego.
http://wapm.pl/portal
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 20:34
WAPM - Grupa Zielona
Kościół i klasztor zostały zaliczone do I grupy zabytków.
GIDLE - KOŚCIÓŁ MB BOLESNEJ
Historia
W roku 1646 dziedziczka wsi Gidle Zuzanna Oleska sprowadziła ojców kartuzów i zbudowała dla nich
drewniany kościół. Kartuzi są surowym zakonem eremickim opartym o regułę św. Benedykta. Każdy
mnich mieszka w osobnym domku z ogródkiem, spotykają się jedynie podczas modlitwy w świątyni.
Przez całe życie obowiązuje ich milczenie i ścisły post.
W roku 1734 na miejscu drewnianego powstał murowany kościół (fotografia w książce). Wraz z kasatą
klasztoru mnichom zabroniono przyjmowania kandydatów pozostawiając zakon na wymarcie. Podobny los
spotkał klasztory w Kartuzach i Berezie Kartuskiej. W roku 1832 kościół został przejęty przez diecezję i
uczyniono go kościołem parafialnym. Ostatni mnich umarł w roku 1837.
Architektura i wystrój wnętrza
Trójnawowa bazylikowa budowla na planie prostokąta posiada prostokątne prezbiterium z
przybudówkami po bokach i zakrystią od południa. Od północy zabudowania poklasztorne stanowią
przedłużenie naw bocznych. Dwukondygnacyjną fasadę z oknem na chór zwieńczono falistym szczytem.
W niszach znajdują się posągi świętych. Nawy otwarte są ku nawie głównej arkadami filarowymi,
sklepienia kolebkowe z lunetami. Ściany rozdzielają pilastry toskańskie.
Wystrój wnętrza nawiązuje do barokowego stylu kościoła. Ołtarz główny z drugiej połowy XVIII wieku,
rokokowe ołtarze boczne z obrazami św. Macieja i Brunona, z końca stulecia. Oprócz nich znajdują się
cztery ołtarze z XVIII wieku malowane iluzjonistycznie z obrazami św. Barbary, Klary, Józefa i Wojciecha.
Do cenniejszych zabytków należy chrzcielnica z XVII wieku oraz drewniane, bogato intarsjowane stalle,
ławki, konfesjonały z drugiej połowy XVIII wieku.
GIDLE - KOŚCIÓŁ ŚW. MAGDALENY
Historia
Świątynia p.w. św. Magdaleny w Gidlach jest drewnianym kościołem pochodzącym z przełomu XV i XVI
wieku, przebudowanym w 1659 roku i dwukrotnie odnawianym w 1769 i 1921 roku.
Architektura i wystrój wnętrza
Drewniana budowla o konstrukcji zrębowej jest świątynią jednonawową o prostokątnej nawie i
prostokątnym, nieco węższym prezbiterium. Ściany i dach kościoła są gontowane. Wewnątrz znajduje się
belkowany strop i półkolista tęcza. Okno w prezbiterium jest ostrołukowe, gotyckie. W nadprożu znajduje
się belka z nieczytelnym, prawdopodobnie fundacyjnym napisem wykonanym minuskułą gotycką.
Wystrój kościoła pochodzi z XIX wieku. Ołtarze z tego okresu są klasycystyczne, z rzeźbami i
malowidłami z wieków wcześniejszych, XVIII i XVII.
Kościół został zaliczony do II grupy zabytków.
"Sanktuaria i kościoły na szlaku Warszawskiej Akademickiej Pielgrzymki Metropolitalnej"
Radosław Kieryłowicz , Warszawa 1995
Książka do nabycia w Warszawie, przy kościele św. Anny na Krakowskim Przedmieściu.
http://wapm.pl/portal
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 20:34