NIERUCHOMOŚCI, KW, HIPOTEKA • Doniosłe znaczenie prawne

Poprzednie zajęcia: nabycie i utrata własności od osoby nieuprawnionej.
KARTKÓWKA - KAZUS:
Powód Andrzej J. wniósł powództwo przeciwko Marcinowi K., Jolancie Ł. i Krzysztofowi Ł. o ustalenie,
że powód jest właścicielem samochodu marki Mitsubishi Pajero o pojemności silnika 2500 cm3, koloru
grafitowego metalik z 1993 r.
W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że wskazany samochód powód pozostawił w prowadzonym przez
Piotra N. autokomisie w W. w celu sprzedaży tego samochodu. Powód zawarł z właścicielem firmy umowę
komisu w dniu 8 maja 1997 r. W krótkim czasie okazało się, że autokomis nie istnieje, a samochód powoda
został sprzedany Jolancie Ł. na podstawie sfałszowanego dowodu rejestracyjnego. Osoba o nazwisku Piotr N.,
właściciel autokomisu, również nie istnieje. Prowadzący komis, który przedstawił się jako Piotr N., nazywa się
w rzeczywistości Marcin K. i toczy się przeciwko niemu postępowanie o oszustwo i podrabianie dokumentów.
Powód złożył Marcinowi K. oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli przy zawieraniu
umowy komisu jako złożonego pod wpływem błędu wywołanego podstępnie. Zdaniem powoda, jest on nadal
właścicielem tego pojazdu, a nie pozwani Ł., którzy zawarli umowę kupna samochodu z osobą nieupoważnioną.
Pozwany Marcin K. nie uznał powództwa, podnosząc, że postępowanie w sprawie karnej nie zostało
zakończone.
Pozwani - Jolanta i Krzysztof małżonkowie Ł. wnieśli o oddalenie powództwa, podnosząc, że nabyli
samochód w dobrej wierze za pośrednictwem komisu. Kto jest właścicielem auta. Zaproponuj
rozstrzygnięcie.
NIERUCHOMOŚCI, KW, HIPOTEKA
•
Doniosłe znaczenie prawne ma podział rzeczy na nieruchomości i rzeczy ruchome
o ustanowienie odrębnego szczególnego reżimu prawnego dla nieruchomości
o jest to miarą gospodarczej ich funkcji
•
Szczególny reżim prawny nieruchomości:
o Wyodrębniona grupa praw podmiotowych, zarezerwowanych wyłącznie dla
nieruchomości:
użytkowanie wieczyste
służebności
hipoteka
własnościowe prawo do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej
o Instytucja KW – służy ujawnianiu ujawnieniu praw rzeczowych (oraz
niektórych praw i roszczeń osobistych)
o różnice w regulacji dotyczącej:
granic prawa własności
nabycia i utraty
Pojęcie nieruchomości:
•
Art. 46. § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności
(grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów
szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
§ 2. Prowadzenie ksiąg wieczystych regulują odrębne przepisy.
⎝
Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali
o zauważmy, że brak w KC definicji rzeczy ruchomych - a contrario są nimi
wszelkie przedmioty materialne nie stanowiące nieruchomości ani ich części
składowych
o zasadniczo nieruchomości stanowią grunty (nieruchomości gruntowe)
o superficies solo cedit – budynki oraz inne urządzenia trwale z gruntem
związane są – co do zasady – częściami składowymi gruntu
Art. 48. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w
szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili
zasadzenia lub zasiania.
Części składowe:
Art. 47. § 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw
rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub
istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
o budynki oraz części budynków są nieruchomościami (a nie częściami
składowymi), jeżeli z mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny
przedmiot własności
o wtedy mówimy o nieruchomości budynkowej i lokalowej
(Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali)
Art. 2. 1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej "lokalami",
mogą stanowić odrębne nieruchomości.
2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w
obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami
pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do
samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.
3. Spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 2, stwierdza starosta w formie zaświadczenia.
4. Do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego
bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w
którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej
"pomieszczeniami przynależnymi".
Zdarzenie cywilnoprawne o charakterze konstytutywnym:
Art. 7. 1. Odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności
prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność.
2. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego;
do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej.
KC
Art. 235. § 1. (83) Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do
jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przez wieczystego użytkownika stanowią jego własność.
To samo dotyczy budynków i innych urządzeń, które wieczysty użytkownik nabył zgodnie z właściwymi
przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.
§ 2. (84) Przysługująca wieczystemu użytkownikowi własność budynków i urządzeń na użytkowanym
gruncie jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym.
•
Przestrzenne granice prawa własności:
o granice geodezyjne – dwa wymiary | pionowy zasięg
najpierw oznaczone „intelektualnie” i ujawnione w ewidencji gruntów i
budynków (na mapie i w rejestrze) – ustawa z dnia 17 maja 1989 r. –
Prawo geodezyjne i kartograficzne
w ślad za ewidencją miarę potrzeby, następuje też fizyczne oznaczenie
w terenie granic za pomocą znaków granicznych
Art. 153. Jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice
według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a
postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z
uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę
pieniężną.
2002.06.26
postanow.
1. Waga kolejnych kryteriów rozgraniczenia nieruchomości i ich wzajemne wyłączanie się wykluczają
możliwość dokonania rozgraniczenia z powołaniem się tylko na względy celowości, gdyż te nie mogą uzasadnić
rozgraniczenia z pominięciem kolejności dwu pierwszych kryteriów, a więc stanu prawnego przedmiotu
rozgraniczenia i następnie ostatniego stanu spokojnego posiadania.
2. Przyjęcie dopuszczalności przymusowego przeniesienia własności może być usprawiedliwione w
przypadku, gdy przewiduje to wyraźnie odpowiedni przepis np. art. 231 k.c., 151 zd. 2 k.c. Przepis zaś art. 153
k.c., który nie może być interpretowany rozszerzająco, takiej możliwości nie przewiduje.
2002.06.13
postanow.
SN
V CKN 1620/00 LEX nr 56046
Wymienione w art. 153 k.c. kryteria rozgraniczenia wyłączają się wzajemnie, dopóki więc nie zostanie
przesądzone, że nie jest możliwe ustalenie granic na podstawie pierwszego kryterium, niedopuszczalne jest
posłużenie się dalszymi. Zgodnie z tym sąd obowiązany jest dokonać rozgraniczenia w pierwszej kolejności
według stanu prawnego, jeżeli tylko materiał zebrany w sprawie pozwoli na ustalenie tego stanu, w
szczególności pozwoli na ustalenie, do jakiej granicy na gruncie sięga własność właścicieli gruntów
sąsiadujących. Przepis ten wymaga należytego wyjaśnienia tytułów własności w aspekcie faktycznym i
prawnym.