Scenariusz lekcji Informacje wstępne: klasa I liceum, język polski

Scenariusz lekcji
Informacje wstępne: klasa I liceum, język polski,
czas trwania lekcji - 1 h
Temat lekcji: Z jednej strony teatr pięknego umierania..., czyli bohaterska śmierć
Rolanda ... z drugiej odheroizowanie toposu śmierci, czyli jak umierał Maciek
z Popiołu i diamentu ...
Teatr umierania (topos) ... czyli piękna bohaterska śmierć Rolanda i odheroizowania
śmierć Maćka z Popiołu i diamentu ... porównanie
Cele lekcji:
- uczeń:
- czyta teksty kultury ( literackie i filmowe ) ze zrozumieniem
- interpretuje je słowem
- analizuje
- odczytuje znaczenia symboliczne i rozumie ich funkcję
- odczytuje konteksty i nawiązania ( np. biblijne)
- stosuje w analizie pojęcia związane z poetyką
- rozumie pojęcia: toposu, motywu – dostrzega ich kontynuację
- porównuje, ocenia, argumentuje, wyciąga wnioski
- nazywa wartości
- rozumie pojęcia: etos, heroizm, apoteoza
- formułuje wypowiedzi zgodne z zasadami poprawności
Metody pracy: circept, analiza tekstów kultury,
Struktura lekcji:
1. Ustalenie znaczenia słów :etos i heroizm
wartości
normy
ETOS
Zasady
zachowania
wzory
postępowania
bohaterstwo
HEROIZM
męstwo
odwaga
dzielność
hart ducha
2. Odczytanie fragmentu Pieśni o Rolandzie ( czytanie z zadaniem, uczniowie mają
znaleźć znaki etosu rycerskiego i znaki wiary Rolanda)
3. Praca w grupach, każda zbiera informacje na temat wiary i rycerskości Rolanda,
próbuje sfunkcjonalizować poszczególne elementy teatru umierania - rekwizyty
( argumentuje swoje zdanie)
Znaki wiary
▫ kładzie się twarzą do ziemi – poza
pokutna (funkcja???)
▫ bije się w piersi mea culpa
(funkcja???)
▫ wyciąga ku niebu prawą rękawicę
funkcja???
▫ ma złożone ręce (funkcja???)
▫
Etos rycerski
▫ obrócił twarz ku wrogom ( ku Hiszpanii)
▫ rynsztunek bojowy leży tuż przy nim
( durendal i róg – chroni je własnym ciałem)
- durendal: znaczenie miecza???
▫ myśli o Francji i królu ( funkcja???)
▫ porządkuje swoje myśli, sprawy – (funkcja
???)
▫
4. Odczytanie przez reprezentantów grup wyników pracy
5. Analiza tekstu, zbadanie heroiczności śmierci – odczytanie symboli i kontekstów
( określenie ich funkcji)
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
scena
umiera pod sosną ( drzewo )
umiera na wzgórzu
opuścił głowę na ramię
aniołowie przybywają
Bóg przyjmuje rękawicę
Aniołowie unoszą duszę do nieba
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
(określenie funkcji, kontekstów)
krzyż, niebo – ziemia
Golgota
Chrystus, męczeństwo
cudowność – wniebowzięcie
lennik - wasal
apoteoza
6. Obejrzenie fragmentu filmu Andrzeja Wajdy Popiół i diament ( fragment dotyczy
śmieci Maćka Chełmickiego).
7. Odczytanie fragmentu tekstu Jerzego Andrzejewskiego Popiół i diament.
8. Porównanie tej sceny śmierci ze średniowiecznym toposem heroicznego
umierania – odheroizowanie. Interpretacja symboli ( praca w grupach )
 Maciek umiera na śmietniku u Wajdy, na bruku u Andrzejewskiego
( …historii)
 umiera od postrzału w plecy, ucieka ( walka twarzą w twarz???) – poniżenie
 nie ma czasu na rachunek sumienia
 biegnie w konwulsjach (u Wajdy) – nieprzygotowany do śmierci, w biegu –
(nieład)
 nad sobą widzi odległe niebo (dalekie, nieosiągalne)
 na tle nieba dostrzega biało-czerwoną flagę
 umiera bezimiennie – „człowieku, po co uciekałeś”)
 umiera jako cywil, wyrzucił broń
 w kieszeni ma zwiędłe fiołki (symbol – zwiędłej nadziei na szczęście – prezent
od dziewczyny)
 zamiast rynsztunku – teczka, w niej pidżama, brudna koszula, mydło
 wszystko wyrzucone na bruk (degradacja, deheroizacja)
9. Próba zredagowania drugiej części tematu lekcji
10. Zadanie: epitafium (jedno zdanie) dla Rolanda i Maćka – odwołujące się do ich
historii odchodzenia
Załączniki: schematy drzewek decyzyjnych ( załącznik nr 1), arkusze papieru do
wykonania prac, teksty literackie ( załącznik nr 2)
9. Bibliografia:
Miron Białoszewski, Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, Warszawa 1984
Jan Nowak Jeziorański Kurier z Warszawy, Warszaw – Kraków 1989
Ann Świrszczyńska, Poezja, PIW 1997