Sesja 4.7 Mariusz Budzyński

Tutoring
wychowawczo-rozwojowy
jako metoda pracy wykorzystująca „relacje
wzajemnie uczące” w środowisku
Nauczyciele_Uczeniowie_Rodzice.
Mariusz Budzyński
Towarzystwo Edukacji Otwartej
opiekun merytoryczny programu
Tutoring Rozwojowo – Wychowawczy we Wrocławskiej Szkole
Janusz Korczak
• Dziecko ma prawo być sobą
• Dziecko ma prawo do szacunku
• Dziecko ma prawo do popełniania błędów
• Dziecko ma prawo do własnego zdania
NIE ma DZIECI są LUDZIE
Tutoring
A cóż to takiego?
TUTORING
indywidualna praca z podopiecznym,
wychowankiem - długotrwała i
systematyczna, wykorzystująca jego
mocne strony
przy czym formę tutoringowi nadaje:
1.
2.
założony cel
przyjęty styl postępowania pedagogicznego
Homo prudens tutus est
Człowiek mądry jest bezpieczny
Lucius Annaeus Seneca
tutus – bezpieczny, pewny
tutor – opiekun, obrońca
prudens – roztropny, rozważny
Zasada obowiązująca każdego
wychowawcę
„Zawsze postępuj tak, aby działania twe
przyczyniały się do wychowania
człowieka mądrego”
prof. Kazimierz Szewczyk „Zarys etyki nauczycielskiej” Warszawa 1999
Tutoring szkolny
[ wg
ITS ]
to forma pracy pedagogicznej realizowana w
bezpośrednim i indywidualnym kontakcie z
uczniem, ze szczególnym uwzględnieniem:
•
godności ucznia i wychowawcy, wypływającej z faktu ich
człowieczeństwa;
•
inter i intra - akcyjności procesu wychowawczego
•
transgresyjności – ciągłego przekraczania ograniczeń
J. Piaget – Proces dialogu prawo wzajemności
C (A)
W (A)
Pz (A)
S (A)
S (B)
Pz (B)
W (B)
C (B)
Odpowiedzialność
• odpowiedzialność za jakość relacji
• wychowawca – wychowanek
• wychowanek – wychowawca
spoczywa po stronie wychowawcy
źródła informacji o stanie ucznia
1. Uczeń odzwierciedla postawę nauczyciela:
a) łatwość komunikacji i zrozumienia
b) zakłócenia w komunikacji – trudność w porozumieniu
2. Uczeń komunikuje swoje nastawienie postawą:
a) oporem
b) obojętnością
c) zaangażowaniem
3. Uczeń komunikuje swoje nastawienie emocjami:
a) radością
b) smutkiem
c) złością
d) gniewem
Podejście pedagogiczne
ZAPASY
konfrontacja
czy
TANIEC
współpraca
Etapy dialogu pedagogicznego
Wzajemne porozumienie [komunikacja]
nawiązanie relacji i ustalenie celu
Wzajemne zbliżenie [aspekt emocjonalny]
zależy nam na utrzymaniu relacji i zrealizowaniu celu
Współpraca > Współdziałanie
podejmujemy pracę nad jego osiągnięciem
Ważny warunek współdziałania
poczucie satysfakcji
gratyfikacje wewnętrzne [współdziałanie]:
- pragnienie kontaktu z osobą współdziałającą
- zadowolenie z wykonywanego zadania
gratyfikacje zewnętrzne [współpraca]:
- wynagrodzenie
- ocena
- pochwała
Uwarunkowania relacji pedagogicznej
4xA
Autentyczność
Akceptacja
Autonomia
---------------------------------------------------Aktywność
Szacunek > Partnerstwo > Zaufanie > Otwartość >
Zaangażowanie
Tutoring sześć etapów współpracy:
[wychowawstwo aktywne]
1. poznanie podopiecznego
(jego osobowości, zainteresowań , warunków życia, talentów, mocnych i słabych
stron, preferowanych stylów uczenia się, wartości, planów życiowych),
2. wspólne wyznaczenie celów rozwojowych,
3. określenie planu działań zmierzających do ich
osiągnięcia - IPR - indywidualny plan rozwoju (niedyrektywny lub
dyrektywny)
4. realizacja przyjętego planu pracy i współpracy,
5. podsumowanie efektów współpracy tutorskiej,
6. świętowanie.
Najważniejsze etapy pracy tutorskiej
1. Poznanie podopiecznego
jego osobowości, zainteresowań , warunków życia, talentów, mocnych i słabych stron,
preferowanych stylów uczenia się, wartości, planów życiowych,
Zadanie Onufrego Zagłoby „Z kim mam sprawę?” - pytania
Jakie ma i dostrzega swoje silne strony i jakie słabości?
Czy ma, a jeżeli tak to jakie - przeszkody utrudniające naukę?
Do czego ten uczeń jest zmotywowany?
Co jest dla niego ważne [wartości]?
Czy chce coś zmienić w swoim życiu?
SOU - Studium Osoby Ucznia – narzędzie podstawowe
na SILNE strony ucznia składają się
cechy osobowościowe:
inteligencje, zdolności, zainteresowania, temperament, siła woli,
cechy fizyczne, cechy zdrowotne …
uwarunkowania życia:
rodzina – jej stan i status, środowisko rówieśnicze, środowisko
zamieszkania , silne przeżycia….
Bilans silnych i słabych stron warto zapisać w SOU [studium osoby ucznia]
To jest materiał do budowania platformy sukcesów ucznia
Najważniejsze etapy pracy tutorskiej
2. wspólne wyznaczenie celów rozwojowych,
- Cele szkolne
- Cele pozaszkolne
3. określenie planu działań zmierzających do ich osiągnięcia
IPR - indywidualny plan rozwoju - na jeden semestr:
- Niedyrektywny - dla ucznia „zdolnego i zmotywowanego”
- Dyrektywny - dla ucznia potrzebującego zmiany funkcjonowania
Składniki IPR:
- Cel, który uczeń chce osiągnąć w tym czasie
- Wzmocnienie jednej z silnych stron ucznia
- Ograniczenie jednej ze słabości
zadania tutoringu szkolnego:
• Zadbać o poczucie bezpieczeństwa ucznia w
szkole. Przy czym poczucie bezpieczeństwa to
również poczucie sensu tego, co się w szkole robi.
• zadbać o ogólny rozwój ucznia,
• pomoc w poszukiwaniu swojej drogi życia.
• odkrywanie zdolności i zainteresowań
• pomoc w przyjęciu postawy „życia świadomego”
Czarno-biała fotografia metody pracy tutorskiej
nauczyciel
wie
X
nie wie
mówi
pyta
coach
tutor
X
X
X
X
X
Trzy podmioty działań
szkolnych
Uczniowie
Nauczyciele
Rodzice
Czy - trzy środowiska pozbawione wzajemnego zaufania?
Ten sam cel i podobne oczekiwania
Cel:
„żeby uczeń sensownie ukończył szkołę”
Oczekiwania (wobec siebie nawzajem):
- Szacunku
- Współpracy
- Zrozumienia
To RELACJE !!!!
Oprócz wspólnego celu
i podobnych oczekiwań jest jeszcze
coś co te światy łączy (albo dzieli)
starogreckie słowo „schole”
odpoczynek duchowy, polegający na
przebywaniu wśród ludzi, którzy
wzajemnie są sobie życzliwi, na
wspólnym poszukiwaniu prawdy,
dzieleniu się nią oraz radowaniu się z jej
znalezienia
prof. Jacek Salij OP materiały po konferencyjne Rzecznika Praw Obywatelskich
„Strategia wychowania do odpowiedzialności za siebie i społeczeństwo”
Warszawa wrzesień 2004
Formy tutoringu szkolnego:
Tutoring wychowawczo-rozwojowy
Tutoring rozwojowy
Tutoring dydaktyczny:
- naukowy
- artystyczny
Relacja Tutorska – to proces
pedagogiczny polegający na:
Współobecności [interakcji] wywołującej
korzystną, długotrwałą zmianę postawy
u uczestników spotkania
Atmosfera tutoringu
[prowadzonego wg. pedagogiki dialogu]
szacunek
autonomia
akceptacja
autentyczność
otwartość
zaufanie
zaangażowanie
współpraca - współdziałanie
partnerstwo (równoprawność)
odpowiedzialność
Terapeutyczny wymiar tutoringu
- Tutoring nie jest terapią
- Tutor nie jest terapeutą
- Ale ten sposób pracy często daje efekt
terapeutyczny
Postulaty wychowawcze
pedagogiki dialogu
prof. J. Tarnowski
• Wychowawca nie może traktować
przedmiotowo wychowanka, który jest
współpodmiotem procesu pedagogicznego.
• Nie wolno używać autorytetu jako narzędzia
przemocy
• Jedynym właściwym odniesieniem do
wychowanka jest miłość
IKONA PRZYJAŹNI
relacja partnerska - rezygnacja z relacji hierarchicznej zarówno w relacjach
Nauczyciel-Uczeń jak Nauczyciel-Rodzic
Po co tutoring w szkole?
Skuteczniejsza realizacja zadań opiekuńczowychowawczych szkoły
Rozwój świadomości pedagogicznej
nauczycieli
Rozwój samodzielności i odpowiedzialności
uczniów
Zmiana relacji w środowisku szkolnym:
rodzice - uczniowie - nauczyciele
www.ala.art.pl
www.tutoring.org.pl
Dziękuję za uwagę
Mariusz Budzyński
Towarzystwo Edukacji Otwartej