pobierz

Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Warunki i możliwości komunikacji społecznej w Sieci Natura 2000
Prowadząca: Marzena Woźniak Trojanowska
Czym jest komunikacja społeczna – proces wytwarzania, przekształcania i przekazywania
informacji pomiędzy jednostkami, grupami i organizacjami społecznymi, mający na celu
dynamiczne kształtowanie, modyfikację bądź zmianę wiedzy, postaw i zachowań w
kierunku zgodnym z wartościami i interesami oddziałujących na nie podmiotów. W
komunikacji społecznej nadawca często w przekazie medialnym wykorzystuje znane mu
środki perswazji lub manipulacji medialnej w celu wywołania określonego zachowania u
odbiorcy
W dobrym zaplanowaniu procesu komunikacji społecznej pomocna może być formuła
porządkująca kolejne etapy działania:
1. CEL.
2. KONTEKST.
3. LUDZIE.
4. PROCES.
5. WYNIK.
Pierwszy, najważniejszym krokiem jest dokładne i szczegółowe określenie celu całego
procesu. Aby to zrobić warto odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań:
 po co to robimy? – warto wyodrębnić cel najważniejszy oraz pozostałe, „wtórne”
rezultaty
 w jaki sposób i w jakim stopniu wpłynie to na dalsze decyzje/posunięcia? – warto
mieć świadomość możliwości prawnych od samego początku i jasno informować o
nich wszystkich potencjalnych uczestników
 kto zajmie się wdrażaniem wypracowanych rozwiązań oraz kontrolą wdrażania?
wyznaczenie konkretnej osoby/organizacji za to odpowiedzialnej zwiększa szansę
na przyszłe uwzględnienie rezultatów procesu
 Kolejnym obszarem, który należy wziąć pod uwagę planując wszelkie działania
partycypacyjne jest ich kontekst. Można diagnozować go zarówno za pomocą
własnych działań i poszukiwań, badan wśród społeczność lokalnej, jak i dzięki
udziałowi ekspertów i ich opinii. Na szerszą perspektywę podejmowanych działań
składają się między innymi:
 wszelkie przeszłe działania (udane oraz nie), które w jakikolwiek sposób dotyczyły
przedmiotu planowanego przez nas procesu
 uwarunkowania prawne oraz administracyjne, wpływające na dalsze losy
wypracowanych rozwiązań
 społeczne, lokalne zależności, potencjalna chęć współpracy, współdziałania,
wielość „aktorów” społecznych
Ludzie to absolutnie kluczowy element, bez którego żadna komunikacja nie może mieć
miejsca. By jednak dobrze zaplanować taki proces należy zastanowić się, kto tak
naprawdę jest (lub może być) zainteresowanym i w jakikolwiek sposób zaangażowany w
przedmiot działań. Warto poszukać odpowiedzi na kilka pytań:
1
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

jacy „aktorzy” są obecni w danym środowisku? – obywatele, liderzy opinii,
urzędnicy i inni przedstawiciele władzy, organizacje obywatelskie i pozarządowe
 kogo nie ma? przedstawiciele jakich grup są niezauważani, marginalizowani, nie
uczestniczą aktywnie w wydarzeniach społecznych
 kogo zaprosić? – partycypacja nie może odbywać się „za zamkniętymi drzwiami”,
ale warto wybrać te grupy osób, których zdanie i opinia jest szczególnie cenne dla
całości procesu i skierować do nich specjalne zaproszenie
Następnym etapem, zbliżającym już do właściwej realizacji całego działania, jest
zaplanowanie całości procesu. Mając już możliwie bogatą wiedzę na temat naszych celów
oraz szerszego kontekstu partycypacji warto zastanowić się, w jaki sposób takie działanie
przeprowadzić?
 jaką wybieramy technikę? – wielość i różnorodność technik partycypacyjnych
pozwala dobrać tę, która pomoże w osiągnięciu zaplanowanego celu; (można
oczywiście łączyć kilka różnych technik i sposobów przeprowadzenia procesu, jeśli
wymaga tego złożoność procesu)
 kogo potrzebujemy? – warto poszukać „sprzymierzeńców” wśród lokalnych grup,
autorytetów, którzy swoim poparciem wesprą inicjatywę. Należy jednak pamiętać,
by na takich działaniach i „sojuszach” nie ucierpiał neutralny charakter całości
procesu (zwłaszcza, gdy dotyczy kontrowersyjne sprawy)
 czego potrzebujemy? – jakiego wsparcia organizacyjnego, jakich zasobów ludzkich
finansowych
 jak informujemy? – warto zaplanować sposób, w jaki będziemy informować i
zapraszać uczestników do organizowanego przez nas procesu
 jak to zrobimy? – pomocne będzie sformułowanie szczegółowego planu działania,
poszczególnych kroków, scenariuszy spotkań, warsztatów
Zakończenie procesu partycypacyjnego nie jest jedynym rezultatem organizowanych
działań. Na końcowy wynik składa się między innymi:
 osiągnięcie zaplanowanego celu, ewentualnie stopień, w jakim się to udało oraz
zidentyfikowanie przyczyn sukcesów/niepowodzeń
 sposób w jaki proces został zrealizowany oraz wszystkie „odkrycia”, które pojawiły
się w jego trakcie (zarówno te pozytywne, jak i te będące błędami)
 informacje zwrotne od uczestników procesu
Jak zmotywować uczestników?
Oto kilka ogólnych rad, które mogą być pomocne w próbie komunikacji ze
społeczeństwem.
Bądź wiarygodny.
Wiarygodność inicjatora działań jest jednym z kluczowych czynników umożliwiających
sprawne zmotywowanie ludzi do zaangażowania się w proces partycypacyjny.
 Nie obiecuj „na wyrost” – określ realny i konkretny cel, planowany rezultat działań.
 W jasny sposób pokazuj korzyści zaangażowania się w działania; jest to szczególnie
ważne w przypadku rozmowy z władzami lokalnymi, które należy zainteresować
wymiernymi i rzeczywistymi korzyściami wynikającymi z podjęcia działań.
Bądź zrozumiały.
2
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

W zrozumiały (i w miarę możliwości dostosowany do grupy odbiorców) sposób
wyrażaj się i komunikuj istotne treści.
 Twórz łatwe do zrozumienia i czytelne „instrukcje”
 Bądź poinformowany.
 Poznaj lokalne środowisko – wiedza na temat „kto jest kim”, odnalezienie
lokalnych liderów, autorytetów daje możliwość znalezienia wiarygodnych
partnerów dla inicjatywy, warto mieć świadomość istotnych z punktu widzenia
przedstawicieli lokalnej społeczności zależności.
Bądź realistą.
 Zaczynaj od czegoś namacalnego – zainicjowane przez siebie działania warto
rozpocząć od „małego kroku”, który przyniesie realny i namacalny efekt, widoczny i
doceniany przez uczestników. Pomoże to w uwiarygodnieniu skuteczności procesu.
Doceniaj.
Bądź wytrwały.
By komunikacja ze społeczeństwem była efektywna należy odbywać się wg.
następujących zasad:
1. Otwarte konsultacje on-line jako standard. Dokumenty powinny być dostępne w
internecie dla każdego zainteresowanego, tak, by każdy mógł zabrać głos.
2. Minimalne terminy – co do zasady czas zbierania opinii obywateli to co najmniej 21 dni
– tak, by obywatele mieli czas, by zaznajomić się z konsultowanymi dokumentami.
3. Jasna, dwustronna komunikacja oraz zrozumiały język- Język urzędowy jest często
fachowy, skomplikowany i niezrozumiały dla obywateli. Dlatego zarządzenie wprowadza
zasadę tworzenia streszczenia napisanego w zrozumiałym języku i wskazującego na
główne problemy, a także zobowiązuje do jasnej, merytorycznej odpowiedzi na uwagi, co
nie wyklucza, by odpowiedź ta była zbiorcza.
Instrumenty komunikacji społecznej
Środki komunikacji społecznej bezpośredniej:
- spotkania, dyskusje,
- przesyłki pocztowe - ankiety,
- poczta elektroniczna,
b) Środki komunikacji społecznej pośredniej:
- relacje z dziennikarzami prasy, radia, telewizji,
(informacja prasowa, konferencja, wywiady)
Wywiad prasowy:
 Zapytaj o temat, kontekst i deadline wywiadu
 " Dowiedz się jaki jest profil czytelników, mów językiem odbiorców
 " Unikaj specjalistycznego języka, jak najwięcej konkretnych treści
 " Przygotuj dane (liczby, zestawienia, wyniki) – media kochają konkrety
 " Unikaj komentowania, wyrażania subiektywnych opinii
 " Nie obrażaj się na media – to Ty na tym stracisz
 " Poproś o autoryzację wypowiedzi, pamiętaj, że dziennikarz nie ujawni całego
tekstu przed wydrukowaniem
 " Dotrzymuj terminów, bądź wiarygodnym partnerem
3
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Wywiad radiowy:
 Uśmiechaj się mówiąc, pasjonuj się tym, o czym mówisz
 "Warto powiedzieć: podam przykład”, Proszę wyobrazić sobie, można wyobrazić
sobie”. Odbiorcy muszą „zobaczyć, wizualizować” sobie kwestię, stosuj anegdoty
 " Podawaj analogie „to liczba równa mieszkańcom Płocka”
 " Używaj powtórzeń i aliteracji
 " Zostaw słuchaczy z czymś zupełnie nowym, czego nie wiedzieli dotychczas
 "Rozgrzej się przed wywiadem (narząd mowy) – nagraj siebie, albo zrób sesję ze
współpracownikiem
 "Nie mów nieprawdy, czy niesprawdzonych informacji, nie spekuluj. Możesz tylko
komentować swój obszar
 "Używaj „miękkich określeń” – spojrzenie, opinia, raczej, możliwość, wyzwanie,
kwestia zamiast problem
Wywiad TV
 Bądź punktualny. Siedź prosto, nie kołysz się, nie zakładaj nogi na nogę, połóż ręce
w wygodnej pozycji
 " Bez alkoholu, papierosów, telefonu komórkowego, widocznej biżuterii
 " Mów nie dla kawy, tak dla wody. Pij małymi łykami, unikaj suchych ust
 " Weź głęboki oddech, rozciągające ćwiczenia narząd mowy, kilka ćwiczeń
artykulacyjnych mowę – szeroko a, e, o, albo „to cóż, że ze Szwecji”
 " STRÓJ:
 DOBRE kolory do TV to jasny zielony, żółty z granatowym, niebieski, różowy
(koszula)
 ZŁE: czerwony, czarny i jasny biały źle wyglądają na wizji. Koszule w wyraźne paski
mogą rozpraszać, wzory też, drobna kratka interferuje
Pamiętaj:
 Masz prawo do autoryzacji ale tylko własnych wypowiedzi i tylko jeśli o to
poprosisz
 Odmowa udzielenia informacji: można ale może się to wiązać ze skomplikowanymi
procedurami i nie zachęci dziennikarza do dalszej współpracy
 Sprostowanie: mamy do niego prawo ale rzadko się opłaca.
 Publikowane w ściśle określonym miejscu, formie i objętości zazwyczaj jest mało
widoczne dla czytelnika a zepsuje naszą relację z dziennikarzem.
Pozostałe:
- ulotki,
- biuletyny,
- informatory,
- wydawnictwa (stałe, cykliczne i okazjonalne – przewidziane w późniejszym okresie),
-strona internetowa.
4