Rozkład materiału – kl

Transkrypt

Plan wynikowy – kl. 2
P – poziom podstawowy
PP – poziom ponadpodstawowy
Dział programu
Tematy lekcji
Główne zagadnienia
1. Lekcja
wprowadzająca: Co
będziemy robić na
lekcjach historii w
klasie drugiej?
• Zakres rzeczowy i
chronologiczny
materiału historii w
klasie drugiej.
• Charakterystyka
podręcznika i zeszytu
ćwiczeń.
• Kryteria oceniania
wypowiedzi ustnych,
testów pisemnych,
zadań domowych oraz
pracy na lekcji (praca
ze źródłami, udział w
dyskusji, praca w
zespole, gromadzenie i
wykorzystywanie
informacji).
Cele lekcji w ujęciu operacyjnym
Uczeń pamięta, zna
• zakres treści nauczania w klasie
drugiej (P)
• materiały, z których będzie korzystał
na lekcji (P)
• za co i jak będzie oceniany (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• w jaki sposób wykorzystywać
podręcznik i zeszyt ćwiczeń w pracy na
lekcji i w domu (P)
• w jaki sposób może uzyskać oceny z
historii (P)
• w jaki sposób może rozszerzać i
uzupełniać wiedzę historyczną (PP)
• omówić ogólnie okresy historyczne
poznane w klasie I (P)
• wskazać najważniejsze daty i pojęcia
z klasy pierwszej(P)
• wskazać zakres treści nauczania w
klasie drugiej (P)
• posługiwać się wszystkimi
elementami podręcznika (P)
• odnaleźć potrzebne informacje
uzupełniające w literaturze naukowej i
popularnonaukowej (PP)
• korzystać z ćwiczeń źródłowych i
zeszytu ćwiczeń (P)
1
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• pojęcia i terminy historyczne: niewola
awiniońska, antypapież, Wielka
Schizma Zachodnia, herezje, Hanza,
bank, giełda, kapitał, gospodarka
rynkowa, ,,jesień średniowiecza” (P)
waldensi, albigensi, husytyzm, taboryci,
ruch biczowników (PP)
• przyczyny rozbicia jedności religijnej
Europy i upadku powagi moralnej
Kościoła (PP)
• objawy kryzysu politycznego jako
rezultat kryzysu duchowego (P)
• przyczyny i przejawy ożywienia
gospodarczego i zmian społecznych
pod koniec XIV w. (P)
• źródła bogacenia się miast-morskich
potęg (PP)
• pojęcia i terminy historyczne: Ruś
Czerwona, unifikacja, prawo składu,
przymus drogowy, żupy solne, prawo
zwyczajowe, statuty, kodyfikacja
prawa, starosta, monarchia stanowa,
herb, chorągiew, pospolite ruszenie,
Korona Królestwa Polskiego (P)
• stan państwa i stosunki z sąsiadami u
• dostrzec cechy wspólne herezji, a
także akcenty społeczne i narodowe w
ich programach (PP)
• przedstawić przyczyny schyłku
średniowiecza w XIV–XV w. (P)
• wymienić i wskazywać na mapie
największe i najbogatsze miasta w
końcu średniowiecza (P)
• wskazać miasta-morskie potęgi w
średniowiecznej Europie (PP)
• dostrzec w efektach wojny stuletniej
ostateczne zwycięstwo idei państw
narodowych (PP)
• wykonać w zeszycie ćwiczeń zadania
z odpowiedniego rozdziału (P)
I. Europa i Polska u
schyłku
średniowiecza.
2. Kryzys wieków
XIV–XV.
• Niewola awiniońska
papieży.
• Wielka Schizma
Zachodnia.
• Herezje na Zachodzie.
• Osłabienie cesarstwa.
• Wojna stuletnia i jej
skutki.
• „Czarna śmierć”.
• Zapowiedź nowych
czasów.
• daty: 1309–1377 r. (tzw. niewola
awiniońska papieży), 1347–1350 r.
(epidemia dżumy), 1414–1418 r. (sobór
w Konstancji), 1337–1453 r. (wojna
stuletnia) (P)
• państwa uznające papieży rzymskich
oraz państwa uznające papieży
awiniońskich (P)
• nowe formy pobożności (P)
3., 4. Królestwo
Polskie za Kazimierza
Wielkiego.
A. Polityka
zagraniczna
• Sytuacja polityczna
Polski u progu rządów
Kazimierza.
• daty: 1335 r. (zjazd w Wyszehradzie),
1343 r. (pokój w Kaliszu), 1341 r.
(konflikt zbrojny z Czechami o Śląsk),
1348 r. (pokój w Namysłowie), 1364 r.
(utworzenie Akademii Krakowskiej,
zjazd monarchów w Krakowie) (P)
• postanowienia procesów sądowych
rozpatrujących spór polsko-krzyżacki
2
• określić i wskazać na mapie granice
Polski na początku i na końcu
panowania Kazimierza Wielkiego (P)
• przedstawić działania i zasługi króla
na polu polityki wewnętrznej i
zagranicznej (P)
• interpretować tytuł króla Kazimierza:
Dział programu
Tematy lekcji
• Ugoda z
Luksemburgami,
sojusz z Węgrami.
• Spór z Krzyżakami.
• Pokój w Kaliszu i
jego znaczenie.
• Nabytki terytorialne.
B. Polityka wewnętrzna
• Rozwój handlu i
rzemiosła.
• Budowa miast i zamków.
• Ujednolicenie prawa.
• Akademia Krakowska.
• Korona Królestwa
Polskiego.
5. Unia Polski z
Litwą.
• Rządy Ludwika
Węgierskiego.
• Jadwiga na tronie
Polski.
• Litwa przed unią.
• Unia w Krewie.
• Reakcja Krzyżaków.
• Bilans unii.
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
oraz pokoju w Kaliszu (P)
• organizację państwa Kazimierza
Wielkiego (P)
progu panowania Kazimierza
Wielkiego (P)
• przyczyny starań króla o pokojowodyplomatyczne rozstrzyganie
problemów politycznych (PP)
• znaczenie dla Polski zdobyczy
terytorialnych na wschodzie, zachodzie
i północy (P)
• znaczenie ogłoszenia statutu
wiślickiego i piotrkowskiego (P)
• sposób pojmowania Korony
Królestwa Polskiego w czasach
Kazimierza Wielkiego (PP)
„pan i dziedzic Pomorza” (PP)
• interpretować określenie Kazimierza
jako ,,króla chłopów” (PP)
• wskazać na mapie lokowane miasta,
odczytać z mapy informacje na temat
rozwoju gospodarki (P)
• ocenić Kazimierza Wielkiego jako
władcę i człowieka (PP)
• wykonać w zeszycie ćwiczeń zadanie
• postacie: Ludwika Węgierskiego,
Elżbiety (jego matki), Jadwigi, Jagiełły
(P)
• daty: 1385 r. (unia w Krewie), 1386 r.
(chrzest i ślub Jagiełły z Jadwigą) (P)
• postanowienia unii w Krewie (P)
• daty panowania dynastii Jagiellonów
(P)
• pojęcia i terminy historyczne:
przywilej generalny, bezkrólewie,
poganie, unia, unia personalna,
dynastia, Andegawenowie,
Jagiellonowie (P)
• treść i znaczenie przywileju
koszyckiego (P)
• wspólne zagrożenie krzyżackie (P)
• przyczyny zawarcia unii ze strony
Polski i Litwy (P)
• powody niezadowolenia Krzyżaków z
unii (PP)
• zaprezentować drogę Jadwigi do
korony polskiej i ślubu z Jagiełłą (P)
• podać okoliczności i przyczyny
zawarcia unii w Krewie (P)
• analizować w oparciu o tekst
źródłowy warunki, na jakich zawarto
unię, określić zobowiązania Jagiełły
(P)
• uszeregować przyczyny unii według
ważności (PP)
• dokonać bilansu unii dla Polski i
Litwy (PP)
3
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
6. Wielka wojna z
Zakonem
Krzyżackim.
• Konflikt z
Krzyżakami.
• Wybuch wojny.
• Bitwa pod
Grunwaldem i jej
znaczenie.
• Oblężenie Malborka.
• Pierwszy pokój
toruński.
• Spór polskokrzyżacki na soborze w
Konstancji –
wystąpienie Pawła
Włodkowica.
• postacie: Władysława Jagiełły,
Witolda, Zawiszy Czarnego, Ulricha
von Jungingena, Mikołaja Trąby, Pawła
Włodkowica (P)
• daty: 1409–1411 r. (wielka wojna), 15
lipca 1410 r. (bitwa pod Grunwaldem),
1411 r. (pokój toruński), 1414–1418
(sobór w Konstancji (P)
• przebieg wojny i warunki pokoju
• pojęcia: sobór, prymas, herb,
chorągiew, most pontonowy (P)
• znaczenie zwycięstwa pod
Grunwaldem dla złamania siły Zakonu
(PP)
• nikłe osiągnięcia pokoju toruńskiego
(P)
• wybitność tez traktatu Pawła
Włodkowica O władzy cesarza i
papieża nad niewiernymi (P)
• przyczyny, dla których mowa
Włodkowica zrobiła wielkie wrażenie
na uczestnikach soboru w Konstancji
(PP)
7. Kultura polska
późnego
średniowiecza.
• Okres gotycki.
• Najważniejsze
zabytki gotyckie w
Polsce.
• Akademia Krakowska
• postacie i dokonania: Wita Stwosza,
Janka z Czarnkowa, Jana Długosza,
Zawiszy Czarnego (P)
• przykłady budowli i rzeźb gotyckich
w Polsce (P)
• najważniejsze zabytki polskiej
literatury średniowiecznej (P)
• najsławniejszych rycerzy polskich (P)
• pojęcia: witraż, ratusz, sukiennice,
miniatura, kronika, turniej rycerski, (P)
kazania, psałterz, inicjał (PP)
• różnice między stylem romańskim i
gotyckim (P)
• znaczenie odnowienia i podniesienia
do rangi uniwersytetu Akademii
Krakowskiej oraz jej rolę w kulturze i
4
Uczeń potrafi
• przedstawić przyczyny oraz
przygotowania Krzyżaków i państwa
polsko-litewskiego do wojny (P)
• omówić przebieg wojny i jej rezultaty
(P)
• posługiwać się planem bitwy pod
Grunwaldem, analizować siły i szanse
obu stron na zwycięstwo (PP)
• ocenić zwycięstwo grunwaldzkie (PP)
• analizować na podstawie tekstu
źródłowego poglądy Pawła
Włodkowica przedstawione na soborze
w Konstancji (P)
• dostrzegać religijne i świeckie
elementy kultury polskiej późnego
średniowiecza (PP)
• charakteryzować cechy budowli i
rzeźb gotyckich i rozpoznawać je na
ilustracjach (P)
• wskazać zabytki sztuki gotyckiej w
swojej miejscowości i regionie (PP)
Dział programu
Tematy lekcji
i jej rola w kulturze
polskiej.
• Kroniki Janka z
Czarnkowa i Jana
Długosza.
• Początki
piśmiennictwa w
języku polskim.
• Polska kultura
rycerska.
8. Ekspansja turecka.
• Pojawienie się
Turków Osmańskich.
• Podboje Osmanów.
• Unia polskowęgierska.
• Bitwa pod Warną.
• Zdobycie
Konstantynopola –
upadek Cesarstwa
Bizantyjskiego.
• Organizacja państwa
osmańskiego.
• postacie: Władysława III
Warneńczyka, Murada II, Mehmeta II
(P)
• daty: 1440 r. (unia personalna polskowęgierska), 1444 r. (bitwa pod Warną),
1453 r. (upadek Konstantynopola) (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
nauce polskiej (P)
• kulturotwórczą rolę Kościoła i dworu
królewskiego (PP)
• osiągnięcia kultury polskiej na tle
kultury europejskiej (PP)
• wyjaśnić pochodzenie zwrotu polegać
jak na Zawiszy (PP)
Osmanowie, sułtan, islam, meczet,
imperium, kalif, Wysoka Porta (P),
wielki wezyr, diwan, pasza, sipahowie,
janczarzy (PP)
• zagrożenie, jakie dla Bizancjum oraz
Europy stanowiły podboje Turków
osmańskich (P)
• przyczyny powodzenia podbojów
tureckich w XV w. i braku reakcji
Europy chrześcijańskiej (PP)
• przyczyny unii polsko-węgierskiej (P)
• skutki klęski pod Warną dla losów
Konstantynopola (PP)
• znaczenie upadku Konstantynopola
jako – zdaniem części historyków –
symbolicznego końca średniowiecza
(PP)
• wyjaśnić pochodzenie przydomku
Władysława III – Warneńczyk (P)
• wskazywać na mapie zasięg
podbojów tureckich (P)
• scharakteryzować zmiany, jakie
nastąpiły w Konstantynopolu po
zajęciu miasta przez Turków (P)
• określić skutki upadku Cesarstwa
Bizantyńskiego (PP)
• charakteryzować organizację
imperium tureckiego, sytuację
chrześcijan w państwie (PP)
5
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• pojęcia: renesans, humanizm,
mecenat, (P)
• gdzie i dlaczego narodził się renesans
(P)
• wpływ wynalazku druku na
rozpowszechnienie się myśli
humanistycznej w Europie (P)
• zmiany, jakie zaszły w życiu
Europejczyków w okresie renesansu
(PP)
• czym różnił się humanizm
odrodzeniowy od humanizmu
średniowiecznego (PP)
• oceniać wpływ humanizmu na myśl
nowożytną (PP)
• odnajdywać w testach źródłowych
ideały i myśli renesansowe i
humanistyczne (PP)
• sformułować wypowiedź ustną lub
pisemną na temat: Nic, co ludzkie, nie
jest mi obce – wyjaśnij dewizę
humanizmu (P)
• gromadzić informacje o wybitnych
humanistach, sięgając do różnych
źródeł (PP)
• sporządzić notę biograficzną o
jednym z humanistów (P)
• scharakteryzować i porównać ideał
człowieka antyku, średniowiecza i
renesansu (PP)
9. Lekcja
powtórzeniowa:
• Jesień średniowiecza.
• Dziedzictwo
średniowiecza.
10. Praca klasowa.
II. Powstaje Nowy
Świat.
11. Nowe idee:
renesans i humanizm.
• Powrót do antyku.
• Człowiek w centrum
• Wynalezienie druku.
• Rola Włoch.
• Ośrodki kultury
renesansowej.
• na czym polegał powrót do antyku (P)
• cechy charakterystyczne myśli
renesansowej i humanizmu (P)
• dlaczego renesans narodził się we
Włoszech (P)
• ośrodki kultury renesansowej
6
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
12. Kultura
renesansu.
• Najwięksi humaniści.
• Literatura
renesansowa.
• Nauka.
• Najwybitniejsi artyści
renesansu i ich dzieła.
• postacie i dokonania: Leonarda da
Vinci, Rafaela Santi, Michała Anioła,
Erazma z Rotterdamu, Tomasza
Morusa, Miguela de Cervantesa,
Williama Szekspira, Mikołaja
Kopernika, Jana Keplera, Giordana
Bruna, Jana Gutenberga, Albrechta
Dürera (P)
• rolę mecenatu rodów włoskich
(zwłaszcza Medyceuszów) i Kościoła
(„wielkich papieży”) (P)
• cechy człowieka renesansu (P)
• pojęcia: humanistyka, utopia, teoria
heliocentryczna, styl renesansowy w
sztuce, atlas (P), panaceum, rewolucja
kopernikańska (PP)
• w jaki sposób sztuka renesansu
kontynuowała sztukę antyczną (PP)
• na czym polegały zasady estetyki
renesansowej (PP)
• scharakteryzować styl renesansowy w
architekturze i sztuce (P)
• rozpoznać na ilustracjach dzieła
sztuki renesansowej (P)
• analizować dzieła sztuki i budowle
renesansowe (PP)
• sporządzić noty biograficzne
najwybitniejszych twórców
renesansowych (PP)
• wyjaśnić pochodzenie i znaczenie
zwrotów donkiszoteria, walka z
wiatrakami, człowiek renesansu (PP)
• wyjaśnić na przykładach, kogo
nazywamy człowiekiem renesansu (P)
13. Wielkie odkrycia
geograficzne.
• Wiedza geograficzna
w średniowieczu.
• Przyczyny odkryć.
• Pierwsi odkrywcy i
ich wyprawy.
• Odkrycie Ameryki.
• Droga morska do
Indii.
• Opłynięcie świata.
• postacie i dokonania: Vasco da
Gamy, Krzysztofa Kolumba, Amerigo
Vespucciego, Ferdynanda Magellana
(P)
• daty: 1498 r. (odkrycie drogi morskiej
do Indii), 1492 r. (odkrycie Ameryki),
1519–1522 r. (opłynięcie świata) (P)
• przyczyny podjęcia wypraw
odkrywczych (P)
• znaczenie odkrycia Ameryki (PP)
• pojęcia: karawela, karraka, kompas,
astrolabium, log, cywilizacje
prekolumbijskie, faktorie, rekonkwista
(P)
• wiedzę geograficzną średniowiecza
(PP)
• cele, jakie przyświecały odkrywcom i
podróżnikom (P)
• dlaczego data odkrycia Ameryki jest
jedną z symbolicznych dat początku
epoki nowożytnej (PP)
• wyjaśnić, dlaczego odkrycia
geograficzne zostały zapoczątkowane
przez Hiszpanów i Portugalczyków (P)
• analizować trudy i niebezpieczeństwa
dalekich podróży na podstawie tekstów
źródłowych (PP)
• uzasadnić, czy Krzysztof Kolumb jest
słusznie nazywany odkrywcą Ameryki
zamiast Amerigo Vespucciego (PP)
• wskazać na mapie przebieg podróży
odkrywczych i odkryte obszary (P)
7
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
• wpływ odkryć geograficznych na
poszerzenie wiedzy o świecie (PP)
14. Daleki świat.
• Okrywanie Azji i
Afryki.
• Kultury
prekolumbijskie.
• Wyprawy
konkwistadorów.
• Imperia kolonialne.
• Chrystianizacja i
eksploatacja Indian.
• Niewolnictwo.
• Skutki odkryć
geograficznych dla
Europy i obszarów
kolonizowanych.
Uczeń potrafi
• wskazać, jak zmieniła się wiedza
Europejczyków i ich życie codzienne
pod wpływem wielkich odkryć (PP)
• opisać budowę statku, na którym
dokonywano podróży oceanicznych (P)
• wyjaśnić, jaka była rola sponsorów w
dojściu do skutku wypraw
odkrywczych (PP)
• postacie i dokonania: Hernana
• ocenić metody postępowania
Corteza, Francisca Pisarra (P)
tubylcy, kultura prekolumbijska,
Europejczyków wobec ludności
konkwista, konkwistador, kolonia,
tubylczej (P)
• nazwy państw, które dokonały
eldorado,
misjonarz,
Stary
Świat,
podbojów nowo odkrytych terenów (P)
• sformułować własną opinię na temat:
Nowy
Świat
(P)
Czy kultury prekolumbijskie były niżej
• zasięg podbojów Hiszpanii i
•
stosunek
Europejczyków
do
ludności
rozwinięte od kultury europejskiej i
Portugalii oraz nazwy opanowanych
tubylczej (P)
dlatego były skazane na zagładę? (PP)
przez nie ziem (P)
• sposób organizacji podbitych
• wskazać na mapie obszary, do
terenów i jego przyczyny (PP)
których zaczęli docierać
Europejczycy od XV w. (P)
• skutki odkryć geograficznych dla
Starego i Nowego Świata (P)
• scharakteryzować kultury
prekolumbijskie (PP)
• wskazać i ocenić skutki odkryć
geograficznych (PP)
• analizować przyczyny sukcesu
podbojów terytoriów Majów, Inków,
Azteków przez garstkę
Europejczyków na podstawie tekstów
źródłowych (PP)
• opisać życie Europejczyków w
koloniach (P)
8
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
15. Reformacja.
• Zepsucie i
demoralizacja w
Kościele.
• Społeczne i
polityczne przyczyny
reformacji.
• Wystąpienie Lutra.
• Kalwinizm.
• Kościół anglikański
• Podział religijny
Europy.
• postacie i dokonania: Marcina Lutra,
Jana Kalwina, Henryka VIII (P)
• daty: 1517 r. (wystąpienie Lutra),
1524–1525 r. (wojna chłopska), 1534 r.
(akt supremacji) (P)
• przyczyny reformacji (P)
• miejsca występowania ruchów
reformacyjnych (P)
• nazwy nowych odłamów religijnych
(P)
• postanowienia pokojów zawieranych
po wojnach religijnych (PP)
• podział religijny Europy w wyniku
reformacji (P)
• pojęcia: reformacja, symonia,
nepotyzm, odpusty, kościół narodowy,
zbór, protestantyzm, tolerancja
religijna, bulla, anabaptyści, wojna
chłopska, luteranizm, kalwinizm,
anglikanizm, hugenoci (P)
• przyczyny szerzenia się reformacji
(P)
• różnice między nowymi wyznaniami
a katolicyzmem (P)
• wpływ reformacji na sytuację
polityczną Europy (PP)
• skutki reformacji (P)
16. Reforma
katolicka.
• postacie i dokonania: św. Piusa V,
św. Ignacego Loyoli, św. Franciszka
Ksawerego (P)
• daty: 1540 r. (zatwierdzenie zakonu
jezuitów), 1545–1563 (sobór
• pojęcia: sobór, herezja, jezuici,
inkwizycja, indeks ksiąg zakazanych,
katechizm, mszał, kolegia, rekolekcje,
misje, reforma katolicka,
kontrreformacja (P)
• Kościół katolicki
wobec reformacji.
9
Uczeń potrafi
• ocenić skutki rozłamu
chrześcijaństwa jako ostatecznego
końca średniowiecznego
uniwersalizmu (PP)
• porównać przyczyny szerzenia się
reformacji w poszczególnych krajach
(P)
• wskazać na mapie kraje ogarnięte
reformacją w XVI w. (P)
• porównać doktryny poszczególnych
odłamów chrześcijaństwa (P)
• analizować na podstawie źródeł
zarzuty wobec Kościoła katolickiego
wysuwane przez zwolenników
reformacji (PP)
• zredagować rozprawkę na temat: Jaki
był wpływ poglądów Jana Kalwina na
kształtowanie się gospodarki wolnego
rynku? (PP)
• porównać dogmaty wiary
potwierdzone przez sobór trydencki z
założeniami luteranizmu, kalwinizmu
i anglikanizmu (PP)
• scharakteryzować reformy
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• Sobór trydencki.
• Jezuici.
• Nowe formy
duszpasterstwa.
• Rozwój misji.
trydencki), 1555 r. (pokój w
Augsburgu) (P)
• czynniki, które zatrzymały
reformację i dokonały odnowy w
Kościele (PP)
• najważniejsze uchwały soboru
trydenckiego (P)
• sposoby działania jezuitów (P)
• przyczyny wojen religijnych w
Europie (P)
• specyfikę zakonu i metod działania
jezuitów (P)
• rolę jezuitów w dokonaniu odnowy
Kościoła (PP)
• przyczyny odbudowy autorytetu
Kościoła i cofania się reformacji (P)
• rolę nowych form duszpasterstwa
(PP)
wewnętrzne w Kościele i ocenić ich
skutki (PP)
• wskazać rolę soboru trydenckiego w
odbudowie pozycji Kościoła (PP)
• sporządzić notę biograficzną św.
Franciszka Ksawerego –
największego misjonarza Kościoła
katolickiego (PP)
• porównać warunki pokojów
religijnych w Europie (PP)
• wskazać podobieństwa i różnice
między Kościołami chrześcijańskimi
(PP)
• wykonać w zeszycie ćwiczeń
zadania z odpowiedniego rozdziału (P)
17. Narodziny
kapitalizmu.
• Przemiany
ekonomiczne w XVI–
XVII w.
• Nowe narzędzia i
metody produkcji.
• Banki, giełdy,
pieniądz.
• Nowe metody
wytwórczości.
• Rewolucja cen.
• kształt gospodarki na zachodzie i
wschodzie Europy w XVI–XVII w.
(P)
• nowe narzędzia produkcji (P)
• sposób, w jaki pieniądz stał się
towarem (PP)
• nowe metody wytwórczości (P)
• pojęcia: rewolucja cen, kapitalizm,
ustrój gospodarki rynkowej, rynek,
bank, monopol, giełda, weksel, lichwa,
kredyt, akcja, spółka akcyjna,
manufaktura, system nakładczy (P)
• rolę giełd, banków i obrotu
papierami wartościowymi w rozwoju
ekonomicznym Europy (PP)
• dalekosiężne skutki rewolucji cen
(PP)
• wpływ kalwinizmu na przemiany
ekonomiczne w Europie (PP)
• scharakteryzować przemiany
ekonomiczne w Europie w XVI w. (P)
• wskazać rolę przemian
gospodarczych w XVI–XVII w. dla
ukształtowania się współczesnej
gospodarki (PP)
• omówić zasady funkcjonowania
systemu nakładczego i
manufakturowego (P)
• podać przyczyny dualizmu
ekonomicznego w Europie i jego
skutki (PP)
10
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
• Dualizm w rozwoju
gospodarczym Europy.
18. Kształtowanie się
nowożytnego
państwa.
• Nowe idee
polityczne – J. Bodin,
M. Machiavelli.
• Centralizacja
władzy.
• Rozbudowa armii i
biurokracji.
• Merkantylizm.
• Podporządkowanie
religii państwu.
Uczeń potrafi
• wskazać na mapie linię podziału
Europy na dwie strefy gospodarcze
(P)
• analizować dynamikę zmian
gospodarczych w Europie na
podstawie źródeł (PP)
zadania z odpowiedniego rozdziału
(P)
• postacie i dokonania: Jana Bodina,
Mikołaja Machiavellego, Tomasza
Morusa (P)
• nowożytny ideał władcy (P)
• sposoby umacniania władzy i
budowania potęgi nowożytnego
państwa (P)
• pojęcia: utopia, władza suwerenna,
władza absolutna, makiawelizm,
merkantylizm, armia zawodowa (P)
• zmiany w ujęciu władzy i własności w
teoriach nowożytnych (PP)
• skutki centralizacji władzy i
rozbudowy biurokracji (PP)
11
• wymienić nazwiska twórców teorii
państwa i scharakteryzować ich
poglądy (P)
• ocenić zasadę rządzenia państwem
bez względu na środki (PP)
• wskazać przykłady funkcjonowania
poznanych teorii w państwach
współczesnych (PP)
• przedstawić portret idealnego władcy
w świetle nowożytnych teorii (PP)
• wyjaśnić, na czym polegała utopijność
wizji społeczeństwa T. Morusa na
podstawie analizy źródła (P)
• wyjaśnić znaczenie zwrotu
makiawelizm (PP)
Dział programu
Tematy lekcji
19. Państwa
europejskie w XVI w.
• Imperium
Habsburgów.
• Dominacja i zmierzch
Hiszpanii.
• Powstanie
Niderlandów.
• Anglia elżbietańska i
Francja Walezjuszów.
• Ekspansja turecka.
Lepanto.
• Rywalizacja w
Nowym Świecie.
• postacie i dokonania: Karola V, Filipa
II, Wilhelma Orańskiego, Elżbiety I,
Henryka IV (P)
• daty: 1525 r. (bitwa pod Pawią), 1526 r.
(bitwa pod Mohaczem), 1571 r. (bitwa
pod Lepanto), 1588 r. (klęska Wielkiej
Armady, powstanie Niderlandów),
1598 r. (edykt w Nantes) (P)
• obszary rywalizacji kolonialnej i nazwy
państw rywalizujących (P)
• obszary objęte ekspansją turecką w
XVI w. (P)
• nazwy dynastii panujących w Europie
w XVI w. (P)
Uczeń rozumie
hegemonia polityczna, inkwizycja,
wojsko zaciężne, wojna nowożytna,
Wielka Armada, hugenota, Noc św.
Bartłomieja, edykt (P)
• charakter zmian politycznych w
Europie w XVI w. (PP)
• przyczyny konfliktu między
Hiszpanią i Anglią (P)
• przyczyny rywalizacji francuskohabsburskiej (P)
• przyczyny powstania w
Niderlandach (P)
20. Lekcja
powtórzeniowa:
Narodziny nowożytnej
Europy.
21. Praca klasowa.
12
Uczeń potrafi
• określić przyczyny rywalizacji państw
europejskich (P)
• wskazać na mapie główne obszary
rywalizacji (P)
• przedstawić przebieg konfliktów i
walk w ujęciu chronologicznym oraz
ich wynik (P)
• wymienić dynastie panujące w
Europie w XVI w. i ich
najważniejszych przedstawicieli (P)
• wyjaśnić przyczyny rywalizacji i
wojen między państwami
europejskimi w XVI w. (PP)
• ocenić korzyści z panowania na
morzu dla potęgi państwa (PP)
• analizować charakter wojen
nowożytnych (PP)
• wskazywać znaczenie bitwy pod
Lepanto dla zatrzymania ekspansji
tureckiej (P)
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• charakteryzować przebieg wojen
polsko-krzyżackich i oceniać ich
wynik (PP)
• wskazywać na mapie obszary
rywalizacji i miejsca bitew (P)
• interpretować postanowienia II
pokoju toruńskiego i wynik wojny
trzynastoletniej na podstawie źródła
(P)
• rozumieć konieczność
przeciwstawienia się ekspansji
moskiewskiej (PP)
• zanalizować obraz Hołd pruski
J. Matejki (PP)
• dostrzec w sposobie rozwiązania
kwestii pruskiej powód powolnego
schyłku potęgi Polski i jej upadku (PP)
• podać imiona władców z dynastii
Jagiellonów rządzących w krajach
Europy Środkowo-Wschodniej (P)
• wskazać cele polityki Jagiellonów i
ocenić jej skutki (PP)
• wskazywać na mapie tereny
III. Monarchia
Jagiellonów.
22. Konflikty stare i
nowe.
• Wojna
trzynastoletnia i drugi
pokój toruński.
• Hołd pruski.
• Wojny z Moskwą.
• Rozejm w Jamie
Zapolskim.
• postacie i dokonania: Kazimierza
Jagiellończyka, Zygmunta Starego,
Albrechta Hohenzollerna, Stefana
Batorego (P)
• daty: 1454–1466 r. (wojna
trzynastoletnia), 1466 r. (drugi pokój
toruński), 1525 r. (pokój krakowski),
1582 r. (rozejm w Jamie Zapolskim)
(P)
• powody konfliktów z Prusami i
Moskwą (P)
• przyczyny i skutki wojny
trzynastoletniej (P)
• postanowienia pokoju toruńskiego
(P)
• pojęcia: inkorporacja, sekularyzacja
państwa, hołd pruski, lenno, wojna
północna (P)
• znaczenie odzyskania Pomorza
Gdańskiego dla Polski (P)
• przyczyny sekularyzacji Prus przez
Albrechta Hohenzollerna i jej skutki
(P)
• przyczyny wojen z Moskwą (P)
• znaczenie posiadania Inflant dla
Polski i Rosji (PP)
23. Jagiellonowie i
Europa.
• Polityka dynastyczna.
• Rywalizacja z
Habsburgami.
• Konflikt z Turcją.
• postacie i dokonania: Władysława III
Warneńczyka, Władysława
Jagiellończyka, Ludwika
Jagiellończyka (P)
• daty 1444 r. (bitwa pod Warną), 1515 r.
(traktat wiedeński), 1526 r. (bitwa pod
• pojęcia: polityka dynastyczna, unia
personalna (P)
• zasady polityki dynastycznej
Jagiellonów i ich skutki dla Polski (P)
• przyczyny przegranej rywalizacji
Jagiellonów z Habsburgami (PP)
13
Dział programu
Tematy lekcji
• Problemy z Tatarami.
Mohaczem), 1533 r. (pokój z Turcją)
(P)
24. Kultura
renesansowej Polski.
• Docieranie idei
renesansowych do
Polski – wpływy
włoskie.
• Mecenat Kościoła i
dworu królewskiego.
• Humaniści polscy.
• Rozwój literatury.
• Architektura i sztuka.
• Wkład Polaków do
kultury europejskiej.
• Myśl polityczna
polskiego renesansu.
• Istota polskiego
renesansu.
• postacie i dokonania: Zygmunta
Starego, Zygmunta Augusta,
humanistów polskich, Stanisława
Hozjusza, Mikołaja Kopernika, Jana
Zamoyskiego, Biernata z Lublina,
Macieja z Miechowa, Wojciecha z
Brudzewa, Jana Kochanowskiego,
Mikołaja Reja, Andrzeja Frycza
Modrzewskiego (P)
• formy mecenatu artystycznego (P)
• przykłady dzieł literatury i sztuki
renesansowej oraz budowli
renesansowych w Polsce (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
konfliktów, w które byli
zaangażowani Jagiellonowie (P)
• pojęcia: styl zygmuntowski, krużganek, • wskazywać różnice między polskim
attyka, arkada, arras, system
stylem renesansowym a gotyckim
heliocentryczny (P)
(PP)
• charakterystyczne cechy stylu
• wskazywać najważniejsze zabytki
renesansowego w sztuce (P)
renesansowe w Polsce i swoim
• znaczenie wpływu włoskich wzorców regionie (P)
dla rozwoju polskiego renesansu (PP)
• wskazywać budowle renesansowe w
swojej miejscowości (PP)
• koncepcje państwa i prawa oraz jak
polscy humaniści oceniali ustrój
• odnajdywać dzieła architektury i
Rzeczypospolitej (PP)
sztuki renesansowej na ilustracjach
• rolę Kościoła i ostatnich Jagiellonów w (P)
szerzeniu idei renesansowych (P)
• wskazywać przykłady obecności idei
renesansowych w świecie
• podobieństwa i różnice między
renesansem europejskim a polskim (PP) współczesnym (PP)
• scharakteryzować myśl polityczną
• znaczenie piśmiennictwa w języku
polskiego renesansu (P)
narodowym dla polskiej kultury (P)
• ocenić wkład Polaków w osiągnięcia
• polski wkład do kultury i nauki
cywilizacyjne Europy i świata (PP)
europejskiej (PP)
• wskazać wkład A.F. Modrzewskiego
w rozwój europejskiej myśli
politycznej (PP)
• interpretować słowa M. Reja: A
niechaj narodowie wżdy postronni
znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język
mają (P)
14
Dział programu
Tematy lekcji
25. Reformacja w
Polsce.
• Nurty polskiej
reformacji.
• Rejony występowania
kierunków
reformacyjnych.
• Wkład reformacji do
kultury polskiej.
• Przyczyny
niepowodzenia
reformacji.
• Tolerancja religijna.
• Konfederacja
warszawska.
• Prawosławie w Polsce.
• Żydzi i ich kultura.
• Unia brzeska –
Kościół
greckokatolicki.
26. Demokracja
szlachecka.
• Zwichnięcie
równowagi stanów –
rozwój przywilejów
Uczeń rozumie
• postacie i dokonania: Mikołaja Reja,
A.F. Modrzewskiego, Piotra Skargi,
Jakuba Wujka, Stanisława Hozjusza
(P)
• daty: 1563 r. (wydanie Biblii
brzeskiej), 1564 r. (sprowadzenie do
Polski jezuitów), 1573 r. (konfederacja
warszawska), 1596 r. (unia brzeska)
(P)
• nazwy i obszary występowania
kierunków reformacyjnych (P)
• przywódców reformacji w Polsce (P)
• treść konfederacji warszawskiej (PP)
• narodowości i wyznania religijne w
Rzeczypospolitej oraz ich
rozmieszczenie (P)
• pojęcia i terminy historyczne: arianie,
bracia polscy, bracia czescy,
konfederacja, tolerancja religijna,
Biblia brzeska, kolegia, Biblia Wujka,
synagoga, Kościół unicki,
grekokatolicy (P)
• reformację polską jako część
reformacji europejskiej (PP)
• niebezpieczeństwa grożące krajowi i
jego mieszkańcom w wyniku
nietolerancji (P)
• politykę władców polskich wobec
innowierców (P)
• wkład różnowierców w kulturę i
gospodarkę Rzeczypospolitej (P)
• daty: 1422 r. (przywilej czerwiński),
1430 r. (przywilej jedleńskokrakowski), 1493 r. (przywilej
piotrkowski), 1505 r. (konstytucja nihil
novi) (P)
• pojęcia: szlachta, demokracja
szlachecka, przywilej, sejmik ziemski,
sejm walny, izba poselska, senat,
poseł, konstytucja nihil novi, ruch
egzekucyjny, kwarta, wojsko
15
Uczeń potrafi
(P)
• oceniać, czy powiedzenie Polska
państwem bez stosów odpowiadało
ówczesnej rzeczywistości (PP)
• interpretować akt konfederacji
warszawskiej (PP)
• wskazać, na czym polegała jej
doniosłość, zwłaszcza wobec sytuacji
w innych krajach (PP)
• zanalizować poglądy polskich
zwolenników reformacji na podstawie
tekstu źródłowego (P)
• wymienić nazwiska ludzi Kościoła w
dobie reformacji (P)
• porównać sytuację wyznaniową w
Polsce, Niemczech i Francji (PP)
• przytoczyć argumenty za unią
brzeską i przeciw niej (PP)
(P)
• scharakteryzować drogę do dominacji
szlachty w życiu państwa i wskazać,
czyim kosztem się to dokonało (PP)
• opisać treść najważniejszych
przywilejów szlacheckich (P)
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• opisać pozycję w państwie
pozostałych stanów (P)
• omówić strukturę sejmu walnego i
kompetencje jego izb (PP)
• scharakteryzować etapy
kształtowania się sejmu walnego (P)
• omówić zasady wybierania posłów
(P)
• omówić program ruchu
egzekucyjnego i jego sukcesy (PP)
• porównać ustrój Polski z ustrojami
innych państw europejskich (PP)
• wskazać na mapie państwa
europejskie czerpiące korzyści z
handlu z Rzecząpospolitą (P)
• scharakteryzować przyczyny
ogromnej roli Gdańska w życiu
gospodarczym Rzeczypospolitej (P)
• wskazywać na mapie tereny upraw
zbóż, główne szlaki handlowe, drogę
spławu zboża i porty zbożowe (PP)
• wskazywać związek między
koniunkturą na zboże na zachodzie
Europy i rozwojem folwarków (PP)
• analizować eksport zboża na
podstawie źródeł statystycznych (PP)
szlacheckich.
• Rola sejmików.
• Sejm walny.
• Konstytucja
nihil novi.
• Ruch egzekucyjny.
• Problem stałej armii –
wojsko kwarciane.
• Trybunały.
• Funkcjonowanie
demokracji
szlacheckiej.
• treść przywilejów szlacheckich,
okoliczności i miejsca ich nadania (P)
• postulaty i osiągnięcia ruchu
egzekucyjnego (PP)
• sposób działania sejmu (P)
kwarciane, trybunał, naród szlachecki
(P)
• przyczyny i skutki awansu szlachty i
jej dominacji w państwie (PP)
• postulaty ruchu egzekucyjnego (PP)
• mechanizm działania demokracji
szlacheckiej (PP)
• znaczenie konstytucji nihil novi dla
ukształtowania się ustroju
Rzeczypospolitej (P)
27. Kraj pełen zboża.
• Rola Gdańska w
życiu gospodarczym
Rzeczypospolitej.
• Rozwój folwarków.
• Dominacja
ekonomiczna szlachty.
• Towary eksportowe i
importowe.
• Wzrost bogactwa
szlachty i
Rzeczpospolitej.
• Zmiany w życiu
codziennym.
• daty: 1466 r. (powrót Gdańska do
Polski), 1520 r. (przywilej bydgoskotoruński) (P)
• sposób funkcjonowania folwarku (P)
• towary, które eksportowano z Polski i
importowano do niej w XVI w. (P)
• rolę Polski w gospodarce europejskiej
w XVI w. (PP)
• pojęcia: folwark pańszczyźniany,
spław wiślany, pańszczyzna, taksy
wojewodzińskie, gospodarka
folwarczno-pańszczyźniana,
koniunktura, import, eksport (P)
• przyczyny dominacji folwarku w
gospodarce Rzeczypospolitej (P)
• związek między przywilejami a
pozycją gospodarczą szlachty w
państwie (PP)
16
Dział programu
Tematy lekcji
28. Dynastia odchodzi,
Rzeczpospolita
zostaje.
• Od unii personalnej
do realnej.
• Rzeczpospolita
Obojga Narodów.
• Pierwsze wolne
elekcje.
• Artykuły
henrykowskie i pacta
conventa.
Uczeń rozumie
• postacie: Zygmunta Augusta,
Henryka Walezego (P)
• daty: 1569 r. (unia lubelska), 1572 r.
(bezpotomna śmierć Zygmunta
Augusta), 1573 r. (pierwsza wolna
elekcja) (P)
• postanowienia unii lubelskiej (P)
• sposób wyboru króla poprzez elekcję
viritim (P)
• zalety i wady wolnych elekcji (P)
• pojęcia: unia realna, elekcja viritim,
interrex, pacta conventa, artykuły
henrykowskie, sejm elekcyjny, rokosz,
konfederacja, magnateria, latyfundium
magnackie (P)
• skutki unii dla szlachty polskiej,
litewskiej, ruskiej (PP)
• zasady elekcji viritim (P)
• rolę artykułów henrykowskich w
kształtowaniu ustroju Rzeczypospolitej
i osłabianiu władzy króla (PP)
• postacie i dokonania: Kartezjusza,
Johna Locke’a, Tomasza Hobbesa,
• pojęcia: barok, racjonalizm,
empiryzm, karmelici, mistyka (P)
Uczeń potrafi
• zanalizować postanowienia unii
lubelskiej (P)
• wskazać mocne i słabe strony unii
(PP)
• wskazać przyczyny postanowienia o
elekcji viritim (PP)
• opisać treść artykułów
henrykowskich i wskazać zagrożenia z
nich wynikające (PP)
• wyrazić sąd na temat: Kto bardziej
skorzystał na unii – Polska czy Litwa?
(PP)
• porównać ustrój Rzeczypospolitej
przed unią i po unii (PP)
29. Lekcja
powtórzeniowa:
Polska XVI w. –
centrum czy peryferie
Europy?
30. Praca klasowa.
IV. Znowu inny wiek.
31. Europejska
kultura baroku.
17
• nazwać nową epokę i określić jej
ramy czasowe (P)
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• Charakterystyka
epoki baroku
• Racjonalizm,
empiryzm.
• ,Lewiatan
T. Hobbesa.
• Nowe odkrycia i
wynalazki.
• Nowe formy
pobożności.
Galileusza, Izaaka Newtona, Blaise’a
Pascala, św. Jana od Krzyża, św.
Teresy z Avila, św. Wincentego a
Paulo (P)
• nazwę i ramy czasowe epoki (P)
• prądy umysłowe epoki (P)
• najważniejsze odkrycia i wynalazki
XVII w. (P)
• nowe formy pobożności oraz
religijności (P)
• nowy pogląd na świat i człowieka w
epoce baroku (P)
• związek między nowymi formami
pobożności a zwycięstwem reformy
katolickiej (PP)
• na czym polegała pobożność
barokowa (P)
• analizować koncepcję władzy
absolutnej T. Hobbesa na podstawie
źródła (P)
• wyjaśnić sens maksymy Człowiek
człowiekowi wilkiem (PP)
• scharakteryzować religijność
barokową (P)
• scharakteryzować człowieka epoki
baroku (PP)
32. Sztuka baroku.
• Literatura.
• Teatr i muzyka.
• Architektura sakralna
i dworska.
• Malarstwo włoskie,
hiszpańskie i
niderlandzkie.
• postacie i dokonania: Lope de Vegi,
Calderona de la Barca, Moliera, Piotra
Corneille’a, Jana Racine’a, Jana de la
Fontaine’a, Klaudiusza Monteverdiego
i Dominika Scarlatti, Jana Sebastiana
Bacha, Jerzego Fryderyka Haendla,
Giovanni Lorenzo Berniniego,
Franciszka Borrominiego,
Michelangela Merisi da Caravaggia,
Diego Velàzqueza, Bartłomieja
Murilla, Piotra Pawła Rubensa,
Rembrandta van Rijn, Antoniego van
Dycka (P)
• najsłynniejsze dzieła artystów
barokowych (P)
• pojęcia: ornamentyka barokowa,
„rubensowskie kształty”, opera,
oratorium (P)
• rolę mecenatu Kościoła w rozwoju
sztuki barokowej (PP)
• charakter i specyfikę sztuki baroku
(P)
• różnice między religijną i świecką
sztuką baroku (PP)
• wskazać charakterystyczne cechy
sztuki baroku (P)
• rozpoznawać na ilustracjach dzieła
malarskie i architektoniczne w stylu
barokowym (P)
• opisać fasady i wnętrza świątyń
barokowych (P)
• interpretować obrazy barokowe (PP)
• wskazać budowle barokowe w swojej
miejscowości i regionie (PP)
18
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
33. Wojny religijne i
podział polityczny
Europy.
• Obszary ścierania się
katolicyzmu i
protestantyzmu.
• Dwa obozy religijne
w Niemczech.
• Wybuch wojny.
• Udział Szwecji i
Francji w wojnie.
• Pokój westfalski.
• Skutki wojny
trzydziestoletniej.
• postacie i dokonania: Albrechta
Wallensteina, Gustawa Adolfa (P)
• daty: 1618 r. (wybuch wojny
trzydziestoletniej), 1620 r. (bitwa pod
Białą Górą), 1632 r. (bitwa pod
Lützen), 1648 r. (pokój westfalski) (P)
• państwa uczestniczące w konflikcie
(P)
• zmiany terytorialne, jakie zaszły w
wyniku wojen (P)
• pojęcia i terminy historyczne: Unia
Protestancka, Liga Katolicka, wojna
trzydziestoletnia, defenestracja
praska, pokój religijny, (P) ,,wojna
żywi wojnę” , lisowczycy (PP)
• przyczyny wybuchu wojny
trzydziestoletniej, to, że wybuchła
właśnie w Niemczech (P)
• zmiany polityczne w Europie w
wyniku wojen religijnych (PP)
• kto skorzystał, a kto stracił na skutek
pokoju westfalskiego (PP)
• wskazać na mapie rejony konfliktów,
miejsca bitew, zmiany terytorialne (P)
• ułożyć wydarzenia wojny
trzydziestoletniej w porządku
chronologicznym (P)
• wskazywać na mapie państwa
uczestniczące w wojnie i miejsca bitew
(P)
• wskazać przyczyny i następstwa
wojny trzydziestoletniej (P)
• wskazać, co zmienił pokój westfalski
w sprawach religijnych w porównaniu
z pokojem augsburskim (PP)
• wymienić rody i dynastie panujące w
Europie w XVII w. (PP)
34., 35. Absolutyzm i
parlamentaryzm w
XVII w.
A.
• Rola kardynała J.A.
Richelieu w budowie
absolutyzmu we
Francji.
• Król Ludwik XIV –
ideał absolutnego
• postacie i dokonania: kardynała
Richelieu, Ludwika XIV, Karola I,
Oliviera Cromwella, Wilhelma
Orańskiego, Iwana III Srogiego, Iwana
IV Groźnego (P)
• daty: 1624–1642 r. (rządy kardynała
Richelieu), 1640 r. (wybuch rewolucji
w Anglii), 1688 r. (sławetna
rewolucja), 1689 r. (ustawa o prawach)
(P)
• twórców absolutyzmu francuskiego
• pojęcia: absolutyzm, etykieta
dworska, merkantylizm, purytanie,
armia nowego typu, lord protektor,
torysi, wigowie, sławetna rewolucja,
ustawa o prawach, monarchia
parlamentarna, zbieranie ziem
ruskich, samodzierżawie, trzeci Rzym,
opricznina, wielka smuta (P)
• podstawy państwa absolutnego (PP)
• cele gospodarki merkantylnej (P)
• interpretować powiedzenie państwo
to ja jako dewizę absolutyzmu (PP)
• wyjaśnić zasady awansu na dworze
króla Ludwika XIV (P)
• opisać ceremoniał dworski (P)
• w świetle testamentu politycznego
kardynała Richelieu określić zasady,
którymi kierował się w polityce, jak
rozumiał dobro, potęgę Francji i rację
stanu (PP)
19
Dział programu
Tematy lekcji
władcy.
• Etykieta na dworze
władcy absolutnego.
• Merkantylizm.
• Rozbudowa armii.
B.
• Sytuacja społeczna w
Anglii w XVII w.
• Konflikt między
królem a parlamentem.
• Wybuch rewolucji.
• Egzekucja króla.
• Rządy Cromwella.
• ,,Sławetna
rewolucja”.
• Samodzierżawie w
Rosji.
• Ustrój
Rzeczpospolitej na tle
innych państw.
36. Lekcja
powtórzeniowa:
Wiek XVII wiekiem
przemian, wojen i
rewolucji.
37. Praca klasowa.
(P)
• zmiany ustroju Anglii w wyniku
rewolucji (PP)
• obszary, które chciała opanować
Rosja (P)
• zagrożenie państw sąsiednich ze
strony Moskwy (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• nazwy izb w parlamencie angielskim
(P)
• zasady funkcjonowania monarchii
parlamentarnej (P)
• cele polityczne władców Wielkiego
Księstwa Moskiewskiego (P)
• zanalizować etapy przeobrażeń
ustrojowych w Anglii (PP)
• opisać zasady funkcjonowania
monarchii konstytucyjnej (P)
• scharakteryzować porządek
rewolucyjny (terror) (P)
• wskazać cechy monarchii
parlamentarnej na podstawie tekstu
źródłowego (ustawa z 1689 r.) (PP)
• wskazać różnice między
samodzierżawiem a władzą
monarchów absolutnych (PP)
• określić przyczyny izolacji Moskwy
od centrów gospodarki i kultury
europejskiej (PP)
20
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• charakteryzować ideologię
sarmatyzmu i ,,złotą wolność” (P)
• wymienić cechy idealnego rycerzasarmaty (P)
• dostrzec wpływ sarmatyzmu na
współczesną obyczajowość polską
(PP)
• rozumieć bogactwo
wielonarodowości i
wielowyznaniowości
Rzeczypospolitej i pokojowego
współżycia w ramach jednego
państwa, zwłaszcza na tle konfliktów
politycznych i religijnych ówczesnej
Europy (PP)
(P)
• interpretować testament hetmana
Stanisława Żółkiewskiego i list
Jakuba Sobieskiego do synów w
Paryżu jako źródła mentalności
sarmackiej (PP)
• opracować mapę zabytków
barokowych w swoim regionie (P)
V. Sarmackie
,,przedmurze
chrześcijaństwa”
38. Sarmacka
Rzeczpospolita.
• Szlachcic – Sarmata.
• Ideologia
sarmatyzmu.
• Mozaika
narodowości i kultur.
• Azyl dla Żydów.
• Promieniowanie
polskich wzorów.
• elementy ideologii ,,złotej wolności”
(P)
• dobre i złe strony sarmatyzmu (PP)
• tolerancję wobec innych wyznań i
narodowości (P)
• pojęcia: sarmatyzm, złota wolność,
absolutum dominium, przedmurze
chrześcijaństwa, konserwatyzm,
Rzeczpospolita Obojga Narodów (P)
• zwrot gente Ruthenus, natione
Polonus i jego uwarunkowania (PP)
39. Kultura
Rzeczypospolitej.
• Obyczajowość.
Stroje.
• Budownictwo.
• Malarstwo.
• postacie i dokonania: Jana III
Sobieskiego, Tomasza Dolabelli, M.K.
Sarbiewskiego, Wespazjana
Kochowskiego, Wacława Potockiego,
J.A. Morsztyna, J.Ch. Paska (P)
• najważniejsze dzieła sztuki
barokowej w Polsce i regionie (P)
sarmatyzm, portret sarmacki, portret
trumienny, ksenofobia, kalwaria,
Gorzkie Żale, pielgrzymki, kontusz,
żupan, karabela (P)
• osiągnięcia polskiego życia
kulturalnego w XVII w. (PP)
21
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• Rzeźba.
• Literatura.
• Religijność.
• nowe formy pobożności (P)
• związek sarmatyzmu z literaturą i
sztuką XVII w. (PP)
• przemiany polskiego katolicyzmu w
XVII w. (P)
• wymienić najwspanialsze zabytki
architektury barokowej w Polsce i
regionie (P)
• wskazać specyfikę polskiej
pobożności barokowej (PP)
(P)
40. Królowie ze
Szwecji.
• Dynastia Wazów na
tronie polskim.
• Wojny ze Szwecją.
• Dymitriady.
• Rozejm w Dywilinie.
• Próby reform.
• Wzrost potęgi
magnaterii.
• pojęcia i dokonania: Zygmunta III,
Władysława IV, Jana Kazimierza, J.K.
Chodkiewicza, Stanisława
Koniecpolskiego, Stanisława
Żółkiewskiego (P)
• daty: 1605 r. (bitwa pod
Kircholmem), 1635 r.(rozejm w
Sztumskiej Wsi), 1610 r. (bitwa pod
Kłuszynem), 1619 r. (rozejm w
Dywilinie) (P)
• zmiany terytorialne, które nastąpiły
wskutek wojen pierwszej połowy
XVII w. (PP)
• pojęcia: husaria, dymitriada, rokosz,
elekcja vivente rege, latyfundia,
królewięta, gołota, magnateria,
oligarchia magnacka (P)
• przyczyny wojen Rzeczypospolitej
ze Szwecją i Rosją (P)
• przyczyny niepowodzenia prób
reform ustroju państwa (PP)
• skutki wzrostu potęgi magnaterii
(PP)
• ocenić politykę dynastyczną
Zygmunta III Wazy (P)
• scharakteryzować przemiany
ustrojowe w Rzeczypospolitej XVII
w. (PP)
• wskazywać na mapie obszary objęte
wojnami i miejsca głównych bitew
(P)
• ocenić wkład polskich hetmanów w
zwycięstwa oręża polskiego (PP)
• wskazać rolę husarii w wojsku
polskim i odnoszonych zwycięstwach
(PP)
• wskazać przyczyny zamiany
demokracji szlacheckiej na oligarchię
magnacką (PP)
(P)
22
Dział programu
Tematy lekcji
41., 42. Rzeczpospolita
w ogniu walk.
A.
• Konflikt z Turcją.
• Problem kozacki.
• Powstanie
Chmielnickiego.
• Rada perejasławska.
• Wojna polskorosyjska.
• Rozejm w
Andruszowie.
B.
• Najazd Karola
Gustawa na
Rzeczpospolitą.
• Kapitulacja pod
Ujściem.
• Poddanie Szwedom
Litwy.
• Obrona Jasnej Góry.
• Pokój w Oliwie.
• Utrata Prus
Książęcych.
• Atak turecki.
• Pokój w Buczaczu.
• postacie i dokonania: Bohdana
Chmielnickiego, Jana Karola
Chodkiewicza, Karola Gustawa,
Janusza Radziwiłła, o. Augustyna
Kordeckiego, Fryderyka Wilhelma (P)
• daty: 1621 r. (bitwa pod
Chocimiem), 1648 r. (powstanie
Chmielnickiego), 1651 r. (bitwa pod
Beresteczkiem), 1654 r. (rada w
Perejasławiu), 1667 r. (rozejm w
Andruszowie), 1686 r. (traktat
Grzymułtowskiego), 1655–1656
(potop szwedzki), 1660 r. (pokój w
Oliwie), 1657 r. (traktaty welawskobydgoskie), 12 IX 1683 r. (odsiecz
Wiednia) (P)
• przyczyny konfliktu z Kozakami (P)
• warunki pokoju w Oliwie i rozejmu
w Andruszowie (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
Kozacy, Kresy Wschodnie, rejestr
kozacki, Sicz Zaporoska, potop
szwedzki, wojna partyzancka, „śluby
lwowskie”, abdykacja, odsiecz
Wiednia, jasyr, janczar, wezyr, haracz,
„przedmurze chrześcijaństwa” (P)
• przyczyny wybuchu powstania
Chmielnickiego, przebieg konfliktu o
Ukrainę (P)
• znaczenie wojen i strat terytorialnych
dla upadku potęgi Rzeczypospolitej
(PP)
• postawy dowódców, króla, szlachty i
magnatów kresowych wobec
problemu kozackiego (PP)
• bieżące i dalekosiężne skutki
traktatów welawsko-bydgoskich (PP)
• znaczenie odsieczy Wiednia dla
losów Europy (PP)
• wskazać przyczyny konfliktów
polsko-kozackich na podstawie
wiadomości historycznych, literatury
(,,Trylogia’’) i filmu (PP)
• charakteryzować wpływ konfliktów
polsko-kozackich na współczesne
stosunki polsko-ukraińskie (PP)
• wskazywać na mapie rejony
konfliktów i miejsca bitew (P)
• ocenić skutki powstania
Chmielnickiego (PP)
• omówić przyczyny i skutki
,,potopu’’ (P)
• ocenić postawy i reakcje Polaków w
różnych stadiach ,,potopu’’ (P)
• ocenić Jana Sobieskiego jako
władcę, polityka i wodza (PP)
• ocenić rezultaty wojen ze Szwecją,
Rosją i Turcją w 2. połowie XVII w.
(PP)
(P)
23
Dział programu
Tematy lekcji
• Inwazja turecka na
Europę.
• Odsiecz Wiednia.
43. Na drodze do
upadku.
• Skutki wojen.
• Liberum veto.
• Sasi na tronie
polskim.
• Wojna północna.
• Upadek kultury i
obyczajów.
• Programy reform
S. Leszczyńskiego
i S. Konarskiego.
• Collegium Nobilium.
• Biblioteka Załuskich.
• postacie i dokonania: Władysława
Sicińskiego, Augusta II Mocnego,
Augusta III, Stanisława Konarskiego,
Stanisława Leszczyńskiego (P)
• daty: 1652 r. (pierwsze zerwanie
sejmu), 1720–1721 (wojna północna),
1740 r. (założenie Collegium
Nobilium), 1760–1663 (O skutecznym
rad sposobie) (P)
• skutki wojen XVII w. (PP)
• postulaty reform (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
liberum veto, Collegium Nobilium,
Szkoła Rycerska, biblioteka publiczna,
medal Sapere Auso (P)
• wpływ wojen XVII w. na kryzys
polityczny, gospodarczy, społeczny,
moralny i kulturalny Rzeczypospolitej
w 1. połowie XVIII w. (PP)
• konsekwencje unii polsko-saskiej (P)
• objawy kryzysu Rzeczypospolitej (P)
• wyjaśnić zwroty: Polska nierządem
stoi, Za króla Sasa jedz, pij i
popuszczaj pasa (P)
• charakteryzować zmiany, jakie
zaszły w ustroju i praktyce
politycznej Rzeczypospolitej w XVIII
w. (PP)
• wskazać związek liberum veto i
wolnej elekcji ze słabością państwa
(PP)
• ocenić poglądy i działalność
Stanisława Konarskiego i Stanisława
Leszczyńskiego oraz szanse realizacji
ich postulatów (PP)
(P)
44. Lekcja
powtórzeniowa:
Polska w XVII–XVIII
w. na tle wydarzeń
europejskich.
45. Praca klasowa.
24
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
VI. ,,Wiek świateł”.
46. Osiągnięcia
kulturalne epoki
oświecenia.
• Odkrycia i
wynalazki.
• Rozwój nauki.
• Podróże.
• Rokoko, klasycyzm.
• Literatura.
• Muzyka.
• postacie i dokonania: A. Celsiusa, L.
Eulera, E. Halleya, W. Herschela,
Linneusza, J.L. de Buffona, B.
Franklina, K. de Coulomba, A. Volty, J.
Priestleya, A. Lavoisiera, braci
Montgolfier, J. Cooka, J.L. Davida, J.
Swifta, D. Defoe, A. Vivaldiego, J.
Haydna, W.A. Mozarta (P)
• daty: 1752 r. (odkrycie
piorunochronu), 1774 r. (odkrycie
tlenu), 1783 r. (pierwszy lot balonem)
(P)
• kierunki w sztuce XVIII w. (P)
• pojęcia: nauki ścisłe, rokoko,
klasycyzm, neoklasycyzm, oświecenie,
,,wiek świateł” (P)
• na czym polegał ideał piękna w
sztuce klasycystycznej (PP)
• związek odkryć i wynalazków z
postępem cywilizacyjnym epoki (PP)
• opisać cechy charakterystyczne
rokoka i klasycyzmu (P)
sztuki rokokowej (P)
architektury klasycystycznej (P)
• wyjaśnić, na czym polegały
nawiązania do antyku w sztuce
klasycystycznej (P)
• rozpoznać wybitne dzieła muzyczne
XVIII w. (P)
• charakteryzować dzieła literackie
epoki oświecenia i ich cechy (P)
• wskazać przyczyny i skutki postępu
cywilizacyjnego i naukowego (PP)
(P)
47. Przewrót
umysłowy.
• Nowy światopogląd.
• Encyklopedia.
• Wolter, Monteskiusz,
Rousseau.
• Akademie, salony,
loże.
• postacie i dokonania: Woltera, D.
Diderota, J. Le Rond d’Alemberta, J.J.
Rousseau, Monteskiusza (P)
• daty: 1717 r. (powstanie pierwszej
loży masońskiej), 1751 r. (początek
wydawania Encyklopedii) (P)
• sposoby rozpowszechniania idei
oświeceniowych (P)
• pojęcia: Encyklopedia,
Encyklopedyści, światopogląd, deizm,
ateizm, ideologia, prawa naturalne,
umowa społeczna, trójpodział władz,
akademia, salon literacki, loża
masońska, masoneria (P)
• wpływ Woltera na myśl
oświeceniową i jego autorytet (PP)
• oceniać rolę Encyklopedii jako
pomnika myśli oświeceniowej (P)
• analizować myśl społeczną
oświecenia na podstawie źródeł (P)
• scharakteryzować rolę masonerii w
podważaniu dawnego porządku
politycznego i społecznego oraz
szerzeniu nowych haseł (PP)
25
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• rolę prasy (P)
• rolę stowarzyszeń filozoficznych, lóż
masońskich i salonów literackich w
szerzeniu idei oświeceniowych (P)
• skutki przewrotu umysłowego dla
polityki, moralności, obyczajów, życia
codziennego (PP)
• przedstawiać idee oświecenia, które
przetrwały do naszych czasów (PP)
(P)
48. Społeczeństwo i
gospodarka.
• Eksplozja
demograficzna.
• Cywilizacja miejska.
• Rewolucja
przemysłowa w
Anglii.
• Rewolucja agrarna.
• Fizjokratyzm.
• Liberalizm
ekonomiczny.
• postacie i dokonania: R. Arkwrighta,
E. Cartwrighta, A. Darby. J. Watta, F.
Quesnay’a, A. Smitha (P)
• daty: 1735 r. (zastosowanie koksu do
wytopu żelaza), 1775 r. (zastosowanie
maszyny parowej), 1785 r.
(mechaniczny warsztat tkacki) (P)
• zastosowanie wynalazków epoki
oświecenia (P)
• pojęcia: eksplozja demograficzna,
cywilizacja miejska, burżuazja, fabryka,
rewolucja przemysłowa, rewolucja
agrarna, fizjokratyzm, liberalizm
ekonomiczny, ekonomia (P)
• wpływ postępu naukowo-technicznego na przemiany w gospodarce i
życiu codziennym (PP)
• związek między eksplozją
demograficzną a rozwojem cywilizacji
oświecenia (PP)
• przyczyny, dla których rewolucja
przemysłowa zaczęła się w Anglii (P)
• wyjaśnić, w jaki sposób warunki
naturalne Anglii przyczyniły się do
rewolucji przemysłowej w tym kraju
(P)
• analizować zjawisko eksplozji
demograficznej w XVIII w. na
podstawie danych statystycznych (PP)
• wymienić wynalazki techniczne,
które wpłynęły na zmianę sposobu
produkcji (P)
• przedstawić wpływ postępu
naukowo-technicznego na przemiany
w gospodarce i życiu codziennym
(PP)
(P)
49. Powstanie Stanów
Zjednoczonych
Ameryki Północnej.
• postacie i dokonania: J.
Waszyngtona, T. Jeffersona, T.
Kościuszki, K. Pułaskiego (P)
konstytucja, „bostońskie picie herbaty”,
rewolucja amerykańska, Deklaracja
Niepodległości, prezydent, Kongres,
• podać czas i miejsce wydarzeń
związanych z walką o niepodległość
Stanów Zjednoczonych i analizować
ich przebieg na mapie (P)
• Rozwój
i rola prasy.
26
Dział programu
Tematy lekcji
• Osadnictwo
europejskie w
Ameryce Północnej.
• Kolonie angielskie i
ich status.
• Bunt przeciw
metropolii.
• Deklaracja
Niepodległości.
• Wojna o
niepodległość.
• Konstytucja Stanów
Zjednoczonych –
trójpodział władz.
• Udział Polaków w
walce o niepodległość
Stanów
Zjednoczonych.
• Kolonizacja Zachodu.
• daty: 1607 r. (założenie osady
Jamestown), 1773 r. (,,bostońskie picie
herbaty”), 1774 r. (kongres w
Filadelfii), 4 VII 1776 r. (Deklaracja
Niepodległości), 1788 r.
(zatwierdzenie konstytucji) (P)
• czas i miejsca walk oraz innych
wydarzeń rewolucji amerykańskiej (P)
• główne hasła Deklaracji
Niepodległości (PP)
• zasady ustroju politycznego Stanów
Zjednoczonych (PP)
• udział Polaków w walce o wolność
Stanów Zjednoczonych (P)
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
republika federacyjna, Sąd Najwyższy,
liberalizm (P)
• przyczyny wystąpienia kolonii
angielskich przeciw Anglii (P)
• dlaczego walkę o niepodległość
Stanów Zjednoczonych nazywa się
rewolucją (PP)
• zasady ustroju nowego państwa (P)
• omówić zasady konstytucji Stanów
Zjednoczonych, określić kompetencje
organów władzy (P)
• wskazać prawa obywatelskie
zawarte w Konstytucji i ich związek z
ideami oświeceniowymi (PP)
• narysować schemat ustroju Stanów
Zjednoczonych (P)
• wskazać zasadę trójpodziału władz
w konstytucji Stanów Zjednoczonych
(PP)
• sporządzić noty biograficzne
twórców Stanów Zjednoczonych (PP)
• wskazać przyczyny zwycięstwa
mieszkańców kolonii w walce z
Wielką Brytanią (PP)
(P)
50. Lekcja
powtórzeniowa:
Przemiany w
gospodarce, kulturze i
polityce XVIII w.
51. Praca klasowa.
27
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
• pojęcia: absolutyzm oświecony, Duma
Bojarska, europeizacja, militaryzm,
józefinizm, traktat ,,trzech czarnych
orłów” (P)
• związek reform w państwach
absolutyzmu oświeconego ze wzrostem
ich potęgi i znaczenia (P)
• zagrożenia dla Rzeczypospolitej
wynikające z rosnącej potęgi sąsiadów
(P)
• porównać sytuację polityczną
Rzeczypospolitej i państw sąsiednich
(PP)
• ocenić znaczenie reform Piotra I,
Fryderyka II, Józefa II i ich wpływ na
wzrost potęgi państwa (PP)
• wyjaśnić, dlaczego Rzeczpospolita
powinna się była czuć zagrożona ze
strony państw sąsiednich (PP)
• pojęcia: dysydenci, prawa
kardynalne, sejm konwokacyjny,
familia, Komisja Dobrego Porządku,
rozbiór państwa, konfederacja barska
(P)
• reformy dokonane na sejmie
konwokacyjnym (P)
• skutki konfederacji barskiej (PP)
• wewnętrzne i międzynarodowe
uwarunkowania rozbioru Polski (PP)
• przyczyny I rozbioru (P)
• uzasadnić różne oceny konfederacji
barskiej (PP)
• scharakteryzować uwarunkowania,
w jakich działał król (P)
• ocenić reakcję społeczeństwa i elit
przywódczych Rzeczypospolitej na
pierwszy rozbiór (np. na podstawie
obrazu J. Matejki Rejtan) (PP)
• wskazać na mapie ziemie utracone
przez Polskę na rzecz każdego z
państw (P)
• wskazać wpływ konfederacji
barskiej na próby odzyskania
VII. Schyłek
Pierwszej
Rzeczypospolitej.
52. Rzeczpospolita
wśród wrogich
sąsiadów.
• Absolutyzm
oświecony.
• Reformy w Prusach,
Rosji i Austrii.
• Spiski przeciw
Rzeczypospolitej.
• Traktat „trzech
czarnych orłów”.
53. Ostatnia elekcja i
pierwszy rozbiór.
• Elekcja Stanisława
Augusta
Poniatowskiego.
• Prawa kardynalne.
• Konfederacja ,,w
obronie wiary i
wolności’’.
• Pierwszy rozbiór
Polski.
• Sejm rozbiorowy.
• postacie i dokonania: Piotra I
Wielkiego, Katarzyny II, Fryderyka II,
Józefa II (P)
• daty: 1732 r. (traktat „trzech
czarnych orłów”) (P)
• reformy władców państw ościennych
(P)
• przykłady ingerencji państw
sąsiednich w sprawy Polski (P)
• nazwy dynastii panujących w Rosji,
Prusach i Austrii (P)
• postacie i dokonania: Stanisława
Augusta Poniatowskiego, Kazimierza
Pułaskiego, Tadeusza Rejtana (P)
• daty: 1764 r. (sejm konwokacyjny,
ostatnia elekcja), 1768–1672
(konfederacja barska), 1772 r.
(pierwszy rozbiór) (P)
• okoliczności wyboru ostatniego króla
Polski (P)
• próby ratowania państwa i ich efekty
(P)
• cele konfederacji barskiej (P)
• ziemie utracone przez Polskę po
28
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
pierwszym rozbiorze (P)
54. Król, który chciał
dobrze.
• Szkoła Rycerska i jej
znaczenie.
• Komisja Edukacji
Narodowej i
Towarzystwo dla
Ksiąg Elementarnych.
• „Obiady
czwartkowe”.
• Rozwój literatury,
architektury i
malarstwa.
• Zmiany w
obyczajowości.
• Przemiany
gospodarcze.
Augusta Poniatowskiego, Ignacego
Krasickiego, Adama Naruszewicza,
Wojciecha Bogusławskiego, Marcella
Bacciarellego, Bernarda Belotta
zwanego Canalettem, Jana Piotra
Norblina, Antoniego Tyzenhauza,
Piotra Fergusona Teppera (P)
• główne hasła reform doby
stanisławowskiej (P)
• reformę edukacji (P)
• zmiany w modzie i życiu
codziennym (P)
• formy ożywienia gospodarczego
(P)
• pojęcia i terminy historyczne: czasy
stanisławowskie, Szkoła Rycerska,
Komisja Edukacji Narodowej,
Towarzystwo dla Ksiąg Elementarnych,
„obiady czwartkowe”, teatr Na
Wodzie”, mecenat, oczynszowanie
chłopów, Kompania Czarnomorska (P)
• wkład króla w rozwój oświaty i kultury
polskiej, jego zasługi na tym polu (P)
• zmiany w życiu codziennym w Polsce
doby oświecenia (P)
• wpływ i zasięg oświecenia w Polsce
(oświecenie w miastach, sarmatyzm na
prowincji) (PP)
55. Sejm Wielki.
• Zmiana sytuacji
politycznej.
• Programy reform.
• ,,Czarna procesja” –
włączenie się mieszczan
do naprawy państwa.
Małachowskiego, Stanisława Staszica,
Hugona Kołłątaja, Jana Dekerta (P)
• daty: 1788–1791 (Sejm Wielki), 1789
r. („czarna procesja”), 1791 r. (prawo
o miastach), 3 V 1791 r. (uchwalenie
konstytucji) (P)
• pojęcia i terminy historyczne: Sejm
Wielki, Kuźnica Kołłątajowska,
„czarna procesja”, sejm
skonfederowany, sejm „gotowy”,
monarchia konstytucyjna, Straż Praw
(P)
• przyczyny, dla których sejm
obradował pod laską konfederacji (PP)
29
Uczeń potrafi
wolności w czasach zaborów (PP)
• analizować skutki reform
oświeceniowych i oceniać warunki, w
jakich się dokonywały (PP)
• rozpoznawać na ilustracjach
przykłady dzieł klasycyzmu polskiego
(P)
• interpretować obrazy malarzy doby
stanisławowskiej (PP)
• scharakteryzować specyfikę
polskiego oświecenia w porównaniu z
oświeceniem we Francji (PP)
• narysować schemat szkolnictwa w
Rzeczypospolitej wprowadzony przez
Komisję Edukacji Narodowej (P)
• wskazywać na mapie sieć szkół
KEN (P)
• porównywać programy stronnictw
politycznych i sposoby ich realizacji
(P)
• analizować tekst Konstytucji 3 maja (P)
• narysować schemat władzy w
przyszłej polskiej monarchii
konstytucyjnej (P)
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
• Prawo o miastach
królewskich.
• Uchwalenie
Konstytucji.
• Treść Konstytucji
3 maja.
• przyczyny i okoliczności zwołania
Sejmu Czteroletniego (P)
• zwolenników i przeciwników reform
(P)
• postanowienia Sejmu Wielkiego i
Konstytucji 3 maja (P)
• wpływ ideologii oświecenia na
programy reform i uchwalone akty
prawne (PP)
56., 57. Upadek
Rzeczypospolitej.
A.
• Konfederacja
targowicka i jej cele.
• Wojna w obronie
Konstytucji 3 maja.
• Bitwa pod Zieleńcami
– ustanowienie orderu
Virtuti Militari.
• Drugi rozbiór Polski.
• Sejm rozbiorowy.
• Przyczyny powstania
kościuszkowskiego.
• postacie i dokonania: Ksawerego
Branickiego, Szczęsnego Potockiego,
Seweryna Rzewuskiego, Tadeusza
Kościuszki, Jana Kilińskiego, Jakuba
Jasińskiego, Bartosza Głowackiego (P)
• daty: 1792 r. (Targowica, bitwa pod
Zieleńcami), 1793 r. (drugi rozbiór),
1794 r. (powstanie kościuszkowskie),
1795 r. (trzeci rozbiór) (P)
• miejsca bitew (P)
• okoliczności ustanowienia orderu
Virtuti Militari (PP)
• okoliczności unieważnienia
Konstytucji 3 maja (P)
• postanowienia sejmu rozbiorowego
(P)
konfederacja targowicka, order Virtuti
Militari: insurekcja, uniwersał,
kosynierzy, abdykacja, „Finis
Poloniae”, rozbiory (P)
• motywy, którymi kierowali się
przywódcy konfederacji targowickiej
(P)
• to, że słowo „targowica” stało się
synonimem zdrady narodowej (P)
• przyczyny, dla których Austria nie
przystąpiła do drugiego rozbioru
Polski (P)
• przyczyny wybuchu powstania
kościuszkowskiego (P)
• motywy ogłoszenia uniwersału
połanieckiego i jego znaczenie (PP)
• przyczyny klęski powstania (PP)
B.
• Przysięga na Rynku
krakowskim.
30
Uczeń potrafi
• opisać atmosferę towarzyszącą
zatwierdzeniu i ogłoszeniu
konstytucji (P)
• ocenić znaczenie uchwalenia
konstytucji (P)
• porównać konstytucję polską z
konstytucją amerykańską (PP)
(P)
• śledzić na mapie przebieg wojny z
Rosją, wskazywać miejsca bitew (P)
• podać przyczyny drugiego rozbioru
(P)
• wskazywać terytoria utracone w
drugim rozbiorze na rzecz Rosji i Prus
(P)
• ocenić wysiłek Polaków w walce o
zachowanie niepodległości (PP)
• analizować hasła powstańcze:
Wolność – Całość – Niepodległość
(PP)
• ocenić trafność słów Kościuszki pod
Maciejowicami: Finis Poloniae
• podać przyczyny trzeciego rozbioru
(P)
• wskazywać na mapie ziemie
utracone w trzecim rozbiorze na rzecz
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
Prus, Rosji i Austrii, wskazać granice
między zaborcami po upadku Polski
(P)
(P)
• Bitwa pod
Racławicami.
• Uniwersał połaniecki.
• Klęska pod
Maciejowicami i
upadek powstania.
• Trzeci rozbiór Polski.
58. Dlaczego Polska
upadła?
• Poglądy historyków
na przyczyny upadku
Polski.
• Przyczyny
wewnętrzne.
• Agresja państw
sąsiednich wobec
Polski.
• Spory o ocenę roli
króla Stanisława
Augusta w upadku
Polski.
Uczeń potrafi
• przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne,
bezpośrednie i pośrednie upadku
Polski w XVIII w. (P)
• stanowiska szkół historycznych w
dyskusji nad przyczynami upadku
Polski (PP)
• upadek Polski jako efekt procesu
długofalowego i złożonego (PP)
• korelację wewnętrznych i
zewnętrznych przyczyn upadku (PP)
• znaczenie dyskusji nad przyczynami
upadku dla odrodzenia Polski (P)
31
• porównywać opinie na temat
przyczyn upadku Pierwszej
Rzeczypospolitej (PP)
• analizować argumenty oparte na
różnych rodzajach rozumowania (PP)
• dostrzegać różne interpretacje
historii i wskazywać ich przyczyny
(PP)
• charakteryzować poglądy szkół
historycznych na przyczyny upadku
Polski (PP)
• formułować wnioski na temat
wolności, honoru i godności jako
niezbywalnych cech człowieka i
obywatela (P)
• wyrazić własny sąd na temat
przyczyn upadku Polski (PP)
(P)
Dział programu
Tematy lekcji
Uczeń rozumie
59. Lekcja
powtórzeniowa:
Jak doszło do upadku
Polski?
60. Praca klasowa.
32
Uczeń potrafi

Rozkład materiału – kl

Transkrypt

Podobne dokumenty

Historia klasa III

Biblioteka Główna Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ul. Szkolna

KARTA PRÓBY NA STOPIEŃ BISZKOPTA Imię i

Oferta towarowa - Fantastyczneswiaty.pl

Plan pracy doradcy zawodowego

Strona 1 ANKIETA zapotrzebowania na bezpłatne kursy i szkolenia

Chcesz jakieś nazwisko? — Przetrząsam torbę i