Nadciśnienie i cukrzyca – najpowszechniejsze przyczyny nagłych

© Borgis
Nadciśnienie i cukrzyca
– najpowszechniejsze przyczyny
nagłych interwencji medycznych
*Grzegorz Opielak1, Jakub Piotrkowicz2, Łukasz Szeszko2, Mykola Tsyganok2,
Kamil Dmowski2, Lucyna Szymanek2
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. Ryszard Maciejewski
2
Studenckie Anatomiczne Koło Naukowe przy Katedrze Anatomii Prawidłowej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Opiekun Koła: dr n. med. Grzegorz Opielak
1
Hypertension and diabetes – the most common causes of sudden medical
interventions
Summary
Introduction. Hypertension and diabetes constitute one of the most frequent disease entities affecting the Polish society. In
developed populations the frequency of appearing of hypertension grows along with age. Diabetes covers the heterogenic
group of disorders, causing impairment of metabolism of proteins, fats and carbohydrates, of which a hyperglycemia is a shared
manifestation.
Aim. Evaluation of the percentage of medical interventions on A&E department caused by hypertension and diabetes.
Material and methods. Information was taken from analysis of the book of A&E department of the district hospital in Janów
Lubelski in the period from 1 January 2004 to 31 December 2010.
Results. 276 cases of hypertension were recorded in the examined seven-year period towards 3201 total of admitted patients,
which constitutes 8.6% and 36 cases of diabetes constituting the 1.12% of the total of patients.
Conclusions. Treating hypertension and diabetes constitutes one of main elements of the work of doctors of A&E department
and POZ care doctors. Appropriate education and having an influence on the level of the general practitioner will allow reduc­ing
in the significant way the percentage of two discussed illnesses.
Key words: hypertension, diabetes, A&E department, medical assistance
Wstęp
Nadciśnienie i cukrzyca to jedne z najczęstszych
jednostek chorobowych dotykających polskie społe­
czeństwo. 90-95% przypadków nadciśnienia stanowi
nadciśnienie idiopatyczne. Pozostałe 5-10% przypadków
odnosi się do nadciśnienia wtórnego o wielorakim po­
chodzeniu (1). Według badań NATPOL, na nadciśnienie
choruje 29% dorosłych mężczyzn i 29% dorosłych kobiet.
Daje to łącznie ok. 9 mln osób (2). W populacjach roz­
winiętych częstość występowania nadciśnienia wzrasta
wraz z wiekiem. Według Polskiego Towarzystwa Nadci­
śnienia Tętniczego nadciśnienie tętnicze jest chorobą
układu krążenia, charakteryzującą się przewlekłym lub
okresowym podwyższeniem ciśnienia tętniczego krwi
powyżej 140/90 mmHg (3, 4).
Cukrzyca natomiast obejmuje heterogenną grupę
zaburzeń, prowadzącą do upośledzenia metabolizmu
Medycyna Rodzinna 2/2013
białek, tłuszczów i węglowodanów, których wspólnym
objawem jest hiperglikemia. Tradycyjnie cukrzycę można
podzielić na typ 1, tak zwaną cukrzycę insulinozależną,
występującą u 5-10% chorych z cukrzycą, charakteryzują­
cą się zmniejszonym lub całkowitym brakiem wytwarzania
insuliny, oraz typ 2, tak zwaną cukrzycę insulinoniezależ­
ną, stanowiącą ok. 80% przypadków ogółu chorych na
cukrzycę, spowodowaną występowaniem oporności ko­
mórek na działanie insuliny. Rzadziej występują: cukrzyca
ciężarnych oraz inne typy cukrzycy wtórne do różnych
jednostek chorobowych (5, 6). Chorobowość z powodu
cukrzycy w Polsce przekroczyła 5%, co w liczbach bez­
względnych wynosi ok. 2 mln osób. Ponad 50% chorych
na cukrzycę mieści się w kategorii tak zwanej cukrzycy
nieznanej, która może być rozpoznana za pomocą badań
przesiewowych. Dodatkowo u ok. 4 mln osób stwierdza
się stan przedcukrzycowy (6-8). Mnogość czynników
ryzyka oraz liczne poważne powikłania powyższych
41
Grzegorz Opielak i wsp.
jednostek chorobowych zwiększają częstość relacji
lekarz–pacjent i stanowią poważny problem w praktyce
lekarza pierwszego kontaktu (9).
Cel pracy
Celem pracy było określenie odsetka oraz całkowitej
liczby osób, które trafiły na oddział SOR do szpitala w
Janowie Lubelskim w latach 2004-2010 z powodu nad­
ciśnienia oraz cukrzycy.
Materiały i metody
Informacje zostały zaczerpnięte z analizy książki przy­
jęć na oddziale SOR Szpitala Powiatowego w Janowie
Lubelskim. Z grupy badanych wyłączono osoby, które
zostały skierowane bezpośrednio na oddział internistycz­
ny, w celu pogłębienia diagnostyki specjalistycznej, oraz
osoby w stanie zagrażającym ich życiu.
Wyniki
Pacjenci z nadciśnieniem stanowili znacznie większą
grupę na oddziale SOR w porównaniu z pacjentami cho­
rymi na cukrzycę. Między 1 stycznia 2004 roku a 31 grud­
nia 2010 roku odnotowano 276 przypadków nadciśnienia
wobec 3201 przyjętych pajentów, co stanowi 8,6%, oraz
36 przypadków cukrzycy stanowiących 1,12% ogólnej
liczby pacjentów. Razem obie grupy objęły 316 pacjen­
tów, czyli 9,9% całkowitej liczby hospitalizowanych na
oddziale SOR. W grupie osób z nadciśnieniem zaznacza
się niższy odsetek zgłaszających się z tą chorobą w
okresie letnim, co jest skutkiem nasilenia prac polowych
znamiennych dla rolniczego terenu powiatu janowskie­
go. Występuje brak zależności między porą roku i liczbą
zgłoszeń pacjentów z powikłaniami cukrzycy. Powyższe
zależności zobrazowano na rycinie 1.
Dyskusja
Nadciśnienie oraz cukrzyca są chorobami o wymiarze
społecznym, które prowadzą do przedwczesnej umieral­
ności i stanowią poważny problem zarówno diagnostycz­
ny, jak i terapeutyczny (9, 10). U pacjentów zgłaszających
się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu występują
już na ogół poważne manifestacje kliniczne, co wiąże się
przeważnie z niewystarczającą świadomością społeczną
konsekwencji nadciśnienia oraz cukrzycy. Ogromny
problem tych chorób dotyczy także lekarzy podstawowej
opieki zdrowotnej. Pokazuje to, jak ważną kwestią jest
prawidłowa edukacja zarówno personelu medycznego,
jak i pacjenta w celu skutecznego leczenia tych schorzeń
i zapobiegania im.
Wnioski
Leczenie nadciśnienia i cukrzycy stanowi jeden z
głównych elementów pracy lekarzy oddziałów SOR
oraz lekarzy POZ, uzasadniona jest inwestycja w spe­
cjalistyczny sprzęt w celu lepszej diagnostyki i terapii.
Bardzo ważna jest również konieczność prawidłowego
kształcenia osób specjalizujących się w kierunku me­
dycyny rodzinnej i ratunkowej, które stanowią pierwszy
szczebel w relacjach lekarz–pacjent.
Piśmiennictwo
1. Krzych Ł, Jaros A, Bochenek A et al.: Skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego u chorych hospitalizowanych na oddziale re­habilitacji
kardiologicznej. Nadciśnienie Tętnicze 2010; 14(4): 261-266. 2. Bosek I,
Czech A, Tatoń J: Prognozy wzrostu zapadalności, choro­bowości i
umieralności z powodu cukrzycy stają się rzeczywistością – wyzwania
dla systemu opieki zdrowotnej i społeczeństwa. Nowa Klinika 2010;
17(1): 4-7. 3. Lewandowski J: Epidemiologia nadciśnienia tętniczego
Ryc. 1. Pacjenci z cukrzycą w szpitalnym oddziale ratunkowym.
42
Medycyna Rodzinna 2/2013
Nadciśnienie i cukrzyca – najbardziej powszechne przyczyny nagłych interwencji medycznych
oraz badanie chorego na nadciśnienie tętnicze. Przewodnik Lekarski
2010; 3: 30-35. 4. Starczewska ME, Główczyńska R, Pietrasik A et
al.: Wybrane subpopulacje w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego – osoby z cukrzycą w badaniu POLKARD-SPOK. Kardiol
Pol 2006; 64: 228-233. 5. Kumar V, Robins SL, Cotran RS: Robbins
Basic Pathology. Saunders, 7th edition, Philadelphia 2003: 738-745.
6. Steciwko A, Januszewicz A, Opolski G et al.: Leczenie nadciśnienia
tętniczego u 75 745 chorych w praktyce lekarzy podstawowej opieki
zdrowotnej – wyniki badania POZ-NAD. Nadciś Tęt 2008; 12: 101-108.
7. Czech A, Tatoń J: Edukacja terapeutyczna jako metoda leczenia i
nadesłano: 22.03.2013
zaakceptowano do druku: 17.04.2013
Medycyna Rodzinna 2/2013
ulepszania stylu życia osób z cukrzycą. Medycyna Metaboliczna 2010;
14(1): 43-48. 8. Januszewicz A: Nadciśnienie tętnicze. Zarys patogenezy, diagnostyki i leczenia. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna,
Kraków 2007. 9. Patel A, MacMahon S, Chalmers J et al.: Effects of a
fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and
microvascular outcomes in patients with type 2 diabetes mellitus (the
ADVANCE trial): a randomised controlled trial. Lancet 2007; 370: 829840. 10. Redon J, Cifkova R, Laurent S et al.: The metabolic syndrome
in hypertension: European Society of Hypertension Position Statement.
J Hypertens 2008; 26: 1891-1900.
Adres do korespondencji:
*Grzegorz Opielak
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka
Uniwersytet Medyczny
ul. Jaczewskiego 4, 20-090 Lublin
tel.: +48 (81) 742-36-78
e-mail: [email protected]
43