docEKES info - Europa.eu
download 
Reklamacja Transkrypt
EKES info - Europa.eu
o ch! f in ka S E zy K E ję 22 w ISSN 1830-5148 Styczeń 2010/1 – wydanie specjalne PL EKES info OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy! Skończył się dziesięcioletni okres targowania się między insty tucjami. Rozpoczyna się nowa era. „Nowy” to dziś bardzo modne słowo: wszedł w życie nowy traktat, obsadzono nowo utworzone stanowiska, wybrano nowych posłów do Parlamentu Europejskiego, nabiera kształtu nowa Komisja, otwarto nową rundę polityczną, wyznaczono nowe priorytety. W ciągu ostatnich pięciu lat ustępująca ze stanowiska komisarz UE Margot Wallström zmieniła sposób komunikowania się instytucji europejskich. Wprowadziła dwustronną komunikację, która polega na słuchaniu, odpowiadaniu na pytania i zbliżaniu się do ludzi. Jeżeli wszystko przebiegnie zgodnie z życzeniem przewodniczącego José Manuela Barroso, w nowej Komisji Europejskiej za komunikację i obywatelstwo będzie odpowiedzialna Viviane Reding. Cieszę się z tego wyboru i z niecierpliwością oczekuję na nawiązanie współpracy. Z radością przyjmuję również wybór Rodi Kratsy na stanowisko wiceprzewodniczącej grupy międzyinstytucjonalnej ds. informacji. Cieszymy się, że komunikacja i obywatelstwo – dwie współzależne kwestie – w coraz większym stopniu łączą się ze sobą na szczeblu instytucjonalnym. Oba te obszary działania mają bowiem na celu zaangażowanie obywateli oraz przedstawienie ich opinii i obaw. To banał, ale komunikacji nie można oddzielić od dobrej polityki. W UE mamy dobrą politykę, widzimy, jakie są jej efekty w czasie kryzysu, a jednak bardzo trudno informować o tym obywateli. Obecnie kończę pracę nad nową strategią komunikacyjną Komitetu. Pragnę przejść od informowania do prawdziwej komunikacji. EKES zajmuje bardzo uprzywilejowaną pozycję. Jako organ doradczy cieszy się dużą swobodą wypowiedzi i refleksji. Członkowie – najcenniejszy atut EKES-u – są głęboko zakorzenieni w społecznościach krajowych, lokalnych i regionalnych i wywodzą się z różnych grup społecznych, co daje im niezrównaną wiedzę i kompetencje. Te dwa czynniki stanowią ogromną wartość z punktu widzenia elastycznej i otwartej komunikacji, umożliwiają bowiem EKES-owi reagowanie na bieżące wydarzenia. Sukces osiągniemy jednak tylko wtedy, gdy wszyscy będziemy odpowiedzialni za komunikację. W naszym wniosku dotyczącym nowej strategii apeluję również o wzmocnienie synergii między instytucjami europejskimi w celu komunikowania na temat Europy. Wszyscy znajdujemy się w podobnej sytuacji i powinniśmy zmierzać w tym samym kierunku. Dlatego też partnerstwo jest kluczem do komunikacji. Mieliśmy wiele dowodów na jego wartość dodaną i przydatność, zwłaszcza w okresie poprzedzającym szczyt klimatyczny w Kopenhadze. Jean-Jacques Rousseau stwierdził niegdyś, że wyobraźnia jest siłą napędową wszelkiej działalności politycznej. W nadchodzących latach musimy dowieść naszej wyobraźni i odwagi, dążąc do lepszych wyników w trosce o naszych obywateli i silniejszą Europę, co może się udać tylko wtedy, gdy komunikacja dorówna naszym osiągnięciom. Irini Pari Wiceprzewodnicząca EKES-u odpowiedzialna za komunikację DO ODNOTOWANIA W TYM WYDANIU 28 stycznia br.: EKES: wysłuchanie publiczne „Dostęp do kredytu: pułapki i zagrożenia” 17–18 lutego br.: Sesja plenarna EKES-u 15 marca br.: 2 3–6 7 8 Poglądy społeczeństwa obywatelskiego na temat energii jądrowej: możliwości i zagrożenia Wydanie specjalne: Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym Razem w kierunku nowej kultury mobilności w mieście Nagrody dla projektantów za Europejski Dzień twórczą wizję zrównoważonej EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne Konsumenta przyszłości Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Pomost między Europą a zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim Prezydencja hiszpańska – Europa powraca Hiszpania, obejmująca przewodnictwo w Unii Europejskiej 1 stycznia 2010 r., będzie pierwszym krajem kierującym UE na podstawie przepisów nowego traktatu z Lizbony, który wszedł w życie w zeszłym miesiącu. Będzie to więc czas zmian – przejście od traktatu z Nicei do nowego etapu rozpoczętego wraz z traktatem lizbońskim. „Okres hiszpańskiego przewodnictwa charakteryzować będzie wdrażanie traktatu z Lizbony” – stwierdził premier Hiszpanii José Luis Rodríguez Zapatero na spotkaniu z posłami do Parlamentu Europejskiego. Dlatego też od Hiszpanii oczekuje się podjęcia pierwszych kroków w kierunku praktycznego zastosowania nowych możliwości i struktur przewidzianych w traktacie. Program prezydencji hiszpańskiej został przygotowany przez Hiszpanię we współpracy z Belgią i Węgrami – dwiema kolejnymi prezydencjami. Na pierwszy plan wysuwają się kwestie gospodarcze Najważniejszym priorytetem będzie ożywienie gospodarki i pobudzenie tworzenia miejsc pracy. Kryzys, który zaczął się w 2008 r., wystawił na ciężką próbę gospodarki europejskie, w tym Hiszpanię, gdzie bezrobocie oscyluje wokół 20%. Jak podkreślił José Luis Rodríguez Zapatero, jeśli Europa nauczyła się czegoś z kryzysu, to na pewno tego, że koordynacja jest niezbędna do sprostania wyzwaniom płynącym z globalizacji gospodarki. „Jeśli wewnątrz Unii mamy wspólny rynek i wspólną walutę, to musimy również dysponować wspólnym procesem zarządzania gospodarczego” – powiedział premier. Deklaracja ta pojawia się w odpowiednim momencie, jako że w traktacie lizbońskim przewidziano większą koordynację strategii gospodarczych, co przyspieszy ożywienie gospodarki. Ponieważ ryzykowne działania sektora finansowego są częściowo odpowiedzialne za kryzys, prezydencja wzywa do lepszej regulacji i nadzorowania rynków finansowych, a zwłaszcza do niezwłocznego powołania Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego i nowych europejskich organów nadzoru. Zgodnie z programem przedstawionym przez prezydencję hiszpańską przegląd strategii lizbońskiej jest najważniejszym zadaniem. Obecny kryzys w połączeniu z szybkim starzeniem się społeczeństwa powoduje, że kompleksowy program reform staje się coraz pilniej potrzebny. Konieczne jest znalezienie nowego, zrównoważonego i innowacyjnego modelu gospodarki, który kierowałby się zasadami ekologii, opierał na ideałach solidarności i był w stanie konkurować na świecie. Nowa strategia ma w szczególności złagodzić negatywne skutki kryzysu finansowego i gospodarczego, a gdy zostanie lepiej powiązana z polityką spójności, pomoże biedniejszym regionom i grupom w nadrabianiu strat. Ponadto będzie wspierać innowacyjność jako metodę na osiągnięcie wzrostu i stworzenie miejsc pracy. Ponieważ rok 2010 został ogłoszony Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Spo- łecznym, prezydencja zwróci szczególną uwagę na osoby bezrobotne i najbiedniejsze. Zamysłem nowej strategii jest usprawnienie systemu zarządzania, wyznaczenie realistycznych celów na następne dziesięć lat, odnowienie programu realizacji oraz większe zaangażowanie zainteresowanych podmiotów, szczególnie na szczeblu lokalnym i regionalnym. Hiszpania i dwa kolejne państwa, które będą sprawować przewodnictwo w UE, pragną nie tylko zapewnić prawidłowe funkcjonowanie jednolitego rynku, lecz również w pełni zintegrowany rynek wewnętrzny. Ekologiczna gospodarka Uczynienie różnych kierunków polityki europejskiej jak najbardziej przyjaznymi dla środowiska – to nadrzędny cel nadchodzących prezydencji. Ochrona środowiska nie jest już celem samym w sobie, lecz środkiem zwiększenia wzrostu i zatrudnienia. Ekologiczne miejsca pracy, ekologiczne innowacje oraz pojazdy elektryczne będą opracowywane i promowane w sposób, który pozwoli na ożywienie gospodarki. Zostaną nasilone działania zmierzające do propagowania odnawialnych źródeł energii i wydajnych energetycznie budynków oraz zachęcające do korzystania ze środków transportu przyjaznych dla środowiska. Instrumenty podatkowe zostaną poddane ocenie pod kątem tego, do jakiego stopnia wspierają energooszczędne produkty. Mimo że „zielona” rewolucja z pewnością zmniejszy uzależnienie Europy od paliw kopalnych, kwestia bezpieczeństwa dostaw energii pozostanie >>> str. 2 Europejska inicjatywa obywatelska – nakłonić Europę do działania! Traktat lizboński umożliwia Europejczykom nowy sposób wyrażania opinii. W ramach inicjatywy obywatelskiej po uzyskaniu miliona podpisów można wezwać Komisję do przedłożenia odpowiedniego wniosku w celu rozwiązania problemu, który zdaniem obywateli został przeoczony. Była przewodnicząca EKES-u Anne-Marie Sigmund w wywiadzie dla „EKES info” przedstawia szczegóły tej inicjatywy. niż o zwykłe konsultacje w sprawie konkretnego wniosku Komisji. To dla mnie duży sukces, gdyż demokracja uczestnicząca była jednym z głównych haseł mojej kadencji na stanowisku przewodniczącej EKES-u w latach 2004–2006. EKES info: Była Pani obserwatorem prac Konwentu Unii Europejskiej, który jako pierwszy wpadł na pomysł umieszczenia zapisu o inicjatywie europejskich obywateli w traktacie konstytucyjnym. Jest Pani znana jako gorąca zwolenniczka tego pomysłu. Jaka jest obecna sytuacja? EKES info: Jakie zmiany dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego i ogółu obywateli przynosi ze sobą nowy traktat? Anne-Marie Sigmund: Po raz pierwszy traktat europejski dokładnie wyjaśnia, że polityka europejska nie opiera się jedynie na głosach oddawanych co kilka lat przez Europejczyków i na pozostawieniu późniejszej działalności politykom. Nowy traktat wprowadza artykuł na temat demokracji uczestniczącej i dialogu z obywatelami, które mają towarzyszyć demokracji pośredniej. Mówi on również o koncepcji Anne-Marie Sigmund dialogu obywatelskiego między samymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, a także między tymi organizacjami a instytucjami UE. Wszystkie instytucje będą musiały wzmóc wysiłki i nawiązać zorganizowany, stały dialog z obywatelami oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, przy czym chodzi o coś więcej Anne-Marie Sigmund: Idea ta została zaczerpnięta z traktatu konstytucyjnego, a traktat lizboński przedstawia podstawowe zasady inicjatywy obywatelskiej. Ale UE musi jeszcze opracować szczegóły: jaką liczbę państw członkowskich można określić jako „znaczną”? W jaki >>> str. 2 www.eesc.europa.eu 1 EKES w Kopenhadze Konferencja klimatyczna, która odbyła się w Kopenhadze w dniach 7–18 grudnia, oficjalnie była 15. Konferencją Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, choć znana jest raczej jako konferencja kopenhaska lub konferencja klimatyczna. W czerwcu każdego roku konferencja ta odbywa się w Bonn, a w grudniu w innych miejscach, np. w 2007 r. zorganizowano ją na Bali, w 2008 r. – w Poznaniu, a w 2009 r. właśnie w Kopenhadze. W ostatnich latach Komitet poświęcał wiele uwagi kwestiom związanym z klimatem, stale apelując do Komisji, by doprowadziła do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla, powodujących globalne ocieplenie klimatu. Zorganizowano wiele imprez i sporządzono serię opinii, a ukoronowaniem tych prac stała się rezolucja pt. „Nie ma odwrotu”, przyjęta zdecydowaną większością głosów na sesji plenarnej w listopadzie 2009 r. Dokument ten, przedstawiający stanowisko Komitetu wobec sytuacji klimatycznej, stwierdza, że konieczne jest utrzymanie celu polegającego na zmniejszeniu emisji CO 2 w obrębie UE o 30% do roku 2020. Pierwszy tydzień konferencji kopenhaskiej upłynął na pracach technicznych i przygotowaniach. Po oficjalnym otwarciu w obecności wszystkich uczestników przedstawiciele stron biorących udział w negocjacjach (UE i poszczególnych państw) spotykali się w różnych grupach i podgrupach, aby przygotować decyzje, które politycy mieli przyjąć w drugim Poglądy społeczeństwa obywatelskiego na temat energii jądrowej – możliwości i zagrożenia tygodniu konferencji. Negocjacje te odbywały się za zamkniętymi drzwiami, a udział w nich wzięli tylko nieliczni spośród 15 tys. gości. Wśród uczestników byli również obserwatorzy z państw należących do ONZ, z których prawie 200 wysłało swych przedstawicieli, oraz organizacje pozarządowe i inne grupy interesów, dla których była ona okazją do promowania ich celów, wywierania wpływu na decydentów i zaprezentowania się szerszej publiczności. Przeciętny dzień prac konferencji przebiegał następująco: 1 posiedzenie plenarne, 2 posiedzenia tworzonych ad hoc grup roboczych, 5 posiedzeń grup nieformalnych, 16 posiedzeń różnych grup krajów, 8 posiedzeń organizacji mających status obserwatorów, 39 konferencji prasowych, 22 imprezy towarzyszące, 7 prezentacji naukowych. Dodatkowo różne kraje lub grupy krajów organizowały prezentacje i dyskusje (np. UE i Brazylia zorganizowały ich po 9, Chiny – 3, a Niderlandy – 7). Wszystkie te imprezy odbywały się w ogromnym centrum konferencyjnym, lecz brak miejsca spowodował, że część z nich przeniesiono ostatecznie do samej Kopenhagi. Delegacja trzech członków EKES-u wzięła udział w drugim tygodniu prac konferencji w dniach 13–18 grudnia. Formalnie EKES nie miał statusu negocja- tora w konferencji, lecz był na niej obecny z dwóch powodów: aby zaprezentować szerszej publiczności swoje dotychczasowe prace podsumowane w rezolucji pt. „Nie ma odwrotu” i by zorganizować imprezę towarzyszącą. Impreza taka wiąże się zwykle z minikonferencją trwającą do dwóch godzin: po prezentacjach kilku prelegentów odbywa się debata z udziałem publiczności. Impreza towarzysząca zorganizowana przez EKES 18 grudnia dotyczyła PKB oraz alternatywnych wskaźników dobrobytu. Na pierwszy rzut oka może ma to niewielki związek ze zmianami klimatu, lecz w istocie cały system mierzenia wzrostu i dobrobytu ma ogromny wpływ na decyzje polityczne. Aby impreza towarzysząca spotkała się z zainteresowaniem, musiała mieć atrakcyjny i odpowiednio zrealizowany program. Lista prelegentów była imponująca: obejmowała osobistości ze świata naukowego oraz decydentów wysokiego szczebla potrafiących doskonale nawiązywać kontakt z publicznością. Następnym krokiem było więc przyciąg nięcie dużej i żywo reagującej grupy odbiorców. W tym celu rozdano broszury informacyjne, rozwieszono afisze, wykorzystano wszelkie dostępne kontakty oraz zapewniono jedzenie i napoje. Podczas imprezy, na której istnieje tak duża konkurencja, wszystko musi być dopięte na ostatni guzik. (ja) ● Wraz z zakończeniem szczytu w Kopenhadze nadszedł właściwy moment na zastanowienie się, w jaki sposób energia jądrowa mogłaby pomóc nam w realizacji celów przyjętych przez społeczność międzynarodową. Komitet zawsze stał na stanowisku, że energia nuklearna jest jednym z rodzajów energii niskoemisyjnej i nie należy jej z założenia odrzucać. Trzeba rozpocząć dogłębną i szczegółową debatę o energii jądrowej, w której powinny uczestniczyć wszystkie zainteresowane strony: przedsiębiorstwa, pracownicy, stowarzyszenia, a także obywatele Europy. Celem takiej debaty jest podniesienie świadomości mieszkańców UE, ponieważ dzięki temu decydenci polityczni będą podejmować wyważone, przyszłościowe i sprawiedliwe decyzje. Zorganizowana 30 listopada 2009 r. przez sekcję TEN konferencja zatytułowana „Energia jądrowa – jak związane z nią możliwości i zagrożenia postrzegają Europejczycy, społeczeństwo obywatelskie i zainteresowane podmioty” była przede wszystkim kontynuacją wcześniejszych, systematycznych wysiłków Komitetu zmierzających do zwiększenia przejrzystości debaty na temat energii jądrowej. Ciąg dalszy ze str. 1 – Prezydencja hiszpańska – Europa powraca zewnątrz. Dlatego prezydencja hiszpańska wzywa Unię do zajęcia jednolitego sta nowiska wobec dostawców oraz państw tranzytu i państw konsumentów. Europa jako światowy partner – teraz albo nigdy nadal w centrum uwagi. W tym kontekście prezydencja hiszpańska wzywa do solidarności między państwami członkowskimi na wypadek sytuacji nadzwyczajnej i zachęca do budowania gazociągów oraz przyłączy energii elektrycznej w UE. Mając na uwadze, że ponad połowa energii w Unii Europejskiej pochodzi z importu, a lwia część węglowodorów znajduje się w sąsiedztwie Europy, zajęcie się kwestiami energetycznymi wymaga podjęcia przez UE poważnych działań na Jesteśmy obecnie świadkami ważnych przemian na arenie międzynarodowej. Stany Zjednoczone nadal pozostają jej głównym podmiotem, ale Chiny i inne wschodzące potęgi coraz bardziej zyskują na znaczeniu. Niektórzy obawiają się, że G2, czyli grupa USA–Chiny, będzie kształtować przyszły porządek światowy. Jeśli chodzi o Unię Europejską, to premier Hiszpanii sam przyznaje, że „obecnie nadal nie jesteśmy nawet sumą naszych poszczególnych członów”. Traktat lizboński z pewnością wzmacnia potencjał Unii, jeśli chodzi o jej WIADOMOŚCI O CZŁONKACH KOMITETU Mario Sepi otrzymał honorowe wyróżnienie bułgarskiej RSG Mario Sepi, przewodniczący EKES-u, otrzymał z rąk przewodniczącego bułgarskiej rady społeczno-gospodarczej Łałka Dulewskiego honorowe wyróżnienie za wkład w rozwój zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego. Jest to najwyższe odznaczeMario Sepi nie przyznawane w Bułgarii ważnym osobistościom, które aktywnie przyczyniły się do propagowania wartości dialogu obywatelskiego. Ceremonia odbyła się w Sofii 27 listopada br. przy okazji corocznego posiedzenia przewodniczących i sekretarzy generalnych rad krajo- 2 oddziaływanie na arenie międzynarodowej, gdyż zmiany instytucjonalne dotyczące zewnętrznego wymiaru UE to jedna z największych nowości. Utworzono stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, jak też Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, pierwowzór europejskiej służby dyplomatycznej. Mając na uwadze potencjał stworzony przez traktat oraz zgłoszoną przez prezydencję Hiszpanii gotowość do zmierzania w kierunku skutecznego multilateralizmu i uczynienia z UE światowego lidera, można oczekiwać istotnych zmian w tym obszarze. Premier Hiszpanii José Luis Rodríguez Zapatero powiedział niedawno: „Europa była i nadal jest udanym projektem [...]. Nie jesteśmy jednak do końca usatysfakcjonowani. Chcemy więcej [...]. Europa powraca”. Program prezydencji stanowi dowód chęci do działania. (mb) ● wych i EKES-u, podczas którego uczestnicy przyjęli deklarację pt. „Europejski rynek pracy: środki walki z kryzysem”. (jr) Tomasz Jasiński na czele europejskich młodzieżowych związków zawodowych Składamy gratulacje Tomaszowi Jasińskiemu (Grupa Pracowników, Polska), który został wybrany na przewodniczącego Komisji Młodych Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC). Komisja Młodych opracowuje programy działania i wpływa na Tomasz Jasiński prace ETUC w taki sposób, by konfederacja w swej polityce, w swych strategiach i opiniach uwzględniała poglądy i potrzeby młodych ludzi. (mb) Konferencja ta została zorganizowana w ramach Europejskiego Forum Energii Jądrowej (ENEF), powołanego przez Komisję w 2007 r. János Tóth jest przewodniczącym grupy ds. przejrzystości, zaś kilkoro członków EKES-u bierze udział w pracach grup analitycznych ENEF-u ds. możliwości i zagrożeń. Wiele osób reprezentujących liczne organizacje wzięło udział w konferencji i dyskutowało na temat konkurencyjności energii jądrowej i jej wpływu na ceny elektryczności oraz na temat obaw związanych z zarządzaniem odpadami jądrowymi. Głównymi prelegentami byli m.in. Dominique Ristori, wicedyrektor generalny DG TREN, oraz eurodeputowani Edit Herczog i Ivailo Kalfin. Dyskusjom panelowym przewodniczyli Edgardo Maria Iozia, Ulla Sirkeinen, Gerd Wolf i Ernst Erik Ehnmark. János Tóth podkreślił, że przedmiot debaty był związany z priorytetem EKES-u polegającym na pogłębieniu wiedzy Europejczyków na temat różnych rodzajów energii, a także z szeroko pojętą misją ENEF-u, którego celem jest propago wanie dialogu zainteresowanych podmiotów oraz podniesienie wagi debaty na temat energii jądrowej w całym społeczeństwie. Wnioski wypływające z tej debaty są oczywiste: wiele jeszcze zostało do zrobienia, aby poprawić poziom przejrzystości w dziedzinie energii jądrowej. Zorganizowanie konferencji na poziomie unijnym jest bardzo ważne, ale kolejnym krokiem powinno być przejście na poziom lokalny i wspieranie rozwoju krajowych i lokalnych platform dialogu dotyczącego energii jądrowej. Uczestnikom konferencji udało się znaleźć kilka punktów kompromisowych, ale wciąż wiele zagadnień pozostaje nierozstrzygniętych, np. kwestia zarządzania odpadami jądrowymi lub konkurencyjności kosztowej (szczególnie po uwzględnieniu nieoczekiwanie wysokich kosztów budowy nowych elektrowni atomowych w UE). Jeśli chodzi o ceny energii elektrycznej, energia jądrowa nie zawsze oznacza obniżkę cen, szczególnie gdy mamy do czynienia z niewłaściwie przeprowadzoną liberalizacją unijnego rynku energii. (ak) ● Ciąg dalszy ze str. 1 – Europejska inicjatywa obywatelska: nakłonić Europę do działania! sposób zorganizować zbiórkę podpisów? Kto dokona ich weryfikacji? Ile trudnych pytań! Musimy również uważać, by nie stworzyć dodatkowych przeszkód, które mogłyby uniemożliwić realizację inicjatywy. W listopadzie Komisja rozpoczęła szerokie konsultacje, które potrwają do końca stycznia. Zachęcam wszystkich do wzięcia w nich udziału. Obecnie pracuję nad opinią Komitetu na temat zarówno postanowień dotyczących demokracji uczestniczącej, jak i inicjatywy obywatelskiej. Ostatnio odbyło się bardzo interesujące wysłuchanie na ten temat z udziałem europejskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego. W przyszłości można by również zorganizować konferencję zainteresowanych stron w tej sprawie. będą mogli w nowy sposób zabierać głos i nakłaniać Europę do działania. Będzie to dla nich niepowtarzalna szansa, by podzielić się swymi obawami, zjednoczyć się ponad granicami i skłonić Komisję do podjęcia działań. W perspektywie długoterminowej może dojść dzięki temu do prawdziwej europejskiej debaty obywatelskiej w ramach europejskiej sfery publicznej. By wziąć udział w konsultacjach, odwiedź stronę: http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/citizens_initiative/index_en.htm (cw) ● EKES info: Kiedy to wszystko będzie gotowe? Kiedy możemy się spodziewać pierwszych inicjatyw? Komisja przedstawi prawdopodobnie tej wiosny wniosek dotyczący rozporządzenia. Muszą go jeszcze zatwierdzić Parlament i Rada, ale mam nadzieję, że inicjatywa będzie gotowa do końca 2010 r. Bardzo się cieszę, że obywatele EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne ISSN 1830-5148 Styczeń 2010/1 – wydanie specjalne PL EKES info OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy! Niniejsze specjalne wydanie biuletynu „EKES Info” ukazuje się w chwili inauguracji Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wyk luczeniem Społecznym. Eu rop ejsk i Kom ite t E kono miczno-Społeczny w szczególny sposób zajmuje się tymi dwoma problemami. W 2009 r. przygotowaliśmy kilka ważnych opinii na ten temat, poświęconych problemowi ubóstwa pracujących oraz celom odnowionej strategii społecznej. W imieniu społeczeństwa obywatelskiego z radością przyjęliśmy decyzję o ogłoszeniu roku 2010 rokiem działania. Unia Europejska określa ogólne ramy prawne, stanowiące podstawę konkretnych działań na rzecz zwalczania ubóstwa. Związek pomiędzy godnością człowieka a jego sytuacją ekonomiczną i społeczną został ujęty w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz w konstytucjach wielu państw członkowskich. Teraz pilnie potrzebna jest silna wola polityczna, aby na wszystkich szczeblach władzy przyspieszyć realizację niezbędnych działań w zakresie polityki społecznej na rzecz walki z wykluczeniem społecznym i ubóstwem. Stoimy wobec dramatycznej sytuacji: obecnie w UE ponad 79 mln ludzi zmaga się z biedą, z czego 19 mln to dzieci. Oznacza to, że co piąty obywatel Europy żyje w niedopuszczalnych warunkach socjalnych. W porównaniu z rządami krajowymi Unia ma ograniczone kompetencje w dziedzinie ochrony społecznej, dlatego też Europejski Rok 2010 może być dobrą okazją, by kwestie te umieścić wśród politycznych priorytetów i domagać się konkretnych kroków. W 2009 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wielokrotnie podkreślał znaczenie odnowionej i solidnej agendy społecznej UE. Wraz z ośrodkiem analitycznym Notre Europe przyjęliśmy nawet deklarację, w której wezwaliśmy obywateli oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego do podpisania petycji w sprawie nowego programu działania w dziedzinie społecznej, stawiającego na równi prawa społeczne ze swobodami gospodarczymi. Autentyczny dostęp do praw, zwłaszcza do praw społecznych, to pierwszy krok, który może uczynić walkę z wykluczeniem społecznym faktycznym i realistycznym celem UE. Problemy wykluczenia społecznego i ubóstwa (gdzie jedno może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną drugiego) trzeba rozwiązywać jednocześnie, szczególnie w obliczu kryzysu gospodarczego. Do problemu ubóstwa pracujących trzeba podejść wieloaspektowo zarówno na szczeblu europejskim, jak i na szczeblu krajowym – poprzez środki polityki zatrudnienia, systemów zabezpieczeń społecznych i opieki społecznej oraz polityki prorodzinnej. Poza tym należy pamiętać o grupach najbardziej zagrożonych, takich jak mniejszości etniczne, pracownicy migrujący, bezdomni czy rodzice samotnie wychowujący dzieci. W obecnej sytuacji ekonomicznej kwestia ta nabiera szczególnego znaczenia. Mimo że w Europie widoczne są już nieśmiałe oznaki wychodzenia z kryzysu, wielu obywateli wciąż odczuwa skutki utraty pracy, zadłużenia i spadku poziomu życia. Nie wolno dopuścić, by ci biedniejsi płacili najwyższą cenę za kryzys, którego przecież nie wywołali. Rok 2010 to moment, w którym przywódcy UE i rządy krajowe powinni przejść od słów do czynów. W tym celu UE musi działać bardziej dynamicznie, opierając się na zasadach i wartościach, takich jak wzmocnienie europejskiego modelu społecznego, poprawa skuteczności otwartej metody koordynacji, propagowanie podstawowych praw pracownika i idei godnej pracy oraz ujęcie kwestii ubóstwa osób aktywnych zawodowo w dialogu społecznym na szczeblu europejskim. Mario Sepi Przewodniczący EKES-u DO ODNOTOWANIA 21 stycznia br., Madryt, Hiszpania: Konferencja otwierająca Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym 17–30 maja br., Bruksela, Belgia: Wiosenny tydzień tematyczny 10–24 października br., Bruksela, Belgia: Jesienny tydzień tematyczny EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Pomost między Europą a zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim Czy Europa może kiedykolwiek pozbyć się ubóstwa? Brytyjski reżyser Ken Loach jest znany w całej Europie ze swoich poruszających dramatów przedstawiających skutki niesprawiedliwości społecznej. W grudniu 2009 r. zdobywca Złotej Palmy w Cannes dodał do swojej kolekcji kolejne wyróżnienie: nagrodę Europejskiej Akademii Filmowej za całokształt twórczości. „EKES info” przeprowadził ze słynnym reżyserem wywiad. Ken Loach: Jest to jeden z wielu wątków, przyznam jednak, że nie cierpię sprowadzania tematu do jednego czy dwóch chwytliwych kawałków. Staram się robić coś bardziej złożonego. Scenarzyści, z którymi pracuję, podjęli próbę powiązania doświadczeń osobistych z kontekstem społecznym. Nie wychowujemy się w próżni. Wszystko jest zdeterminowane przez kontekst społeczno-polityczny, w jakim żyjemy. Nie bierze się pod uwagę ludzi, którzy są biedni, a poza tym… Nie podoba mi się słowo „wykluczony”. Ludzie ci pełnią funkcję ekonomiczną, mimo że są bezrobotni, mianowicie powodują obniżenie wartości pracy. Błędna jest koncepcja, że bezrobocie i wykluczenie społeczne, używając modnego wyrażenia, są jakimś odchyleniem od normy. Jest to wpisane w system: system ludzi, którzy posiadają i kontrolują oraz tworzą ramy polityczne – straszne słowo – kapitalizmu. EKES info: Czy uważa Pan, że Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym może przynieść zmiany? Ken Loach EKES info: Czy powiedziałby Pan, że ukazywanie niedoli jest jednym z głównych motywów Pana filmów? K.L.: Myślę, że należy spojrzeć na to krytycznie. Jeżeli dobrze rozumiem, istnieją dyrektywy unijne nakazujące umożliwienie składania ofert prywatnych na świadczenie usług publicznych, z kolei państwo nie może inwestować w przemysł i produkcję. To oznacza, że działalnością gospodarczą sterują firmy prywatne i duże korporacje. Walka o zysk jest tak zacięta, że nie ma w niej miejsca nawet na długoterminowe zatrudnienie. Pojawia się za to praca za pośrednictwem agencji, praca dorywcza lub kontrakty krótkoterminowe, zamiast – jak to miało miejsce wcześniej – długoterminowej. Mój ojciec przepracował 43 lata w tej samej fabryce – teraz nikt tak nie postępuje. Ojciec przyuczał się do zawodu – teraz nie ma praktyk zawodowych. 20% młodzieży w naszym kraju jest bezrobotnych. Jeżeli system gospodarczy nie może zapewnić pracy i my wspólnie też nie możemy tego zrobić, to skąd ją wziąć? EKES info: W UE 80 mln osób jest zagrożonych ubóstwem. Co może zrobić społeczeństwo obywatelskie, żeby rozwiązać ten problem? K.L.: Bez radykalnej zmiany kierunku działań tych, którzy mają władzę, raczej nic. Powiedziałbym, że zmiana powinna zmierzać do wspólnej odpowiedzialności, kontroli demokratycznej, zaspokajania potrzeb, a także do ochrony środowiska, a nie do pogoni za zyskiem. >>> str. 4 Co Europejczycy myślą o ubóstwie? Mniej niż jeden na pięciu respondentów zgodził się z przyjętą oficjalnie definicją. Dane statystyczne pokazują, że 16% społeczeństwa UE żyje poniżej oficjalnej granicy ubóstwa. Według badań z przełomu sierpnia i września 2009 r. większość ludzi uważa, że problem się nasila. 84% Europejczyków jest zdania, że w ciągu ostatnich trzech lat ubóstwo w ich kraju się pogłębiło, zwłaszcza na Węgrzech, na Łotwie i w Grecji. Co ciekawe, o wiele mniej (53%) ludzi jest zdania, że ubóstwo zwiększyło się w ich miejscu zamieszkania, a zaledwie 12% twierdzi, że każdego miesiąca z trudem wiąże koniec z końcem. Sama potrzeba ustanowienia Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym dowodzi, że poziom ubóstwa w Unii Europejskiej jest niedopuszczalnie – a zdaniem niektórych wręcz szokująco – wysoki. Niemniej, ogólnie rzecz biorąc, Europa jest jednym z najbogatszych regionów świata. W związku z tym nasuwa się bardziej zasadnicze pytanie: czym jest ubóstwo i co je powoduje? Zgodnie z oficjalną definicją oznacza ono utrzymywanie się z dochodów wynoszących mniej niż 60% średniej krajowej. Czy ta abstrakcyjna definicja odzwierciedla doświadczenia zwykłych ludzi? Kwestię tę wyjaśniają dwa badania Eurobarometru przeprowadzone w 2009 r. Wynika z nich, że trzy czwarte Europejczyków uważa, iż ubóstwo jest powszechnym problemem w ich kraju, a dziewięciu na dziesięciu domaga się pilnych działań, by rozwiązać ten problem. Zdania na temat tego, czym to zjawisko jest w istocie, są jednak podzielone. 24% res pondentów opisuje ubóstwo jako brak zasobów potrzebnych do pełnego udziału w życiu społeczeństwa, 22% – jako niezdolność do zakupu podstawowych towarów, a 21% – jako zależność od organizacji charytatywnych lub zapomogi państwa. Czy odczuwanie ubóstwa jest tym samym co ubóstwo? „Ludzie bardzo trafnie oceniają, czy dotknęło ich ubóstwo” – podkreśla Robert Manchin, dyrektor zarządzający Instytutu Gallupa w Europie, który w lipcu przeprowadził drugie badanie na ten temat poprzez sondaż telefoniczny. Niemniej mieszkańcy niektórych krajów są bardziej optymistycznie nastawieni od innych. Na przykład krajem, w którym najmniej osób uważa ubóstwo za powszechne – nie licząc Danii – jest Cypr, tymczasem ze statystycznego punktu widzenia Cypr jest jednym z sześciu krajów o najwyższym poziomie ubóstwa w całej UE. Problem jest więc bardziej złożony, ponieważ wpływ na postrzeganie >>> str. 4 www.eesc.europa.eu 3 Jeden rok może wiele zmienić Członkowie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego szybko i pozytywnie zareagowali na ogłoszenie roku 2010 Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem w UE. W opinii z maja 2008 r. Komitet przewidywał, że będzie to „cenna inicjatywa mająca na celu uwrażliwienie społeczeństw na utrzymywanie się w Europie obszarów ubóstwa i marginalizacji oraz zachęcenie do poparcia skutecznych metod ograniczenia tych zjawisk”. Niestety, obszary ubóstwa stają się coraz bardziej rozległe. Najnowsze dane wskazują, że prawie 80 mln ludzi w Unii Europejskiej, czyli około 16% społeczeństwa, żyje w biedzie. Zdaniem EKES-u nie można tolerować takiej sytuacji. „Zmniejszenie ubóstwa i wykluczenia społecznego leży w interesie każdego obywatela i dlatego wszyscy powinni przyczyniać się do zrealizowania tego celu” – czytamy w opinii przygotowanej przez Krzysztofa Patera (EKES, Grupa Różnych Podmiotów), wiceprzewodniczącego Chorągwi Stołecznej Związku Harcerstwa Polskiego, który wyjaśnia, że „bogaci nie mogą po prostu uznać, że skoro płacą podatki, to sprawa jest załatwiona”. Każde działanie może wpłynąć na poprawę sytuacji – wystarczy choćby raz na tydzień poświęcić trochę czasu na wolontariat: „To kwestia mentalności społeczeństwa”. Krzysztof Pater jest przekonany, że Europie potrzeba nowych wskaźników odzwierciedlających raczej zasięg obecnego ubóstwa oraz zdolność jednostek do zakupywania dóbr i usług dla siebie i rodziny niż względne różnice dochodów. „Wiemy, że Komisja zajmuje się tym zagadnieniem. Podstawowa odpowiedzialność spoczywa ostatecznie na decydentach politycznych” – stwierdza. Pięć kwestii zasługuje, zdaniem EKES-u, na specjalną uwagę w trakcie Europejskiego Roku: • praca w szarej strefie, • aktywne działania na rzecz reintegracji z rynkiem pracy, • inwestycje w działalność przemysłową i usługową tworzącą miejsca pracy, • wpływ polityki w tym obszarze na przyszły wzrost gospodarczy, • dostęp grup społecznych w trudnej sytuacji do żywności i energii. Wyeliminowanie ubóstwa będzie wymagało działań w wielu różnych obszarach polityki, a inicjatywę muszą Krzysztof Pater Ciąg dalszy ze str. 3 – Co Europejczycy myślą o ubóstwie? sytuacji ma także solidarność społeczna i względny charakter zamożności. Bezrobocie jest uważane za główną przyczynę społeczną ubóstwa w UE, podczas gdy brak wykształcenia i przygotowania zawodowego jest głównym powodem ubóstwa jednostkowego. W Europie Południowej środowisko i wsparcie rodzinne mają większy wpływ niż w krajach Europy Północnej. 56% Europejczyków uważa bezrobotnych za najbardziej zagrożonych ubóstwem, a zaledwie jeden na pięciu jest zdania, że dotyczy to także dzieci i samotnych rodziców, podczas gdy dane wskazują, że należą oni do bardziej zagrożonych grup (odpowiednio 19% i 32% odczuwa ubóstwo). Bezrobotni dwa razy częściej obawiają się ubóstwa i bezdomności. Robert Manchin zwraca uwagę, że lęk może być samosprawdzającą się przepowiednią na temat własnej sytuacji. W dobie obecnego kryzysu 26% Europejczyków spodziewa się pogorszenia się sytuacji w ciągu tego roku, podczas gdy 16% przewiduje polepszenie. Kogo Europejczycy obarczają odpowiedzialnością za ten stan rzeczy? Większość uważa, że rządy krajowe muszą podjąć odpowiednie działania, by zmniejszyć ubóstwo, np. tworzyć miejsca pracy, organizować kształcenie, dbać o wzrost gospodarczy i budować mieszkania po przystępnych cenach. Z badań wynika jednak, że respondenci liczą również na Unię Europejską. Komisarz UE ds. zatrudnienia Vladimír Špidla stwierdza: „Europejczycy mają dużą świadomość problemu ubóstwa i wykluczenia społecznego w dzisiejszym społeczeństwie. Trzy czwarte oczekuje, że Unia odegra na tym polu istotną rolę”. ● Jak powszechne jest, Twoim zdaniem, ubóstwo w Twoim kraju? Hungary Bulgaria Romania Latvia Portugal France Greece Lithuania Slovakia Slovenia Belgium Italy Estonia EU-27 Germany Poland Ireland United Kingdom Spain Czech Republic The Netherlands Luxembourg Finland Malta Austria Sweden Cyprus Denmark Uważa się powszechnie, że zatrudnienie jest najlepszym sposobem przezwyciężenia ubóstwa. W 2007 r. prawie 10% dorosłych w wieku produkcyjnym w UE żyło w gospodarstwach domowych, w których nikt nie miał pracy. Poziom bezrobocia wśród imigrantów jest wyższy niż wśród ludności miejscowej (np. w Danii o 16%), dlatego też grupy te są bardziej narażone na ubóstwo i wykluczenie społeczne. Nicole Prud’homme Ale sama praca nie chroni przed trudnościami. Przeprowadzone w 2008 r. w UE badanie na temat zabezpieczenia społecznego i integracji społecznej wykazało, że 8% obywateli pracujących w UE-25 żyje poniżej progu ubóstwa. Wynika to z niskich płac, niskiego poziomu kwalifikacji, niepewnych warunków zatrudnienia oraz niepełnego wymiaru godzin pracy, co często nie wynika z woli pracowników. W opinii zatytułowanej „Praca a ubóstwo: niezbędne podejście całościowe”, wydanej we wrześniu 2009 r., EKES podkreśla szerzenie się zjawiska ubóstwa pracujących i wzywa do tworzenia miejsc pracy wyższej jakości, lepszych ofert szkoleń i uczenia się przez całe życie, a także nowych mechanizmów łączących ochronę społeczną z pracą, by zapewnić wszystkim rodzinom odpowiedni poziom zarobków. W Europie 48,1 mln pracowników nie jest zatrudnionych na stałe, co prowadzi do coraz większej niepewności zatrudnienia i przyczynia się do ubóstwa wśród osób pracującyh. „W branżach, które reprezentuję, tj. w przemyśle metalurgicznym, budownictwie i usługach, są pracownicy, którym trudno jest utrzymać się z miesięcznej pensji, zwłaszcza jeśli mieszkają w ośrodkach miejskich. Jest to sytuacja nie do przyjęcia – stwierdza autorka opinii Antonello Pezzini Nicole Prud’homme, członkini Grupy Pracowników z ramienia Francuskiej Konfederacji Pracowników Chrześcijańskich. – Praca powinna podnosić poczucie własnej wartości, a także zapewniać dobrobyt rodzinom”. W opinii wykorzystano wyniki konsultacji, w ramach których przeprowadzono także wysłuchanie publiczne. „Nasz tekst – dodaje autorka – odzwierciedla faktyczny stan rzeczy w Europie i odczucia ludzi. Mam nadzieję, że stanie się on w nadchodzącym roku źródłem inspiracji dla Komisji”. Sprawozdawczyni podkreśliła też, że inicjatywa ta została podjęta, zanim wybuchł kryzys gospodarczy: „Pragnęłam skupić się na tym, że praca, nawet w pełnym wymiarze, nie zawsze chroni przed ubóstwem. Jest to problem strukturalny, a kryzys, który jeszcze się nie skończył, dodatkowo go pogłębił. Europejski Rok jest okazją do poczynienia postępów i uniknięcia powrotu do poprzedniego stanu rzeczy”. Brak ogólnoeuropejskiej definicji ubóstwa świadczy o tym, że w przeszłości nie doceniano wagi tego problemu. Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu (EAPN) wskazuje, że jasny obraz nierówności społecznych można uzyskać również poprzez badanie zamożności, co pozwala zrozumieć, kto się nią cieszy, jakie są jej źródła i jak dokonuje się jej podziału. Olbrzymie nierówności występują także między 27 państwami członkowskimi UE. Osoby żyjące na progu ubóstwa w Zjednoczonym Królestwie, Danii czy Irlandii mogą mieć dochody dziewięć razy wyższe niż ubodzy mieszkańcy Bułgarii, Rumunii i Łotwy, a różnice te nasiliły się jeszcze od czasu rozszerzenia Unii Europejskiej. Zdaniem Komitetu „podkreśla to znaczenie skutecznej polityki spójności społeczno-gospodarczej i redukcji występujących dziś między państwami UE nierówności gospodarczych w celu ograniczenia obszarów ubóstwa”. Antonello Pezzini, członek Grupy Pracodawców w EKES-ie, był współsprawozdawcą opinii ze stycznia 2009 r. w sprawie odnowionej agendy społecznej. „Europejski Rok może przyczynić się do zmiany sytuacji, jeśli właściwie wykorzystamy ten Ciąg dalszy ze str. 3 – Czy Europa może kiedykolwiek pozbyć się ubóstwa? Dziwne, że politycy – choć mają odpowiednie uprawnienia – wznoszą ręce ku niebu, jakby chcieli powiedzieć, że to siła wyższa. Tymczasem jest to skutek takiego właśnie sposobu organizacji działalności gospodarczej. Czego oni oczekują? To tak jakby diabeł skarżył się na grzechy. EKES info: Pański film „Polak potrzebny od zaraz” demaskuje zjawisko wykorzystywania pracowników migrujących w Europie. Czy nie sądzi Pan jednak, że swoboda przepływu osób i ułatwienia w podróży po Unii mogą pomóc ludziom uniknąć biedy? Widespread Not widespread Don’t know 4 wykazać decydenci polityczni. „Sprawiedliwy podział wypracowanego dobrobytu trzeba w większym stopniu niż dotychczas uznawać za priorytet polityczny, także na szczeblu UE” – stwierdza autor opinii. K.L.: Jak mogą podróżować, skoro nie mają pracy? Są bez grosza. To czysta hipokryzja. Proszę pojechać do jakiejś biednej miejscowości – w każdym kraju są takie miejsca – i powiedzieć ludziom: „Możecie swobodnie podróżować”. Świetnie, ale skąd wziąć na to pieniądze? To tak jakby powiedzieć kloszardowi, że może swobodnie zjeść kolację w Ritzu. Dobre! EKES info: Czy któreś z Pana dzieł bardziej niż inne zmieniło sposób postrzegania ubóstwa? Na przykład „Cathy Come Home”? K.L.: Ten film miał spory oddźwięk, bo taka była wtedy telewizja. Myślę, że zrobiliśmy lepsze filmy, ale ten odpowiadał swoim czasom. Poza tym był „Kes”, ale chłopiec w „Kes” miał pracę. W „Sweet 16” był nieco starszy chłopak, który nie miał nic: ani swojego środowiska, ani pracy, nic. Te filmy dzieli trzydzieści lat. „Sweet 16” został nakręcony w Greenock (nad rzeką Clyde), które było miastem stoczniowym, a teraz panuje tam ogromne bezrobocie. Największym przemysłem stały się narkotyki. Bystre dzieciaki wyjechały, a reszta po prostu została tam i gniła. ● czas” – stwierdza, przypominając, że rok 1982 był Europejskim Rokiem Małych i Średnich Przedsiębiorstw. – Zainicjowaliśmy wtedy wiele działań, a ich pozytywne skutki były odczuwalne jeszcze długo po jego zakończeniu. Na tym polega wartość kolejnych edycji Europejskiego Roku: pozwalają one skoncentrować działania na danym zagadnieniu i doprowadzić do trwałych zmian”. Zdaniem Antonella Pezziniego ubóstwo i wykluczenie społeczne szkodzą gospodarce europejskiej, z kolei dialog społeczny odgrywa ważną rolę w uświadamianiu tych problemów społeczeństwu oraz łagodzeniu nierówności. W swej opinii sprawozdawca jasno stwierdził również, że „szczególnie z uwagi na obecny kryzys nie można zapomnieć o istnieniu ogólnospołecznej odpowiedzialności za dobrobyt jednostek”. ● Czemu służy organizowanie Europejskiego Roku? Irini Pari Wiceprzewodnicząca EKES-u odpowiedzialna za komunikację Irini Pari Często słyszę pytanie o sens organizowania Europejskiego Roku. W każdej kolejnej edycji wysuwamy na pierwszy plan zagadnienia ważne dla Europy i dla naszego społeczeństwa, zwracając uwagę na prowadzone w tej dziedzinie działania i pobudzając debatę publiczną na ich temat. Dzięki temu prace i inicjatywy zaangażowanych organizacji wolontariackich zyskują zasłużone uznanie. Zwiększa to szanse na podjęcie odpowiednich działań przez rząd. Dwie ostatnie edycje, a mianowicie Europejski Rok Kreatywności i Innowacji (2009) oraz Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego (2008), miały charakter tak dalece praktyczny, że były bardzo bliskie obszarowi zainteresowań i prac naszego Komitetu. Bieżący rok 2010 został ogłoszony Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym. Z punktu widzenia komunikacji społecznej będzie to niezwykłe wyzwanie, gdyż postawy wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego są bardzo różne: czasem popychają do działania, a czasem wywołują zażenowanie. Nie jest to wdzięczny temat – dla niektórych jest wręcz tak bolesny, że trudny do podjęcia. Tymczasem mówimy o codziennym życiu kobiet, mężczyzn i dzieci, którzy przeżywają ciężkie chwile, nie wiedząc, co przyniesie im jutro, czy nadal będą mieli dach nad głową i talerz ciepłej strawy. Dlatego powinniśmy o tym mówić z taktem i szacunkiem. W tym wydaniu naszego biuletynu przedstawiamy konkretne działania EKES-u, których celem było zachowanie priorytetowego charakteru tego ważnego zagadnienia społecznego. ● EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne Walka z ubóstwem wśród dzieci w UE zastosowania sankcji wobec krajów, które tego celu nie osiągną – zauważa Jillian van Turnhout, członkini Grupy III i dyrektor naczelna Ligi Praw Dziecka. – Komisja jest świadoma tych trudności i dlatego, moim zdaniem, zachowuje milczenie”. W marcu 2006 r. Rada Europejska zwróciła się do państw członkowskich o podjęcie działań na rzecz ograniczenia ubóstwa wśród dzieci. Rok później Komisja i państwa członkowskie nadały temu postulatowi status priorytetu. Aby ograniczyć skalę tego problemu, nie wystarczy tylko ułatwić dostęp do rynku pracy, lecz konieczne jest także całościowe podejście nastawione na emocjonalny i społeczny rozwój dziecka. Opierając się na wspólnej skoordynowanej analizie danych z państw członkowskich, Komisja i Rada mogą opracować swoje zalecenia. Według sprawozdania z 2008 r. państwa członkowskie muszą poprawić monitorowanie i dokonać oceny skutków polityki zwalczania ubóstwa wśród dzieci oraz wykluczenia społecznego. Możliwe, że walka z ubóstwem wśród dzieci jest priorytetem dla wszystkich lub dla większości państw członkowskich, ale w rzeczywistości jeszcze wiele państw musi wdrożyć zalecenia wynikające z ich krajowych planów działania na lata 2008–2010. Brak inwestycji i zaangażowania na szczeblu krajowym i lokalnym sprawia, że nie widać żadnych konkretnych efektów tych inicjatyw. W rezultacie poziom ubóstwa wśród dzieci wciąż jest zatrważająco wysoki: wynosi aż 19%. ● Jillian van Turnhout Dwudziesta rocznica Konwencji ONZ o prawach dziecka jest także smutnym przypomnieniem, że w Europie niemal co piąte dziecko żyje w ubóstwie. Statystyka ta nie poprawiła się od 2003 r. – co więcej, w niektórych państwach członkowskich z biedą boryka się aż jedna czwarta dzieci. Nieodpowiednie warunki mieszkaniowe, zły stan zdrowia i większe narażenie na ryzykowne zachowania to najpoważniejsze konsekwencje ubóstwa zagrażające najbardziej bezbronnym Europejczykom, a więc także przyszłości Europy. Problem ubóstwa częściej dotyka dzieci wychowywanych przez jednego z rodziców. W obliczu kryzysu finansowego niektóre państwa członkowskie dokonały cięć w budżetach na oświatę, służbę zdrowia i świadczenia społeczne. Takie działania mogą zwiększyć ryzyko utrwalenia tzw. międzypokoleniowego przekazywania ubóstwa. Aby ten nieszczęsny łańcuch przerwać, należy opracować zintegrowaną strategię obejmującą odpowiednio ukierunkowane działania i wymierne cele. Wciąż jednak nie określono oficjalnego ogólnoeuropejskiego celu dotyczącego ograniczenia ubóstwa wśród dzieci. Parlament Europejski zaproponował wprawdzie, by postarać się zmniejszyć skalę tego zjawiska o 50% do 2012 r., ale Komisja nie zabrała w tej sprawie głosu. „Pomysł ograniczenia o 50% ubóstwa wśród dzieci w UE jest dobry i w pełni go popieram, ale zdaję sobie sprawę z trudności związanych z jego realizacją, tym bardziej że Komisja nie ma uprawnień do Ubóstwo zależy od płci Samotne matki w Europie z trudem zaspokajają podstawowe potrzeby swoich dzieci. Stała praca nie rozwiązuje ich wszystkich problemów, gdyż stoi przed nimi wiele zadań: od opieki nad rodziną po znalezienie takich godzin pracy, które pozwolą na wykonywanie obowiązków domowych. Brak elastyczności i mobilności zawodowej skazuje samotne matki, a w rezultacie również ich dzieci, na większe zagrożenie ubóstwem. W Europie w ubóstwie żyje 34% rodzin, w których brakuje jednego z rodziców. Niemal w całej UE ryzyko ubóstwa jest wyższe wśród kobiet, a problem ten Zaangażujmy społeczeństwo pogłębiły obecnie skutki kryzysu finansowego. W kolejnych latach bezrobocie będzie rosło, aż osiągnie poziom, którego nie doświadczyliśmy od ponad dziesięciu lat – tak ocenia sytuację Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych w Komisji Europejskiej w swoim sprawozdaniu z października 2009 r. Osoby, które nie mają korzystnych umów i wysokich kwalifikacji, już teraz zmagają się z problemami wywołanymi recesją i to się nie zmieni. W raporcie stwierdza się także, że kryzys miał początkowo mniejszy wpływ na stopę zatrudnienia kobiet, gdyż wiele z nich pracuje w sektorach społecznych. Brenda King wyjaśnia: „Być może kobiety te nie straciły posad, lecz zmniejszono im liczbę godzin pracy”. Brenda King nie ustalimy konkretnego celu zmniejszenia ubóstwa wśród kobiet” – stwierdza Brenda King. ● Ponad trzy czwarte pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin to kobiety. Pracuje tak jedna na trzy kobiety, podczas gdy w przypadku mężczyzn jest to jeden na dziesięciu pracowników. Jednocześnie różnica w pła EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne cach mężczyzn i kobiet od 2003 r. wynosi niezmiennie 15%, a w niektórych państwach członkowskich nawet więcej. Od przyjęcia dyrektywy w sprawie równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet w 1974 r. minęło 35 lat, a kobiety są nadal dyskryminowane na rynku pracy. Chociaż mają przeważnie wyższe wykształcenie, zajmują stosunkowo niewiele stanowisk kierowniczych: 71% wszystkich kierowników w europejskich przedsiębiorstwach to mężczyźni, kobiety natomiast przeważają w sektorze obsługi klienta. „Bez komunikacji mogłoby stać się najgorsze: zupełnie nic” – mówi Claus Sørensen, dyrektor generalny ds. komunikacji w Komisji Europejskiej. Zwracając się do uczestników europejskiej konferencji zatytułowanej „Ubóstwo: pozory i fakty – potrzeba komunikacji”, która odbyła się w październiku 2009 r., Claus Sørensen powiedział, że aby uświadomić obywatelom potrzebę zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego, trzeba przede wszystkim do nich dotrzeć. Kwestia trudnej sytuacji osób ubogich i wykluczonych społecznie jest wyraźnie bagatelizowana. Jeżeli chcemy uważniej zająć się położeniem osób znajdujących się w trudnej sytuacji w Europie i szerzyć wiedzę o nich, musimy zwrócić się do społeczeństwa w bardziej osobisty sposób. W praktyce przekłada się to na docieranie z informacją do domów i przekazywanie ich za pośrednictwem internetowych portali społecznościowych. „Musimy przygotować społeczeństwo i uzmysłowić mu, że z wykluczeniem społecznym trzeba coś zrobić” – powiedział Claus Sørensen, przyznając jednocześnie, że dotychczas działania jego dyrekcji generalnej nie były tak skuteczne, jak by sobie tego życzył. ● © Unia Europejska „Ubóstwem jest dotknięta ponad połowa wszystkich niepełnych rodzin. W Zjednoczonym Królestwie odsetek ten wynosi 53% – mówi Brenda King, była komisarz brytyjskiej Krajowej Komisji Kobiet. – Brak elastyczności pod względem godzin pracy to stały problem samotnych matek. Samotni rodzice często mają też ograniczone możliwości wyboru miejsca pracy, gdyż nie mogą pracować zbyt daleko od miejsca, w którym zostawiają dziecko, o ile w ogóle stać ich na opłacanie opieki”. zapewnienia ich dzieciom lepszego startu w dorosłość. „Nie widzę możliwości wyeliminowania ubóstwa wśród dzieci, jeżeli Komisja Europejska bada sposoby zmniejszenia tych różnic i obalenia stereotypów, które utrwalają ten sztywny podział ról. W tym celu wydała w zeszłym roku ponad 100 mln euro na programy promujące zatrudnienie, spójność społeczną i równość płci. Unia Europejska nie określiła jednak konkretnych celów w zakresie zmniejszania ubóstwa wśród kobiet i tym samym Claus Sørensen 5 Sytuacja Romów, największej grupy etnicznej w Europie, nadal rodzi ogromne wyzwania. Sondaż Eurobarometru z 2008 r. w sprawie dyskryminacji ujawnił, że blisko jedna trzecia Europejczyków nie czułaby się dobrze mieszkając w sąsiedztwie Romów. Gdyby zaś chodziło o kogoś z innej grupy etnicznej niż Romowie, to „jedynie” 6% respondentów nie czułoby się dobrze, mając takiego sąsiada. Z tego względu wielu Romów usilnie stara się ukryć swoje pochodzenie. Madi Sharma Dyskryminacja ze względu na przynależność etniczną uważana jest za najczęstszą formę dyskryminacji w Europie. Sondaż Eurobarometru z 2009 r. poświęcony dyskryminacji ujawnił, że zdaniem ponad połowy Europejczyków przynależność do grupy etnicznej jest przeszkodą na rynku pracy. Nie wróży to dobrze imigrantom ani integracji mniejszości w Europie. Przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso chce wykreować wspólną politykę imigracyjną opartą na poszanowaniu podstawowych praw i godności ludzkiej. Jego zdaniem odpowiednie kształcenie i szkolenie są kluczem do integracji. Jednakże dyskryminacja i społeczne napiętnowanie nadal spychają mniejszości etniczne oraz imigrantów na margines. Osoby, które z uzasadnionych względów zwracają się o azyl, są często zmuszane do wyjazdu lub przetrzymywane w warunkach przypominających więzienie. Inne z kolei nie mają gdzie się podziać podczas oczekiwania na rozpatrzenie wniosków, które grzęzną w długich administracyjnych procedurach. W 2006 r. komisarz ds. komunikacji Margot Wallström zwróciła się do EKES-u o opracowanie opinii rozpoznawczej na temat sposobów zwalczania dyskryminacji i promowania integracji mniejszości, zwłaszcza romskiej. W opinii tej zaznaczono, że złe warunki mieszkaniowe, brak dostępu do opieki zdrowotnej i segregacja stanowią codzienną rzeczywistość dla tej grupy etnicznej. Około 60% Romów żyje w skrajnym ubóstwie, a dzieci romskie często od młodego wieku padają ofiarą segregacji w szkołach. „Celem opinii jest zwrócenie uwagi instytucji unijnych na problemy społeczności romskich i sformułowanie możliwych do przyjęcia zaleceń. Gołosłowne deklaracje nie wystarczą – jeśli mamy doprowadzić do zmian, potrzebne są konkretne działania. Do tej pory nie osiągnęliśmy żadnych wymiernych rezultatów” – powiedziała Madi Sharma, która opracowała opinię EKES-u wraz z Anne-Marie Sigmund. Udana integracja mniejszości zależy od dobrze funkcjonującej sieci współpracy między wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym Romami, którzy są niedostatecznie reprezento- Walka z ubóstwem oznacza przeciwdziałanie zmianom klimatu wani na szczeblach władzy, i to w sposób rażący. W swojej opinii EKES zwraca się do Komisji, by rozważyła, w jaki sposób można poszerzyć prawodawstwo wspólnotowe tak, by zająć się sytuacją Romów, np. poprzez przyjęcie dyrektywy w sprawie desegregacji. Unijne dyrektywy dotyczące równości rasowej i zwalczania dyskryminacji są narzędziem potężnym, ale to państwa członkowskie przyjmują i egzekwują przepisy. Niektóre radzą sobie z tym lepiej, inne gorzej. We Włoszech Rada Państwa zgodziła się na pobieranie odcisków palców od wszystkich Romów, a ci, którzy opuszczają obozy, będą mieli obowiązek noszenia identyfikatorów. W Irlandii Północnej Romowie zmuszeni byli szukać ochrony przed tłumem, a w Republice Czeskiej aż do 2005 r. donoszono o przypadkach przymusowej sterylizacji kobiet romskich. W listopadzie 2009 r. premier Republiki Czeskiej Jan Fischer złożył oficjalne przeprosiny i obiecał przyjęcie środków kładących definitywny kres tego rodzaju przypadkom pogwałcenia praw człowieka. „Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym jest doskonałą inicjatywą, jednakże w przypadku Romów zasadne jest pytanie, czy nie zostaną oni odsunięci w cień przez kryzys finansowy i dużą obecnie liczbę obywateli europejskich, którzy popadli w ubóstwo – zastanawia się Madi Sharma. – Jeżeli Europejski Rok nie określi jasnych i konkretnych środków, które należy przedsięwziąć, by zająć się kwestią ubóstwa i społecznego wykluczenia Romów, to istnieje ryzyko, że ograniczy się on jedynie do »odhaczenia« przez Komisję zaplanowanych wydarzeń” – dodała. ● W związku z konferencją COP15 w Kopenhadze zmiana klimatu była najgorętszym tematem debaty politycznej w grudniu. Na pytanie „EKES Info” o związek między zmianami klimatu a ubóstwem w Europie i w krajach rozwijających się odpowiada przewodniczący Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu dr Rajendra Pachauri. Dr Rajendra Pachauri: Zmiana klimatu w różny sposób wpłynie na ubóstwo w Europie. Po pierwsze, wraz z częstszym pojawianiem się zjawisk ekstremalnych i ich większą intensywnością, nasilą się kłopoty ubogich, którzy w największym stopniu odczują skutki tych zjawisk. To właśnie biedni, nawet w najbogatszych krajach, są w pierwszym rzędzie ofiarami zmian klimatu. Widać to było w Nowym Orleanie, kiedy szalał tam huragan Katrina. Prognozy przewidują, że w basenie Morza Śródziemnego w wyniku zmian klimatu nasili się zjawisko niedostatku wody, co oczywiście znów poważnie odbije się na małych gospodarstwach rolnych i ubogich grupach społecznych. W Europie będą widoczne rozmaite skutki zmiany klimatu. Jeśli chodzi o różne regiony krajów rozwijających się, zmiany klimatu doprowadzą do zmniejszenia się obszarów rolnych i do skrajnego stresu wodnego. Z kolei podniesienie się poziomu morza zagraża populacji państw położonych na małych wyspach i ludności żyjącej na nisko położonych obszarach przybrzeżnych. W rezultacie wiele osób może zdecydować się na ucieczkę z kraju, Europa zaś będzie musiała zająć się rzeszami ubogich uchodźców, co spowoduje jeszcze większy wzrost populacji żyjącej w biedzie. ● © Unia Europejska Mniejszości etniczne nadal walczą o miejsce w Europie Dr Rajendra Pachauri EKES będzie uświadamiał obywateli i angażował ich w walkę z ubóstwem Europejski Rok 2010 będzie obfitował w różne wydarzenia. Najważniejsze z nich to konferencja inaugurująca (21 stycznia w Madrycie), konferencja zamykająca (17 grudnia w Brukseli), wystawa ogólno europejskiej sztuki oraz konkurs dziennikarski. W Brukseli odbędą się również dwie edycje europejskich tygodni tematycznych poświęcone problemowi ubóstwa i wykluczenia społecznego. Ich celem jest stworzenie klimatu do działania poprzez kumulację różnych wydarzeń w dwóch okresach: 17–30 maja i 10–24 października 2010 r. Podobne tygodnie tematyczne zostaną zorganizowane w państwach członkowskich w okresie od lutego do listopada przyszłego roku. Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa EKES-u (SOC) zaproponowała powołanie międzysekcyjnej, stałej grupy analitycznej, której zadaniem będzie zgromadzenie zasobów i zagwarantowanie udziału Komitetu w najważniejszych wydarzeniach odbywających się w Brukseli oraz w państwach członkowskich. Grupa ta sporządzi raport dotyczący roli, jaką EKES odegra w przyszłym roku w podnoszeniu świadomości na temat tych zagadnień, oraz najważniejszych wątków jego przesłania na okres po 2010 r. (mjb) ● Apelujemy o nowy program działań UE w dziedzinie społecznej „Zwracamy się do Komisji Europejskiej o przedstawienie programu działań społecznych, który zagwarantuje traktowanie socjalnych praw podstawowych pracowników na równi z zasadami konkurencji i swobodami gospodarczymi”. W ramach konferencji, która odbyła się 30 listopada w 20. rocznicę ogłoszenia Wspólnotowej karty socjalnych praw podstawowych pra- 6 cowników, EKES i stowarzyszenie Notre Europe pragną podkreślić konieczność odnowienia programu działań społecznych, dostosowanego do obecnej sytuacji w UE. Jak stwierdził Bruno Vever, były członek Grupy Pracodawców, „Unia przeżywa kryzys, w którym zapomina się o obywatelach. W związku z tym EKES musi być stanowczy”. W spotkaniu, w którym uczestniczył były przewodniczący Komisji Europejskiej Jacques Delors, wzięło udział ponad 200 uczestników. Konferencję zwieńczyło uchwalenie deklaracji, którą mogą pod pisywać organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obywatele europejscy. Jest ona dostępna w 22 wersjach językowych pod adresem: www.eesc.europa.eu/ social-rights. (jr) ● EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne Razem w kierunku nowej kultury mobilności w mieście Rocznica „Small Business Act” – blaski i cienie Mieszkańcy Europy przywiązują coraz większą wagę do mobilności w mieście. Wybór środka lokomocji będzie miał wpływ nie tylko na ich własne samopoczucie i zdrowie, ale w coraz większym stopniu na samopoczucie i zdrowie innych oraz na stan środowiska. W tym kontekście 7 grudnia 2009 r. Sekcja Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego (TEN) współorganizowała konferencję wieńczącą projekt pt. „Move Together”, zrealizowany w Brukseli ze środków unijnego 7. programu ramowego w dziedzinie badań. Celem tej inicjatywy było przedyskutowanie nowych sposobów krzewienia w miastach europejskich lepszej kultury mobilności, obejmującej szersze kręgi ludności. Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) ma zasadnicze znaczenie nie tylko dla przezwyciężenia kryzysu finansowego, ale również dla rozwiązania problemów społecznych i ekologicznych. MŚP odgrywają decydującą rolę w dziedzinie innowacyjności i kreatywności. Zasługują one zatem na większe wsparcie ze strony Unii Europejskiej. Takie przesłanie wystosowały do decydentów europejskich Grupa Pracodawców w EKES-ie oraz organizacje Eurochambres, UEAPME oraz BusinessEurope w czasie wspólnej konferencji zorganizowanej 2 grudnia 2009 r. z okazji rocznicy przyjęcia „Small Business Act” (SBA). Ten zbiór środków, opracowanych przez Komisję Europejską w duchu zasady „Najpierw myśl na małą skalę”, nie Po upływie 18 miesięcy od zorganizowania konferencji inaugurującej ten projekt (także w siedzibie EKES-u) to najnow sze wydarzenie zgromadziło członków Komitetu, delegatów z 14 miast (m.in. z Rzymu, Madrytu, Kaliningradu i Sztokholmu) uczestniczących w konsorcjum, przedstawicieli innych władz lokalnych, decydentów unijnych oraz grupę losowo wybranych obywateli UE. Wszyscy apelowali o większe zaangażowanie instancji unijnych i skuteczniejsze wdrażanie projektów w zakresie zrównoważonej mobilności. Wiceprzewodniczący Sekcji TEN Edgardo Iozia (Grupa II, Włochy) podkreślił, że „EKES musi działać aktywniej i konkretniej, by doprowadzić do urzeczywistnienia zrównoważonej mobilności w europejskich miastach”. usunął przeszkód piętrzących się na drodze do wzrostu, tworzenia miejsc pracy i innowacyjności. Wielu przedsiębiorców często wątpi w swoje umiejętności bądź nie rozumie, w jaki sposób Europa może im pomóc w założeniu przedsiębiorstwa i zarządzaniu nim. Henri Malosse, przewodniczący Grupy Pracodawców w EKES-ie, pragnie, by Unia Europejska bardziej zdecydowanie wsparła MŚP: „Europa może bez wątpienia liczyć na to, że MŚP przyczynią się do osiągnięcia wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy, ale czy MŚP i przedsiębiorcy mogą liczyć na Europę?”. Uczestnicy postanowili przeprowadzić ponownie ocenę wdrażania SBA i przekazać informacje z terenu na spotkaniu w przyszłym roku. (jr) ● Uczniowie z Claude’em Leloupem podczas wizyty studyjnej Przemawiając na konferencji, przewodniczący Komisji Transportu i Turystyki (TRAN) w Parlamencie Europejskim Brian Simpson wyraził się z uznaniem o otwartym i szerokim charakterze inicjatywy i podkreślił, że Parlament Europejski przywiązuje dużą wagę do kontynuowania współpracy z EKES-em w celu dalszego kształtowania polityki mobilności w mieście. Zamykając konferencję, Stéphane Buffetaut (Grupa I, Francja) zaznaczył: „Nasz Komitet uważa, że obywatele muszą być w centrum każdej inicjatywy na rzecz zrównoważonej mobilności w mieście”. Po zakończeniu projektu „Move Together” przewodniczący Sekcji TEN János Tóth otworzył 8 grudnia wystawę pokazu- jącą, co społeczeństwo obywatelskie i wszyscy obywatele mogą zrobić, by wspomóc swoje rządy w promowaniu sprawdzonych rozwiązań na rzecz lepszej mobilności w naszych miastach. Zorganizowaną w siedzibie EKES-u wystawę, otwartą do 18 grudnia, odwiedziło między innymi 114 uczniów w wieku 10–12 lat z pięciu sekcji językowych (angielskiej, francuskiej, niemieckiej, litewskiej i fińskiej) szkoły europejskiej w Woluwé. Zwiedzanie wystawy było częścią ich wizyty studyjnej poświęconej zrównoważonej mobilności. Wię cej infor mac ji na st ronie: http://www.eesc.europa.eu/sections/ten/ index_en.asp?id=2300011tenen (acc) ● Henri Malosse SESJA PLENARNA W PIGUŁCE Zmniejszenie zachorowalności na raka i wyeliminowanie rozbieżności w tym zakresie w UE W opinii przedstawiono propozycję wprowadzenia systemu nadzoru i sankcji, aby uniemożliwić powtórne wymknięcie się systemu spod kontroli. Należy także dążyć do porozumienia co do wspólnego podejścia do europejskich banków. „Stojąc w obliczu takiego kryzysu jak obecnie, należy podjąć zdecydowane działania w celu określenia środków i propozycji o charakterze zarówno krótko-, jak i średniookresowym” – powiedział Carmelo Cedrone w przemówieniu inauguracyjnym. EKES wzywa także Komisję do zaproponowania konkretnych środków na rzecz oddolnego budowania polityki Unii Europejskiej, przykładowo poprzez opracowanie białej księgi w sprawie ładu politycznego. „W przyszłości nie można dopuszczać do tego, aby obywatele nadal płacili cenę za brak Europy” – stwierdził Carmelo Cedrone. (ds) EKES przedstawił opinię w sprawie działań na rzecz zmniejszenia zachorowalności na raka w UE i wyeliminowania różnic między państwami członkowskimi pod względem zapadalności i umieralności na tę chorobę. Po chorobach układu krążenia nowotwory stanowiły drugą najczęstszą przyczynę zgonów w 2006 r., a rocznie diagnozowanych jest w UE około 3,2 mln zachorowań. EKES z zadowoleniem przyjmuje i popiera kontynuację wniosku Komisji Europejskiej w sprawie partnerstwa europejskiego na rzecz walki z rakiem, które ma wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu zintegrowanych planów walki z tą chorobą. „Obecny system transportowy jest niezgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju. Potrzebna jest radykalna zmiana” – zaznaczył sprawozdawca opinii Lutz Ribbe (Grupa Innych Podmiotów, Niemcy). „Zaspokajanie i zwiększanie popytu na transport nie wystarczy. Musimy zbadać, skąd bierze się zapotrzebowanie na transport, by określić, czy dana działalność transportowa ma sens” – dodał. EKES zalecał zastosowanie podejścia opartego na edukowaniu społeczeństwa poprzez informowanie młodych ludzi o stylu życia oraz czynnikach zawodowych i środowiskowych, które przyczyniają się do rozwoju raka. Oprócz wczesnej edukacji rozwijać należy także inicjatywy badawcze służące pogłębianiu wiedzy na temat profilaktyki nowotworowej. EKES popiera nie tylko programy profilaktyki, lecz również propozycję wyznaczenia nowej docelowej liczby badań przesiewowych. (al) EKES zwrócił uwagę na potrzebę dokładniejszej analizy skutków danej polityki na określone modele transportu, zanim podjęte zostaną decyzje polityczne. Aby ożywić gospodarkę realną, potrzebne są bardziej energiczne działania Opracowanie drugiego, bardziej ambitnego europejskiego planu wsparcia, przyjęcie nowych zasad funkcjonowania finansów międzynarodowych oraz stworzenie wyraźniejszego profilu politycznego Unii Europejskiej – oto niezbędne przesłanki skoordynowanych działań mających zapewnić naprawę gospodarczą i społeczną. Takie jest główne przesłanie opinii w sprawie kryzysu finansowego oraz jego wpływu na realną gospodarkę, przedstawionej przez sprawozdawcę Carmela Cedrone (Grupa Pracowników, Włochy) i przyjętej na sesji plenarnej EKES-u 16 grudnia 2009 r. EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne Potrzebna jest radykalna zmiana, by zapewnić zrównoważoną przyszłość transportu Na grudniowej sesji plenarnej EKES przyjął opinię w sprawie zrównoważonej polityki transportowej dla Europy po roku 2010, opracowaną na wniosek Komisji Europejskiej i szwedzkiej prezydencji UE. Komitet wezwał także prawodawców unijnych, by rozważyli wszystkie aspekty zrównoważonego transportu, a nie tylko te odnoszące się do ochrony środowiska. Osiągnięcie w pełni zrównoważonego transportu możliwe będzie jedynie pod warunkiem zapewnienia pracownikom tego sektora lepszych warunków socjalnych, a wszystkim pozostałym – w tym osobom niepełnosprawnym i starszym – odpowiedniego dostępu do transportu publicznego. EKES wzywa w związku z tym do urzeczywistnienia dawno uzgodnionych, ale dotychczas nieosiągniętych celów polityki transportowej. Internalizacja kosztów zewnętrznych to tylko jeden z przykładów. (mb) 7 Odkryj ekologiczną architekturę przyszłości Światowy Dzień Długu Ekologicznego to taki dzień w roku, kiedy ludzkość przekracza granicę równowagi ekologicznej, czyli zaczyna zużywać więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie wyprodukować w ciągu całego roku. W 2009 r. miało to miejsce 25 września. EKES zorganizował wówczas dni efektywności energetycznej i nakręcił krótki film o potrzebie recyklingu, który staje się jednym z najważniejszych pojęć architektury przyszłości. Wszyscy, którzy wzięli udział w dniach efektywności energetycznej w EKES-ie, mieli możliwość przekonać się, co w praktyce oznacza ekologiczne budownictwo mieszkaniowe. Aby zobaczyć, jak wygląda dom zużywający dziesięć razy mniej energii niż jakikolwiek budynek miejski w Europie, wystarczy wejść na stronę http://www.eesc.europa.eu/activities/press/ media/AV/index_en.asp. Zobacz laureatów nagrody EKES-u dla zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego Na listopadowej sesji plenarnej EKES przyznał nagrody sześciu pionierom społeczeństwa obywatelskiego w Europie, których innowacyjne dokonania i twórcze inicjatywy wywarły pozytywny wpływ na sposób postrzegania przez społeczeństwo spraw Europy i procesu jej integracji. EKES przeprowadził wywiady ze wszystkimi laureatami. Tych, którzy nie mogli wziąć udziału w uroczystości wręczenia nagród, a chcieliby dowiedzieć się, co mają ze sobą wspólnego włoskie organizacje zwalczające przestępczość zorganizowaną, pozarządowa organizacja ochrony środowiska, izba gospodarcza oraz europejskie stowarzyszenia propagujące historię i wolontariat na całym kontynencie, zapraszamy do obejrzenia wywiadów na stronie: http://www.eesc.europa.eu/activities/press/media/AV/index_en.asp. (mb) Kolejne posiedzenie zarządu oraz walne zgromadzenie odbędą się w Nowym Jorku w siedzibie Rady Gospodarczej i Społecznej Narodów Zjednoczonych w dniach 5–6 lipca 2010 r. UE–Turcja. Na posiedzeniu byli obecni Cecilia Malmström, minister Szwecji do spraw europejskich, oraz Egemen Bağış, minister do spraw UE oraz główny negocjator Turcji. Podpisz petycję o przyjęcie programu działania w dziedzinie społecznej! Rady społeczno-gospodarcze spotkały się w Moskwie W dniu 30 listopada EKES zorganizował uroczystość upamiętniającą 20. rocznicę przyjęcia Wspólnotowej karty socjalnych praw podstawowych pracowników. Gościem honorowym był Jacques Delors, który w 1989 r. jako pierwszy przedstawił wizję socjalnej Europy z socjalnymi prawami podstawowymi. Prawa te zostały tymczasem włączone do traktatu lizbońskiego poprzez kartę praw podstawowych. Niezwykłym zbiegiem okoliczności 1 grudnia Europa świętowała również wejście w życie traktatu lizbońskiego, a zatem termin uroczystości nie mógł być lepszy. Omawiano rolę społeczeństwa obywatelskiego w procesie przystępowania do UE, skutki kryzysu gospodarczego i finansowego, gospodarkę nieformalną, a także prawa i rolę kobiet w UE i w Turcji. Przy okazji posiedzenia zorganizowano także seminarium z udziałem przedstawicieli szwedzkich organizacji społeczeństwa obywatelskiego i mediów w celu rozpoczęcia debaty nad tym, w jaki sposób organizacje społeczeństwa obywatelskiego i inne platformy mogą wspierać rozpowszechnianie w państwach członkowskich UE informacji o negocjacjach w sprawie przystąpienia Turcji do UE. Filip Hamro-Drotz i Martin Westlake Na zaproszenie Rosyjskiej Izby Społecznej, której przewodniczy Jewgienij Wielichow, zarząd Międzynarodowego Stowarzyszenia Rad Społeczno-Gospodarczych oraz Analogicznych Instytucji (AICESIS) spotkał się po raz pierwszy w Moskwie w dniach 3–4 grudnia 2009 r. W wydarzeniu tym uczestniczyło pięć rad społeczno-gospodarczych z Europy, pięć z Afryki, dwie z Azji oraz jedna z Ameryki Łacińskiej, a także EKES, Unia Rad Społeczno-Gospodarczych Afryki (URSGA), Rada Gospodarcza i Społeczna Narodów Zjednoczonych (ECOSOC) oraz Międzynarodowa Organizacja Pracy. Delegacji EKES-u przewodniczył Filip Hamro-Drotz, któremu towarzyszyli János Tóth i Martin Westlake. Zarząd, którego obradami pokierował przewodniczący AICESIS Antonio Marzano, przyjął śred niookresowy plan rozwoju stowarzyszenia. Przyjęliśmy również wspólną deklarację wzywającą instytucje europejskie do przyjęcia programu działania w dziedzinie społecznej. Program ten ma zagwarantować, że do socjalnych praw podstawowych będzie się przykładać tę samą wagę co do reguł konkurencji i swobód gospodarczych. Zachęcamy wszystkie organizacje społeczeństwa obywatelskiego i wszystkich obywateli do podpisania petycji: http://www.eesc. europa.eu/social-rights. UE–Turcja: społeczeństwo obywatelskie i proces akcesyjny W dniach 1–2 grudnia 2009 r. EKES zorganizował w Sztokholmie 27. posiedzenie Wspólnego Komitetu Konsultacyjnego Nagrody dla projektantów za twórczą wizję zrównoważonej przyszłości Wystawa najbardziej kreatywnych projektów zgłoszonych do konkursu EKES-u „Design ZeroNine” (w tym nagrodzonych prac), obrazujących koncepcję zrównoważonego rozwoju, została odsłonięta w grudniu br. Na multimedialnej wystawie zaprezentowany zostanie m.in. prototyp zwycięskiej pracy „Domek dla pszczół”. Projekt ten składa się z pudełek, które przekształca się w doniczki z kwiatami. Jak stwierdziło międzynarodowe jury, został on nagrodzony za umiejętne „połączenie życia roślin, zwierząt i ludzi w przesłaniu podkreślającym proste i fundamentalne wartości ekologiczne we współczesnym życiu”. Podczas wieczoru otwierającego wystawę 9 grudnia 2009 r. odbyła się uroczystość wręczenia nagród czworgu projekt „Sabbiode”, na który składają się różne przedmioty utworzone z naturalnych elementów i którego przesłaniem jest zmniejszenie ilości odpadów. Irini Pari z Jamesem Ennisem, laureatem pierwszej nagrody laureatom konkursu, poprowadzona przez wiceprzewodniczącą EKES-u Irini Pari i sekretarza generalnego Martina Westlake’a. Oprócz „Domku dla pszczół” nagrodzono również projekt „Dynamic” – ładowarkę do telefonów komórkowych zasilaną przez ludzki stres, oraz „Useless” – mały przedmiot przypominający nam o potrzebie ekologicznego korzystania z zasobów. Wyróżnienie otrzymał EKES info Redaktor naczelny Barbara Gessler Zespół redakcyjny Vincent Bastien Maciej Bury Isolde Juchem Ashley Lewis Marco Pezzani Jérôme Roche Daria Santoni Ogólna koordynacja Agnieszka Nyka 8 Adres Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Budynek. Jacques’a Delors’a Rue Belliard 99 1040 Bruksela, BELGIA Tel.: +32 2 5469396 lub 5469586 Faks: +32 2 5469764 E-mail: [email protected] Internet: http://www.eesc.europa.eu Kuratorka wystawy Giovanna Massoni stwierdziła, że konkurs „Design ZeroNine” na najciekawszy upominek zaprojektowany zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju ma bardzo jasny i atrakcyjny cel: obdarowywanie. Nagroda podkreśla również misję EKES-u, którą jest zbliżenie społecznych inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego do instytucji europejskich w celu kształtowania i wspierania polityki społecznej. Zapraszamy do odwiedzenia wystawy, która potrwa do 31 stycznia 2010 r. (al) ● Na zakończenie posiedzenia przyjęto wspólne oświadczenie zawierające zalecenia dla władz zarówno w UE, jak i w Turcji. Więcej informacji można znaleźć pod adresem: http://www.eesc.europa.eu/sections/rex/ europe/areaactivities/turkey/index_en. asp?id=507327rexen (lw) ● Sandy Boyle i Tuğrul Kudatgobilik Wkrótce w EKES-ie Artyści i naukowcy wspólnie omawiają złożone aspekty zmian klimatu W ostatnich latach wiedza Europejczyków na temat zmian klimatu, a także ich zrozumienie tej kwestii znacznie się pogłębiły. Mimo to wciąż istnieje rozziew między wiedzą naukową a poziomem świadomości społeczeństwa. Podobna rozbieżność występuje w świecie kultury i sztuki. Aby temu zaradzić, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, British Council, Stowarzyszenie Narodowych Instytutów Kultury Unii Europejskiej (EUNIC) oraz TippingPoint organizują ważne spotkanie przedstawicieli ogólnie rozumianego świata kultury, w tym artystów i naukowców zajmujących się klimatologią. Impreza odbędzie się w siedzibie EKES-u w dniach 25–26 stycznia 2010 r. Jej celem jest omówienie złożonych i subtelnych aspektów zmian klimatu, a także wyznaczenie obszarów dalszych działań obejmujących wspólne projekty artystów i naukowców. (ds) ważnym dla europejskich konsumentów. W 2010 r. impreza ta, organizowana przez EKES we współpracy z prezydencją hiszpańską i Komisją Europejską, odbędzie się 15 marca w Madrycie, a jej głównym tematem będzie „Egzekwowanie praw konsumentów”. (mjlg) Konferencja na temat zasobów ludzkich w sektorze morskim – 11 marca 2010 r. EKES zamierza promować zatrudnienie w sektorze morskim i konkurencyjność tej branży dzięki informowaniu młodzieży o możliwościach pracy związanej z morzem. EKES postara się, by na konferencję, oprócz młodych ludzi zainteresowanych karierą w sektorze morskim, przybyli przedstawiciele głównych podmiotów z tej branży (takich jak partnerzy społeczni, armatorzy, związki zawodowe oraz placówki nauczania i kształcenia, a także Międzynarodowa Organizacja Morska). (so) ● Europejski Dzień Konsumenta w 2010 r. Europejski Dzień Konsumenta to wydarzenie organizowane przez EKES od 1999 r. Od tego czasu jego znaczenie w skali Unii Europejskiej wyraźnie wzrosło dzięki poruszanym z tej okazji tematom, „EKES info” w 22 językach: http://www.eesc.europa.eu/activities/press/eescinfo/index_en.asp „EKES info” ukazuje się dziewięć razy do roku podczas sesji plenarnych Komitetu. Współautorzy niniejszego wydania: Jakob Andersen, Maria Judite Berkemeier, Ana-Cristina Costea, Aleksandra Klenke, Maria Jose Lopez Grancha, Sebastien Occhipenti, Christian Weger, Laila Wold Drukowane egzemplarze „EKES info” po angielsku, francusku i niemiecku można otrzymać bezpłatnie w serwisie prasowym EKES-u. Wersja elektroniczna niniejszego biuletynu w 22 językach w formacie PDF jest dostępna na stronach EKES-u: http://www.eesc.europa.eu/activities/press/eescinfo/index_en.asp. „EKES info” nie jest oficjalną witryną sprawozdawczości z prac EKES-u. Po informacje tego typu należy sięgać do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej i innych publikacji Komitetu. Powielanie naszych materiałów – z podaniem źródła „EKES info” – jest dozwolone (prosimy o przekazanie jednego egzemplarza redaktorowi naczelnemu.) Nakład: 15 500 egz. Następny numer ukaże się w lutym 2010 r. Wydrukowano na papierze pozyskanym w całości z makulatury Styczeń 2010/1 Wydanie specjalne EKES info – styczeń 2010/1 – wydanie specjalne QE-AA-09-010-PL-N W SKRÓCIE
Podobne dokumenty
Różnorodność Biologiczna, Zmiany Klimatu i Ty
się jeszcze bardziej efektywne, aby sprostać wyzwaniom zmian klimatu.
Musimy zadbać o jak najzdrowsze życie w mieście, w tym o zwiększenie
produkcji lokalnej żywności oraz o bardziej inteligentne r...
