Monika Greguła

Monika Greguła-Kania
[email protected]
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Tytuł pracay doktorskiej: Polimorfizm genu kalapstatyny (CAST) a wybrane
parametry użytkowości mięsnej jagniąt.
Dzięki dynamicznemu rozwojowi metod genetyki molekularnej w hodowli zwierząt
możliwe
stało
się
poznanie
lokalizacji,
struktury
oraz
funkcjonowania
genów
odpowiedzialnych za kształtowanie się cech ważnych z ekonomicznego punktu widzenia.
Jakość tuszy jest jedną z najważniejszych cech zwierząt gospodarskich, która podlega
doskonaleniu. W laboratoriach całego świata poszukiwane są tzw. geny główne (major
genes), których wpływ na konkretną cechę jest większy niż pozostałych genów. W efekcie
możliwa staje się identyfikacja całych grup zwierząt najlepszych pod względem cech
produkcyjnych.
Zanim jednak zostanie uznany za główny, funkcjonuje jako gen kandydujący danej
cechy ilościowej. Jedną z metod służących do identyfikacji genów kształtujących cechy
ilościowe jest analiza polimorfizmu genu uznanego za kandydujący. Produkty tego genu
uczestniczą w procesach fizjologicznych prowadzących do ekspresji danej cechy ilościowej a
polimorfizm występujący w genie związany jest ze zmiennością warunkowanej cechy.
Wiedza ta została już wykorzystana m.in. przez firmę Genetic Solution, która oferuje
testy genetyczne markerów kruchości wołowiny: GeneSTAR Tenderness oraz Igenity
TenderGENE. Przy użyciu tych testów określana jest forma polimorficzna genu kalpastatyny,
przez co możliwe jest wczesne selekcjonowanie bydła z ukierunkowaniem na jakość
pozyskiwanego mięsa.
W przypadku owiec prace badawcze nie są tak zaawansowane. Owczarstwo polskie
podobnie jak owczarstwo europejskie ukierunkowane jest na użytkowanie mięsne z
produktem finalnym w postaci jagnięcia rzeźnego. Rynki krajów zachodnioeuropejskich
wykazują duże zapotrzebowanie na ten produkt a popyt pokrywany jest tam z własnej
produkcji jedynie w 80 %. Pozostała część musi być sprowadzana z innych krajów i polscy
producenci jagnięciny mogą z korzyścią dla siebie wypełniać tę lukę. Należy jednak
zaznaczyć, że jagnięcina jest jednym z najdroższych mięs na kontynencie europejskim.
Konsumenci tego mięsa są szalenie wymagający. Zwracają dużą uwagę na walory pro
zdrowotne określane obecnie jako funkcjonalne cechy żywności oraz takie cechy jak
smakowitość, zapach, kruchość, delikatność tkanki itp.
Uwarunkowania powyższe stawiają wysokie wymogi przed polskimi producentami
żywca jagnięcego. By sprostać potrzebom rynku nakazem chwili jest prowadzenie
ukierunkowanej, skutecznej selekcji na jakość produktu finalnego czyli jagnięciny.
Badania prowadzone w ramach opisywanej dysertacji doktorskiej
wychodzą na
przeciw tym potrzebom. Określenie współzależności pomiędzy cechami charakteryzującymi
jakość jagnięciny, a poszczególnymi formami polimorficznymi genu kalpastatyny ma na celu
wskazanie markerów które byłyby przydatne do prowadzenia ukierunkowanej selekcji.
Postępowanie takie umożliwiłoby wybór do dalszej hodowli odpowiednich zwierząt
przyczyniając się do uzyskania postępu hodowlanego w populacji aktywnej, a tym samym do
poprawy wartości cech u zwierząt w chowie masowym.
W konsekwencji, producenci żywca jagnięcego uzyskując lepszy produkt mają szansę
być bardziej konkurencyjni na trudnym rynku surowców dla przemysłu spożywczego. Z
drugiej strony konsument, w tym również polski, otrzymywałby żywność spełniającą jego
oczekiwania zarówno w odniesieniu do walorów smakowych jak i dietetycznych.