D - Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Sygn. akt III A Ua 1607/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 lutego 2012 r.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Barbara Staśkiewicz (spr.)
Sędziowie:
SSA Barbara Pauter
SSA Stanisława Kubica
Protokolant:
Monika Horabik
po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2012 r. we Wrocławiu
sprawy z wniosku M. G.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych
na skutek apelacji M. G.
od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu
z dnia 27 września 2011 r. sygn. akt V U 1289/11
I. oddala apelację,
II. zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 120,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 27 września 2011 r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu oddalił odwołanie
wnioskodawcy M. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 2 czerwca 2011 r. odmawiającej
mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach i zasądził od wnioskodawcy na rzecz
organu rentowego kwotę 60,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:
M. G., urodzony 13 czerwca 1951 r., w okresie od dnia 4 kwietnia 1985 r. do dnia 31 marca 1989 r. zatrudniony był
w Rejonowym Przedsiębiorstwie (...)w N., początkowo na stanowisku pomocnika montera instalacji i następnie jako
monter instalacji sanitarnych.
Praca montera instalacji sanitarnych polegała na wykonywaniu instalacji wodnej i kanalizacyjnej na zewnątrz
budynków oraz przy wykonywaniu tzw. pionów. Wszystkie obowiązki niezbędne przy wykonaniu całej instalacji,
poczynając od ułożenia rur w wykopach, poprzez wykonanie przyłączy, a następnie wykonanie instalacji
wewnątrz budynku, wnioskodawca wykonywał przez cały okres swego zatrudnienia. Odnośnie prac w głębokich
wykopach to brygada wnioskodawcy miała za zadanie położenia instalacji w zakresie doprowadzenia wody do
budynków i odprowadzenia ścieków, deszczówki oraz wykonanie drenaży opaskowych poniżej posadowienia stóp
fundamentowych. Poza pracami w głębokich wykopach wykonywali przyłącza i prowadzili piony wewnątrz budynków.
Powyższy Zakład (...)wykonywał prace w szpitalach, szkołach, domach kultury oraz budownictwie mieszkaniowym.
Podczas zatrudnienia w firmie (...) sp. z o.o. w O. od dnia 10 marca 1997 r. do dnia 31 grudnia 1997 r. i od dnia 9
lutego 1998 r. do dnia 18 grudnia 1998 r. wnioskodawca pracował w brygadzie wykonującej zbiorniki ciśnieniowe
zamknięte, były to głównie prace ślusarskie polegające na szlifowaniu spawów wewnątrz zbiorników, czasami na
zewnątrz zbiorników oraz czyszczeniu i szlifowaniu konstrukcji stalowych. Praca była wykonywana w dużym zapyleniu
i dużym hałasie.
Wnioskodawca w dniu 13 maja 2011 r. złożył wniosek o emeryturę. Nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem
OFE. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym wykazał 12
lat 11 miesięcy i 13 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.
Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawcy jest nieuzasadnione.
Sąd Okręgowy wskazał, że charakter pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w N. ustalał na podstawie akt
emerytalnych, akt osobowych oraz zeznań świadków: B. P., K. K. i R. S.. Z akt osobowych wynika, że wnioskodawca
początkowo pracował jako pomocnik, a następnie jako monter instalacji sanitarnych. Z zeznań świadków oraz
wnioskodawcy wynika, że oprócz prac przy budowie rurociągów w głębokich wykopach, wnioskodawca wykonywał
również inne prace. Brygada wnioskodawcy wykonywała wszelkie prace, poczynając od ułożenia rur w wykopach
oraz wykonanie przyłączy i instalacji wewnątrz budynku. Nadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że wnioskodawca
nie wykazał, w jakich konkretnych okresach czasu, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał tylko prace w
głębokich wykopach.
Odnośnie okresu pracy wnioskodawcy w spółce (...) w O. Sąd Okręgowy wskazał, że nawet przy doliczeniu tego
okresu do prac w szczególnych warunkach wnioskodawca nadal nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem
pracy w szczególnych warunkach, wobec czego nie przysługuje mu prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych
warunkach.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd Okręgowy oparł na art. 98 kpc oraz na rozporządzeniu Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2005
r. nr 11, poz. 15).
Powyższy wyrok w całości zaskarżył M. G., zarzucając mu błędne ustalenia faktyczne przez przyjęcie, że nie spełnia
warunków do nabycia wcześniejszej emerytury. Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez
przyznanie prawa do emerytury.
W uzasadnieniu zarzucił, że posiada świadectwo pracy w szczególnych warunkach za okres pracy w spółce (...) i
doliczenie tego okresu jest wystarczające do uznania, iż posiada 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Nadto
podniósł, że w Zakładzie (...) w N. wykonywał wyłącznie prace jako monter instalacji sanitarnych przy robotach wodno-
kanalizacyjnych oraz budowie rurociągów w głębokich wykopach. Natomiast pozostałe prace wewnątrz budynków
wykonywały inne brygady.
Organ rentowy w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego
według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja M. G. jest bezzasadna.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 1 stycznia 1999 r., osiągnęli:
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do
emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn ( pkt. 1) oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym
mowa w art. 27 ( pkt. 2). Z kolei po myśli ust. 2 tego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod
warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem.
Z kolei po myśli art. 32 w/w ustawy w związku z § 4 z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., będącym pracownikiem,
o którym mowa w ust. 2-3, zatrudnionym w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura, jeżeli osiągnął wiek
emerytalny ( 60 lat) oraz posiada 25-letni okres zatrudnienia, a w tym, co najmniej 15 lat okresów pracy w warunkach
szczególnych.
W sprawie bezspornym jest, że M. G. spełnia przesłanki dotyczące wieku, ogólnego stażu ubezpieczenia emerytalnego,
nieprzystąpienia do OFE i rozwiązania stosunku pracy. Nadto poza sporem jest, że wnioskodawca wykazał 12 lat 11
miesięcy i 13 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.
Natomiast sporna kwestia sprowadzała się do ustalenia, czy M. G. spełnia warunek 15 lat pracy w szczególnych
warunkach, a w szczególności, czy podczas zatrudnienia: w Rejonowym Przedsiębiorstwie (...)w N. w okresie od dnia
4 kwietnia 1985 r. do dnia 31 marca 1989 r. i w spółce (...) w O. od dnia 10 marca 1997 r. do dnia 31 grudnia 1997
r. i od dnia 9 lutego 1998 r. do dnia 18 grudnia 1998 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w
szczególnych warunkach.
Odnośnie pracy w Przedsiębiorstwie (...) w N., to wnioskodawca domagał się zaliczenia całego okresu pracy w tym
zakładzie do okresów pracy w szczególnych warunkach.
Żądanie to jest nieuzasadnione. Przede wszystkim sprzeciwia się temu świadectwo pracy, z którego jasno wynika, że
wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku montera instalacji sanitarnych, a praca na tym stanowisku nie została
zaliczona do prac w szczególnym charakterze. Co prawda wnioskodawca twierdził, że podczas w/w zatrudnienia
wykonywał również prace wodno-kanalizacyjne. Jednak należy zauważyć, że samo wykonywanie robót wodnokanalizacyjnych nie jest wystarczające do uznania tych prac za prace w szczególnych warunkach. Zgodnie bowiem z
wykazem prac uznawanych za pracę w szczególnych warunkach, w wykazie A, w Dziale V - prace w budownictwie
i przemyśle materiałów budowlanych, pod poz. 1 wymienione zostały roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa
rurociągów w głębokich wykopach. Wykładnia tej pozycji wykazu tak w orzecznictwie, jak i w doktrynie, nie budzi
wątpliwości interpretacyjnych. Spójnik „oraz" (podobnie jak „i") oznacza koniunkcję, a zatem wymóg prowadzenia
prac w głębokich wykopach dotyczy zarówno budowy rurociągów, jak i robót wodnokanalizacyjnych. Oznacza to,
iż wyłącznie wykonywanie robót wodno-kanalizacyjnych w głębokich wykopach stanowi pracę uprawniającą do
obniżenia wieku emerytalnego. Zatem twierdzenia wnioskodawcy, iż roboty wodno-kanalizacyjne w każdej sytuacji
uznawane są za prace w szczególnych warunkach są nieuzasadnione i nie znajdują potwierdzenia w w/w przepisach.
Sąd Apelacyjny nie kwestionuje tego, że wnioskodawca część prac wodno-kanalizacyjnych wykonywał w głębokich
wykopach. Jednak, aby zaliczyć ten okres konieczne jest wykonywanie takiej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu
pracy ( § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia). Uzasadnione to jest tym, że praca w szczególnych warunkach przyczynia się do
szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej
niż inni ubezpieczeni. Nadto należy mieć na uwadze, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo
od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w konsekwencji przepisy regulujące to prawo należy interpretować
w sposób ścisły i gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Tymczasem z przeprowadzonego
postępowania dowodowego, a w szczególności z zeznań świadków i samego wnioskodawcy jasno wynika, że prace
wodno-kanalizacyjne wykonywał również wewnątrz budynku tzw. piony. W tej sytuacji brak jest podstaw do uznania,
że w spornym okresie prace wodno-kanalizacyjne w głębokich wykopach i budowanie rurociągów w głębokich
wykopach wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tym bardziej, że zgromadzone dowody w sprawie nie
pozwalają na wyszczególnienie okresów, w których wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze wykonywał wyłącznie
prace wodno-kanalizacyjne, czy też budował rurociągi w głębokich wykopach. Tak więc z tych powodów nie jest
możliwe zaliczenie okresu pracy wnioskodawcy w Zakładzie (...) w N. do okresów pracy w szczególnych warunkach.
Tym samym niezaliczenie w/w okresu do okresów pracy w szczególnych warunkach uniemożliwia przyznanie
wnioskodawcy świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy.
Jeżeli chodzi o okres pracy w spółce (...), to co prawda wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy w szczególnych
warunkach za ten okres pracy. Jednak błędnie zarzucił, że okres ten pozwala uzupełnić brakujący staż pracy w
szczególnych warunkach. Należy zauważyć, że wnioskodawca wykazał 12 lat 11 miesięcy i 13 dni okresów pracy
w szczególnych warunkach. Tak więc brakujący okres do wymaganych 15 lat wynosi 2 lata i 17 dni. Tymczasem
wnioskodawca łącznie pracował w w/w spółce przez 1 rok 6 miesięcy i 29 dni. Zatem słusznie Sąd pierwszej instancji
wskazał, że nawet uwzględnienie tego okresu do okresów prac w szczególnych warunkach, nie jest wystarczające do
spełnienia przez wnioskodawcę warunku 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
W tych okolicznościach słusznie Sąd pierwszej instancji nie przyznał wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury
z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w punkcie I wyroku na podstawie art. 385 kpc oddalił
apelację M. G., jako bezzasadną i w punkcie II w oparciu o art. 98 kpc w związku z § 12 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu zasądził
od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kwotę 120,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w
postępowaniu apelacyjnym.