RECENZJA pracy doktorskiej Pani mgr Janiny Bolejko pt. napisanej

Prof. dr hab.
Stanisław Swadźba
Katedra Ekonomii
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
RECENZJA
pracy doktorskiej Pani mgr Janiny Bolejko pt. "Wpływ
systemu gospodarczego na nierówności
społeczne" napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzeja Matysiaka Praca doktorska mgr Janiny Bolejko liczy 247 stron.
rozdziałów, zakończenia,
gospodarcze oraz
innych nauk
Autorki
są
nieróvmości społeczne.
ważnym
pewnego czasu jest
społecznych.
obszarem
Wynika to z
- wynika to z
tytułu
nierówności
społecznych
najbardziej aktualne, a ich
pracy - makro systemy
Zarówno pierwsza, jak i druga problematyka od
zainteresowań
ciągłej
ekonomistów, a
takźe
przedstawicieli
ewolucji makro systemów gospodarczych (nie
pogłębiających się
ma jednego kapitalizmu, ani jednej gospodarki rynkowej) oraz
krajach
wstępu, pięciu
ze
bibliografii, spisu tabel, schematów, rysunków i wykresów.
rozważań
Przedmiotem
Składa się
są więc
w ostatnich dekadach. Zagadnienia te
połączenie właściwe.
Z tego
w wielu
względu uważam, że
jak
wybór tematu
rozprawy doktorskiej jest zasadny.
We
Wstępie
Doktorantka przedstawiła cel pracy, trzy
pytania badawcze oraz
postawiła hipotezę
,,[ ... ] zgodnie z
główne
którą
systemu gospodarczego prowadzi do wysokiego poziomu
dochodowych". To z kolei
jak pisze Autorka
makroekonomicznej danego kraju. Tak
charakteryzują się wyższym
z krajami o
niższym
wątpliwości budzą
taki
podział
więc
oraz cztery
wysoki
szczegółowe
stopień
nierówności
liberalizacji
społecznych
prowadzi do mniejszej
i
stabilności
kraje o wysokim poziomie liberalizacji
poziomem nierówności oraz mniejszą stabilnością w porównaniu
poziomie liberalizacji. Do tych
raczej mniej istotne kwestie: (1)
ma miejsce, to dlaczego nie ma takich
sformułowań
nie mam
zbędny podział Wstępu
części
zastrzeżeń.
na
Moje
części Geżeli
jak: Uzasadnienie wyboru tematu,
czy Hipoteza); (2) obszerna (17 przypisów) bibliografia (to raczej powinno
być
w dalszej
części
są
pracy, niektóre przypisy nie
zwłaszcza
długi tytuł
jego bardzo
udowodnione!). Z tym
się
(ze
w ogóle potrzebne) oraz (3) umieszczony schemat, a
sformułowaniem, że główne
postawione tezy
zgadzam, ale takie stwierdzenie jest właściwe w
zostały
Zakończeniu.
Pierwszy rozdział ma charakter - jak pisze Autorka - teoretyczny i wprowadzający do
omawianych zagadnień. Rozpoczęcie niniejszej rozprawy doktorskiej od omówienia
nierówności uważam
problematyki
przedmiotu.
Należy podkreślić, że
za
nie
słuszne.
była
Doktorantka
wykorzystała bogatą literaturę
to tylko literatura ekonomiczna. W
dużym
stopniu
były to publikacje filozofów i socjologów. Świadczy to o holistycznym podejściu do
omawianej problematyki.
jakie mam do
powyższego rozdziału
USA w punkcie 1.7. (to
nierówności
także
o
ocenę
tego
na punkty
uważam
właściwy.
za
Jedyne uwagi
to: (l) zbyt obszerna analiza empiryczna nierówności w
miał być rozdział
teoretyczny) oraz (2)
tytuł
a teoria Kuznetsa) w którym Autorka pisze nie tylko o
poglądach
wielu innych ekonomistów. Nie ma to jednak
punktu 1.8 (Wzrost
poglądach
wpływu
na
Kuznetsa, ale
moją
wysoka
rozdziału.
Rozdział
właściwie
Podział rozdziału
drugi -
również
o charakterze teoretycznym -
usytuowany. Jest to najobszerniejszy
Jednak - w porównaniu z pierwszym
rozdział
rozdziałem
uważam
niezbędny
za
i
(62 strony). Oceniam go pozytywnie.
- mam do niego zdecydowanie
więcej
uwag
i wątpliwości, a mianowicie:
•
Tytuł rozdziału
różnorodnie
jest bardzo ogólny. Pojecie system gospodarczy jest
interpretowane i może
odnosić się
do wielu "obiektów" gospodarczych.
• Dlaczego Autorka rozpoczyna pierwszy
rozdział
od analizy
pojęcia
liberalizm
gospodarczy, a nie system gospodarczy? Czy w tym punkcie (2.1.2.) jest potrzebny
ranking krajów UE pod
względem
poziomu liberalizacji? Nie!
• Pewien niedosyt budzi punkt drugi (jego
zagadnień).
skrótowość
oraz
uporządkowanie
Autorka na potrzeby pracy doktorskiej przyjmuje
definicji systemu gospodarczego (s. 75). Dlaczego akurat z
Inne
są
podobne. Ponadto
mogła pokusić się
o podanie
jedną
omawianych
z wielu cytowanych
podręcznika
własnej
Kamerschena?
definicji.
Wyżej
oceniłbym udaną kompilację.
•
Również
• Czy
nie
było
było
skromny jest kolejny punkt (2.3.) o modelach systemu gospodarczego.
potrzebne
wyodrębnienie
punktu 2.4. o
państwie opiekuńczym? Według
to konieczne. Ponadto dlaczego w tym miejscu?
Jeżeli już,
mnie
to przed modelami
systemu gospodarczego.
2
• Bardzo obszerny i rozbudowany jest piąty (ostatni punkt). 39 stron (prawie 2/3
Jest to bez
wątpienia najwaŻlliejsza część rozdziału.
przedstawione. Po pierwsze,
wcześniej
-
Zagadnienia te
bezpośrednio
rozdziału).
mogły być
inaczej
po omówieniu istoty systemu
gospodarczego. Po drugie, w tytule jest państwowy mechanizm ingerencji, a Doktorantka
omawia w nim
również
Gest to konieczne) mechanizm rynkowy. Kolejne podpunkty to
subsystemy systemu gospodarczego w których jest mowa o
powyższych
mechanizmach
regulacji. Powinien być inny podział lub inny tytuł punktu.
Podsumowując,
rozdział
informacji, ale czy ich omówienie w takiej
Moim zdaniem nie
było
różnych
stanowi zbiór
to najlepsze
kolejności
niezbędnych
w tej pracy
i w takich proporcjach jest poprawne?
rozwiązanie. Także
Często
na potrzeby pracy wybrane (cytowane) definicje.
-
w tym rozdziale Autorka przyjmuje
nie ma to
większego
znaczenia, która
to definicja. Świadczy to o braku własnego zdania na ten temat. Autorka cytuje wiele moich
lub napisanych pod moją redakcją prac. Nie zawsze
Autorka
przeprowadziła własne
Rozdział
pozycje. Nie
odwołuje się
odpowiedniejsze.
trzeci ma już zdecydowanie charakter empiryczny. Oceniam go pozytywnie.
szczegółowych. Będą to
•
właściwe
to
byłyby
do nowszych publikacji, które - w tym miejscu Rozdział
są
moje
badania. W tym miejscu
spostrzeżenia
przedstawię również
kilka uwag
i wątpliwości.
zawiera krótkie wprowadzenie (tekst przed punktem 3.1.). Czy jest to potrzebne?
Informacja o czym jest ten
wprowadzeń
rozdział
znajduje
się
we
Wstępie,
a ponadto nie
było
takich
w rozdziale pierwszym i drugim.
• W punkcie pierwszym
Autorka pisze,
że
przedstawione warunki
Belgia? A może to tylko
• Czy w tych
(Opis badanych krajów) nie rozumiem pierwszego warunku!
mało
rozważaniach
(Wykres l)? Może
powyższy
trafne
spełnia
12 państw. Czy nie
spełnia
ich Austria i
sformułowanie?
ma znaczenie
wielkość
kraju, a
zwłaszcza
powierzchnia
wykres jest zbędny?
• Porównanie stopy bezrobocia na podstawie danych statystycznych z jednego roku (2011)
może być mylące.
Słabo wypadają
bezrobocia w USA
była
znacznie
tutaj USA. Przed kryzysem (2008-2009) stopa
niższa
ostatnich latach jej spadek był większy i
Lepsza byłaby
w dalszej
średnia
części
w porównaniu z krajami europejskimi. W
również
Stany Zjednoczone prezentują się lepiej.
stopa bezrobocia za dłuższy okres. Tego typu dane stosuje Autorka
pracy.
• Czy tytuł punktu 3.2. jest poprawny?
3
Rozdział
rozdział,
badań własnych
czwarty to kontynuacja
to zawiera bardzo wiele wyników, które
interesujących
względu
wniosków. Z tego
niefortunne jest
rozprawy doktorskiej.
wskaźnika.
pewnością uwzględnia
Z
wskaźnik aktywności związków
Autorki
Należało
są
ogół
na
to jednak
rozdziału
wybór elementów
tytułem
poziomu
składo'wych
tego
determinanty systemu gospodarczego. Czy
zawodowych ma jednak
taką samą rangę?
zgodne z oczekiwaniami. Intuicja podpowiada,
wykazać
Może
wysoka.
współczynnika
konstrukcja
dokładnie
główne
on
również
jest
wyciągnięcia
do
które jest prawie identyczne z
Wątpliwości może też budzić
liberalizacji systemu gospodarczego (WPL), a
jest to najkrótszy
mogą być podstawą
moja ocena
sformułowanie tytułu rozdziału,
Choć
Autorki.
na podstawie obszernego
materiału
że
Wyniki
badań
tak powinno
być.
statystycznego. Dla mnie
pewnym zaskoczeniem jest pozycja krajów skandynawskich dla których charakterystyczny
jest wysoki poziom
przełożenia
opiekuńczości.
wolności
na niski poziom
gospodarczej
znajdują się
Jednak wyniki wielu
badań pokazują, że
gospodarczej. W wielu rankingach
środkowej części
w górnej lub
nie musi
tabeli. Wynika to z
mieć
to
wolności
pewnością
z
wykorzystania większej liczby wskaźników do jej oceny w których kraje te wypadają lepiej.
Ró\,\;nież interesujący
także
- w
Może
to
większym
jest piąty
stopniu
niż wcześniej
należało oddzielić? Rozdział
mam uwagi. Punkt 5.1. zawiera
tytuł. Tytuł
prostu
długi wstęp
głównego
poziomem
stabilności
badań.
źródłem
ostatniego kryzysu
dyskusyjna, czy
Również
jest
W tym punkcie Autorka stawia
są
więc
własny
ekonomiczną
że
tak nie jest. Po
się również
do podpunktu
punktu!). Autorka wie,
badań rodzą wątpliwości.
również tezę (powołuje się
wyjaśnienia
zastrzeżenia można mieć
zgodny z
punktu. Czy w ogóle tego typu
już
Inne
społeczną konsekwencją nierówności
Tekst nie jest
swój
pracy
na
a
Wymaga to
literaturę), że
zmiany w podziale dochodu narodowego. Jest to teza bardzo
wręcz naciągana.
podobne
części
się wyjaśnić zależność między nierównościami
gospodarczej. Wyniki jej
dalszych
mieć
makroekonomiczna jest
punkt/podpunkt. Uwaga ta odnosi
5.1.2. W tym miejscu Doktorantka stara
a
do literatury przedmiotu (teoria).
(4 strony), który powinien
że stabilność
(taki jest tytuł
źle nazwała powyższy
odwołania
-
własnych badań,
Zawiera wyniki
ten oceniam pozytywnie. Jednak i do tej
podpunktu 5.1.1. oznacza,
konsekwencją nierówności
rozdział.
ostatni
tytułami.
przyczyn kryzysu
do punktu drugiego (5.2.).
(nie
są
rozważania
w tym miejscu
bardziej oczywiste.
Kapitał społeczny
nie
tytuły
punktu i podpunktów).
również
wprowadzenie do tego
poprawne
Dyskusyjne jest
są
są
potrzebne? Czy nie ma w nim
przedwczesnych wniosków?
4
W
Zakończeniu
Wypunktowała
wnioski
że
rządzących państwami.
byłyby
moje uwagi
Ułatwiła
tym samym
podobne. Ostatni akapit zawiera
pracę
przesłanie
dla
Czy przyniesie to jednak pożądany skutek? Pokaże to przyszłość.
szczególną uwagę zasługuje
zamieszczona w pracy (na 21 stronach) Bibliografia,
która zawiera 301 pozycji oraz 30 stron internetowych. Jak na ten temat jest to
Należy podkreślić, że
liczba.
badań.
z przeprowadzonych
innowacyjne elementy niniejszej rozprawy.
recenzentom. Dodam,
Na
zawarła
Doktorantka
w 1;4
są
to pozycje
obcojęzyczne, głównie
pokaźna
angielskie. Obszerny
jest również spis tabel, schematów, rysunków i wykresów.
Jeżeli
chodzi o
formalną stronę
pracy to
Doktorantka jest poprawny. Praca ta powinna
Autorce znane
można
jednak
korekty tekstu,
napisać
są
być zrozumiała
dla
i styl jakim pisze
przeciętnego
czytelnika.
zasady pisarstwa naukowego. Zapis tekstu jest ujednolicony. W pracy
znaleźć
niż
w recenzji.
mogę powiedzieć, że język
szereg usterek technicznych
wynikających
raczej z braku solidnej
wiedzy na temat zasad pisarstwa. Jest ich na tyle
Wymienię
dużo, że należy
o tym
niektóre z nich:
• Pierwszy punkt Spisu treści to Spis treści!
•
Odstęp między tytułem rozdziału
a
początkiem
tekstu prawie w
każdym
rozdziale jest
Inny.
• Pierwsza pozycja w Bibliografii to A. Kurowska!
•
Nadużywanie dużych
• Zapis myślników,
Reasumując,
(później już jest
liter.
cudzysłowów, wcięć
akapitu itp. nie zawsze jest ujednolicony.
Pani mgr Janina Bolejko w swojej pracy doktorskiej
aktualnym tematem badawczym.
hipotezę. Należy podkreślić, że
Popra~nie
cel
sformułowała
został osiągnięty,
zasób wiedzy z ekonomii, a
są
kolejność
jej
również
narzędzia
przyjętym
celem.
Przedłożona
Wykazała się
posiada ogromny
jej
analizy ekonomicznej.
rozdziałów, można uznać
i
cel, pytania badawcze oraz
udowodniła, że
innych nauk pokrewnych.
ekonometryczne
poszczególnych
tematem pracy oraz
także
zajęła się ważnym
odpowiedzi na pytania badawcze
udzielone, a hipoteza zweryfikowana pozytywnie. Autorka
Znane
alfabetycznie).
znajomością.
Układ
pracy,
za poprawny, logiczny, zgodny z
rozprawa doktorska
świadczy, że
jej
Autorka posiada predyspozycje do pracy naukowej. W dużym stopniu opanowała już warsztat
naukowy. Potrafi
a
także
- co
wykorzystać właściwe,
należy podkreślić
Recenzja nie ogranicza
się
mniej i bardziej skomplikowane metody badawcze,
umiejętnie wyciągać
wnioski z przeprowadzonych
badań.
jedynie do wypunktowania pozytywnych elementów pracy
5
naukowej. Zadaniem
recenzenta jest przede wszystkim pokazanie jej minusów, a
uchwycenie kontrowersyjnych kwestii.
podkreślić
Jeżeli
chodzi o
- to nie jest ich wiele. Przedstawione
merytorycznej w zdecydowanej
znacznym stopniu na
ocenę
większości mają
niniejszą pracę
powyżej
uwagi
chciałbym
- co
odnoszące się
charakter polemiczny. Nie
także
do strony
wpływają
w
rozprawy doktorskiej. Moja recenzja jest jak najbardziej
pozytywna.
W
związku
Janiny Bolejko pt.
z
powyższym chciałbym
"Wpływ
jednoznacznie
systemu gospodarczego na
czynności
praca Pani mgr
nierówności społeczne"
wymogom stawianym rozprawie doktorskiej i zgodnie z
naukowym [ ... ] z dnia 14 marca 2003 r.
stwierdzić, że
Ustawą
może stanowić podstawę
odpowiada
o stopniach i tytule
do
podjęcia
dalszych
w przewodzie doktorskim.
Katowice, 5 grudnia 2014 f.
6