Polska Izba Ubezpieczeń dr Piotr Majewski Analiza przestępczości

Polska Izba Ubezpieczeń
dr Piotr Majewski
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Seminarium Katedry Ubezpieczenia Społecznego SGH
i Polskiej Izby Ubezpieczeń
Przestępczość ubezpieczeniowa i metody jej przeciwdziałania
Warszawa, 10 grudnia 2009 r.
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje
•
•
Art. 298 K.K.
§ 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy
ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do
wypłaty takiego odszkodowania podlega karze pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania
karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje c.d.
•
•
Art. 286 K.K.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza
inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub
cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo
wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania
przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności
od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. W przypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat
2.
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje c.d.
CEA – Europejski Komitet Ubezpieczeń
• Przestępstwo ubezpieczeniowe:
• żądanie bezpodstawnego odszkodowania albo otrzymanie takiego
odszkodowania drogą oszustwa.
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje c.d.
• zgłaszanie roszczeń w związku ze szkodą, która w ogóle nie zaistniała,
• przekształcenie nieubezpieczonej szkody w roszczenie ubezpieczeniowe (fałszywe
przedstawienie okoliczności bądź przyczyn zaistnienia szkody oraz zawarcie umowy
ubezpieczeniowej po zaistnieniu szkody),
• umyślne spowodowanie szkody przez samego ubezpieczonego lub przy pomocy
osób trzecich w celu wyłudzenia odszkodowania,
• wielokrotne ubezpieczenie polegające na jednoczesnym ubezpieczeniu się w kilku
firmach ubezpieczeniowych w celu pobrania odszkodowań w każdej z nich,
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje c.d.
• nadubezpieczenie polegające na określeniu sumy ubezpieczenia powyżej wartości
ubezpieczonego mienia dla uzyskania większego odszkodowania w przypadku
zaistnienia szkody,
• zatajenie informacji zarówno w celu płacenia niższej składki jak i zawarcia umowy
ubezpieczeniowej w celu kompensacji szkody w przypadku jej zaistnienia,
• przestępstwa dokonywane podczas likwidacji szkód (zawyżanie rozmiarów szkody).
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Definicje c.d.
• sprawcy zawodowi – utrzymujący się wyłącznie z przestępstw, między innymi z
wyłudzeń odszkodowań z Towarzystw Ubezpieczeń,
• sprawcy sytuacyjni – tacy, którzy tylko w obliczu tzw. konieczności gospodarczej lub
•
dla pozyskania funduszy niezbędnych do utrzymania siebie lub firmy dopuszczają się
przestępstwa ubezpieczeniowego,
sprawcy okazjonalni – to ci, którzy decydują się na wyłudzenie odszkodowania w
sytuacji, gdy nadarza się okazja do jego łatwego zrealizowania (np. gdy zaistniało
zdarzenie wykluczające uzyskanie odszkodowania, a poszkodowany chciałby je
otrzymać).
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Metodyka badania PIU
Dział I
• Kwestionariusze zostały przesłane do 33 zakładów ubezpieczeń działających
w 2008 roku na polskim rynku,
• Informację zwrotną uzyskano od 9 TU, co stanowi 21 % wszystkich
ubezpieczycieli Działu I działających w 2008 roku,
• Badane zakłady ubezpieczeń reprezentują blisko 57% rynku
ubezpieczeniowego,
Dział II
• Kwestionariusze zostały przesłane do 36 zakładów ubezpieczeń działających
w 2008 roku na polskim rynku,
• Informację zwrotną uzyskano od 18 TU, co stanowi 50 % wszystkich
ubezpieczycieli Działu II działających w 2008 roku,
• Badane zakłady ubezpieczeń reprezentują blisko 84% rynku
ubezpieczeniowego
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział I
• 238 czynów - 1 540 500 PLN (2006)
• 149 czynów – 1 306 500 PLN (2007)
• 89 czynów – 3 668 000 PLN (2008)
Dział II
• 15 016 czynów - 54 400 000 PLN (2006)
• 2 918 czynów - 72 681 000 PLN (2007)
• 2 526 czynów – 52 468 000 PLN (2008)
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział I - Struktura czynów popełnionych przez klientów (ujęcie ilościowe)
21; 30%
25; 35%
2; 3%
0; 0%
0; 0%
1; 1%
7; 10%
2; 3%
12; 17%
1; 1%
zgon ubezpieczonego
Trwały uszczerbek na zdrowiu na skutek NW
Leczenie szpitalne
Trwałe inwalidztwo
U. z funduszem kapitałowym
zgon ubezpieczonego na skutek NW
Powazne zachorwanie
Całkowita niezdolność do pracy
Operacje chirurgiczne
pozostałe
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział I - Struktura czynów popełnionych przez klientów
(ujęcie wartościowe tys. PLN)
62
8
2
60
11
67
0
133
0
2915
zgon ubezpieczonego
Trwały uszczerbek na zdrowiu na skutek NW
Leczenie szpitalne
Trwałe inwalidztwo
U. z funduszem kapitałowym
zgon ubezpieczonego na skutek NW
Powazne zachorwanie
Całkowita niezdolność do pracy
Operacje chirurgiczne
pozostałe
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział I - Skuteczność czynów zabronionych ze względu na osobę sprawcy
(ujęcie wartościowe tys. PLN)
2 782
Razem
886
Czyny pracowników 5
406
2 777
Czyny Klientów
0%
10%
20%
30%
40%
Usiłowanie
50%
480
60%
70%
Wyłudzenie
80%
90%
100%
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział I – Przykłady zdarzeń
•
•
•
•
Upozorowane zgony
Samookaleczenia
Zatajenia
Ubezpieczenia grupowe
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział II - Struktura przestępstw (ujęcie ilościowe)
258; 10%
227; 9%
50; 2%
42; 2%
1126; 44%
66; 3%
43; 2%
47; 2%
665; 26%
OC komunikacyjne
Autocasco
OC rolników
od kradzieży z włamaniem
od ognia i innych zdarzeń
mieszkań
pozostałe
przywłaszczenie składek
inne czyny pracowników
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział II - Struktura przestępstw (ujęcie wartościowe) (tys. PLN)
1112; 2%
6148; 12%
3525; 7%
13036; 25%
693; 1%
2554; 5%
2063; 4%
845; 2%
22492; 42%
OC komunikacyjne
Autocasco
OC rolników
od kradzieży z włamaniem
od ognia i innych zdarzeń
mieszkań
pozostałe
przywłaszczenie składek
inne czyny pracowników
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział II - Ilość i wartość wyłudzeń w pozostałych typach ubezpieczeń
Wartość
1%
39%
14%
Ilość
0%
10%
Turyst. i ass.
56%
31%
20%
NNW
30%
52%
40%
Inne OC
50%
Cargo
60%
Kredytu i fin.
70%
80%
90%
Gwarancja Ubezp.
100%
Inne
Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r.
Dział II – Przykłady zdarzeń
• Upozorowane kolizje i kradzieże aut
• Upozorowane pożary i włamania
• Fikcyjne straty w przedsiębiorstwach
Dziękuję za uwagę
dr Piotr Majewski
Podkomisja Przestępczości Ubezpieczeniowej
Polska Izba Ubezpieczeń