przegląd lekowy - Fundacja im. Lesława A. Pagi

O
W
!
PD
w
N
y
y
.c
Tabela 1. Zadania farmaceuty podczas dokonywania przeglądu
lekowego (opracowanie własne na podstawie
wytycznych australijskiego ministerstwa zdrowia)
Zadanie farmaceuty
Pokazanie pacjentowi, jak
prawidłowo stosować leki.
PRZEGLĄD LEKOWY
WYZWANIEM DLA POLSKICH FARMACEUTÓW
Komentarz
Bardzo istotne w przypadku np. stosowania leków w postaci inhalatorów.
Prawidłowy instruktaż przeprowadzony przez farmaceutę może znacząco
przyczynić się do zahamowania rozwoju choroby.
Wytłumaczenie pacjentowi,
dlaczego i kiedy powinien
stosować leki.
Pacjent lepiej wyedukowany to pacjent przestrzegający zaleceń terapeutycznych. Nieodzownym jest zwrócenie uwagi choremu, jak należy
stosować leki typu alendronian, lit czy hormony tarczycy. Proces taki często
wspomagany jest przygotowanymi specjalnie w tym celu piktogramami,
j. graficznym przedstawieniem zaleceń terapeutycznych.
Wytłumaczenie pacjentowi,
jak należy przechowywać
leki.
Ważne dla leków termolabilnych. Farmaceuta powinien również zwrócić
pacjentowi uwagę, jak długo można bezpiecznie stosować leki recepturowe lub np. krople do oczu po otwarciu opakowania.
Czego spodziewać się po
zastosowaniu leku?
Zadanie nakierowane na osoby, które rozpoczynają terapię nowymi lekami,
np. po opuszczeniu szpitala. Wytłumaczenie pacjentowi, że na efekt działania niektórych leków (np. przeciwdepresyjnych) trzeba cierpliwie poczekać.
TEKST: DAMIAN ŚWIECZKOWSKI, FUNDACJA IM. LESŁAWA A. PAGI / FOTO: SHUTTERSTOCK
PRZEGLĄD LEKOWY (ANG. MEDICINES USE REVIEW) TO ZAAWANSOWANA USŁUGA FARMACEUTYCZNA,
KTÓREJ CELEM JEST ZEBRANIE MOŻLIWIE JAK NAJBARDZIEJ KOMPLEKSOWEJ I WYCZERPUJĄCEJ
INFORMACJI NA TEMAT LEKÓW ORAZ SUPLEMENTÓW DIETY PRZYJMOWANYCH PRZEZ PACJENTA.
NIEODZOWNYM ELEMENTEM PRZEGLĄDU JEST RÓWNIEŻ PRZYGOTOWANIE WSKAZÓWEK
DLA LEKARZY I CHORYCH.
P
odczas przeprowadzania
przeglądu lekowego farmaceuta, wykorzystując
swoją wiedzę (szczególnie z obszaru farmakologii oraz technologii postaci leku), dokonuje
optymalizacji stosowanej przez
pacjenta farmakoterapii. Usługa
ta od lat cieszy się powodzeniem w Wielkiej Brytanii, Kanadzie
i Australii, przynosząc ogromne
korzyści ekonomiczne dla systemów ochrony zdrowia oraz podnosząc prestiż zawodowy. Daje
6
/
BEZ RECEPTY
/
także ogromną satysfakcję farmaceutom. W wielu krajach przeglądy lekowe objęte są refundacją
ze strony płatnika publicznego
lub prywatnych ubezpieczycieli
(np. w populacji geriatrycznej),
pacjentów przewlekle chorych
lub po hospitalizacji.
Procedury są
niezbędne
Procedura
przeprowadzania
ww. przeglądów oparta jest
na wytycznych opracowanych
MARZEC 2016
przez krajowe gremia naukowe.
Wydaje się, że w Polsce przygotowania takich dokumentów
należałoby oczekiwać ze strony
Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, w porozumieniu
ze środowiskiem lekarskim
oraz organizacjami zrzeszającymi pacjentów. Wiele krajów,
gdzie usługa ta jest popularna
i ceniona, korzysta ze standardów zaaprobowanych przez
Międzynarodową Federację Farmaceutyczną (FIP).
Sporządzenie listy zagadnień,
które trzeba omówić
z lekarzem.
Wytłumaczenie pacjentowi
różnic między lekiem generycznym a oryginalnym.
Kluczowe zadania
farmaceuty
Zadania farmaceuty podczas
dokonywania przeglądów lekowych są różnorodne, zależą
od indywidualnych potrzeb pacjentów – innych dla osób z populacji geriatrycznej, innych np.
w grupie dzieci chorujących
przewlekle. Mimo tej odmienności potrzeb wyróżnić można
kilka niezbędnych elementów
prawidłowego i efektywnego
przeglądu lekowego (tab. 1).
Identyfikacja problemów
lekowych.
Konsultacja z farmaceutą pozwoli wybrać te problemy i wątpliwości, które
wymagają pilnej konsultacji z lekarzem (najczęściej podstawowej opieki
zdrowotnej).
Substytucja generyczna jest istotnym narzędziem racjonalizującym
wydatki na leki. Ponadto, prawo dostępu do tańszych zamienników
leków oryginalnych jest podstawowym prawem pacjenta. Po dokonaniu
substytucji chory może mieć wątpliwości co do efektywności terapii. Trzeba
mu uświadomić, że lek generyczny ma taki sam profil skuteczności i bezpieczeństwa jak oryginał. Dodatkowo, szczególnie w przypadku pacjentów
geriatrycznych, z łatwością może dojść do pomyłki i nieprawidłowego
zastosowania farmaceutyku z uwagi na różne nazwy handlowe.
m
.d o
o
m
o
c u -tr a c k
C
lic
k
to
bu
to
k
C
lic
w
w
w
.d o
w
w
w
h a n g e Vi
e
M A G A Z Y N P O LS K I E J G R U P Y FA R M A C E U T YC Z N E J
N
O
W
XC
er
AKTUALNOŚCI
F-
w
bu
h a n g e Vi
e
!
XC
er
PD
F-
c u -tr a c k
Przegląd takowy wymaga dużej
wiedzy i to nie tylko z obszaru
nauk farmaceutycznych czy
medycznych. Koniecznym jest
opanowanie umiejętności komunikacyjnych, ułatwiających
kontakt z pacjentem i jego rodziną. Nie ulega wątpliwości,
że farmaceuta, który chciałby
świadczyć taką usługę, musi
przejść odpowiednie szkolenie
lub zyskać specjalizację z obszaru np. farmacji klinicznej.
Wysoki poziom kształcenia
przełoży się na jakość oferowanych usług.
Prawidłowo
przeprowadzony
przegląd lekowy przyczynia się
do ograniczenia działań niepożądanych leków, zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań oraz
podnosi zależną od zdrowia jakość życia pacjentów.
Czy farmaceuci są
już gotowi?
Aktualnie trwa w naszym kraju
opracowanie modelu refundowanej opieki farmaceutycznej.
Opieka taka to szereg usług,
które prowadzą do optymalizacji farmakoterapii. Ważne
miejsce wśród wspomnianych
usług mają przeglądy lekowe.
Wiąże się z nimi jednak również ogromna odpowiedzialność. Opieki farmaceutycznej potrzebuje polski pacjent
oraz system ochrony zdrowia.
Otwartym pozostaje jednak pytanie, czy na zmiany gotowi są
polscy farmaceuci?
Zadanie niewątpliwie wymagające najszerszej wiedzy. Nieodzownym
wydaje się ścisła współpraca z lekarzem oraz dostęp do dokumentacji
medycznej pacjenta.
n Zidentyfikowanie interakcji lekowych pomiędzy lekami o kategorii
dostępności Rp, OTC oraz suplementami diety.
n Wskazanie problemów lekowych innego typu: stosowanie dawek
subterapeutycznych czy stosowanie leku w przypadku wystąpienia
oczywistych przeciwwskazań.
Oprócz zidentyfikowania problemów lekowych konieczne jest opracowanie
działań zmierzających do ich rozwiązania. Czasem wystarczy edukacja
pacjenta, czasem potrzebna jest pilna konsultacja z lekarzem prowadzącym.
MARZEC 2016
/
BEZ RECEPTY
/
7
.c