buk pospolity

Opracowanie:
Dariusz Wyrwicki
Ogród Botaniczny UW1
BUK POSPOLITY
(Fagus sylvatica L.)
Buk to jedno z piękniejszych drzew leśnych w naszym klimacie. Jego gładka stalowo-szara
kora robi niezapomniane wraŜenie, zwłaszcza zimą w słońcu. Charakterystyczne błyszczące
ciemnozielone lekko skórzaste liście, jesienią przebarwiają się na złoto-brązowy kolor
nadając lasom charakterystycznego wyglądu.
Buki tworzą własne zespoły roślinne zwane buczynami. Lasy bukowe spotykane w górach
w piętrze regla dolnego to tak zwana. buczyna karpacka i sudecka. Nad morzem z kolei
występuje nizinna buczyna nadmorska. PoniewaŜ buczyny rosną na glebach bardzo Ŝyznych,
a więc atrakcyjnych rolniczo, zostały w znacznej mierze wyniszczone przez człowieka.
Buk to drzewo lubiące klimat wilgotny, stąd brak naturalnego występowania tych roślin
w centralnej Polsce. Tym nie mniej sadzony jako drzewo parkowe czy alejowe nawet
w miastach i terenach o duŜym zanieczyszczeniu powietrza, wykazuje duŜe zdolności
adaptacyjne i rośnie dobrze.
Buki doŜywają wieku około 350 lat. W zwartym drzewostanie tworzą długi gładki pień,
idealny do obróbki . Drewno bukowe jest wykorzystywane przede wszystkim w tokarstwie,
bednarstwie, snycerstwie, robi się z niego forniry, klepkę podłogową, meble. Fagotinstrument dęty drewniany, zawdzięcza swą nazwę właśnie bukowi z którego jest wykonany.
Jednym z waŜniejszych produktów przeróbki drewna bukowego jest węgiel drzewny.
Nasiona buków zwane bukwią, spełniają podobną rolę jak Ŝołędzie w dąbrowach.
Są znaczącym pokarmem dla wielu zwierząt leśnych.
Odmiany uprawne buka, to prawie osobny dział w szkółkarstwie ozdobnym. Warto wymienić
chociaŜ kilka z wielu. Najczęściej spotykana z nich to odmiana czerwonolistna (F. sylvatica
‘Atropunicea’) o liściach ciemno- purpurowych. Stare drzewa robią duŜe wraŜenie swoja
nietypową barwą w wielu parkach na zachodzie Polski. Rzadsza, o niesamowitym wyglądzie
jest odmiana płacząca (F. sylvatica ‘Pendula’). Odmiana kolumnowa z kolei jest łudząco
podobna do topoli włoskiej (F. sylvatica ‘Dawyck’). Powstały teŜ w naturze i zostały
rozpowszechnione przez ogrodników odmiany o liściach postrzępionych i klapowanych,
zupełnie nie podobne do tych jakie ma normalne drzewo. MoŜe to sprawiać duŜy kłopot
w oznaczaniu tych rośliny młodym początkującym przyrodnikom, jeŜeli przypadkiem na nie
trafią.
11
Opracowanie powstało na podstawie ksiąŜki pt. "Dendrologia"- nowe wydanie, autorstwa
Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski