Jakie są skutki ustanowienia przedstawiciela handlowego

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 30.09.2013
Jakie są skutki ustanowienia przedstawiciela handlowego
Gdy zagraniczny podmiot planuje rozszerzenie swojej działalności o terytorium Polski, praktycznym
rozwiązaniem jest zatrudnienie osoby, która będzie go tutaj reprezentować. Pociąga to jednak za sobą
konsekwencje podatkowe w postaci ryzyka powstania zakładu podatkowego.
Na początkowym etapie działalności takie rozwiązanie zapewnia elastyczność, która jest cenna ze względu na
niepewność powodzenia ekspansji handlowej.
Dzielenie zysków
W celu określenia, czy działalność przedstawiciela handlowego na terytorium Polski skutkuje powstaniem zakładu
przedsiębiorstwa zagranicznego, należy przeprowadzić jej dokładną analizę. Kiedy w wyniku analizy okaże się, że zakład
powstanie, podmiot zagraniczny będzie zobowiązany do ustalenia, jaka część jego przychodów przypada na działalność
przedstawiciela i od tej części zapłacić podatek dochodowy w Polsce.
Przychód opodatkowany w Polsce zasadniczo nie będzie już drugi raz opodatkowany w kraju siedziby przedsiębiorstwa,
ponieważ w większości przypadków umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę z innymi
krajami przewidują zwolnienie zysków zakładu zagranicznego z opodatkowania w kraju siedziby przedsiębiorstwa.
Sieć sprzedaży i zbieranie informacji
Podstawowym zadaniem przedstawiciela handlowego jest budowanie sieci sprzedaży. Przedstawiciel handlowy zajmuje
się dystrybucją towarów m.in. poprzez akwizycję potencjalnych klientów, czy zbieranie informacji o ich sytuacji
gospodarczej i oczekiwaniach. Nierzadko do obowiązków przedstawiciela należy także przekazywanie podmiotowi
zagranicznemu informacji o sytuacji rynkowej i opłacalności prowadzenia lub rozwijania działalności w Polsce. Zdarza
się, że w związku z działalnością przedstawiciela zostaje utworzone biuro na terytorium kraju, jednak w wielu
przypadkach brak jest jakiegokolwiek lokalu w Polsce.
Wydaje się, że działalność przedstawiciela handlowego ma niewielki stopień trwałości i powiązania z terytorium Polski,
w szczególności w sytuacji braku stałego lokalu. Mimo to jego działalność może skutkować powstaniem zakładu
zagranicznego przedsiębiorcy w Polsce, a tym samym powstaniem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od
dochodów, jakie należałoby w takim przypadku przyporządkować działalności przedstawiciela. O tym, czy zakład w
Polsce powstanie, decyduje zakres kompetencji posiadanych i rzeczywiście wykonywanych przez przedstawiciela
handlowego.
Umocowanie do zawierania umów
Wśród zadań i kompetencji przedstawiciela handlowego, których wykonywanie może skutkować powstaniem zakładu
zagranicznego, jest, zgodnie z art. 5 ust. 5 Modelowej Konwencji OECD, posiadanie i wykonywanie umocowania do
zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa zagranicznego. Umocowanie to powinno być wykonywane przez
przedstawiciela zwyczajowo, co ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo przyjmuje ustalone przez przedstawiciela
warunki współpracy z nowym klientem, nie wprowadzając zmian czy nie kwestionując poszczególnych ustaleń.
Formalny brak umocowania do zawierania transakcji cywilnoprawnych nie zabezpiecza podmiotu zagranicznego przed
ryzykiem uznania działalności przedstawiciela handlowego za zakład w Polsce. Ryzyko to istnieje także wówczas, gdy
podpis pod umową składa reprezentant centrali, jednak negocjacje w imieniu przedsiębiorstwa, a także przygotowanie
treści i warunków umowy należą do zadań przedstawiciela i są wykonywane tak, że podpis stanowiący akceptację tych
warunków jest jedynie formalnością. Przedmiotem takich negocjacji może być w szczególności wysokość cen, rabatów
czy ułatwień płatniczych w stosunkach z nowymi klientami. Ustalenie tych warunków jest kluczowym elementem
współpracy z danym klientem, zatem scedowanie tego uprawnienia na przedstawiciela stanowi przeniesienie na niego
odpowiedzialności dotyczącej istotnej części działalności przedsiębiorstwa.
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
Przykład
Przedsiębiorstwo produkcyjne X z siedzibą w Niemczech zatrudniło przedstawiciela handlowego w Polsce. Do zadań
przedstawiciela, wymienionych w umowie o pracę, należy pozyskiwanie nowych klientów na terytorium Polski,
prezentowanie oferty przedsiębiorstwa oraz informowanie o warunkach współpracy. Przedsiębiorstwo zastrzegło też, że
przedstawiciel nie ma prawa podpisywania umów ramowych z klientami. Obok tych formalnych ustaleń przedstawiciel
przyjmuje zamówienia od klientów, a także bez porozumienia z przedsiębiorstwem udziela rabatów i decyduje o
odroczonym terminie płatności. Przedstawiciel handlowy udzielił klientowi w Polsce rabatu na kwotę 15 proc. wartości
zamówienia, nie zasięgając w tym zakresie zgody pracodawcy, przy czym zamówienie to zostało przez X zrealizowane.
W tym przypadku formalny zakres czynności ustalonych w umowie o pracę jest bardzo wąski – są to wyłącznie
czynności pomocnicze, które nie skutkują powstaniem zakładu przedsiębiorstwa zagranicznego w Polsce. Jednak
rzeczywiste umocowanie przedstawiciela jest dużo szersze i obejmuje czynności, które stanowią istotny element
działalności przedsiębiorstwa, takich jak polityka cenowa czy kwestie związane z płatnościami od kontrahentów.
Czynności te są, co istotne, wykonywane przez przedstawiciela handlowego. Ze względu na to, że liczy się rzeczywisty
zakres działalności wykonywanej przez przedstawiciela w Polsce, w analizowanym przypadku przedsiębiorstwo
zagraniczne będzie posiadało zakład podatkowy w Polsce.
Dla ustalenia, czy powstanie zakład, istotny jest zatem całokształt rzeczywistej działalności przedstawiciela i jego skutki
dla mocodawcy, a nie formalne umocowanie wynikające ze stosunku prawnego wiążącego strony. Jeżeli przedstawiciel w
rzeczywistości sam decyduje o szczegółowych warunkach współpracy, to należy uznać, że posiada on i wykonuje
umocowanie do zawierania umów w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego w rozumieniu art. 5 ust. 5 Modelowej
Konwencji OECD. Tym samym materializuje się ryzyko powstania zakładu przedsiębiorstwa zagranicznego w związku z
działalnością zależnego przedstawiciela (agenta) tego przedsiębiorstwa w Polsce.
Przykład
Firma Y z siedzibą w Belgii produkująca oprogramowanie antywirusowe zatrudniła na terytorium Polski przedstawiciela
handlowego. Celem jego działalności jest prezentowanie oprogramowania produkowanego przez Y oraz m.in. zawieranie
umów na zakup oprogramowania wraz z usługą maintenance. Przedstawiciel handlowy jednak nie zawarł ani jednej
umowy, klienci korzystają bowiem z możliwości zawarcia tej umowy bezpośrednio przez formularz internetowy na
belgijskiej stronie internetowej Y.
W analizowanym przypadku ryzyko powstania zakładu wynika z formalnego umocowania przedstawiciela do zawierania
umów. Niemniej jednak osoba ta w rzeczywistości wykonuje tylko czynności pomocnicze, prezentując oprogramowanie.
W tej sytuacji, pomimo gotowości przedstawiciela do zawarcia umowy z klientem firmy, można przypuszczać, że zakład
raczej nie powstanie.
Obsługa roszczeń z tytułu gwarancji
Zakład zagraniczny może powstać również wskutek umocowania przedstawiciela handlowego do obsługi roszczeń
nabywców z tytułu rękojmi i gwarancji. W tym przypadku organ podatkowy może uznać, że część działalności
przedsiębiorstwa została przeniesiona do Polski i w związku z tym powstanie obowiązek podatkowy w odniesieniu do
zysków, jakie powinny zostać przyporządkowane tej części działalności.
Czynności pomocnicze
Gdy działalność przedstawiciela handlowego obejmuje wyłącznie czynności, które stanowią działalność pomocniczą
zgodnie z art. 5 ust. 4 Modelowej Konwencji OECD, nie ma podstaw do uznania, że powstał zakład. Czynności
pomocnicze mogą polegać na zbieraniu informacji o rynku polskim lub o potencjalnych kontrahentach, a także na
przedstawianiu oferty przedsiębiorstwa i ewentualnych możliwości współpracy. Faktyczne wykonywanie przez
przedstawiciela handlowego wyłącznie takich czynności nawet wówczas, gdy formalnie posiada on umocowanie do
zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa zagranicznego, nie będzie skutkowało powstaniem zakładu.
Autorka jest doradcą podatkowym w Rödl & Partner
Źródło: http://archiwum.rp.pl/artykul/1218853-Jakie-sa-skutki-ustanowienia-przedstawicielahandlowego.html#.V4TAxEaLTDc
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]