docMordy Twoja Gmina - Miasto i Gmina Mordy
download 
Reklamacja Transkrypt
Mordy Twoja Gmina - Miasto i Gmina Mordy
Mordy Twoja Gmina Biuletyn Informacyjny TPM 1 (16) kwiecień W NUMERZE: Trochę historii obchodów święta w Mordach W Mordach Święto Narodowe Trzeciego Maja było zapewne obchodzone od 1919 roku. str. 2 Spotkanie z wyborcami W niedzielę 4 marca br. Burmistrz p. Jerzy Wąsowski w towarzystwie Przewodniczącej Rady spotkał się w MGOK z mieszkańcami Mordów. str. 4 Porozumienie na rzecz rozwoju Miasta i Gminy Mordy 28 marca br. Burmistrz Miasta i Gminy Mordy, instytucje kultury, szkoły, ochotnicze straże pożarne i lokalne stowarzyszenia podpisały porozumienie o współpracy na rzecz rozwoju Miasta i Gminy Mordy. str. 5 II Mały Festiwal Piosenki Rosyjskiej „Bałałajka” Dnia 09 marca 2012r. odbył się w Siedlcach II Mały Festiwal Piosenki Rosyjskiej „Bałałajka”. str. 9 Szkółki Piłkarskie NIVEA Szkoła Podstawowa im. Waleriana Łukasińskiego w Mordach przystąpiła do kolejnego projektu firmy Nivea - "Szkółki Piłkarskie NIVEA". str. 10 Dla rodziców: Zagrożenia związane z Internetem Rozwój komputeryzacji ma dobre strony i nowe możliwości nauki, pogłębiania wiedzy, komunikacji, pomocy w pracy, podniesieniu estetyki opracowywanych prac itp.str. 12 Przemoc w rodzinie jest przestępstwem! O przemocy trudno mówić, trudno pisać… lecz najtrudniej jest jej doświadczać. str. 13 Sukcesy tenisistów z Mordów Musimy przyznać, że tenis stołowy w szkole podstawowej w Mordach jest na doskonałym poziomie. str. 14 Wydanie bezpłatne O Konstytucji inaczej Koniec XVIII wieku. Polska chyli się ku upadkowi. Są jednak jeszcze Polacy, którzy próbują państwo ratować. Wiedzą, że ratunek jest tylko w reformach i żadna obca dłoń nam nie pomoże. Zdają sobie jednak sprawę, że większość fanatycznej szlachty na żądne, nawet ograniczone reformy się nie zgodzi. W 1788 roku zbiera się w Warszawie Sejm nazwany w naszej historii Sejmem Czteroletnim albo Wielkim. Szczęśliwym trafem w skład tego sejmu weszli nie tylko posłowie zachowawczy ale i prawdziwi patrioci, którzy zdawali sobie sprawę z odpowiedzialności za losy państwa. Uchwalenie reform nie było jednak sprawą prostą jako, że w sejmie obowiązywała wówczas zasada jednomyślności tzw. „liberum veto”. Aby tę zasadę obejść zawiązano tzw. konfederację i wtedy można było głosować większością. Posłowie skupieni wokół Stanisława Małachowskiego i księdza Hugona Kołłątaja opracowali projekt Konstytucji zwanej wtedy Ustawą Rządową. W dniu 3 maja 1791 roku – tuż po feriach wielkanocnych – posłowie korzystając z nieobecności wielu przeciwni- ków reform, uchwalili Konstytucję (110 posłów za 72 przeciw). Co było w tej Ustawie tak ważnego, że dla wielu pokoleń Polaków stała się symbolem odradzającego się z upadku państwa? nictwo pieniądze. Czynnik drugi jest chwilowo rozwiązany. Rada Miejska na ostatniej sesji wyraziła zgodę na dofinansowanie wydawnictwa z budżetu Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W przyszłości spodziewamy się wpływów z ogłoszeń i reklam – będzie to realne ze względu na wysoki nakład pisma. Pierwszy czynnik, ludzki, jest jednak najważniejszy. Marzeniem jest by MTG zamieszczał informacje, ciekawostki z każdej miejscowości naszej gminy. Nie da się jednak tego zrobić „na odległość” – w każdej wsi chcielibyśmy znaleźć współredaktora. Zachęcamy wszystkich do pisania i dzielenia się ze społeczeństwem swoimi przemyśleniami, wątpliwościami i sukcesami. Zapraszamy do czytania i wyrażania swoich poglądów i opinii na łamach naszej gazetki. DOKOŃCZENIE STR. 2 Od Redakcji Mamy przyjemność przedstawić Państwu kolejny, trzeci numer biuletynu Towarzystwa Przyjaciół Mordów. Częstotliwość ukazywania się pisma wskazuje, że jest to kwartalnik. Chcielibyśmy to w przyszłości zmienić – marzy się nam dwumiesięcznik być może i miesięcznik. Częstotliwość wydawania pisma zależy jednak od dwóch czynników: od tego czy w prace redakcyjne włączy się więcej osób i czy będziemy mieć na wydaw- Redakcja Napisz artykuł! Masz pomysł? Znasz ciekawą historię? Widziałeś coś ciekawego co wydarzyło się w gminie Mordy? Chcesz się podzielić z innymi interesującym tematem? Napisz do nas ... lub stwórz własny artykuł i wyślij go do nas na adres e-mail: redakcjamtg @gmail.com Każdy artykuł zostanie rozpatrzony przez redakcję i być może zostanie umieszczony na łamach naszego biuletynu. Uwaga ! Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i artykułów nadesłanych przez czytelników, zastrzega sobie prawo do zmiany tytułów oraz przeredagowań nadesłanych materiałów. MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 2 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń O Konstytucji inaczej DOKOŃCZENIE ZE STR. 1 Przede wszystkim Konstytucja wzmocniła władzę królewską tak potrzebna w upadającym, anarchizującym państwie. Otwierała dostęp do urzędów mieszczanom, dominować miał majątek nie herb. Szlachta jednak dalej pozostała nadal na szczycie władzy. Niestety niewiele ulżyła Konstytucja doli chłopa pańszczyźnianego... Mimo tak ograniczonych reform większość szlachty i magnatów była przeciwna Konstytucji. Jej przeciwnicy zawiązali Konfederację Targowicką i zwrócili się do Rosji o pomoc w unieważnieniu Konstytucji. Głównymi działaczami spisku byli: Franciszek Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski oraz biskupi: Józef Kossakowski, Ignacy Massalski, Wojciech Skarszewski i Michał Roman Sierakowski, który pełnił funkcję naczelnego kapelana konfederacji. Wybucha wojna polsko-rosyjska. Na Rzeczpospolitą caryca Katarzyna wysyła 97-tysięczną armię. Warto jednak wiedzieć, że tę armię poprzedza prawie 20 tysięcy polskich „patriotów” – konfederatów targowickich. Po krótkiej, bohaterskiej wojnie obronnej 1792 roku, na skutek chwiejnej postawy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który przystąpił do Targowicy, Konstytucja została przez zwycięskich przeciwników unieważniona. Są narody, które potrafią uczyć się na błędach własnych i cudzych. Takie narody były i są traktowane jako dojrzałe i rozważne. Bywają jednak i takie, które lekceważą cudze doświadczenia i nie chcą pamiętać o własnych pomyłkach. Takie społeczeństwa były bezlitośnie doświadczane w przeszłości i są na to skazane w przyszłości. Pamiętajmy o tym szczególnie dzisiaj aby przyszłe pokolenia nie miały podstaw o oskarżanie nas o polityczną głupotę i pogrzebanie nadziei na rozwój i bezpieczeństwo własnego kraju. Znaczenie Konstytucji 3 Maja dla dalszego istnienia państwa doceniano już ówcześnie. Król Stanisław August Poniatowski chcąc uświetnić obchody pierwszej rocznicy Konstytucji zwrócił się do papieża Piusa VI o przeniesienie uroczystości św. Stanisława z 8 na 3 maja. Papież początkowo się zgodził, ale pod wpływem nuncjusza Saluzzo, który donosił, że „ustawa majowa była zamachem stanu dokonanym przy udziale aprobującego tłumu, a więc miała pozór rewolucji” – akt przeniesienia cofnął. Trzeba pamiętać, że przeciwna Konstytucji była większość ówczesnych biskupów polskich i litewskich. Obawiano się, że Polacy nie poprzestaną na Konstytucji, lecz pójdą dalej - wzorem rewolucji francuskiej - zlikwidują przywileje kleru, pozbawią ich wszelkich funkcji państwowych, położą rękę na jego majątku, a księży przeniosą na państwowe pensje. Co już częściowo miało miejsce kiedy to w roku 1789 Sejm Wielki uchwalił ustawę przeznaczającą dochody z jednej z najbogatszych europejskich diecezji na wojsko polskie - diecezji krakowskiej. Znając te nastroje papież Pius VI dał Rosji zielone światło do wojny z Polską i jej rozbioru, kierując 24.02.1792 r. brewe dziękczynne do Katarzyny II, w którym nazwał ją heroiną stulecia i sławił jej podboje. W okresie rozbiorów obchody rocznicy Konstytucji były zabronione. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku ustawą sejmową z dnia 29 kwietnia 1919 roku dzień 3 maja ustanowiono świętem państwowym. Jednakże nie przez wszystkich to święto było postrzegane. Szczególnie tyczyło się to we wsi polskiej, gdzie jak to wspomina Wincenty Witos we „Wspomnieniach” – „chłop polski był nieufny jeżeli chodzi o oficyjalne obchody świat państwowych”. Z tego też powodu aby podnieść rangę święta biskupi polscy zwrócili do papieża Benedykta XV o przeniesienie święta Matki Bożej Królowej Polski z dnia 2 maja na 3 maja (w 1909 roku papież Pius X dekretem ustanowił liturgiczne święto Królowej Korony Polskiej dla archidiecezji lwowskiej i diecezji przemyskiej, wyznaczając je na pierwszą niedzielę maja na pamiątkę ślubów Jana Kazimierza; w 1914 roku przeniesiono to święto na 2 maja). 12 października 1923 roku watykańska Kongregacja Obrzędów wyznaczyła święto Matki Bożej Królowej Polski na 3 maja a do litanii loretańskiej oficjalnie dołączono wezwanie „Królowo Polski”. Od tego czasu obchodzimy państwowe święto Konstytucji 3 Maja razem ze świętem kościelnym Matki Boskiej Królowej Polski z przerwą w latach 19401945 i 1951-1989 kiedy to obchodzono tylko święto kościelne. W dniu 6 kwietnia 1990 roku sejm ustawą przywraca Święto Narodowe Trzeciego Maja ogłaszając równocześnie dzień 3 maja dniem wolnym od pracy. (jb) Trochę historii obchodów święta w Mordach W Mordach Święto Narodowe Trzeciego Maja było zapewne obchodzone od 1919 roku. Dostępne mi źródła historyczne nie zamieszczają jednak relacji z tych obchodów. Pierwszą wzmiankę znalazłem dopiero z 1928 roku. W tym roku dzień 3 maja „upłynął śród pochodów, defilad, odczytów”. Cechą charakterystyczną obchodów tego święta u nas były właśnie pochody, po których odbywały się nabożeństwa a następnie akademie podczas których zebrani mogli wysłuchać „odczytów, deklamacji , śpiewów i przedstawień”. Obchody tego święta zaczynały się już 2 maja wieczorem. O godz. 20.00 dzia- łające w Mordach drużyny harcerskie urządzały capstrzyk „maszerując ze śpiewem i pochodniami ulicami miasta”. Budynki publiczne były tego wieczoru iluminowane. Źródła nie wspominają jaka to była iluminacja, pamiętajmy – w Mordach nie było jeszcze elektryczności. Następnego dnia o godz. 9.00 dla mieszkańców, młodzieży szkolne i dzieci odprawiana była uroczysta Msza św. Po mszy w szkole odbywała się akademia. Około godziny 13.00 rozpoczynał się pochód miejski. Po pochodzie mieszkańcy mogli obejrzeć pokazy gimnastyczne na placu publicznym. Wieczorem ponownie iluminowano budynki publiczne. Elementem obchodów tego święta były również zawody sportowe. W 1932 roku były nawet zawody „cyklistów”. Na uwagę zasługuje ówczesny wysoki stopień zorganizowania społeczeństwa: dzieci i młodzież miały drużyny harcerskie (męska i żeń- ską), działała Liga Morska i Kolonialna, Koła Młodzieży Czerwonego Krzyża, Koła Związku Młodzieży Wiejskiej „Siew”, Stowarzyszenie Straży Samarytańskiej, Organizacje „Strzelca” i Straże Pożarne. Wszystkie te organizacje brały udział w pochodach miejskich. W 1934 roku obchody święta przebiegały pod hasłem „Święta Sportu” i tańca ludowego. W 1935 roku główne uroczystości Święta 3 Maja odbyły się pod pomnikiem Wolności (nieistniejącym obecnie). 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 3 Tego dnia Drużyna harcerek im. Emilii Plater otrzymała sztandar. Ciekawostką jest, że sztandar został wyhaftowany u nas w Mordach. W uroczystościach uczestniczyły władze z Siedlec oraz p. Przewłocka, który sztandar wręczała. (Sztandar można obejrzeć w szkole podstawowej). Po okresie PRL obchody Święta Narodowego Trzeciego Maja po raz pierwszy obchodziliśmy w dniu 3 maja 1991 roku. Tego dnia przed budynkiem MGOK-u odbył się festyn świąteczny. Swoje wyroby prezentowała mieszkańcom Mordów siedlecka firma „Karo” i „Sielsia”. W roku następnym w dniu 3 Maja odbyła się uroczysta sesja rady miejskiej. Sesję uświetniono częścią artystyczną przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych z Mordów, Radzikowa i Czepielina oraz szkoły zawodowej z Mordów. Wystąpił również wtedy zespół pieśni i taca „Chodowiacy”. W latach następnych nie zawsze organizowano uroczyste akademie z udziałem władz w MGOK. Święto ograniczało się do Mszy w kościele. W 1994 roku po Mszy odbyło się w tym dniu zebranie Kola Miejskiego Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP, na które zaproszono władze administracyjne naszej gminy. Niestety mimo wcześniejszych zapowiedzi nikt z władz nie przybył. W archiwalnych numerach „GG’ relacje z obchodów święta 3 Maja przebiegają według schematu” Msza św. zamówiona przez Kombatantów, przemarsz z orkiestrą do szkoły podstawowej, uroczyste zebranie kombatantów. Tylko w roku 1996 odstąpiono od tego schematu – akademia odbyła się w dniu 30 kwietnia. Tak pisał o obchodach świąt państwowych w Mordach nieżyjący już p. Jerzy Skorupski: „ Już tak się utarło, ze wszelkie święta narodowe w naszym miasteczku (...) są organizowane przez Związek Kombatantów. Zapraszana burmistrz (...) na takie imprezy czy zebrania nigdy nie przybywa (..)”. Dopiero po wyborach samorządowych 1998r ówczesny burmistrz Andrzej Piotrowski zapoczątkował obchody świat narodowych w takiej formie w jakiej są obchodzone do dziś. Duży udział w tych zmianach ma również reaktywowane w 1998 roku Towarzystwo Przyjaciół Mordów. (jb) Burmistrz Miasta i Gminy Mordy oraz klub sportowy WLKS Siedlce zapraszają na MISTRZOSTWA POWIATU W PODNOSZENIU CIĘŻARÓW 16 maja 2012 /środa/ - godz. 11.00 sala widowiskowa M-GOK Mordy, ul. Parkowa 2 startują sztangiści oraz sztangistki mazowieckiego okręgu PZPC, w tym: reprezentanci Mordów wstęp wolny STR. 4 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń XV sesja rady Miejskiej w Mordach – 29 luty 2012 r. Pani przewodnicząca tradycyjnie powitała burmistrza gminy, zastępcę burmistrza, radcę prawnego p. Marię Romańczuk, p. skarbnik Bożenę Boruc, przybyłych nielicznych mieszkańców miasta i gminy oraz zaproszonych gości z PUK Siedlce p. prezesa Gołąbka i osobę towarzyszącą. W obradach uczestniczyło 15 radnych . Jako pierwszy wystąpił zaproszony gość prezes PUK p. Grzegorz Gołąbek. Poinformował on radnych o tym, że nieczystości są wywożone na składowisko odpadów w Łosicach. Na terenie gminy zawarto z PUKiem 1225 umów z czego w samych Mordach 368 umów na wywóz nieczystości stałych. Na wywóz nieczystości płynnych zawarto 96 umów. Prezes poinformował o zasadach odbioru nieczystości z terenu gminy oraz o cenach. Tutaj wiele zastrzeżeń mieli radni. Radny Jarosław Orzyłowski zbulwersowany był nieterminowym dostarczaniem worków na nieczystości. Prezes Gołąbek przyznał, że niestety nie idzie to najlepiej ale „do końca tygodnia operacja będzie dokończona”. Pan prezes obiecał łaskawie, ze wszystkie faktury, które mają termin płatności w styczniu a będą opłacone obojętnie, w którym miesiącu nie będą obciążone odsetkami. W informacjach burmistrza z prac między sesjami na uwagę zasługuje dwukrotne spotkanie z członkiem Zarządu Województwa Mazowieckiego p. Janiną Orzełowską. 17 stycznia burmistrzowi w spotkaniu w Warszawie towarzyszyli: p. Skarbnik Bożena Boruc, p. Komendant Ochotniczej Straży Pożarnej p. Krypski i p. Komorowska – dyrektor prywatnego przedszkola (takie przedszkole prywatne ma powstać w Stopkach w budynku b. szkoły). Rozmawiano głównie o samochodach strażackich dla gminy i ewentualnego ich dofinansowania oraz o pozyskaniu pieniędzy na remont budynku po byłej szkole w Stopkach . (Budynek ten dzierżawi wspomniana wyżej p. Komorowska). Podczas tej wizyty rozmawiano również o odzyskaniu pie- niędzy za stację w Czepielinie. Drugie spotkanie odbyło się 24 stycznia w związku z możliwością pozyskania samochodu dla straży w Wielgorzu i Radzikowie Wielkim. Nie ma co ukrywać, że głównie chodziło o pomoc w dofinansowaniu zakupu tych samochodów. Efektem tej wizyty było również spotkania z p. Czesławą Kunkiewicz-Waligórą – radcą Ministra Edukacji Narodowej – odpowiedzialną za współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego w województwie mazowieckim. Bardziej owocne było spotkanie burmistrza w dniu 4 stycznia z wiceprezesem Polimex Mostostalu p. Aleksandrem Jonkiem. Spotkanie dotyczyło nowego ogrodzenia placu zabaw w Mordach. Gmina będzie musiała za te ogrodzenie jakieś pieniążki zapłacić, natomiast Mostostal obiecał, że zrobi to po kosztach własnych. Ogrodzenie będzie kosztować 15 tys. + VAT co dla gminy nie jest małym kosztem. W dyskusji nad sprawozdaniem burmistrza Radny Danielak mówiąc o planowaniu przypomniał, że w budżecie gminy zaplanowano na projektowanie oczyszczalni przydomowych 100 tys. zł. Chciał wiedzieć jakie będą zasady wykonywania tych oczyszczalni a m.in. jaka będzie odpłatność. Według opinii burmistrza preferowani powinni być mieszkańcy Wyczółek, chociażby z tego względu, że ktoś kiedyś im oczyszczalnię obiecał. W następnej kolejności oczyszczalnie byłyby instalowane przy wszystkich gminnych budynkach. Odpłatności są różne np. w gminie Olszanka to jest 500 zł ale są gminy gdzie jest to 3400 zł. W związku z tym, ze mieszkańcy Mordów podłączeni do kanalizacji musieli płacić 2000 zł to obecnie powinna to być również kwota wyjściowa. Ostatecznie może to być kwota w przedziale 2000-2500 zł. Pytano również o świetlicę w Głuchowie. Tutaj prawdopodobnie budynek zostanie rozebrany bo nie nadaje się do remontu. Na miejscu tego budynku stanie kontener po dawnej stacji uzdatniania wody w Stasinie. W kontenerze zdemontowane zostaną elementy wyposażenia. Wyglądają one wzrokowo dość dobrze ale nie będą się nadawały na części zamienne bo teraz jest inna technologia. Zostaną bądź złomowane, bądź też odsprzedane. Sam kontener też będzie wymagał remontu - brak w nim okien i podłogi. Środki finansowe powinny pochodzić z Funduszu sołeckiego. Rada dokonała zmian w budżecie gminy na rok 2012. Zamiany podyktowane były głównie zakupem samochodu dla OSP w Wielgorzu. OSP w Wielgorzu wchodzi w skład Krajowego Systemu Ratownictwa Gaśniczego. Samochód dla OSP będzie kosztował ok. 650 tys. zł. Zakup sfinansowany będzie z: środki własne gminy 100 tys,; dotacja celowa Urzędu Marszałkowskiego – 150 tys. zł; dotacja celowa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska – 100 tys. zł; dotacja z Krajowego Systemu ratownictwa – 150 tys. zł; dopłata z Zarządu Głównego OSP – 150 tys. zł Zmiana w budżecie dotyczyła również zwiększenia środków na dom kultury w Mordach (o 70 650 zł) w związku z otrzymanym dofinansowaniem (260 tys. zł) na remont i modernizacją budynku. MGOK. Podniesiono ceny na ścieki dostarczane do oczyszczalni. Z wnioskiem o zatwierdzenie taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie miasta i gminy Mordy zwrócił się w dniu 31 października 2011 roku dyrektor ZGK p. Michał Syrocki. (pismo wpłynęło do UMiG w dniu 21 grudnia 2011 roku). Wniosek opiniowały komisje rady w dniu 16 stycznia. Nie osiągnięto wówczas consensusu i wobec tego w dniu 25 stycznia 2012 roku nowy wniosek złożył nowy dyrektor ZGK p. Władysław Bugaj. Ceny proponowane nie uległy w tym wniosku zmianie. Komisje rady zebrały się ponownie by zaopiniować wniosek w dniu 7 i 8 lutego. W dniu 29 lutego podczas sesji przyjęto te nowe ceny. (jb) Spotkanie z wyborcami W niedzielę 4 marca 2012 r. Burmistrz p. Jerzy Wąsowski w towarzystwie Przewodniczącej Rady spotkał się w MGOK z mieszkańcami Mordów. Szkoda, że na spotkania z władzami gminy przychodzi tak mało mieszkańców miasta. Na tym niedzielnym było tylko 14 osób. Rozpoczynając zebranie burmistrz poinformował o podjętych w mieście i gminie przedsięwzięciach. W II kwartale a najpóźniej w III – termin zależy od firmy wykonującej montaż – urządzony będzie plac zabaw. Ogródek jordanowski otrzyma nowe ogrodzenie, które wykona Mostostal po kosztach własnych. Władze dążą do poprawienia estetyki miasta i gminy. W Mordach jest jeszcze wiele starych, szpecących wystój budynków np. na ulicy Żwirki i Wigury. Są tam budynki, których właścicielem jest gmina, nadające się jedynie do rozbiórki. Niestety jest problem z mieszkającymi tam lokatorami. Burmistrz planował przeniesienie ich do szkoły (bodajże w Czołomyjach), ale jedna starsza pani nie chce na to wyrazić zgody, bo tutaj się urodziła i tutaj chce umrzeć. W centrum Mordów będą zainstalowane kamery monitoringu. Trzeba również myśleć o remontach sieci wodociągowej i kanalizacyjnej jak i samej oczyszczalni. a że sieć powoli się sypie świadczą ostatnie awarie podczas lutowych mrozów. Gmina jest w trudnej sytuacji finansowej. Chętnie przystąpiłaby do wielu projektów ale na to trzeba mieć tzw. własny wkład, a z tym jest krucho. Obecni na spotkaniu chcieli wiedzieć czy i kiedy będzie remont ulicy Glinianej. W tym zakresie jednak nic nowego. Jest to ulica powiatowa i odpowiada za nią starosta siedlecki. Powiat zrobiłby remont, ale gdyby gmina do niego dołożyła 60% kosztów co w tej sytuacji finansowej jest nierealne. Powrócono raz jeszcze do sprawy zwolnienia p. Justyny Kopeć-Stępnik. Burmistrz wyjaśnił, że gmina od ostatniego wyroku, niekorzystnego dla gminy (wypłata odszkodowania w wysokości ok. 19 tys. zł) złoży odwołanie z nadzieją, że po ponownym rozpatrzeniu sprawy zapadnie wyrok dla gminy korzystny. (jb) 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 5 XVI sesja Rady Miejskiej w Mordach Na XVI sesji Rady Miejskiej, która odbyła się w środę 28 marca 2012 r., radni podjęli uchwałę wyodrębniającą fundusz sołecki w roku 2013 (12 głosami za przy 1 głosie przeciwnym i 1 wstrzymującym się) dokonali zmian w już istniejących uchwałach: w sprawie inkasa i wynagrodzenia sołtysów (13 głosów za, 1 wstrzymujący) oraz w Miejsko-Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych . W tej uchwale zmiana dotyczy głównie budżetu Komisji – z funduszy tych finansowane będzie wydawanie gazetki Towarzystwa Przyjaciół Mordów. Rada większością głosów (13) przy jednym wstrzymującym dokonała zmian w budżecie gminy. Zmiany podyktowane były m.in. zwiększoną subwencją oświatową oraz koniecznością wykonania ogrodzenia na placu zabaw w Mordach. Na ten cel przeznaczono 18 450 zł. Podjęto również uchwałę o przystąpieniu do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Mordy. Zmiana ma dotyczyć działek położonych między ulicą 8 Dywizji Wojska Polskiego a ulicą Cmentarną. Radni wysłuchali informacji o pracy burmistrza w okresie między sesjami oraz zapoznali się ze sprawozdaniem z realizacji uchwał Rady Miejskiej za 2011 rok. Burmistrz poinformował radnych o okolicznościach przestąpienia gminy Mordy do Projektu Parasolowego (jest to Program Współpracy Transgranicznej PolskaBiałoruś-Ukraina 2007-2013 w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa). Środki tego projektu będą przeznaczone na sport, kulturę i oświatę. Zaproszenie do udziału w tym projekcie wystosował do naszej gminy burmistrz Łosic p. Janusz Kobyliński. Byliśmy jedyną gminą z powiatu siedleckiego, która znalazła się w tym projekcie jako partner wiodący. Z powodu kłopotów finansowych – trzeba było mieć udział własny by realizować projekty w całości, do współpracy zaprosiliśmy gminę Zbuczyn. Sprawozdanie po raz pierwszy w historii naszego samorządu odbyło się w formie prezentacji multimedialnej ukazującej dorobek gminy w latach 2011-2012 oraz działania burmistrza praktycznie od początku kadencji. Prezentacja bogato dokumentowana zdjęciami. W trakcie prezentacji burmistrz zapowiedział termin festynu „Słoneczne Lato". Odbędzie się on w pierwszą niedzielę lipca tj. 1 lipca 2012r. Na zakończenie życzenia świąteczne radnym złożyła przewodnicząca p. Jolanta Franczuk oraz uczestniczący w sesji radny powiatowy Marek Gorzała. (jb) Porozumienie na rzecz rozwoju Miasta i Gminy 28 marca br. Burmistrz Miasta i Gminy Mordy, instytucje kultury, szkoły, ochotnicze straże pożarne i lokalne stowarzyszenia podpisały porozumienie o współpracy na rzecz rozwoju Miasta i Gminy Mordy. Ma to ułatwić pozyskiwanie środków na tzw. projekty miękkie, finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Dla miasta i gminy Mordy korzystanie ze środków unijnych nie jest nowością. W zeszłym roku Burmistrz Miasta i Gminy Mordy odebrał wyróżnienie nadające tytuł „Ambasadora EFS” dla instytucji, które wykazały się zaangażowaniem w wykorzystanie środków unijnych w ramach PO KL. Porozumienie partnerskie tworzy platformę współpracy, której celem jest wypracowanie wspólnej i kompleksowej diagnozy potrzeb mieszkańców Miasta i Gminy Mordy, partnerskie określanie priorytetów i celów działania na ich rzecz, wypracowanie skutecznych metod realizacji oraz poszukiwania efektywnych rozwiązań, w tym źródeł finansowania potrzebnych przedsięwzięć projektowych. Porozumienie skupia podmioty, które w swojej ustawowej/ statutowej działalności koncentrują się na wspieraniu dzieci, młodzieży i dorosłych, działaniach na rzecz rozwoju edukacji, rynku pracy i innych obszarach sfery pożytku publicznego. w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 oraz innych programów wspólnotowych, krajowych i zagranicznych. Sygnatariusze deklarują: 1.wymianę doświadczeń i informacji o realizowanych oraz planowanych projektach na rzecz rozwoju zasobów ludzkich, w tym szczególnie w zakresie wspierania edukacji, 2.wymianę informacji o stosowanych skutecznych metodach wspierania społeczności lokalnych jako dobrych praktykach projektowych, 3.inicjowanie i opiniowanie projektów, jako wspólnych koncepcji, kwalifikujących się do wsparcia ze środków zewnętrznych, w tym zwłaszcza w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 oraz innych programów wspólnotowych, krajowych i zagranicznych. 4.podejmowanie działań zmierzających do dostosowywania oferty wsparcia mieszkańców Miasta i Gminy Mordy, w szczególności do aktualnych potrzeb edukacyjnych, kulturalnych, sportowych oraz lokalnego rynku pracy, 5.gotowość konsultacji dokumentów planistycznych i strategicznych opracowywanych przez jednostki samorządowe mających znaczenie dla odbiorców działań Sygnatariuszy. Celem współpracy partnerskiej: 1. rozwinięcie aktywności kulturalnej, edukacyjnej i obywatelskiej mieszkańców Miasta i Gminy Mordy, 2. wyrównywanie szans edukacyjnych oraz zawodowych dzieci i młodzieży, 3. poprawa oferty wsparcia dzieci i młodzieży, w tym osób niepełnosprawnych i ich rodzin w zakresie dostępu do edukacji, kultury i sportu, ratownictwo i ochrona ludności; 4. podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej; 5. upowszechnianie kultury fizycznej i sportu; 6.rozwój usług doradztwa zawodowego mieszkańców, 7.podejmowanie inicjatyw z zakresu ekonomii społecznej, obywatelskiej i kulturowej; 8.wsparcie kadr instytucji i organizacji w przygotowaniu dzieci, młodzieży oraz dorosłych z terenu Miasta i Gminy Mordy, do wejścia na rynek pracy i aktywności społecznej, 9.organizowanie i udział w pożarniczym i obronnym wychowaniu dzieci i młodzieży. 10.promocja działalności społecznej, w tym wolontarystycznej, 11.pozyskiwanie środków zewnętrznych, w tym w szczególności z Europejskiego Funduszu Społecznego, w celu rozwiązywania wspólnie zdefiniowanych problemów w drodze partnerstw projektowych. Dla realizacji wyżej wymienionych celów Sygnatariusze będą podejmować współpracę z innymi podmiotami, których cele pokrywają się z celami Porozumienia, m.in. Samorządem Powiatu Siedleckiego, Samorządami Gmin Powiatu Siedleckiego, Samorządem Województwa Mazowieckiego, Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Siedlcach, Regionalnym Ośrodkiem Europejskiego Funduszu Społecznego w Siedlcach, szkołami oraz innymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, których cele pokrywają się z celami Porozumienia. U.R. STR. 6 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń Drzewa i drewno - księżycowe ciekawostki Zapalność drewna Aby drewno nie paliło się jest jeden dobry dzień w roku na jego wyrąb. ten dzień to 1 marca, najlepiej po zachodzie Słońca. Ten czynnik staje się szczególnie ważny ze względu na przeznaczenie drewna. Gdy celem wyrębu jest uzyskanie drewna opałowego, będzie to moment szczególnie niekorzystny. Drewno wtedy ścięte nie chce się palić, kopci się, wymaga podtrzymywania procesu palenia przez inne materiały, np. papier, tektura lub inne. Trudno nim rozpalić w piecu, wydziela mało energii. Jest odwrotnie gdy planujemy wykorzystać drewno np. do budowy konstrukcji dachowej lub innego celu, gdzie jesteśmy zainteresowani niską palnością i zapalnością. Wystarczy aby ustał działać czynnik zapalający i takie drewno samoistnie przestaje się palić. Dawniej, powszechnie przestrzegano tego terminu wyrębu. Powiększano w ten sposób bezpieczeństwo pożarowe zabudowań domowych i gospodarczych. Drewno opałowe najlepiej pozyskiwać po 22 grudnia, gdy Księżyca na niebie ubywa (świeci coraz mniejszą powierzchnią). Potem, gdy znów zacznie Księżyca przybywać - powiększać się, należy wstrzymać wyrąb i powrócić do wyrębu, gdy Księżyca znów zacznie ubywać. Przed 1 marca wstrzymać wyrąb, ponieważ drewno z 1 marca nie chce się palić. Drewno pozyskane w tym okresie posiada najwyższą wartość energetyczną, dobrze się pali i pozostawia mało popiołu. Kurczenie poprzeczne drewna Aby drewno nie rozsychało się, nie kurczyło się poprzecznie, deski stają się wówczas węższe, drewno należy ścinać przed nowiem, w listopadzie. Ten czynnik staje się szczególnie ważny jeśli chcemy z uzyskanego drewna budować podłogę, beczki lub inne przedmioty, w których zainteresowani jesteśmy pasowaniem ze sobą drewnianych elementów. Unikamy wówczas szpecących szczelin lub tracących użyteczność beczek. Drewno uzyskane ze ściętego w tym okresie drzewa charakteryzuje się wysoką stabilnością i trwałością nadanych mu przy obróbce wymiarów. Robaki w drewnie Robaki niechętnie zagnieżdżają się w drzewie ściętym między 19 lutym a 20 marca. Jest to zodiakalny znak ryb. Drewno pozyskane w tym czasie może być użyte do budowy obiektów, których trwałość planuje się na całe wieki. W znaku ryb w drzewach jest najmniej substancji słodkich, cukrów, w których lubują się robaki oraz powstają w śladowych ilościach substancje, które odstręczają od drzewa szkodniki. Szkodniki, które mimo wszystko się w nim znalazły nie rozmnażają się i samodegredują. Leczenie drzew Drzewa w szczególnej wartości parkowej lub pomniki przyrody jeśli ulegną wypadkowi, piorun, wichura itp. i zaczynają chorować i marnieć, w większości przypadków można uleczyć ścinając ich wierzchołki, a w przypadku drzew liściastych szczyty gałęzi w koronie. Cięcia należy wykonać, gdy Księżyca ubywa, najlepiej w nowiu. Wierzchołek należy obciąć tuż powyżej odgałęzienia nadającego drzewu nowy i przyszły kształt. Mechanizm tego leczenia polega na tym, aby zatrzymać wydatkowanie energii życiowej drzewa na wierzchołek i zakończenia wzrostowe gałęzi. W nich bowiem znajdują się ośrodki wzrostowe, które pochłaniają zasadnicze ilości energii wytwarzanej przez system korzeniowy i liściowy. Drzewo wówczas uzupełnia utracone potencjały energetyczne i po ich uzupełnieniu ponownie wchodzi w sferę wzrostową. Przesadzanie drzew Podobny mechanizm działa przy przesadzaniu drzew. Najlepiej robić to jesienią lub wczesną wiosną, gdy drzewo jest w stanie spoczynku wegetacyjnego. Siły życiowe ma zgromadzone w systemie korzeniowym, a część nadziemna nie jest zbyt rozwinięta. Inaczej mówiąc drzewo jest jeszcze młode, nie rozwinęło zbytnio części nadziemnej, system korzeniowy nie jest zbyt uszkodzony na skutek wykopania oraz jest jesień lub wczesna wiosna. Gdy spełnione są powyższe warunki możemy przystąpić do przesadzania. Jest jednak jeszcze jeden czynnik, który istotnie przyczynia się do powodzenia w przyjęciu się drzewa. Dotyczy on wszystkich drzew, tak parkowych, ozdobnych i innych, jak również owocowych. Może to być szczególnie ważne dla sadowników, konserwatorów zieleni i wielbicieli pięknego zagospodarowania swoich posesji. Tym czynnikiem jest zależność pomiędzy stanem energetycznym drzewa, w dniu jego wykopania, a sferami Księżyca. Występuje naturalna prawidłowość, jeśli Księżyc na niebie staje się coraz większy, przybywa go, wówczas siły żywotne drzewa skupiają się w jego nadziemnych częściach. Natomiast gdy Księżyca ubywa wówczas siły życiowe skupiają się w częściach podziemnych, czyli korzeniach. Jest to wówczas krótka, okresowa faza spoczynkowa dla drzewa. W tej fazie spoczynkowej powinniśmy dokonać przesadzenia, jest to okres bezpieczny dla drzewa. Tak przesadzone drzewo nie tylko szybko i dobrze się przyjmuje, ale i w przyszłości będzie się dobrze rozwijać i plonować np. orzech, jabłoń. Gdy jest odwrotnie drzewo będzie mieć skłonność do chorób, słabego rozwoju i plonowania. W okresie, gdy na niebie Księżyca przybywa nie powinno się dokonywać przycinania gałęzi i formowania jego korony. Obcinanie gałęzi w tym okresie nie jest wskazane, jest to energetyczna masakra dla drzewa. Zasadnicza ilość energii życiowej jest wówczas skupiana w młodych gałęziach i pąkach, obcięcie ich oznacza niekontrolowany upust tych energii i drzewo go odchoruje lub całkiem zamrze. Z historii W dawnych czasach wyrąb drzew w lasach lub w obejściach poprzedzony był szeregiem przygotowań. Przygo- towania obejmowały nie tylko stronę techniczną, siekiery, piły, liny itp., ale również stronę duchowo religijną. Im dawniejsze czasy tym złożoność tych przygotowań była większa i była przedmiotem zabiegów większej społeczności, nawet całego plemienia. Przedchrześcijańscy kapłani odprawiali obrzędy mające na celu przeproszenie Ducha drzewa za przerwanie jego wcielenia w drzewo. Ówczesna religia naszych przodków uznawała, że każde Boże Stworzenie, w tym również drzewa, maja swojego wcielonego Ducha. Uwolniony Duch ze ściętego drzewa wędrował w zaświaty, aby Dobry Bóg znów wcielił Go do jakiejś roli. Za owe zaburzenia jego kosmicznej drogi był przepraszany w różnego rodzaju obrzędach religijnych, tak przez całą społeczność plemienną jak i bezpośrednio zainteresowanego pozyskaniem drewna. Był to ważny proces, uważano bowiem, że Duch nie ułagodzony mógł później błądzić w obrębie gospodarstwa lub plemienia i zakłócać wszystkim spokój. Mógł szkodzić gospodarzowi i jego rodzinie np. powodując nieurodzaj, zatrzymanie mleka u krowy, pożar w obejściu, a nawet brak powodzenia w życiu (zamążpójście, ożenek) i choroby, tak u ludzi jak również choroby i upadki inwentarza domowego. Im bliżej naszych czasów i zaniku dawnych wierzeń religijnych, tym mniej obserwujemy pozostałości z dawnych praktyk religijnych i zwyczajów. Do dziś pozostały jednak ślady dawnych wierzeń , przeszły one do przestrzeni archetypów naszej kultury i tkwią w nas w sposób nie uświadomiony. Praktykujemy niektóre, nie uświadamiając sobie przedhistorycznych korzeni ich pochodzenia. Wielu ludzi stojąc przed drzewem, z zamiarem jego ścięcia, wykonuje znak krzyża, jedni tradycyjnie żegnają się, inni w kierunku drzewa wykonują znak krzyża, jeszcze inni tylko słowami wypowiadają ...w imię Boże.... Są też tacy, którzy przeprowadzają krótką medytacje w tej intencji. Trzeba również dodać, że czasy współczesne głęboko dehumanizują nasze relacje z przyrodą, z drzewami. Przemysłowy charakter gospodarki oraz brak pedagogiki przygotowania do życia w przyrodzie powoduje, że lasy, drzewa traktujemy jako tzw. masę towarową, nie uznajemy podmiotowości przyrody. Taki model życia społecznego prowadzi w konsekwencji do przenoszenia go w sferę dotyczącą bezpośrednio społeczności ludzkich. Obserwujemy nasilająca się akceptację dla takich zachowań jak nazywanie pracowników w firmach zasobami pracy, towarem na rynku pracy. Banki, chociaż niczego nie produkują, udzielają, a nawet sprzedają swoje „produkty”. Rośnie, na razie medialna, akceptacja dla aborcji i eutanazji oraz innych deformacji społecznych. Władysław Bugaj 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 7 Uwaga rolnicy! Gminna Olimpiada Wiedzy Szkody powstałe w uprawach zbóż w wyniku ujemnych skutków przezimowania w okresie zimowym 11/12 są objęte dopłatami w ramach de minimis. Producenci rolni, którzy zużyli do siewu materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany, mogą ubiegać się o dopłatę z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mającej charakter pomocy de minimis w rolnictwie do upraw, które uległy zniszczeniu w wyniku ujemnych skutków przezimowania. Producenci rolni, którzy chcą skorzystać z pomocy są zobowiązani do złożenia do właściwego ze względu na siedzibę lub adres zamieszkania OT ARR wniosku o przyznanie dopłaty do 25 czerwca. Jednocześnie informujemy, iż przed podjęciem prac agrotechnicznych mających na celu likwidację zniszczonej uprawy producent rolny powinien powiadomić właściwy Oddział Terenowy ARR o planowanych czynnościach w formie pisemnej, przekazanej za pośrednictwem poczty, faxu lub poczty elektronicznej. Dopłata ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie. W związku z tym, w okresie 3 lat łączna kwota pomocy dla producenta rolnego nie może przekroczyć 7500 euro. Szczegółowe informacje dotyczące uzyskania dopłaty znajdują się na stronie internetowej ARR www.arr.gov.pl w zakładce „Warunki uzyskania dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany w ramach pomocy de minimis w rolnictwie w 2012 r.” Infolinia ARR 22 661 72 72. o Wiejskim Gospodarstwie Domowym, Przedsiębiorczości i Ekologii. Żłobki Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uruchomiło stronę internetową zawierającą informacje na temat form opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Skierowana jest do rodziców, gmin, a także podmiotów, które prowadzą lub też chciałyby otworzyć żłobek jak i inne formy opieki nad małymi dziećmi. Na stronie www.zlobki.mpips.gov.pl informacje znajdą rodzice, poszukujący opieki dla swojego dziecka, osoby, chcące założyć żłobek lub klub dziecięcy i firmy, chcące otworzyć przyzakładowy żłobek. Gminy mogą znaleźć obowiązujące akty prawne z tej dziedziny, bieżące komunikaty, a także aktualności związane z resortowym programem „Maluch". Pod tym adresem umieszczono również listę programów szkoleń dla osób, chcących uzyskać kwalifikacje opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym, wolontariusza oraz dziennego opiekuna i informację, w jaki sposób pozyskać środki unijne na rozpoczęcie takiej działalności. T.K. W dniu 16 lutego br. w Mordach odbyła się Gminna Olimpiada Wiedzy o Wiejskim Gospodarstwie Domowym, Przedsiębiorczości i Ekologii. Organizatorem Olimpiady był Burmistrz Miasta i Gminy Mordy oraz Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie Oddział w Siedlcach. W Olimpiadzie wzięło udział 26 uczestniczek z terenu gminy Mordy. Uczestniczki Olimpiady rozwiązały specjalnie przygotowany test zawierający 40 pytań z zakresu obejmującego tematy niezbędne w racjonalnym prowadzeniu gospodarstwa domowego. Laureatki Olimpiady: I miejsce - Marzena Zarzycka - Radzików Wielki II miejsce - Hanna Strupiechowska - Głuchów III miejsce - Agnieszka Wielgórska - Radzików Wielki Pozostałe uczestniczki Olimpiady otrzymały pamiątkowe nagrody niespodzianki. III edycja Mazowieckiego Konkursu z zakresu bhp i ekologii w rolnictwie dla rolników i sołtysów. W tym roku rozpoczyna się już III edycja Mazowieckiego Konkursu Wiedzy z zakresu bhp i ekologii w rolnictwie dla rolników i sołtysów promującego bezpieczeństwo pracy na roli, organizowanego przez KRUS we współudziale instytucji samorządowych i lokalnych mediów. Do udziału w tym Konkursie zapraszamy osoby pełnoletnie prowadzące działalność rolniczą. Konkurs przebiega w 3 etapach (gminnym, powiatowym i wojewódzkim). Uczestnik ma za zadanie rozwiązać test wiedzy z zakresu bezpiecznej pracy w rolnictwie. Laureaci I miejsca w poszczególnych etapach przechodzą do następnej tury Konkursu. Aby wziąć udział w Konkursie trzeba najpierw wypełnić formularz zgłoszeniowy dostępny w Placówkach Terenowych KRUS, Urzędach Gmin (bądź na stronie internetowej gminy). Termin zgłoszeń upływa 15 czerwca b.r. Na laureatów konkursu czekają cenne nagrody ufundowane przez organizatorów. Ogłoszenie W związku ze zbliżającym się wiosennym okresem wykonywania pozimowych porządków w obejściach, ogródkach oraz na poboczach drogi, Zakład Gospodarki Komunalnej w Mordach zwraca się do mieszkańców, odbiorców wody z sieci wodociągowej, o zwrócenie uwagi na stan wychodzących na powierzchnię ziemi zewnętrznych zakończeń klucza do zamykania zasuwy odcinającej dopływ wody do przyłącza wodociągowego. Nierzadko zdarza się, że wychodząca na powierzchnię żeliwna osłona klucza jest zniszczona, uszkodzona lub zasypana ziemią. Trudno jest ustalić gdzie znajduje się zawór – zasuwa odcinająca. Pojawiają się olbrzymie problemy w przypadku konieczności usunięcia awarii. Grozi to poważnym zużyciem koparki, rozkopem ogródka, obejścia lub pobocza drogi. W takich okolicznościach będziemy zwracać się do Państwa o pomoc. Tymczasem robiąc wiosną porządki prosimy o oczyszczenie i zabezpieczenie wychodzących na zewnątrz elementów sterujących wodociągu. Celowe jest też aby w pobliżu takich elementów nie sadzić głęboko korzeniących się drzew. Korzenie bowiem rozrastając się uszkadzają wychodzące z głębi ziemi klucze sterujące. Władysław Bugaj STR. 8 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń Z życia Szkoły Filialnej w Krzymoszach Szkoła Filialna w Krzymoszach od 2 lat prowadzi współpracę z wolontariatem studenckim „PROJEKTOR”. Jest to polsko-amerykańska Fundacja Rozwoju, która dociera w ramach swoich działań do wielu szkół zlokalizowanych w małych miejscowościach. Zajęcia dodatkowe prowadzone przez grupę studentów mają charakter plastyczny i rozrywkowy. Podczas tych zajęć dzieci korzystają z materiałów zakupionych ze środków Fundacji. Dzięki temu dzieci z Krzymosz mają możliwość stworzenia wspaniałych prac z których później powstają atrakcyjne szkolne wystawy i kiermasze. Uczniowie zyskują szansę rozwijanie zdolności plastycznych i poznają ciekawe techniki. W tym roku przed Świętami Wielkanocnymi zorganizowany był cykl spotkań, na których dzieci ozdabiały pisanki i robiły wiosenne ozdoby. Po skończonych zajęciach zorganizowany został konkurs na najładniejszą pisankę. Zwycięzcą został uczeń kl. I Michał Bielak. Współpraca wolontariatu ze szkołą daje możliwość wymiany doświadczeń i gwarantuje dzieciom miłe spędzenie wolnego czasu. Ewa Kośmider Zespół Szkół w Radzikowie Wielkim Uczniowie Zespołu Szkół w Radzikowie Wielkim starają się zdobywać wiedzę, rozwijać swoje pasje i umiejętności poprzez uczestnictwo w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. W tym roku po raz ósmy przystąpili do konkursu „Zostań przyjacielem ptaków” organizowanego przez Tygodnik Siedlecki. W listopadzie i grudniu zrobili nowe karmniki i odnowili stare, przygotowując je do zwieszenia na drzewach wokół szkoły, zgromadzili pokarm dla ptaków. Przez cały okres trwania konkursu, tj. do końca marca, prowadzone były obserwacje przy szkole oraz przy domach uczniów. Ich celem było odnotowanie obecnych gatunków ptaków, ich liczebności, zachowań przy karmnikach. W listopadzie i grudniu warunki pogodowe pozwalały ptakom samodzielnie zdobywać pokarm, więc dokarmianie rozpoczęto dopiero przed świętami. Jak co roku uczniowie z młodszych klas przystroili w przysmaki świąteczne drzewko dla ptaków, które wyglądało bardzo okazale (znalazły się tam: łańcuchy z karmą, „bombki” z ziaren zatopionych w tłuszczu, łańcuchy z jarzębiny itp.). Obecność i zachowanie ptaków dokumentowane były za pomocą aparatu fotograficznego. Na podstawie zrobionych zdjęć uczniowie klas gimnazjalnych przygotowali prezentacje. Na ferie zimowe zaplanowane były dyżury uczniów z poszczególnych klas mieszkających najbliżej szkoły, które bardzo się przydały, gdyż zima w tym czasie trwała na dobre. W klasach I-III przeprowadzone zostały lekcje przybliżające tematykę związaną z życiem ptaków. Uczniowie klas IV – VI przygotowali albumy „Ptaki naszych karmników”, a klasy III gimnazjum konkurs wiedzy dla uczniów klas I-VI. Zorganizowaliśmy zajęcia plastyczne „Poznajemy gości naszych karmników” oraz konkurs - „Ptaki w 3D”. W klasie IV szkoły podstawowej nauczycielka j. angielskiego, Pani Jolanta Zadrożna, zorganizowała lekcję, na której dzieci opisywały ptaki w języku angielskim. Uczniowie gimnazjum pod opieką nauczyciela biologii, Pani Dyrektor Lidii Izdebskiej, zorganizowali i przeprowadzili konkurs wiedzy o ptakach. W marcu podsumowane zostały konkursy: plastyczne, na albumy o ptakach. Zwycięzcy otrzymali dyplomy oraz drobne upominki. Opis i dokumentacja wszystkich działań związanych z konkursem została już przekazana do redakcji Tygodnika Siedleckiego i czekamy na jego rozstrzygnięcie. Po raz kolejny szkoła przystąpiła również do konkursu „Porządkujemy i odnawiamy las” (organizowanego przez Tygodnik Siedlecki). W ramach tego konkursu odbywają się: akcje sprzątania naszej najbliższej okolicy, zbiórka makulatury, pielęgnacja i sadzenie lasu pod nadzorem Pana leśniczego, konkursy plastyczne i wiedzy o lesie, pogadanki, spotkania z pracownikiem nadleśnictwa, zajęcia dydaktyczne, apele tematyczne, wyjazdy na wystawy do nadleśnictwa i ścieżki edukacyjne. Uczniowie bardzo chętnie wyjeżdżają do miejsc, gdzie kilka lat temu posadziliśmy pierwsze sadzonki drzew. Za każdym razem obserwujemy zmiany w przyrostach sadzonek. Uczniowie dostrzegają również konieczność zabezpieczania młodych drzewek przed zgryzaniem przez zwierzęta leśne, które w okresach zimowych zjadają młode najsmaczniejsze gałązki. Pielęgnując drzewka uczniowie przekonują się, że las rośnie naprawdę wolno i jeśli chcemy mieć piękny las musimy nie długo czekać, ale również troszczyć się o niego. Uczniowie Zespołu Szkół w Radzikowie Wielkim brali także udział w ogólnopolskim konkursie plastycznym „Bezpiecznie na wsi – czy upadek to przypadek”. W etapie gminnym tego konkursu w kategorii kl. I-III I miejsce zajęła Kinga Chojecka (kl. II), II miejsce Arkadiusz Wielgórski (kl. III), III miejsce Wiktor Soszyński (kl. I), w kategorii kl. IV – VI I miejsce zajęła Izabela Wielgórska (kl. VI), II miejsce Krystyna Domańska (kl. VI), III miejsce Weronika Chojecka (kl. V). Licznie też szkoła była reprezentowana w konkursie „Wielkanocna pisanka” organizowanym przez MGOK w Mordach. Uczniowie samodzielnie poszukiwali nowych technik i form, starali się, aby prace były wyjątkowe i niepowtarzalne. Cenne nagrody są zachętą do udziału w konkursie. W tym roku -w kategorii klas IV – VI - Izabela Wielgórska i Natalia Musiejczuk (obie z kl. VI) zajęły I miejsce, Julia Soszyńska (kl.V) – II miejsce, Krystyna Domańska (kl.VI) – III miejsce, a Jakub Orzyłowski (kl.V) – wyróżnienie. W okresie zimowym uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum pod opieką nauczycieli wychowania fizycznego, Pani Teresy Lipińskiej i Pani Hanny Radzikowskiej kilkakrotnie wyjeżdżali na lodowisko do Siedlec. Wyjazdy cieszyły się wielkim zainteresowaniem i uczniowie miło spędzali czas na wspólnej zabawie. 28.02.2012r. po raz pierwszy wybraliśmy się na stok narciarski do Rąblowa. Dla wielu z nas był to pierwszy kontakt z jazdą na nartach. Mimo trudnych początków i wielu bolesnych upadków uczniowie nie zrażali się i można śmiało powiedzieć, że „połknęli” bakcyla narciarskiego. Już w drodze powrotnej planowali kolejny wyjazd na stok. W ramach obchodów Pierwszego Dnia Wiosny odbył się w szkole Gimnazjalny Turniej Siatkarski, który cieszył się dużym powodzeniem wśród uczniów. w Rozgrywkach wzięły udział cztery drużyny chłopców i dwie dziewcząt. Po zakończonych meczach wszyscy razem upiekliśmy nad ogniskiem kiełbaski. Barbara Nowińska 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń STR. 9 MO R D Y T WO J A G MI NA Gimnazjum nr 1 w Mordach Ogólnopolski Konkurs Historyczny „Krąg” Konkurs Wiedzy W roku szkolnym 2011/2012 uczniowie Gimnazjum w Mordach po raz kolejny biorą udział w, tym razem, XIII Edycji Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego „Krąg”, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Upowszechniania Wiedzy i Kultury Regionalnej w Warszawie. Młodzież bierze udział w dwóch formach konkursu: - konkursie prac indywidualnych w formie albumowej na temat "Najważniejsze wydarzenia historyczne mojego regionu", w którym wzięli udział: Obywatelskiej i Ekonomicznej 1.Maciej Kruszyński - kl. IIa 2.Wiktoria Matejczuk - kl. IIa 3.Weronika Kozłowska - kl.IIa 4.Katarzyna Czarnocka - kl. IIIb 5.Kinga Żuk - kl. IIIb 6.Marta Izdebska - kl. IIIa 7.Natalia Pękała - kl. IIIa 8.Łukasz Pękała - kl. Ia 9.Jakub Książczak - kl. Ia Prace zostały wysłane do organizatora konkursu dnia 29.11.2011r. - wyniki zostaną ogłoszone przez Organizatora do dnia 31.04.2012r. Trzeba przyznać, że wszystkie albumy były ładne, a niektóre na bardzo wysokim poziomie. Uczeń klasy II Maciej Kruszyński wykonał komiks na temat nazwy naszego miasta, która według jednej z legend powstała na pamiątkę bitwy z Jaćwingami. Ze względu na nowatorski charakter i wysoką jakość pracy ma ona duże szanse na sukces, inne albumy także: - teście konkursowym - składającym się z dwóch części: pytań z zakresu przełomowych wydarzeń z historii Polski oraz części opisowej dotyczącej zagadnień regionalnych, który został przeprowadzony 11.01.2012r. z udziałem 10 uczniów: 1.Maciej Kruszyński - kl. IIa 2.Karolina Kobak - kl. IIb 3.Marcela Jarocka - kl. IIb 4.Kinga Kryńska - kl. IIIb 5.Justyna Mikołajczuk - kl. IIIb 6.Karol Niedzielak - kl. IIIb 7.Katarzyna Czarnocka - kl. IIIb 8.Kinga Łukasiuk - kl. IIIb 9.Rafał Multan - kl. IIIa 10.Krzysztof Stoń - kl. IIIa Wyniki z obu form konkursu zostaną ogłoszone do 31.04.2012 II Mały Festiwal Piosenki Rosyjskiej „Bałałajka” Dnia 09 marca 2012 roku odbył się w Siedlcach II Mały Festiwal Piosenki Rosyjskiej „Bałałajka”. W tym roku, naszą szkołę reprezentowały: Natalia Pękała z utworem „Лебедь белая” i Kamila Głuchowska z Iwoną Głuchowską, które zaśpiewały piosenkę z repertuaru rosyjskiej grupy Любэ - „Берёзы”. W kategorii: gimnazjum, jury wysłuchało i oceniło 15 występów - konkurencja była duża. Tym bardziej cieszymy się, że wykonanie, interpretacja i aranżacja piosenki Kamili i Iwony, podbiła serca komisji, przyznając im II miejsce. Oba występy naszych reprezentantek były na wysokim poziomie, dzięki staraniom p. Ewy Kruszyńskiej, p. Krzysztofa Daniluka no i oczywiście dziewcząt. 05.01.2012 - etap szkolny Dnia 05.01.2012 r. w Gimnazjum w Mordach odbył się szkolny etap Konkursu Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej. Pytania były bardzo trudne, zaś awans do kolejnego etapu konkursu gwarantowało uzyskanie 68 punktów na 80 możliwych do zdobycia. Dwóch uczniów sprostało tym wymaganiom i zakwalifikowało się do etapu rejonowego. A oto szczegółowe wyniki: 1. Rafał Multan kl. IIIa - 69 pkt (86 %) - zakwalifikował się do etapu rejonowego 2. Aleksandra Kołtuniak kl. III a 68 pkt (85 %) - zakwalifikowała się do etapu rejonowego 3. Justyna Mikołajczuk kl. IIIb - 58,5 pkt (73 %) 4. Jakub Moskwiak kl. IIIb - 58,5 pkt (73 %) 5. Marta Izdebska kl. IIIa - 57 pkt (71 %) 6. Sara Prokopiak kl. IIIa - 54,5 pkt (68 %) 7. Natalia Pękała kl. IIIa - 49,5 pkt (61,8 %) 8. Katarzyna Czarnocka kl. IIIa - 48 pkt (60 %) 9. Karol Niedzielak kl. IIIb - 45,5 pkt (56,9 %) 10. Kinga Skolimowska kl. III b - 40 pkt (50 %) Cieszą wyniki, które nie zeszły poniżej 50 %, co jest dużym osiągnięciem. Są dużo wyższe, niż w ubiegłym roku, czyli są postępy, a o to przecież chodzi w szkole. 28.02.2012 - etap rejonowy Tego dnia w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbył się II Etap (rejonowy) Konkursu Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej, w którym wzięła udział uczennica klasy III a Gimnazjum w Mordach Aleksandra Kołtuniak. Konkurs składał się z dwóch części: - test wiedzy ekonomicznej i obywatelskiej; - wykonanie projektu rozwiązania problemu społecznego lub projektu badawczego. Uczennica wykonała na konkurs projekt rozwiązania problemu społecznego nt. "Jak zminimalizować problem narkomanii wśród młodzieży w Polsce? ". By awansować do kolejnego etapu konkursu należało uzyskać 80 % punktów łącznie z testu i projektu, jednak warunkiem sprawdzenia projektu było zaliczenie testu wiedzy na minimum 70 % - w przeciwnym wypadku projekt nie był brany pod uwagę. Ola zaliczyła test, ale niestety projekt nie zyskał należytego uznania w oczach komisji, w związku z czym nie zakwalifikowała się do następnego etapu. Mimo wszystko wielkie brawa należą się uczennicy za dużą wiedzę z wos-u, ponieważ test nie należał do najłatwiejszych, jak to na konkursach bywa. STR. 10 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń Miejsko-Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Mordach. Współuzależnienie Nadużywanie alkoholu przez jednego z członków rodziny destabilizuje funkcjonowanie całego systemu rodzinnego, rodzi poważne problemy, jest przyczyną cierpienia dorosłych i dzieci. Narastanie problemu alkoholowego skłania niepijących członków rodziny do szukania sposobów pozwalających im przetrwać w sytuacji permanentnego stresu, braku poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, niemożności zaspokojenia elementarnych potrzeb psychologicznych, a czasami również biologicznych. Osoba pijąca z biegiem czasu coraz silniej koncentruje się na alkoholu, wycofuje się z pełnienia ról życiowych, przestaje świadczyć na rzecz rodziny, a czasem nawet interesować się swoimi bliskimi. Wymaga opieki i obsługi. Konsekwencją życia z partnerem nadużywającym alkoholu może być współuzależnienie. Osoba współuzależniona: Przejawia silną koncentrację myśli, uczuć i zachowań na zachowaniach alkoholowych osoby pijącej; Szuka usprawiedliwień sytuacji picia, zaprzeczania problemowi; Ukrywa problem picia przed innymi; Przejmuje kontrolę nad piciem osoby bliskiej (ogranicza sytuacje alkoholowe, wylewa alkohol, odmierza ilości, kupuje alkohol, aby pijący nie wychodził z domu itp.); Przejmuje odpowiedzialność za zachowania pijącego partnera, łagodzi konsekwencje picia: kłamie, płaci długi, dba o higienę pijącego, o jego wizerunek itp.; Przejmuje za osobę pijącą obowiązki domowe, które ona zaniedbuje. Życie w długotrwałym stresie spowodowanym piciem osoby bliskiej i brak skuteczności własnych działań nakierowanych na rozwiązanie problemu picia powodują poważne konsekwencje psychologiczne: Zaburzenia psychosomatyczne: - Nerwice; - Zaburzenia życia emocjonalnego (chaos emocjonalny, huśtawka nastrojów, stany lękowe i depresyjne, napięcie i stan ciągłego pogotowia emocjonalnego); - Zakłócenia czynności poznawczych (zagubienie, chaos poznawczy, brak poczucia sensu i celu, zakłócenie wzorców normy i zdrowia, nierealistyczne oczekiwania); Pustkę duchową i brak nadziei; Samotność; Poczucie niemożności rozstania się; Czasami nadużywanie substancji psychoaktywnych (zwłaszcza leków nasennych i uspokajających); Trudności w rozpoznawaniu własnych potrzeb, w realizacji własnych pragnień, ambicji i celów; Wyraźnie odczuwane obniżenie jakości życia. Współuzależnienie nie jest chorobą jest zespołem nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji problemowej. Koncentrując się na szukaniu sposobu ograniczenia picia partnera, osoba współuzależniona nieświadomie przejmuje odpowiedzialność i kontrolę za jego funkcjonowanie, co w efekcie ułatwia pijącemu dalsze spożywanie alkoholu. U części osób współuzależnionych rozpoznaje się ostrą reakcję na stres, zaburzenia stresowe pourazowe lub zaburzenia adaptacyjne. Współuzależnienie diagnozuje się wyłącznie u osób dorosłych, które formalnie mogą wybrać inną drogę poradzenia sobie z problemem picia partnera. Dzieci nie mają żadnego wyboru. Są skazane na życie w takich warunkach, jakie stwarzają dla nich dorośli. Osoby współuzależnione wymagają pomocy i mogą uzyskać poprawę stanu zdrowia psychosomatycznego, jeśli skorzystają z pomocy oferowanej im w placówkach terapii uzależnień, gdzie mają prawo korzystać z bezpłatnej pomocy terapeutycznej i medycznej. Niezależnie bowiem od tego, czy pijący podejmie leczenie odwykowe, czy nie, czy zatrzyma picie, czy będzie pił dalej – osoby współuzależnione mogą poprawić jakość swojego życia i życia swoich dzieci. Trudno jest im to jednak zrobić bez przyjęcia fachowej pomocy z zewnątrz. Poza profesjonalną terapią współuzależnienia pomocne dla osób mających pijących bliskich mogą być spotkania Wspólnoty Al-Anon, której celem jest wspieranie się osób współuzależnionych w trudnościach wynikających z życia z osobą pijącą i w zmianie swojego funkcjonowania na bardziej satysfakcjonujące. Spis mityngów Wspólnoty Al-Anon znajduje się na stronie www.al-anon.org.pl. Szkółki piłkarskie NIVEA Szkoła Podstawowa im. Waleriana Łukasińskiego w Mordach przystąpiła do kolejnego projektu firmy Nivea - "Szkółki Piłkarskie NIVEA". W ramach programu „Szkółki piłkarskie NIVEA” 100 szkół podstawowych lub dziecięcych klubów piłkarskich, w których trenują dzieci w wieku 7–13 lat otrzyma program treningowy oraz sprzęt sportowy. Aby zapewnić najwyższy standard i wartość merytoryczną szkoleń, w charakterze partnera, NIVEA zaprosiła do jedną z najlepszych szkółek piłkarskich na świecie – Akademię Ajax Amsterdam. W ramach programu "Szkółki Piłkarskie NIVEA", zwycięskie drużyny zostaną wyposażone w sprzęt stosowany w Akademii Ajaxu. Trenerzy ze zwycięskich szkół i klubów objęci będą szkoleniem prowadzonym przez trenerów Akademii Ajax, a od września 2012 roku rozpoczną realizację programu treningowego ze swoimi zawodnikami. Najlepsze "Szkółki Piłkarskie NIVEA" wezmą udział w turnieju, który będzie zwieńczeniem cyklu treningowego. Kryterium kwalifikacji do turnieju będzie zaangażowanie w prowadzenie treningów zgodnie z programem szkoleniowym Akademii Ajax Amsterdam. Sześć zwycięskich drużyn turnieju i ich trenerzy wyjadą na letni obóz szkoleniowy Akademii Ajax do Amsterdamu. Aby przyłączyć się do akcji należy zarejestrować się na stronie firmy Nivea www.szkolkinivea.pl. Po zalogowaniu użytkownicy uzyskają możliwość codziennego oddania głosu! Konkurs został podzielony na cztery etapy, w których wyłonionych zostanie po 25 klubów lub szkół. Poszczególne tury kończą się kolejno: 6 maja, 25 maja, 3 czerwca, 17 czerwca. Zwycięskie szkoły i kluby wyłonione w danej turze nie biorą udziału w dalszym głosowaniu. Oddane głosy sumują się przez cały okres głosowania, które kończy się 17.06.2012r. Młodzi piłkarze liczą na Waszą pomoc! Zachęcamy do oddawania głosów!! 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 11 Zbliża się maj … w religijności i tradycji polskiej miesiąc od wieków poświecony Matce Bożej. Maryja jest Tą, która od wieków w naszej Ojczyźnie odbierała i wciąż odbiera szczególny hołd i cześć. Litanijny śpiew od wieków słychać w kościołach, domach i polach. Każdego roku, gromadząc się całymi rodzinami na nabożeństwach majowych w kościele, lub przy odświętnie ubranych kwiatami przydrożnych kapliczkach modlono się do Matki Bożej o zdrowie, zgodę w rodzinie, nawrócenie, wyzwolenie z nałogów, pomoc w trudnych sprawach, błogo- sławieństwo dla Ojczyzny. Na progu tego miesiąca warto lepiej przyjrzeć się tej litanijnej modlitwie, by na nowo odkryć jej głębię i dostrzec jej ogromną wartość. Po modlitwie Zdrowaś Maryjo, Litania Loretańska jest być może najpopularniejszą modlitwą ku czci Maryi. Litania Loretańska (wraz z litanią do Wszystkich Świętych) jest najstarszą litanią dopuszczoną do publicznego odmawiania w Kościele Katolickim. Słowo „litania” oznacza modlitwę złożoną z serii krótkich wezwań, na które odpowiada się krótkim refrenem. Pierwszych litanii możemy dopatrywać się w Piśmie Św., w Psalmie 136 czy w Liście do Tymoteusza (2, 1-3), a następnie w wielu wczesnochrześcijańskich pismach Ojców Kościoła. Nic więc dziwnego, że litania z biegiem czasu znalazła swoje odzwierciedlenie również w liturgii Mszy św. w formie wezwań Modlitwy Powszechnej czy Panie, zmiłuj się nad nami. Pochodzenie Litanii owiane jest tajemnicą. Nic nie wiemy o jej autorze, a raczej autorach, którzy przez wieki tworzyli nowe wezwania. Lista uwielbień Maryi (51 tytułów) wiele zawdzięcza modlitwom Kościoła greckiego, a także opiera się na pismach Ojców Kościoła z pierwszych sześciu wieków. Z biegiem czasu liczba wezwań zmieniała się. Były dodawane nowe zwroty tak, że Litania z pierwotnych piętnastu wezwań rozrosła się do kilkudziesięciu. Aktualny tekst litanii po dodaniu wezwania „Królowo rodzin” został zatwierdzony przez Kongregację do spraw kultu Bożego i dyscypliny sakramentów 31 grudnia 1995 r. Od wieków Litania Loretańska pozostawała prostą a zarazem potężną modlitwą ku czci Matki Bożej. Czciciele Maryi powtarzając słowa uwielbienia pogłębiają wiedzę oraz miłość do niebieskiej Matki. Niech zatem śpiew majowych nabożeństw ku czci Maryi na nowo rozbrzmiewa w naszych uszach i sercach. Nabożeństwa majowe: w kościele w Mordach w dni powszednie po Mszy św. o godz.18.00, w niedzielę po Mszy o godz. 11.30; w kościele w Czołomyjach w dni powszednie po Mszy św. o godz. 17.00, w niedzielę po Mszy o godz. 9.30; w kościele w Krzymoszach w dni powszednie po Mszy św. o godz. 16.30, w niedzielę po Mszy o godz. 10.00 i 12.00; w kościele w Radzikowie Wielkim w dni powszednie po Mszy św. o godz.19.00, w niedzielę po Mszy o godz. 10.00. Zachęcajmy się nawzajem do wspólnej modlitwy w naszych świątyniach, domach i przydrożnych kapliczkach. Niech Maryja – Królowa Rodzin – wyprasza nam i całej naszej wspólnocie potrzebne łaski. Duszpasterze parafii Mordy „Nasza gwara - co już zapomniana” Szanowni Czytelnicy naszego biuletynu informacyjnego TPM „Mordy Twoja Gmina", chcemy zaprosić Państwa do współredagowania nowego cyklu zatytułowanego roboczo „ Nasza gwara". Intencją redakcji jest przybliżenie czytelnikom słów używanych na naszym terenie i ich znaczenia. Każda większa społeczność ma tendencję do tworzenia własnego słownictwa. Mamy nie tylko gwarę naszych dziadków, ale i współczesne subkultury młodzieżowe używające własnego specyficznego słownictwa. Przy naszym historycznym uwarunkowaniu, mamy wreszcie zapożyczenia językowe z innych języków To wszystko czyni, że nasze słownictwo jakiego używamy na co dzień jest nieco inne, niż język literacki. Wiele słów, które tu przytoczymy znajdują się hasłowo w „Słowniku współczesnego języka polskiego", ale można to tak określić „wyszło już z mody". Zachęcamy więc naszych Czytelników do podzielenia się z nami wiedzą na ten temat. Poniżej podajemy kilka przykładów naszej mowy. Orczyk - poprzeczny, drewniany drążek, zawieszony u nasady dyszla, albo np. u pługa, na który zakłada się postronki zaprzęgu końskiego, w naszych stronach częściej mówiło się nie orczyk ale „bark". Gdy zaprzęgano parę koni, to postronki zakładano na barki, a te zaczepiano do sztelwagi. Do rzadko używanych obecnie słów, należy „rozwora", jest to drąg umieszczony podłużnie w wozie gospodarskim, łączący przednią i tylnią cześć podwozia, ale też w naszych stronach pogardliwie o człowieku. Dyszel - cześć wozu, sań itp.; drąg umieszczony na przedniej części tych pojazdów, umożliwiający kierowanie nimi za pomocą zaprzężonych do nich koni, w naszych stronach w dyszel zaprzęgano parę koni, natomiast do zaprzęgu w pojedynkę służyły „hołoble" (ołoble). Duła/duga - wygięty pałąk; służył do zaprzęgu konia do wozu tzw. zaprzęg ruski. Pałąk - wygięty przedmiot, zazwyczaj drewniany lub metalowy (wyraz ten posiada jeszcze inne znaczenia). Chomąto - cześć końskiej uprzęży, obejmująca nasadę szyi. Na koniec tych „sprzężajno" końskich tematów mamy zapytanie do naszych czytelników o znaczenie słów używanych przez naszych dziadków a mianowicie eć i kse /zapis fonetyczny/. (oprac. mg) STR. 12 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń Dla rodziców: Zagrożenia związane z Internetem Rozwój komputeryzacji ma dobre strony i nowe możliwości nauki, pogłębiania wiedzy, komunikacji, pomocy w pracy, podniesieniu estetyki opracowywanych prac itp. Większość rodziców dostrzega te dobre strony i coraz częściej decyduje się na zakup nie tylko komputera, ale i Internetu. Według nieformalnego sondażu już ponad 70 % uczniów z obwodu szkoły podstawowej w Mordach ma dostęp do sieci. Niestety - oprócz niewątpliwych plusów jak chociażby szybsze zdobywanie wiedzy - globalna sieć niesie ze sobą nowe, nieznane dotąd zagrożenia. Najmłodsi internauci wyjątkowo chętnie korzystają z możliwości grania – 70 proc. dzieci aktywnych online spędza czas na tego typu rozrywce. Wbrew stereotypom, witryny poświęcone grom w sieci cieszą się niemal równym zainteresowaniem dziewczynek i chłopców. Według badań korzysta z nich 53 % chłopców i 47 % dziewcząt. Biorąc jednak pod uwagę czas spędzony w grach online to widać już wyraźną przewagę dziewcząt – ok. 30 godzin w miesiącu gdy chłopcy „tylko” ok. 20 godzin. Do komputera i Internetu siadają coraz to młodsze dzieci. Nierzadko 3- 4latkowie. W wielu domach komputer i Internet jest traktowany jako „wybawienie” od zajmowania się dzieckiem. Dziecko przed komputerem to spokój w domu - ojciec i matka mogą spokojnie obejrzeć ulubiony serial, przeczytać gazetę. Jeszcze lepiej gdy kompu- przez tatusia w sklepie, gdzie na opakowaniu jak wół widać było w kołeczku liczbę „18”. Na moją uwagę, że gra jest zalecana dla osób dorosłych usłyszałem odpowiedź „Przecież w niej nie ma golizny tylko się strzelają!”. ter stoi w innym pokoju - wtedy nikt nikomu nie przeszkadza. Jakże rodzice są dumni, że ich kilkuletnie dziecko świetnie sobie już radzi z komputerem i Internetem… Tymczasem pozbawiony kontroli rodzicielskiej dostęp do gier komputerowych zarówno tych z „płyty” jak i internetowych jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci. Dziecko - gracz wchodzi w nowy pełen przygód świat. Przeżywa je, będąc często jednym z bohaterów gry, jego losy oraz losy innych bohaterów w tym wirtualnym świecie zależą od jego decyzji, wyborów, postępowania i pomysłów. Jest to więc z jednej strony bardzo atrakcyjna forma zabawy, ale równocześnie w wielu tak ulubionych przez dzieci grach jest pełno agresji, przemocy i niemoralnego postępowania. Paradoksem naszej mentalności jest jednak to, że gry„ ociekające krwią” to nic takiego, byleby nie było w nich seksu. Kiedyś proszono mnie w jednym z domów o zainstalowanie 5-letniemu brzdącowi gry kupionej Dlaczego „TRWAM”? Bardziej dociekliwi odbiorcy mediów wiedzą, że ogromna ich większość informuje społeczeństwo zgodnie z tzw. „poprawnością polityczną”. Różnią się jedynie tym, że ograniczone przez mocodawców wiadomości jedni prezentują ciekawiej, inni nudniej. Komentarze wydarzeń są jednomyślne według ustalonej linii. Telewizja „TRWAM” stanowi tu wyłom, lecz dostępność tego medium jest ograniczona. Odbiera się ją przez antenę satelitarną (nie wszędzie można zainstalować) lub przez płatną telewizję kablową. Ostatnio Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji rozdzielając koncesje odrzuciła wniosek Lux Veritatis o przydzielenie telewizji „TRWAM” miejsca na platformie cyfrowej. Przyznanie telewizji „TRWAM” koncesji na nadawanie techniką cyfrową umożliwiłoby jakościowo lepszy niż dotychczas odbiór jej w każdym domu bez potrzeby instalowania anteny satelitarnej. Łatwo przewidzieć, że znaczna część telewidzów porównywałaby informacje z przekazywanymi przez telewizję „TRWAM” (wystarczyłoby przełączyć odbiornik na odpowiedni kanał). Łatwość dostępu do innej opcji przekazu pobudziłaby do myślenia wielu biernych odbiorców mediów i do wyrobienia sobie własnego osądu. Ograniczyłoby to oglądalność telewizji tzw. „głównego nurtu” i zmusiłoby do pełniejszego, rzetelnego i bardziej obiektywnego informowania społeczeństwa. Dlatego niezależny nadawca jest zwalczany. Chcę mieć możliwość pełniejszego oglądu tych samych wydarzeń z różnych punktów widzenia podpisałem apel o przyznanie koncesji na multipleksie cyfrowym dla telewizji „TRWAM”. W dalszym ciągu zbierane są podpisy. Można je wysyłać na formularzach zamieszczonych w „Naszym Dzienniku” lub w Internecie. Trwam-Bo… Jak rodzice mogą mieć kontrolę nad tym wirtualnym światem? Jest wiele sposobów. Najprostszym i najlepszym jest umieszczenie komputera w tym samym pomieszczeniu, w którym swój wolny czas spędzają dorośli. Mamy wtedy pełną kontrolę. Nie zawsze jednak jest to możliwe i wtedy z pomocą przychodzi nam dostępne oprogramowanie. Do takich programów należy darmowy program Beniamin dostępny na stronie www.beniamin.pl. Program ten posiada panel konfiguracyjny, umożliwiający ustawienie podstawowych parametrów filtru internetowego, na przykład blokowanie dostępu do stron erotycznych, definiowanie tzw. 'Białych stron', czasową deaktywację programu, itd. Zanim kupimy grę w sklepie powinniśmy wejść na stronę www.pegi.info gdzie możemy sprawdzić klasyfikację gry w wybranej zakładce „Szukaj gry”. Po znalezieniu konkretnego tytułu, rodzic jest w stanie sprawdzić m.in. ograniczenia wiekowe lub obejrzeć piktogramy, które objaśniają czy gra zawiera elementy przemocy lub wulgarny język, informują również o tym czy w grze pojawia się nagość, zachowania seksualne, narkotyki, dyskryminacja i hazard. (jb) – c.d.n. 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń MO R D Y T WO J A G MI NA STR. 13 Przemoc w rodzinie jest przestępstwem ! O przemocy trudno mówić, trudno pisać… lecz najtrudniej jest jej doświadczać. Każdy z nas zna kogoś, kto doświadcza przemocy, a co za tym idzie – wie o działaniach sprawcy. Istnieje jednak społeczna zmowa milczenia pod hasłem „Nikt nie powinien się wtrącać w prywatne sprawy rodziny” Prawda jest jednak inna – Każdy ma prawo zapobiec przestępstwu. Znowelizowana 01.08.2010r. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie wzmacnia ochronę ofiar przemocy w rodzinie poprzez wprowadzenie: Nakazu opuszczenia przez sprawcę wspólnego mieszkania (wydaje prokurator) Zakazu zbliżania się sprawcy do ofiary (wydaje prokurator) Bezpłatnej obdukcji lekarskiej (wzór zaświadczenia stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22.10.2010r.) Uprawnień do interweniowania przez pracowników socjalnych, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie dziecka Wymogu tworzenia w każdej gminie zespołów interdyscyplinarnych ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie Ustawa obliguje organy samorządu terytorialnego do realizowania zadań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W związku z tym Burmistrz Miasta i Gminy Mordy 30 listopada 2011r. powołał Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W skład zespołu wchodzą Policjanci, Pracownicy Socjalni, Nauczyciele oraz przedstawiciele Ochrony Zdrowia, Organizacji Pozarządowych i Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Osobami wspierającymi są także Kuratorzy Sądowi. Działania zespołu dotyczą integrowania i koordynowania działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, przez: Diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie Podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie, mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, Inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie, Rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, Inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 września 2011 r. procedurę Niebieskiej Karty wszczyna nie tylko (jak było dotychczas) funkcjonariusz Policji, ale też: Pracownik socjalny Członek komisji rozwiązywania problemów alkoholowych Lekarz, pielęgniarka, położna i ratownik medyczny (jako przedstawiciel ochrony zdrowia) Przedstawiciel oświaty Oznacza to, że do każdej z wymienionych osób możemy zwrócić się doświadczając przemocy domowej lub posiadając wiedzę o cierpieniu i krzywdach innych. Każdy, kto dowie się o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym odpowiednie służby. Nic nie usprawiedliwia przemocy! Informacje znaleźć można na stronie: www.niebieskalinia.pl Ogólnopolskie pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie - 22 668 70 00 (dni powszednie 14.00- 22.00) Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie Ewa Elżbieta Jarocka STR. 14 MO R D Y T WO J A G MI NA 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń Sukcesy tenisistów z Mordów Musimy przyznać, że tenis stołowy w szkole podstawowej w Mordach jest na doskonałym poziomie. Nasi młodzi sportowcy mają na swoim koncie wiele osiągnięć na różnych poziomach. Zawsze, kiedy jeżdżą, zdobywają zaszczytne miejsca. Jednym słowem w tej dyscyplinie mamy wiele talentów. Często przywożą medale i puchary dla szkoły. W dniu 23 lutego 2012 rozegrane zostały Międzypowiatowe Igrzyska Młodzieży Szkolnej w tenisie stołowym dziewcząt i chłopców. Startowało 13 drużyn. Z naszej szkoły 2 drużyny: I drużyna w składzie: Dawid Kobyliński, Leszek Mikilewicz i Patryk Wojtas zajęła I miejsce i tym samym awansowała na XIV Mazowieckie Igrzyska Młodzieży Szkolnej, które odbędą się na przełomie maja i czerwca w Płocku. II dru- żyna naszej szkoły w składzie: Daniel Grzegorczuk, Igor Andrunik zajęła 4 miejsce. Również 4 miejsce zajęła drużyna dziewcząt w składzie: Marlena Chacińska, Karolina Kałabun, Iwona Daniluk W dniu 1 marca 2012 roku w Białkach rozegrany został turniej Powiatowych Mistrzostw Wiejskich Szkół Podstawowych LZS. Jak zawsze nasi reprezentanci zajęli wysokie miejsca: Drużyna chłopców w składzie: Daniel Grzegorczuk , Leszek Mikilewicz , Igor Andrunik – zajęła 2 miejsce ( startowało 9 drużyn ); Drużyna dziewcząt w składzie: Marlena Chacińska, Iwona Daniluk i Karolina Kałabun – zajęła 1 miejsce (startowało 7 drużyn). oprac. Marlena Chacińska klasa VI SP Mordy VI Memoriał im. A. Grubby 13.03.2012r. w hali im. Andrzeja Grubby w Jeżewie rozegrano finał województwa mazowieckiego VI Ogólnopolskiego Memoriału imienia Andrzeja Grubby. Turniej od 6 lat organizowany jest przez Fundację imienia wybitnego tenisisty, której prezesem jest żona Lucyna Grubba. I tym razem tenisiści spisali się na medal. I drużyna w składzie : Dawid Kobyliński Leszek Mikilewicz Igor Andrunik zajęła 1 miejsce. Natomiast II drużyna : Grzegorczuk Daniel, Grzegorczuk Michał, Wojtas Patryk zajęli miejsce VII. Startowało 12 drużyn. Najlepszym zawodnikiem turnieju został Dawid Kobyliński. W całym turnieju Dawid Kobyliński i Igor Andrunik wygrali wszystkie swoje mecze. Drużyna SP Mordy awansowała do Finału VI Ogólnopolskiego Memoriału im. Andrzeja Grubby, który rozegrany zostanie w dniu 17 czerwca w Hali 100-lecia Sopotu w Sopocie, gdzie będzie reprezentowała województwo mazowieckie. oprac. Marlena Chacińska klasa VI SP Mordy IX Turniej o Puchar Burmistrza Miasta i Gminy Mordy rozstrzygnięty ! W dniu 19 stycznia 2012 r. w Gimnazjum w Mordach odbył się IX Turniej w tenisie stołowym o Puchar Burmistrza Miasta i Gminy Mordy. W turnieju wystartowała wyjątkowa liczba uczestników tj. 38 w sześciu kategoriach wiekowych. 3. Skwierczyński Marek 4. Kalicki Patryk Oto zwycięzcy poszczególnych kategorii: V. Open 1. Daniluk Marcin 2. Daniluk Karol 3. Kałabun Sebastian 4. Zakrzewski Paweł I. Szkoła Podstawowa kl. I-IV chłopcy 1. Andrunik Igor 2. Grzegorczuk Michał 3. Kałabun Kacper 4. Głuchowski Krystian II. Szkoła Podstawowa kl. V-VI chłopcy 1. Grzegorczuk Daniel 2. Mikilewicz Leszek 3. Kirylczuk Daniel 4. Wyczółkowski Piotr III. Gimnazjum chłopcy 1. Kałabun Sebastian 2. Trębicki Piotr IV. Dziewczęta 1. Kałabun Karolina 2. Szoplik Katarzyna 3. Chacińska Marlena VI. Seniorzy 1. Bobryk Wojciech 2. Szoplik Tadeusz 3. Daniluk Krzysztof 4. Kośmider Maciej Zwycięzcy otrzymali z rąk Burmistrza okazałe puchary i dyplomy. Jeszcze raz serdecznie gratulujemy i zapraszamy na kolejny jubileuszowy turniej w przyszłym roku. Tadeusz Narojek 1 ( 1 6 ) K WI E C I E Ń ELIMINACJE POWIATU SIEDLECKIEGO 57 MAZOWIECKIE-GO TURNIEJU TENISA STOŁOWEGO O PUCHAR R E DAK T O RA J AN US ZA STRZAŁKOWSKIEGO. 03.03.12r. SKÓRZEC MO R D Y T WO J A G MI NA Dziewczęta: kl. IV i młodsze 2.Skwierczyńska Aleksandra 5-6.Mikołajczuk Wiktoria 7-8.Andrunik Gabriela Startowało 8 zawodniczek. Dziewczęta: 2001 i mł. 3.Skwierczyńska Aleksandra 4.Mikołajczuk Wiktoria Chłopcy: 1999 3.Grzegorczuk Daniel 4.Mikilewicz Leszek 7-8.Ogrodniczuk Karol Dziewczęta: kl. VI-V 1.Kałabun Karolina 3.Chacińska Marlena 5-6.Daniluk Iwona 9-12.Żochowska Sylwia Startowało 13 zawodniczek. Chłopcy: 2001 i mł. 1.Andrunik Igor 2.Grzegorczuk Michał Zawodnicy z miejsc 1-2 awansowali do Zawodów Regionalnych. TURNIEJU ,,SZUKAMY TALENTÓW W TENISIE STOŁOWYM” 04.04.2012r. ZESPÓŁ OŚWIATOWY W BIAŁKACH Drużynowo: 1.SP Mordy 2.SP Grala 3.SP Żeliszew Startowało 8 drużyn oprac. Marlena Chacińska klasa VI SP Mordy POWIATOWY TURNIEJ SZKOLNEGO ZWIĄZKU SPORTOWEGO 11.01.2012R. ŻELISZEW PODKOŚCIELNY Chłopcy: kl. IV i młodsi 1.Andrunik Igor 2.Grzegorczuk Michał 3.Kałabun Kacper 4.Zalewski Damian 5-6.Biarda Jakub 9-12.Głuchowski Krystian Startowało 17 zawodników Chłopcy: kl. VI - V 3.Mikilewicz Leszek 5-6.Grzegorczuk Daniel 9-12.Kirylczuk Daniel Wyczółkowski Piotr 13-16.Ogrodniczuk Karol Wojtas Patryk Startowało 16 zawodników. Gimnazjum nr 1 w Mordach reprezentował zespół w składzie: 1. Kałabun Sebastian kl. I b 2. Kruszyński Maciej kl. II a 3.Książczak Jakub kl. I a Drużyna tenisistów zajęła ostatecznie III miejsce w Powiecie Siedleckim, ustępując, "już tradycyjnie", pingpongistom ze Skórca (I miejsce) i z Żeliszewa (II miejsce). Opiekunem gimnazjalistów była Pani Dorota Drajkowska. Dziewczęta: 1999 2.Chacińska Marlena Dziewczęta: 2000 1.Kałabun Karolina 5-6. Daniluk Iwona Szansa na lepszą przyszłość Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mordach informuje, że w okresie od kwietnia 2012 r. do końca 2014 r. zamierza realizować 3-letni projekt systemowy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pt. „Szansa na lepszą przyszłość”. Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany będzie w ramach: Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy . Cel projektu: Udzielenie wsparcia w zakresie zmiany postaw i aktywnego wejścia na rynek pracy dla uczestników projektu. Uczestnicy projektu otrzymają możliwość podniesienia kwalifikacji i zdobycia nowych uprawnień poprzez szkolenia, kursy i warsztaty oraz usługi o charakterze doradczym, edukacyjnym i społecznym Uczestnicy projektu: Projekt skierowany jest do osób w wieku aktywności zawodowej (15-64 lata), niezatrudnionych lub zatrudnionych zagrożonych wykluczeniem społecznym, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. Posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności będzie bardzo ważnym dodatkowym atutem w procesie rekrutacji. Przewidujemy, że rocznie w projekcie weźmie udział 8-ro uczestników. Rekrutacja: Na rok 2012 rekrutacja odbędzie się w okresie kwiecień – maj br. W każdym roku udział będą brały inne osoby. Uwagi: Obecnie w MGOPS trwają prace związane z przygotowywaniem wniosku aplikacyjnego o dofinansowanie projektu. Gorąco zachęcamy mieszkańców do wzięcia udziału w projekcie Zapraszamy już teraz do nawiązania kontaktu z pracownikami socjalnymi Ośrodka Pomocy Społecznej w Mordach. Skorzystajcie z okazji! Telefon: 25 641-54-26 STR. 15 Kierownik MGOPS w Mordach Andrzej Pietrulewicz Mordy Twoja Gmina Biuletyn Informacyjny TPM WYDAWCA: Towarzystwo Przyjaciół Mordów w porozumieniu z Burmistrzem Miasta i Gminy Mordy ADRES REDAKCJI: Urząd Miasta i Gminy w Mordach, ul. Kilińskiego 9 08-140 Mordy tel.: 25 641 54 02 w. 57 e-mail: redakcjamtg @gmail.com REDAGUJĄ: Jerzy Borowski, Ewa Jarocka, Andrzej Kalicki, Marek Gorzała, Władysław Bugaj, ks. Paweł Bielecki, Tadeusz Narojek, Barbara Nowińska, Teresa Kozioł, Ewa Kośmider, Andrzej Pietrulewicz SKŁAD: Urszula Rosłan ZDJĘCIA: Archiwum DRUK: IWONEX Siedlce NAKŁAD: 500 egz. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, a w przypadku zakwalifikowania ich do druku zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów. Publikacja sfinansowana w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Mordach Ble ble Ciotki Klotki Spacerują ulicą Walentynka z Gagarinkiem. Walentyna jak to Walentyna tuli się do Gagarina i do ucha wciąż mu szepce, że go bardzo kocha jeszcze. Wnet stanęła się wsłuchuje – kto tak sto lat wykrzykuje Sto lat! Sto lat! Sto lat! Sto lat! Tam impreza fajna jest, pewnie się też bawią fest. Chcesz tam wstąpić Gagarinie? - widzę to po twojej minie. Coś ty moja Walentynko, ulubiona okruszynko, nic z tych rzeczy, Oni tam zebranie mają, Wiek emerytalny ustalają. (pomysł zaczerpnięty z „Naszego Dziennika”) Nasza lokalna krzyżówka nr 1 Poziomo 2. 4. 7. 12. 13. 14. 15. Inaczej duplikat Ogródek - będzie tutaj plac zabaw Nivea Wieś między Mordami a Siedlcami ona, ono, .... Region, do którego należą Mordy Wieś w gminie Mordy z jeziorem Gopło Imię kościelnego w Mordach 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Pionowo 10 1. 2. 3. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 13. dach Imię burmistrza Mordów Gatunek drzewa liściastego Miesiąc w którym uchwalono konstytucję 1791 roku 13 Wąskie przejście między budynkami (gwara) Najmłodsza wieś w gminie Mordy Las pod Mordami ...Żydowski w Stoku Ruskim Kiedyś wieś obecnie ulica Kościuszki Imię przewodniczącej Rady Miejskiej Rodzinna wieś Zenona Stefa- EclipseCrossword.com niuka dwukrotnego mistrza Europy w boksie Zabytkowy budynek w Mor- 11 12 14 15
