Marchew - RUDNIK Agro

Marchew – informacje uprawowe
Stanowisko
Ze względu na głęboki system korzeniowy marchwi najwyŜsze plony uzyskuje się na glebach
głęboko uprawionych- z tego względu orka jesienna powinna być głęboka. Jeśli występuje
podeszwa płuŜna wskazane jest uŜycie podłębiacza.
Najlepszy kształt i duŜą gładkość korzeni uzyskuje się na glebach piaszczysto-gliniastych,
dość lekkich, generalnie jednak uprawa marchwi moŜliwa jest na kaŜdej glebie. Jedynie
gleby bardzo cięŜkie i łatwo zaskorupiające nie są polecane ze względu na moŜliwe kłopoty
ze wschodami a później utrudniony zbiór i zniekształcenia korzeni. Dla odmian wczesnych
polecane są gleby lŜejsze i łatwiej nagrzewające się.
Marchew jest wraŜliwa na zakwaszanie gleby, dlatego jej odczyn powinien wynosić 6,5–7,5.
Stanowiska powinny być przewiewne i nie ocienione oraz moŜliwie płaskie bez zagłębień
terenu.
Zmianowanie
Ze względu na nagromadzanie się szkodników (zwłaszcza nicieni) i chorób marchew nie
powinna być uprawiana na tym samym polu częściej niŜ co 4 lata. Dobrym przedplonem dla
marchwii są warzywa dyniowate, jak ogórek i dynia, oraz kukurydza, cebula, por i
rzodkiewka czy zboŜa (za wyjątkiem owsa). Po warzywach kapustnych, korzeniowych oraz
ziemniakach, pomidorach czy grochu i fasoli uprawa marchwi moŜe być ryzykowna. W
przypadku uprawy marchwii po warzywach intensywnie nawoŜonych pogłównie istnieje
niebezpieczeństwo gromadzenia azotanów w korzeniach.
NawoŜenie
Ze względu na małą dostępność obornika nawoŜenie organiczne w chwili obecnej ogranicza
się najczęściej do słomy lub nawozów zielonych jak łubin, gorczyca czy peluszka. W
przypadku stosowania słomy naleŜy zastosować przed jej przyoraniem nawoŜenie azotowe,
wspomagające jej mineralizację, w ilości 300-400 kg/ha mocznika. Jeśli moŜliwe jest
zastosowanie obornika marchew powinno się uprawiać w drugim roku po jego zastosowaniu
ze względu na niebezpieczeństwo rozdwajania się korzeni i silne poraŜenie przez połyśnicę
marchwiankę dla której obornik jest atraktantem.
NawoŜenie mineralne powinno być prowadzone na podstawie analizy chemicznej gleby w
celu uzupełnienia składników pokarmowych w glebie do poziomu (mg/l): N 100-140, P 60-80,
K 150-250, Mg 60-80 i Ca 1500-3000.
Przeciętne orientacyjne dawki nawozów wynoszą:
• 80-120 kg/ha azotu, w całości przedsiewnie,
• 80-120 kg/ha P2O5 jesienią w formie superfosfatu potrójnego,
• 150-250 kg/ha K2O przedsiewnie.
Marchew naleŜy do warzyw nie wraŜliwych na nawozy w formie chlorkowej.
NawoŜenie naleŜy przeprowadzić na około 14 dni przed siewem- młode siewki są wraŜliwe
na wysokie zasolenie gleby.
Siew
Termin siewu uzaleŜniony jest od terminu zbioru. Na najwcześniejsze terminy zbioru
polecany jest siew późnojesienny jednak na tyle późny aby przed zimą nasiona tylko
napęczniały ale nie pojawiły się siewki. Z reguły do siewu jesiennego stosuje się odmiany
ustalone Ŝeby w razie silnych mrozów i duŜych wypadów ograniczyć straty.
Termin siewu wiosennego uzaleŜniony jest od warunków atmosferycznych, generalnie
jednak odmiany wczesne powinno się wysiewać moŜliwie wcześnie zaś odmiany średnio
wczesne i późne później. Reguła ta odnosi się zwłaszcza do odmian do przechowywania:
najlepiej przechowują się korzenie które osiągnęły dojrzałość zbiorcza. Zbyt późny zbiór
wiąŜe się zwykle z gorszą przydatnością przechowalniczą korzeni oraz pogorszeniem ich
jakości.
Polecana ilość wysiewanych nasion na 1 ha zaleŜy od przeznaczenia korzeni: dla przemysłu
zwykle wysiewa się 600-800 tysięcy nasion na hektar, a na bezpośrednie zaopatrzenie rynku
i do przechowywania około 1,45 miliona nasion na hektar.
Optymalna głębokość wysiewu to 0,8 do 2cm. Do siewu precyzyjnego siewnikami
pneumatycznymi Nickerson-Zwaan poleca nasiona kalibrowane - duŜa dokładność ich
wysiewu gwarantuje wyrównanie wielkości korzeni. Ponadto nasiona kalibrowane zwykle
charakteryzują się lepszymi parametrami (np: lepsza energia kiełkowania i czystość
genetyczna).
Generalnie marchew powinno uprawiać się na redlinach- metoda ta umoŜliwia uzyskanie
bardzo ładnie wykształconych, gładkich korzeni. Redliny powinny być przygotowane około 12 tygodni wcześniej przy uŜyciu aktywnych agregatów, zapewniających odpowiednie
zagęszczenie ziemi (redliny nie powinny się rozpadać gdy stanie na nich dorosły
męŜczyzna). Na szczycie redliny nasiona wysiewa się w dwóch rzędach odległych o 6-8 cm.
Nasiona bezwzględnie naleŜy zaprawić przeciwko połyśnicy marchwiance. Zabieg
zaprawiania moŜna wykonać samodzielnie w gospodarstwie postępując zgodnie z
programem ochrony i zaleceniami producenta zaprawy lub zlecić go specjalistycznej firmie.
Zabieg zaprawiania nasion przeciwko szkodnikom powinien być wykonany przed siewem.
Nie powinno się zbyt długo przechowywać tak zaprawionych nasion ze względu na pewną
fitotoksyczność preparatów i spadek siły kiełkowania. W przypadku większych partii nasion
(grupy producenckie itp.) ekonomicznie uzasadnione jest zlecenie zaprawiania nasion firmie
specjalizującej się w ich uszlachetnianiu bądź zakup nasion z pełną zaprawą w firmie
Nickerson-Zwaan.
Ochrona przed chwastami
Marchew jest bardzo wraŜliwa na zachwaszczenie ze względu na długie kiełkowanie nasion i
początkowo powolny wzrost siewek. Aby zabezpieczyć uprawę przed chwastami zleca się
wykonanie serii zabiegów przy uŜyciu herbicydów.
Stosowanie chemicznych środków chwastobójczych wymaga pewnej wprawy, jednak opryski
zgodne z zaleceniami Programu Ochrony Roślin Warzywniczych oraz informacjami
zawartymi na etykietach poszczególnych preparatów umoŜliwia utrzymanie plantacji wolnej
od chwastów. Dobór herbicydów zaleŜy od lokalnych warunków, gleby i zachwaszczenia
(rodzaj i faza wzrostu chwastów).
Najczęściej stosowane są następujące zabiegi:
• chwasty w fazie liścieni: do 5 dni po siewie: Racer 250 EC (2-3l/ha) lub Afalon
Dyspersyjny 450 SC (1l/ha) ewentualnie Stomp 330 EC (Panida 330 EC) w dawce 3-4
l/ha na wilgotną glebę,
• chwasty w fazie do 3-5 liści właściwych: do 10 dni po siewie ale przed wschodami
marchwi Gesard 500 SC (1,5-2,5 l/ha),
• chwasty w fazie do 6 liści właściwych: do 10 dni po siewie ale przed wschodami marchwi:
Linurex 50 WP (1,5-2 kg/ha) lub Linurex 500 SC (1,-2 l/ha),
• chwasty jednoliścienne: Focus Ultra 100 EC, Fusilade Forte 150 EC lub Gallant Plus 104
EC w dawkach i z zastrzeŜeniami ujętymi w Programie Ochrony Roślin Warzywniczych,
• w razie wystąpienia zachwaszczenia wtórnego od fazy 3-5 liści marchwi Gesagard 500
SC w dawce 1,5-3 l/- zabieg ten naleŜy wykonywać przy temperaturze powietrza niŜszej
niŜ 20°C.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami
NajwaŜniejsze choroby i szkodniki:
•
•
•
•
alternarioza marchwi- poraŜeniu ulega przede wszystkim nać, czasem równieŜ korzenie.
W wilgotne i ciepłe lata choroba moŜe powodować bardzo silne uszkodzenia naci i jej
zasychanie a więc spadek plonu i później duŜe straty w czasie przechowywania.
Dodatkowo osłabiona nać utrudnia zbiór kombajnowy. 3-4 letnie zmianowanie znacznie
ogranicza nasilenie choroby. W razie wystąpienia objawów wykonać 2-3 zabiegi co 7-10
dni preparatami polecanymi w Programie Ochrony Roślin Warzywniczych (np. Amistar
250 SC w dawce 0,8 l/ha przemiennie z Bravo Plus 500 SC lub Gwarant 500 S.C. w
dawce 2,5l/ha).
mączniak prawdziwy- choroba występuje w drugiej części okresu wegetacji powodując
osłabienie naci. Jej pojawieniu się sprzyja silne nawoŜenie marchwi azotem, duŜe
zagęszczenie roślin i niska wilgotność powietrza. Po zauwaŜeniu pierwszych objawów
naleŜy wykonać 2-3 zabiegi jednym z preparatów polecanych w w Programie Ochrony
Roślin Warzywniczych
bakteryjna plamistość marchwii- choroba powodowana przez bakterię z rodzaju
Xanthomonas. Objawy są bardzo zbliŜone do objawów czarnej plamistości marchwi, a
więc zasychanie naci, nie występują tu jednak drobne, brązowoczarne plamy z
rozjaśnionym środkiem na ogonkach liściowych. W przypadku silnego poraŜenia roślin
dochodzi do całkowitego zaschnięcia liści i spadku plonu, a uzyskane korzenie nie
nadają się do przechowywania. Poza preparatem Biosept 33 SL w dawce 1l/ha zaleca
się siew nasion pochodzących z pewnego źródła a przy wystąpieniu pierwszych objawów
dokładne mycie maszyn uŜywanych na zainfekowanym polu przed wjazdem na inne pola
w celu ograniczenia roznoszenia bakterii.
połyśnica marchwianka- zaprawianie nasion jednym z zalecanych insektycydów (jak
Gaucho 350 FS, Marshall 250 DS., Nomolt 150 S.C. itp.) najczęściej chroni uprawę przed
pierwszym, majowym nalotem muchówek. W przypadku nie zaprawiania nasion polecane
jest jednorazowe podlewanie roślin w maju lub na początku czerwca, zgodnie z
sygnalizacją nalotu szkodnika (Ŝółtopomarańczowe tablice lepowe) jednym z preparatów
zalecanych w Programie Ochrony Roślin Warzywniczych. Oblot drugiego pokolenia
połyśnicy następuje na przełomie lipca i sierpnia- po schwytaniu na tablice lepną średnio
2 muchówek przez kolejne 3 dni zastosować naleŜy oprysk jednym z zalecanych
insektycydów i powtórzyć go po 7 dniach.
Nawadnianie
Nawadnianie musi być dostosowane do trzech krytycznych faz wzrostu marchwi:
- Kiełkowanie: wysokie zapotrzebowanie na wodę,
- WydłuŜanie się korzenia pierwotnego: niskie zapotrzebowanie na wodę,
- Wzrost korzenia: zapotrzebowanie bardzo wysokie, począwszy od 5-6 tygodnia po
wschodach do początku września.
Zalecana jednorazowa dawka wody wynosi 30-40 mm.
Nawadnianie wpływa na tworzenie się ładnie wyształconych korzeni a przez to i wysoki plon
dobrej jakości.
Zbiór
Zbiór marchwi naleŜy przeprowadzić gdy korzenie osiągną dojrzałość zbiorczą. Następuje to
po upływie określonej przez hodowcę liczby dni i osiągnięciu charakterystycznego dla danej
odmiany kształtu. Pewnym wskaźnikiem moŜe być teŜ zmiana odcienia zieleni naci nie
spowodowana jednak przez suszę czy choroby. W momencie osiągnięcia dojrzałości
zbiorczej najniŜsza w korzeniach jest teŜ zawartość azotanów. Opóźnienie zbioru sprzyja
wyrastaniu wtórnych korzeni i nowych liści co znacząco obniŜa ich przydatność
przechowalniczą.
Technika zbioru zaleŜy od przeznaczania marchwi: korzenie przeznaczone do
przechowywania powinny być zbierane specjalnymi kombajnami wyrywającymi uprzednio
lekko podoorane korzenie za nać. Ogranicza to moŜliwość uszkodzeń mechanicznych.
Marchew do celów przemysłowych najczęściej jest kopana specjalnymi kopaczkami bądź
maszynami przeznaczonymi bo zbioru ziemniaków po uprzednim obcięciu naci.
Przechowywanie
Do przechowywania naleŜy przeznaczać wyłącznie korzenie zdrowe i nie uszkodzone
mechanicznie odmian przeznaczonych do długiego przechowywania (jak Bolero F1 czy
Maestro F1).
Najkorzystniejsze jest przechowywanie marchwi w przechowalni w skrzyniopaletach.
Optymalna temperatura przechowywania wynosi 0-1°C a wilgotność względna powietrza 9598%. Tak wysoka wilgotność zapobiega ubytkowi masy powstającemu w wyniku parowania i
oddychania korzeni.
Marchwi nie naleŜy przechowywać razem z warzywami czy owocami wydzielającymi etylen
(jak na przykład jabłka). Gaz ten powoduje gorzknienie marchwii.