poznanie zadzierzgnięcia, ponieważ opóźnienie zabiegu (> 24

172
Geoffrey E. Hayden, Kevin L. Sprouse
poznanie zadzierzgnięcia, ponieważ opóźnienie zabiegu (> 24 godziny od nadejścia
objawów zadzierzgnięcia) trzykrotnie zwiększa śmiertelność.48 Oczywiście pacjenci z gorączką i zapaleniem otrzewnej wymagają wczesnej interwencji chirurgicznej,
ponieważ objawy te wskazują na niedokrwienie i zadzierzgnięcie. W przypadkach
negatywnego wyniku TK towarzyszącego niepokojącym objawom klinicznym, należy
chorego skonsultować chirurgicznie, aby wykluczyć możliwość fałszywie ujemnego
wyniku badania tomograficznego.
Istotnym czynnikiem jest również fakt, na jaki oddział przyjęty zostanie chory z objawami niedrożności jelita cienkiego. W jednym z badań opisano wyższą śmiertelność pacjentów hospitalizowanych z tego powodu na oddziale internistycznym w porównaniu z chirurgicznym. Różnica ta wynikała z opóźnienia podjęcia interwencji chirurgicznej u chorych leczonych internistycznie.50 Chorzy z niedrożnością przewodu
pokarmowego powinni być zatem hospitalizowani na oddziałach chirurgicznych.
NIEDROŻNOŚĆ JELITA GRUBEGO
Wprowadzenie
Niedrożność jelita grubego występuje dużo rzadziej niż niedrożność jelita cienkiego,
mimo że jest znacznie częstsza u osób starszych. Około 60% przypadków niedrożności jelita grubego jest spowodowanych nowotworami. Spośród wszystkich pacjentów, u których wykryto pierwotnego raka odbytnicy, u 15–20% jako pierwszy objaw
wystąpiła niedrożność przewodu pokarmowego spowodowana nowotworem.51–53
Skręt okrężnicy, najczęściej dotyczący esicy i kątnicy, odpowiada za dodatkowe
5–15% przypadków niedrożności jelita grubego.54, 55 Jest to zwykle choroba osób
starszych, ale może dotyczyć ludzi w każdym wieku. Skręt esicy zaobserwować
można często u wyniszczonych pensjonariuszy domów opieki, do czego przyczyniają się nieodpowiednia dieta i występowanie uporczywych zaparć. Skręt esicy
spowodowany jest wrodzoną wadą krezki, która powoduje zwiększoną ruchomość
jelita prowadzącą do jego skręcenia.56 Kolejne 10% przypadków niedrożności jelita grubego jest związanych ze zwężeniami powstałymi w przebiegu przewlekłej
choroby uchyłkowej (tab. 1). Niedrożność jelita grubego odznacza się wyższą zachorowalnością i śmiertelnością niż cienkiego z powodu starszego wieku pacjentów
i licznych przewlekłych chorób towarzyszących. Całkowita śmiertelność wewnątrzszpitalna wynosi około 10%, a gorsze wyniki leczenia obserwowane są u pacjentów
z niewydolnością nerek, zapaleniem otrzewnej, niedokrwieniem bliższego odcinka
okrężnicy i poniedokrwienną martwicą.57
Patofizjologia
Zastawka jelita krętego i kątnicy odgrywa bardzo ważną rolę w etiopatogenezie niedrożności okrężnicy. Przy wydolnej zastawce płyny i gazy gromadzą się w kątnicy,
prowadząc do czynnościowego skrętu jelita. Kątnica ulega szybkiemu rozdęciu,
a zwiększenie promienia jej światła powoduje podwyższenie napięcia ścian narządu
(prawo Laplace’a).4 Ostatecznie, nagłe poszerzenie narządu może doprowadzić do
niedokrwienia ściany i perforacji. Niezależnie od mechanizmu zależnego od zastawki
krętniczo-kątniczej, skręt jelita charakteryzuje się powstaniem zamkniętej pętli jelitowej, w której szybko dochodzi do niedokrwienia i perforacji.
Niedrożność jelit pochodzenia nowotworowego może być spowodowana uciskiem
zewnętrznym, zlokalizowanym śródściennie lub wewnątrz światła. Naciek nowotworowy krezki, mięśni i nerwów może spowodować zaburzenia perystaltyki jelit, przyczyniając się później do powstania objawów obstrukcyjnych.58