MYŚLIWIEC

MYŚLIWIEC
!,i
",.'zo,'
i€mia kwidryńska' łowiecko zwierz''ny Na grubeco zwierŻa polo_
prłnare'na Elbląrkiemu okĘ- wano pieszo, w małych grupach, w toEoań PZŁ' a ter'tońalni€ tak war''stwie oswojonegp nieodĘcznego":
bliska warmii. warto poznać tutęjsą przyjacieta - psa' Bmń osobisĘ myhistorię łowiectwajakże r6żną od tej
z innych rejonów naszego krąiu.
Na wstępie trŹeba \ł''Tźniepowiedzieć, że nasŻe archiwa nie posia
dąią matelialów na interesujący nas
temat. Autolzy piszący o myślistwie
warmii i Mazur oraz Prus wschod
nich powolują się na archiwalia
i mateńały niemieckie. Jed}Tde xVI
wiek jest opracowany pod kątem hi-
storii myślistwa w Prusach Królew
skich pnez prcfesońw Zbigniewa
Nowała i Wacława odńca'
Kronikarże dzielą histolię myśli
stwa na trzy epoki: pierwsza z nich
to okles do końca x wieku (na na_
szych terenach do końca XII wieku),
druga do xvm wi€ku' tlzecia zaśdo
czasów wspólczesnych.
Pomińmy omawianie okresu
pierwszego ze względu na stosunko_
wo szczuplą objętośó kwartalnika,
pozostdąc jed}Trie przy stlvierdze_
niu' że Źńd1em utrz}łnania ludów
tu żyjących blo zbieractwo, rybo-
łówstwo i myślistwo. świadcząo tym
wykopalista m'in' w Bialej cólże,
wę$ach, Gardei, Bronnie' KlasztoIku i Baldramie.
Ciekawszy jest okres drugi.
My'ślistwo na ziemi kwidzńskiej
i całch ówczesnych h.Ilsach blo odmienne nź na Mazowszq wielkopol
czy Małopolsce. Myślistwo i rybolówstwo było podstawow}Tn ząjęciem
w zdobwaniu pą,Tienia. Nie b}'lo
ogranicz€ń w prawach do polowania'
chrba że ?E strony duchowieństwa
w ce1u zapewnienia zwierzyni€ spoko_
ju lub ustalenia okr€sów ochronnych.
Trzeba wi€dzieć, że husowie juz na
pfzelomie D( i x wieku mie]i zacząt_
sc€
śIiwego stanowił: oszczep, topół łuk
i kńtki miecz do dobiiania zwieŹy-
n}ł poza bezpośr€dnim polowaniem
w poz'Śkaniu grubegp zvoerŻa \łYko_
Źystywano zapadrrią pułapĘ sidła'
Śi8i
i wabiki stan taki
trwł do
cza_
su spmwadzenia zakonu Nąjświętsz€j
Marii knnlr Fo Dodboju Fomezanii
przez zakrJlr kzyźacki polowania
plz€stąją być podstawow}'rn zajęciem
podstawą wyŹ}'wienia mi€jscowej
ludności.Stają się r'ozr]wką ryceŹy
zakonu, hierarchów kapituły pome'
zanskiej i moznowladŻtwa. Fowstąją
liczne bazy hodowli sokolóW psów
i
oraz szkolenia my'śliwyctl Istnieją
pvesłanki' źre w domenie kapituly
pomezanskiqj w okolicach Kwidzyna
aĘidowała się w}'twómia sieci do ło_
wów na gnrbego zń€Iza i ptactwo.
od 1233 r eńd kwidzński b}'ł
siedzibą plowżofi- stale przebwało
w nim kilkunastu r'l'cerzy zakomych
i oddział knechtivł Przeb}'wało teź
'
Jor.
LesukParc
sŻąjący żulawy, bracia czescy i szko_
ci. Kazda nacja do myślistwa wnosila to, co bylo nąjbaralziej skuteczne
i przydatne' Zatem następował tam
naturalny postęp.
Po zawarciu w 1466 r. pokojrl
tonrńskiego państwo kŹyźackie po_
dŹielono na prusy KsĘęce z siedzi_
bą w Klól€wcu i Prusy Królewskie
z wamią jako autonomicznym ter€nem pr''należnym biskupowi war_
mińskiemu. Ziemia kwidzńska zo'
stala podzielona. Szlachta uzyskala
pmwo polowania na własnych gr.lrntach i narnętnre oddala się mzry'wce
polowań' Utzymj.'wała sluibę łowiecĘ' st4nie' psiarnie i sokolanie. Nie
zawsze szlo to ze zdmw}łn rozsąd-
wiele gościzakonu' Jeśli nie b}ło walk
kiem. Duże koszty ut]z}mania
w dobnch bjskupich. oĘanizowa-
szlachty była biedna i średniozamożna, i Eaktowała myślistwo jało do_
datkowe Żaopa1rŻenie spiżarni'
Warto w t}.rn miejscu wspo.mieć
po_
wojennych' organżowano \łłu.avY żeIały dobra sztacheckie. Większość
Iowieckie mąjące chaĘkter roz''wki z nich zbankflrtowala. Dośćpowie_
dzieć, że pies myśliwski kosztowal
łednocześńezaEawyff zycznejpodnotyle co dwie ł.mwy, a jeden sokól byl
sŻącej sprawnośćbojową. Poz''skanie
w cenie dwóch kotri' oczywiści€' nie
zwierztny w celach konsumpcfinych
należy tego generalizować. część
miało drugprŻędne TBczenie. Inacz€j
ne polowania alla hierarchii kapituły
i ich gości służ}'lyglównie do zaopa_
bŹenia stołu biskupi€go i kanonikólv
w dobrach biskupich istniał juz urż4d
nadleśniczego. o waźnościtegp ulzę-
o najliczniejszej $upie ludności -
du świadczy fakt' źe nadleśniczy
chlopach. Ci o prawie do polowarra
nawet nie śnili. Nie omilały ich za to
liczne cięźa'y i poslugt zwĘzane z oI_
go czele stał bjskup'
ganizacją potowań panujących' Mimo
ckie' Krrlturę mateńalną a także Io_
wiectwo pn ez wieki tworzyli: Prusowi€. Polac]4 Niemc]4 ryceEe zal(onu
w'r^'odzący się pĘwie ze wszystkich
walro na]^'et na śmień. Nie zapobie_
wchodził w skład konwenfu, na którc-
Na tych zierĘach od x]I do zakaŻów, stosowanych ka! zastawiali
końca xV wieku zdenały się| tóż- sidła i pułapk, i Ę'm sposobem pozyki praw łowieckich, włTvedzając ne kultuny, wlznania, zwyczaje skiwali zwierz}łlę drobną' Kary za
inn€ kĘie' Za takie Dźecież tneba i prawa, atakże różne Żwycząje loq7ie- kłusownictwo b!,"ly wysokle, skazy_
uznać wspomniane przez Ja]ra Dlu_
gosza ,'święte lasy i wody"' w którTch
nie woho
blo
polować' zapewnidąc
cLęśclzyłierzyw spokq w ostojach
i matecznikach. husowie mieli swoje
metody i swoisty sprzęt do pozys!'ania
nalodów Europy. wreszcie kulturę
mate.ialną tworzyli Holendrzy osu-
gało tojednak temu pm€edemwi.
Mimo wszystło koniec xv xlł
i częśćx\aII wieku to rozkwit myślistwa na ńemi kwidzńskiej. (cdn)
L€.zekParus