115. Zjednoczenie Niemiec i powstanie Austro

Zjednoczenie Niemiec
1. Drugie Cesarstwo we Francji




lipiec 1851 - Ludwik Napoleon żąda od
Zgromadzenia rewizji konstytucji, gdyż
chce być wybrany po raz drugi
(konstytucja nie przewidywała reelekcji
prezydenta); gdy parlament odrzuca to
żądanie, 2/3 XII 1851 przeprowadza
zamach stanu
plebiscyt (20/21 XII 1851) daje
prezydentowi prawo zmiany konstytucji
styczeń 1852 - konstytucja wzorowana
na napoleońskiej z r. 1799:
listopad 1852 - plebiscyt decyduje o
wprowadzeniu cesarstwa; w grudniu
Ludwik Napoleon koronuje się na
cesarza Francuzów jako Napoleon
III; rozpoczynają się dzieje II
Cesarstwa, trwające do roku 1870
1.
2.


wojna krymska 1853-56
Mikołaj I wypowiada wojnę Turcji w celu opanowania cieśnin
prowadzących z Morza Czarnego na Śródziemne; Francja montuje
koalicję antyrosyjską (Francja, Anglia, Turcja, Sardynia)
wrzesień 1855 - klęska Rosji po trzymiesięcznym oblężeniu
Sewastopola;
30 III 1856 - traktat pokojowy w Paryżu: Rosja zrzeka się
prawa utrzymywania floty wojennej na Morzu Czarnym, które
uznano za neutralne; wycofuje się z księstw naddunajskich (Mołdawii
i Wołoszczyzny), zachowujących autonomię pod protektoratem
Turcji;
polityka włoska:
sojusz z Królestwem Sardynii (udział w wojnie przeciwko
Austrii w roku 1859);
wspieranie Państwa Kościelnego
2. Etapy zjednoczenia Niemiec

a) Niemcy po kongresie wiedeńskim
w roku 1850 został posłem do parlamentu
pruskiego,
•
•w
latach 1859-62 był ambasadorem Prus w
Petersburgu, a następnie – przez pół roku – w
Paryżu;
•we
wrześniu 1862 król Wilhelm I (1861-1888)
mianuje go premierem Prus
•Bismarck
uzyskał od pruskiego parlamentu
specjalne pełnomocnictwa, dzięki którym mógł
samodzielnie, bez ingerencji władzy
ustawodawczej, ustalać wysokość budżetu
wojskowego – liczebność armii pruskiej wzrosła
do 200 tyś. , a w każdej chwili mogła wzrosnąć do
600 tyś.
•plan
zjednoczenia Niemiec odgórnie i
„zaokrąglenia granic” kosztem Francji
b) Otto von
Bismarck (18151898)

Na czele sztabu
generalnego stał
Helmuth von Moltke
(twórca kampanii przeciw
Danii, Austrii i Francji)
c) wojna z Danią

1863 – Duńczycy formalnie wcielają do Danii
księstwo Szlezwik, należące do Związku Niemieckiego
(miało ono status duńskiego lenna na obszarze Związku; w
księstwie tym dominowała ludność duńska);

Bismarck potraktował aneksję jako złamanie przez
duńskiego króla Christiana IX porządku ustalonego na
kongresie wiedeńskim –

sprowokował w lutym 1864 wojnę, wciągając w nią
także Austrię jako państwo przewodzące Związkowi
Niemieckiemu

20 X 1864 – na mocy pokoju wiedeńskiego kończącego
wojnę Dania traci Szlezwik oraz Holsztyn i
Lauenburg; pierwsze dwa księstwa są pod władzą
prusko-austriacką do ostatecznego rozstrzygnięcia
sprawy, a Lauenburg zostaje przyłączony do Prus
d) wojna prusko-austriacka (1866)






pretekst: konflikt wokół
przynależności księstw odebranych
Danii; Bismarckowi chodziło o
wyeliminowanie Austrii jako
konkurenta w walce o przywództwo
nad państwami niemieckimi
3 VII 1866 - bitwa pod Sadową w
Czechach i klęska Austrii
postanowienia pokoju w Pradze
(23 VIII 1866):
Austria zrzeka się praw do
Szlezwiku i Holsztynu;
Austria występuje ze Związku
Niemieckiego, który zostaje
następnie rozwiązany;
płaci Prusom odszkodowania
wojenne w wysokości 40 mln
talarów pruskich
e) Powstanie Związku Północnoniemieckiego
(1867)




federacja składająca się z 19 państw niemieckich
leżących na północ od Menu; konstytucja uchwalona
przez Sejm (Reichstag) zapewniała Prusom dominację
władza ustawodawcza należała do Rady Związkowej
(Bundesrat) i Sejmu (Reichstagu);
władza wykonawcza należała do kanclerza, który
był odpowiedzialny przed prezydentem Związku
prezydentem Związku był z urzędu król Prus;
posiadał on prawo weta absolutnego, był wodzem
naczelnym wojsk Związku
3. Wojna z Francją
a) depesza emska




W 1870 r. Hohenzollernowie mogą
przejąć władzę (oprócz Prus) także w
Hiszpanii
Francja jest na nie; wysyła ambasadora
na spotkanie z cesarzem Wilhelmem I
do Ems
Król otrzymał notę z żądaniem, by nie
wspierał kandydatury Leopolda
Hohenzollerna na tronie
hiszpańskim
Po spotkaniu Wilhelm I wysłał do
Bismarcka notę, ale kanclerz ją tak
zredagował i opublikował, by wkurzyć
Francuzów
b) Wojna francusko-pruska 1870-1871
•
•
•
•
•
19 lipca 1870 - Napoleon
III wypowiada Prusom
wojnę;
Prusy wchodzą i dokonują
działań zaczepnych
Francuzi wycofują się do
Metz;
bitwa pod Sedanem klęska i
kapitulacja armii francuskiej
(2 września);
Napoleon III dostaje się do
niemieckiej niewoli wraz ze
100 tysiącami żołnierzy
francuskich;
c) Komuna paryska 1871 (marzec-maj)


•
•
•
Przyczyny wybuchu
Ruch komunardów był początkowo
protestem przeciwko
upokorzeniu zadanemu Francji
przez Niemców i kierował się
przeciwko winnym klęski wojennej
2 kwietnia - atak na siedzibę
rządu w Wersalu
krwawa wojna domowa
27 maja - opanowanie sytuacji
4. Zjednoczenie Niemiec – powstanie II
Rzeszy (1871)
•
•
styczeń 1871 - zawarcie
pokoju: Francja traci Alzację i
Lotaryngię, musi zapłacić
Niemcom kontrybucję 5
miliardów franków w złocie
18 I 1871 - proklamowanie
Cesarstwa Niemieckiego w
Wersalu
5. Powstanie dualistycznej monarchii
Austro-Węgier 1867r.




Porażki; utrata Lombardii 1859 r. na
rzecz Włoch, przegrana z Prusami
1866r.; czas na zmiany
Hrabia Agenor Romuald
Gołuchowski (szef rządu Austrii) chce,
by państwo łączyło w sobie
autonomiczne prowincje
funkcjonujące w oparciu o
konstytucję
Ale zamiast owego „patentu
październikowego” w 1861 r. cesarz
wprowadził „patent ludowy”
ograniczający zakres sejmów
krajowych
Prusy pokazały Austrii kto jest
liderem, więc Franciszek Józef I
postawił na zmiany
Monarchia dualistyczna 1867r.
Wspólne




Władca ma podwójny
tytuł cesarza i króla
Polityka zagraniczna
Skarb
Siły zbrojne
Odrębne



Dwuizbowy parlament
Rząd
Konstytucja


Austria (zwana Przedlitawią) i
Węgry (Zalitawią)
Węgry dostały konstytucję
z 1848 r.; Austria także (jeszcze
bardziej liberalną)

Franciszek Józef I zgodził
się na rozszerzenie
autonomii Galicji; język
polski w szkołach, sądach,
urzędach

Trochę lepiej też Chorwatom,
ale np. Czesi rozczarowani