Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Analiza wiersza "Ikar" Grochowiaka i obrazu Brueghla
Ikar był synem Dedala, niezwykle utalentowanego kowala; Dedal po wybudowaniu na Krecie labiryntu dla Minotaura (półczłowieka,
półbyka) został uwięziony przez króla wyspy – Minosa; Dedal postanowił wraz z Ikarem uciec z wyspy, ale morze i ląd było pilnie
strzeżone przez wojska kreteńskie; Dedal postanowił uciec droga powietrzną; wzbił się w powietrze za pomocą własnoręcznie
skonstruowanych skrzydeł; skrzydła zbudowane były z piór spojonych woskiem, które pod wpływam promieni słonecznych mogły się
roztopić; ojciec przestrzegł syna przed niebezpieczeństwem spowodowanym zbyt wysokim lotem, ale Ikar go nie posłuchał; wzbił się zbyt
wysoko, a wówczas słońce roztopiło wosk; chłopiec zabił się po upadku do morza, które na jego pamiątkę nazwano Morzem Ikaryjskim;
mit o locie Ikara w przenośni rozumiany może być jako wyniesienie człowieka ponad przeciętność, próbę realizacji własnych marzeń,
odzyskania wolności za cenę ogromnego ryzyka
Stanisław Grochowiak - urodził się 1934 roku w Lesznie Wielkopolskim; zmarł 2 września 1976 roku w Warszawie; Grochowiak to
przedstawiciel poezji turpistycznej – nurtu w poezji polskiej, którego początki przypadają na lata 50. XX wieku; Grochowiak należy do tzw.
pokolenia poetów Współczesności - na łamach tego czasopisma debiutował w 1956 roku
Pieter Bruegel Starszy - znakomity malarz; żył i tworzył w latach 1525–1569 na terenie Niderlandów; malował głównie pejzaże
inspirowane życiem wsi, obyczajami chłopskimi; jednym z jego najsłynniejszych obrazów jest Pejzaż z upadkiem Ikara, który powstał w
1558 roku
Pejzaż z upadkiem Ikara - na pierwszy planie znajduje się oracz, który orze ziemię, a za nim pasterz, pilnujący stada owiec; w oddali
widzimy pejzaż morski i zachód słońca; Ikara możemy dostrzec w prawym dolnym rogu obrazu; malarz przedstawił jego postać w
tragicznym momencie - tuż przed śmiercią, gdy wpada w otchłań morza; tragicznym wymiar losu ludzkiego został przedstawiony przez
malarza w kontraście do życia innych ludzi, którzy dalej wykonują swoją pracę tak, jakby nic się nie stało; tragedia Ikara nie zostaje
zauważona
Co łączy obraz niderlandzkiego malarza z wierszem poety, który tworzył 400 lat później Grochowiak to przedstawiciel nurtu
turpistycznego w poezji polskiej; poeta poprzez turpizm buntował się przeciwko idealizacji jako najlepszej metodzie twórczej; poeta - na
wzór malarza - unika bezpośredniości; w swoim utworze w sposób subtelny przedstawia polemikę z tradycyjnymi estetycznymi
wartościami piękna; alegoryczne ujęcie pozwala na wypowiadanie własnych teorii w sposób wyrafinowany
wiersz Grochowiaka możemy podzielić na trzy części; I część – kontrast śmiałego, heroicznego wręcz wyczynu Ikara z codziennymi,
prozaicznymi działaniami innych, zwykłych ludzi; Ikar przedstawiony jako butny, szukający wzniosłości młodzieniec, występujący
przeciwko własnej, ludzkiej naturze; zestawiony jest z kobietą piorąca ubrania – stąpająca twardo po ziemi, pozbawiona złudzeń o
własnej wyższości nad innymi ludźmi, rozumiejącą sens własnej prozaicznej egzystencji
Oto Ikar wzlatuje. Kobieta nad balią zanurza ręce.
Oto Ikar upada. Kobieta nad balią napręża kark.
Oto Ikar wzlatuje. Kobieta czuje kręgosłup jak łunę.
Oto Ikar upada. W kobiecie jest ból i spoczynek.
Jej śpiew jest ochrypły, twarz kobiety jak pole
Usiane chrustem gonitwy, ptasich tropów zakosów,
Tu zbliż się z pędzelkiem do jaskółczenia brwi,
Tu proszę, spróbuj ptaszka uwiesić na promieniu...
II część - refleksja nad uniwersalnymi wartościami estetycznymi – znaczeniem piękna i brzydoty oraz oceny moralnej ludzkich czynów;
poeta zauważa, że wzniosłe czyny cenione są bardziej przez społeczeństwo niż proste, codzienne wykonywanie własnych obowiązków;
podmiot liryczny opowiada się po stronie brzydoty i prawdziwego życia; ironicznie wypowiada zdanie, że brzydota jest dla niego większą
wartością niż piękno, gdyż jest blisko prawdziwego życia - bliżej krwiobiegu słów poety
Piękno? Podobno w napowietrznych pokojach,
Ależ jaka chmura udźwignie nam balię,
Ależ w imię piękna wykląć rzeczy ciężkie,
Stół do odpoczynku łokci krzesło do straży przy chorym!
III cześć - bezpośrednie odwołanie do obrazu Bruegla; alegoryczne porównanie dwóch elementów ze świata przyrody: silnego wołu, który
ciągnie pług oraz małej, słabej muchy przypominającej spadającego Ikara; wół to personifikacja pracowitości, uporu, przyziemnej ciężkiej
pracy; mucha to mało znaczący owad, który nie wnosi żadnego pożytku swoimi działaniami, irytuje swoim natrętnym lataniem
Brueghel malował wołu ten był w pierwszym planie,
Wykląć Brueghla, bo w drugim dopiero Ikar jak mucha
Wzbijał się?
Spadał?
Omiatał nieboskłon
Cukrzaną chmurką na lepkim patyku!
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/2
Ściąga eksperta
podmiot liryczny obrazuje dwa różne typy ludzkich osobowości; opowiada się za postawą trzeźwego patrzenia na świat i własną
egzystencję; potępia wzniosłe idee, które z góry skazane są na zagładę w zderzeniu z twardą rzeczywistością
wiersz Grochowiaka Ikar stanowi głos w sprawie estetyki oraz w kwestiach moralnych; inspiracja obrazem Bueghla jest widoczna nie
tylko w wykorzystaniu tego samego mitycznego toposu o locie Ikara, ale także w subtelnej formie wyrażania własnego zdania, braku
epatowania brzydotą, szokowania odbiorcy drastycznymi obrazami
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 2/2