Arkusz

WOJEWÓDZKI KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
ETAP SZKOLNY
...................
Instrukcja dla ucznia
KOD UCZNIA
1. Sprawdź, czy Twój zestaw zawiera 8 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej karcie nie podpisuj się, wpisz tylko swój kod (numer).
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
4 listopada
2013 roku
4. We wszystkich zadaniach udzielaj odpowiedzi własnymi słowami
na podstawie zamieszczonych tekstów.
5. W zadaniu, w którym masz kilka odpowiedzi do wyboru, wybieraj
zawsze tylko jedną, zamalowując odpowiednią literę.
Godzina 10.00
6. Jeśli przy wyborze pomylisz się, zamalowaną literę otocz kółkiem
i zaznacz inną odpowiedź.
7. Zadania rozwiązuj długopisem.
8. Rozwiązania zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych
miejscach. Pomyłki przekreślaj.
Czas pracy:
60 minut
9. Nie używaj korektora.
10. Na ostatniej stronie masz brudnopis, poczynione w nim
przez Ciebie notatki w ogóle nie będą sprawdzane.
Liczba punktów możliwych
do uzyskania: 40
POWODZENIA!
1
Mityczni bohaterowie
Tekst I
(…)Dedal [ mistrz we wszystkich sztukach] wymyślił nowy i niesłychany sposób ucieczki
[ z Krety]. Z piór ptasich, sklejonych woskiem, sporządził olbrzymie skrzydła, dla siebie i dla swego
syna, Ikara. Obaj przytwierdzili sobie skrzydła do ramion, a zanim ruszyli w drogę, rzekł ojciec do syna:
„Pamiętaj, synu, żebyś zawsze latał środkiem, między morzem a niebem. Nie wolno ci zbyt wysoko
szybować, gdyż gorąco promieni słonecznych roztopi wosk, który spaja skrzydła; ani nie zalatuj zbyt
nisko, aby wilgocią wody nie nasiąknęły pióra”.
Dedal leciał pierwszy i pokazywał drogę synowi. Rybak, który zakładał sieci wśród sitowia,
pasterz idący za swymi trzodami, oracz postępujący za pługiem – wszyscy podnosili zdziwione oczy
ku niebu, gdzie w obłokach szybowali ci dwaj niezwyczajni latawcy. Zdumienie ogarnęło ludzi na widok
czarodzieja, który ptakom wydarł tajemnicę lotu i pokonał powietrze, dotychczas niedostępne
dla mieszkańców ziemi. Minęli wkrótce wyspy Samos, Paros i Delos. Lecz Ikar, uniesiony zachwytem
nad potęgą wynalazku, zapomniał o przestrogach ojca i coraz wyżej wzbijał się w błękitne przestworza.
I wówczas stało się to, co przewidział Dedal. Pod wpływem żaru słonecznego wosk stopniał i pióra, jedno
po drugim, zaczęły opadać. Ikar jak gromem rażony runął z wysokości na ziemię i zabił się na miejscu.
Po długich poszukiwaniach odnalazł ojciec żałosne szczątki syna. Wyspę, na którą spadł Ikar, nazwano
Ikarią, a morze dookoła niej – Morzem Ikaryjskim. (…) Dedal pochował syna, a sam udał się w dalszą
drogę. Przybył na Sycylię, gdzie u pewnego króla został nadwornym budowniczym. (…) Dedal dożył
głębokiej starości, powszechnie czczony.
Jan Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Londyn 1992
Do rozwiązania zadań od 1. do 5. wykorzystaj Tekst I.
Zadanie 1. (0 – 3)
Czy przestrogę udzieloną Ikarowi przez Dedala należy odnosić wyłącznie do sytuacji opisanej
w micie? Odpowiedź i uzasadnienie zapisz w tabeli:
Odpowiedź
Uzasadnienie odpowiedzi
Fragment
tekstu
mitu,
potwierdzający uzasadnienie
Zadanie 2. (0 – 1)
Wypisz z tekstu zdanie, które sugeruje, że Dedal mógłby być nauczycielem Ikara.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
2
Zadanie 3. (0 -1)
Podaj trzy pary cech Dedala i Ikara, różniące bohaterów od siebie.
Dedal
Ikar
Zadanie 4. (0 – 2)
W tekście występują cztery żywioły. Podaj nazwę każdego z nich i przytocz fragment tekstu,
w którym jest o nim mowa.
Nazwa żywiołu
Fragment tekstu, w którym jest mowa o tym
żywiole
Zadanie 5. (0-2)
W ostatnim zdaniu autor, w celu dokładniejszego określenia wieku bohatera, użył epitetu opisującego
przestrzeń. Wypisz go wraz z wyrazem określanym i zastąp epitetem opisującym czas.
…………………………………………………………………………………………….
Tekst II
Ikarze,
patronie kaskaderów,
święty ludzi chorych na ryzyko,
błogosław naszym szaleństwom…
Jeśli nie jesteśmy żółwiami,
dożywającymi trzystu jałowych lat,
To może za twoją przyczyną…
Jesteśmy kaskaderami,
żyjemy głowami w żywiołach,
Ikarze,
igło płynąca w naszej krwi.
Tadeusz Śliwiak, Ikar
Do rozwiązania zadań od 6. i 13. wykorzystaj Tekst II.
3
Zadanie 6. (0 – 2)
Określ nastrój wiersza. Uzasadnij swój punkt widzenia.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………....................................................
Zadanie 7. (0 – 2)
Wypisz z tekstu trzy różne części mowy, pozwalające określić osobę mówiącą w wierszu, i nazwij je.
 ……………………….. - …………………………………………………………….
 ……………………….. - ……………………………………………………………
 ……………………….. - ……………………………………………………………
Zadanie 8. (0 -1)
W tekście występują epitety. Wyrażone są
a)
b)
c)
d)
zaimkami i przymiotnikiem.
zaimkiem i rzeczownikami.
rzeczownikami i przymiotnikami.
przymiotnikami i zaimkami.
Zadanie 9. (0 – 1)
Ikar w tekście został nazwany świętym. Wypisz z wiersza trzy fragmenty, które odwołują się
do cech świętego.
 ………………………………………………………………………………………………………
 ………………………………………………………………………………………………………
 ………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 10. (0 – 2)
Na podstawie wiersza dokończ zadanie: Kaskaderzy to …………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11. (0 – 1)
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: „żyjemy głowami w żywiołach”.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
4
Zadanie 12. (0 – 2)
Zapisz fragment „To za twoją przyczyną” tak, jak powinien być napisany w liście. Uzasadnij zmianę,
której dokonałeś.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 13. (0 – 1)
Odwołując się do mitu o Dedalu i Ikarze, wyjaśnij dlaczego autor wiersza nazwał Ikara „patronem
kaskaderów”.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Tekst III
1. Dwoma elementami, które wywarły decydujący wpływ na rozwój cywilizacji greckiej
i przyczyniły się do powstania niezwykłej mitologii były krajobraz i język.
(…)
2. W greckich legendach mowa jest o kreteńskim królu Minosie jako o pierwszym władcy
panującym na morzu. Świadczy to o dominującej roli jaką odgrywało w rozwoju cywilizacji na tej wyspie
morze oraz statki.
(…)
3. Poeci tacy jak Homer, tworzący w IX wieku p.n.e., dostarczali swym czytelnikom opowieści
o wojnie trojańskiej oraz innych wielkich wydarzeniach mitologicznych. W utworach swych dużo
miejsca poświęcali również opisowi przypadków, w których bogowie interweniowali
w ludzkie sprawy.
(…)
4. Platon (429 – 347 p.n.e.) był pierwszym znanym nam filozofem, który posługiwał się terminem
„mythologia”. Przez „mitologizowanie” rozumiał opowiadanie historii traktujących o losach
wymyślonych postaci; mit był więc fikcją i niczym ponad to. Tymczasem Euhemer, filozof pochodzący
z Sycylii, a przebywający na dworze macedońskim, twierdził w roku 316 p.n.e., iż wszystkie greckie mity
i legendy odnoszą się do wydarzeń historycznych, ponadto utrzymywał, że bogowie byli początkowo
ludźmi, którzy ze względu na swe zasługi zostali po śmierci otoczeni przez wdzięczny lud boskimi
honorami.
(…)
5. Mitów greckich było tak wiele, że już w VII wieku p.n.e. poeta Hezjod zapragnął zaprowadzić
pośród nich niejaki porządek. Jego wielki poemat „Teogonia” opowiada o dokonaniach Zeusa, które
doprowadziły go do najwyższej pozycji w greckim panteonie (…).
Arthur Cotterell, Ilustrowana encyklopedia mitów i legend świata. Przeł. Jerzy Korpanty, Warszawa 1996, s. 22 – 23.
Do rozwiązania zadania 14. wykorzystaj Tekst III.
5
Zadanie 14. (0 – 5)
Do każdego akapitu ułóż po jednym pytaniu w taki sposób, aby cały akapit mógł być odpowiedzią
na nie.
 …………………………………………………………………………………..................................
..............................................................................................................................................................
 …………………………………………………………………………………...…………………...
………………………………………………………………..............................................................
 ………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………..
 ………………………………………………………………………………………………………..
.………….…………………………………………………………………………………………....
 ………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 15. (0 – 2)
Oceń prawdziwość wypowiedzi, wstawiając znak „X” w odpowiednie kolumny tabeli:
Wypowiedź
Prawda
Fałsz
Akcja mitów rozgrywa się w określonym miejscu i czasie.
Bohaterami mitów greckich są bogowie.
Chociaż mity nie zawierają morału, to zawsze zwycięża w nich dobro.
Mity wyjaśniały starożytnym ludziom powstanie świata, zjawiska
przyrodnicze, los człowieka.
Mity tak jak i baśnie oparte są na wierzeniach.
Zadanie 16. (0 – 12)
Która z postaci – Dedal czy Ikar – osiągnęłaby, Twoim zdaniem, sukces w dzisiejszym świecie?
Swoją odpowiedź uzasadnij. U uzasadnieniu zwróć uwagę na te cechy wybranego bohatera,
które umożliwiłyby mu sukces.
.............................................................................................. ..
................................................................................................
................................................................................................
.................................................................................. ..............
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
6
............................................................................... .................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
............................................................................ ....................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
......................................................................... .......................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
............................................................................................... .
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
............................................................................................ ....
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
......................................................................................... .......
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
...................................................................................... ..........
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................... .............
7
Brudnopis
...............................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
........................................................................... .....................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
........................................................................ ........................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
..................................................................... ...........................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
.................................................................. ..............................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
.............................................................................................. ..
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
........................................................................................... .....
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
8