Historia sztuki 2015 st. stacjonarne

SYLABUS
Nazwa przedmiotu:
Historia sztuki
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot:
Wyższa Szkoła Artystyczna w Warszawie
Katedra:
Malarstwa
Kierunek:
Malarstwo
Poziom kształcenia:
Studia pierwszego stopnia
Profil kształcenia:
Praktyczny
Liczba punktów ETCS za zaliczenie przedmiotu:
I semestr 1 ECTS, II semestr 1 ECTS, III semestr 2 ECTS
Studia
Kierunek studiów
Specjalność
Forma studiów
Malarstwo
kostium i rekwizyt
sceniczny, malarstwo w
scenografii, obraz
multimedialny, malarstwo
sztalugowe
stacjonarne
Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy,
imię i nazwisko prowadzącego przedmiot:
mgr Magdalena Kucza-Kuczyńska
Założenia i cele przedmiotu
Podczas zajęć studenci poznają podstawowe dokonania artystyczne poszczególnych epok. Celem spotkań będzie zapoznanie
się z poszczególnymi dziełami na ich tle historycznym i na tle ówczesnej świadomości estetycznej. Wprowadzenie
zrozumiałego porządku w bogactwo nazwisk, okresów i stylów oraz ich zasięg terytorialny. Studenci nabędą umiejętność
rozpoznania dzieła sztuki, jego cech stylowych , wartości artystycznych, nauczą się terminologii i poprawnej analizy działa
sztuki na podstawie wybranych przykładów.
Wymagania wstępne
Kwalifikacja na pierwszy rok studiów.
Zamierzony efekt kształcenia
Symbol efektu
kształcenia na
poziomie kierunku
Opis efektu kształcenia na poziomie przedmiotu
K_W06
Ma wiedzę na temat możliwości wyszukiwania oraz docierania
do źródeł informacji dotyczących dzieła sztuki, jego cech
stylowych , wartości artystycznych i dokonań artystycznych
poszczególnych epok.
K_W09
Ma wiedzę i potrafi swobodnie poruszać się w obrębie
podstawowych zagadnień związanych z teorią i historią sztuki.
K_U17
Potrafi świadomie i umiejętnie wykorzystać swoją wiedzę z
historii sztuki do realizowania zadań twórczych.
K_U21
Weryfikacja efektu
kształcenia
- kolokwium dotyczącej
terminologii z pierwszego
semestru,
Ma umiejętność docierania do źródeł informacji,
specjalistycznej literatury oraz właściwego twórczego ich
interpretowania.
- egzamin ustny,
K_K02
Jest zdolny do gromadzenia i przetwarzania informacji , które
mogą być twórczo wykorzystane przy realizacji projektów
artystycznych.
K_K03
Jest zdolny do zrozumienia i szacunku dla sztuki przez całe
życie.
K_K08
Jest zdolny do bezstronnej oceny różnorodnych postaw
artystycznych , a także poczucie własnej odpowiedzialności za
twórczość w kontekście historycznym, przy zachowaniu
szacunku do wartości społecznych i kulturowych.
- obecność na zajęciach
Liczba godzin dydaktycznych i formy zajęć i punkty ECTS:
Liczba godzin dydaktycznych (w
tym):
Przedmioty
Forma zajęć: (W - wykład,
Ć - ćwiczenia, K konwersatorium)
Razem
W
W
90
90
Historia sztuki
Rok I
Semestr I
W
30
Ć K
R
W
1
E
30
K
Rok II
Semestr II
ECTS
Ć
Ć K
Rok III
Semestr III
ECTS
R
W
1
E
30
Ć
K
Semestr IV
ECTS
R
2
E
W
Ć
R – rygor (egzamin, - E, zaliczenie z oceną – Zo, zaliczenie – Z)
2
K
ECTS
Semestr V
R
W Ć K
ECTS
Rok IV
Semestr VI
R
W Ć K
ECTS
Semestr VII
R W
Ć K
ECTS
R
Treści programowe nauczania [ treść zajęć]
SEMESTR I
Wykład 1-2 Zasady prowadzenia wykładu, formy zaliczeń, nieobecności, wymogi na egzaminie, omówienie bibliografii.
Wstęp do wykładów z historii sztuki: pierwsze zachowane dzieła sztuki, postrzeganie artysty, jego statusu w hierarchii
społecznej na przestrzeni wieków, najważniejsze muzea świata, największe autorytety w dziedzinie historii sztuki
Wykład 3-4 Kultura i sztuka Mezopotamii. Przedstawienie najstarszej cywilizacji: rozkwit miast, architektury sakralnej, rzeźby, płaskorzeźby, pismo klinowe, podstawowe materiały budowlane, wierzenia, najważniejsze zachowane dzieła.
Wykład 5-6 Egipt – sztuka na wieczność. Wykład obejmuje: hierarchiczny ustrój państwa i religia politeistyczna oraz ich bezpośredni wpływ na sztukę Egipcjan, główne zadania sztuki, prezentację i omówienie najważniejszych zabytków sztuki egipskiej w tym genezę i rozkwit architektury grobowej (mastaby, piramidy, świątynie grobowe), rzeźby sepulkralnej i oficjalnej,
malowideł i reliefów. Omówione będą także osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan i ich wpływ na inne kultury.
Wykład 7-8 Sztuka Etruska. Wykład dotyczyć będzie ogólnych informacji o życiu i sztuce Etrusków [ tumulusy, realizm w
malarstwie] oraz ich wpływie na sztukę rzymską. Kultury Morza Egejskiego. Wykład dotyczy kultury kreteńskiej lub minojskiej na Krecie w tym przede wszystkim architektury pałacowej ( Knossos, Fajstos) a także rzeźby i malarstwa ściennego. W
drugiej części wykładu: kultura mykeńska [Mykeny] a w szczególności architektura obronna. Wykład stanowi wprowadzenie
do sztuki greckiej
Wykład 9-10 O dążeniu Greków do doskonałości. Ustrój państwa [państwa – miasta], religia politeistyczna. Omówienie podziału sztuki greckiej na trzy podstawowe okresy [archaiczny, klasyczny i hellenistyczny]. Style w ceramice [geometryczny,
orientalizujący, czarnofigurowy i czerwonofigurowy] i ich charakterystyka. Porządki architektoniczne [dorycki, joński i koryncki] a także pojęcia związane ze sztuką starożytnej Grecji.
Wykład 11-12 Sztuka starożytnej Grecji. Szczegółowe omówienie trzech okresów sztuki greckiej na konkretnych przykładach.
Charakterystyka rzeźby na podstawie twórczości wielkich mistrzów [Praksyteles, Poliklet, Myron, Fidiasz, Lizyp]. Powstanie
Akropolu i poznanie najważniejszych zabytków architektury greckiej. Początki teatru greckiego i jego rozwój. Rozwój budownictwa publicznego. Podstawowe pojęcia związane ze sztuką grecką [np. tektonika, kanon, kompozycja klasyczna].
Wykład 13-14 Zdobywcy świata – czyli o tym jak Rzymianie podbili świat i założyli własne imperium na ruinach królestw
hellenistycznych. Założenie Rzymu, rozwiązania urbanistyczne - znaczenie struktury urbanistycznej i budowli rzymskich jako
wzorca dla nowożytnych miast europejskich. główne zadania sztuki i podział na trzy główne okresy. Wykład poświęcony jest
największym osiągnięciom Rzymian: architekturze sakralnej i grobowej ( kaplice grobowe, mauzolea), budownictwu świeckiemu (bazyliki, teatry, amfiteatry, cyrki, termy, akwedukty, mosty). Materiały budowlane, łączenie architektury z zielenią.
Wykład 15-16 Kultura i sztuka rzymska. Samodzielne zdobycze kulturowe i artystyczne Rzymian (wierność rzeczywistości,
dokumentalizm, opisowość, narracyjność). Rzeźba [popiersia, portret psychologiczny, portret oficjalny, relief historyczny] i
kopie rzeźb greckich. Nowe formy w sztuce [pomnik konny, łuk triumfalny, kolumna]. Malarstwo [perspektywa i światłocień,]
i mozaika. Podstawowe terminy: WERYZM PORTRETOWY, KOLUMNA TOSKAŃSKA, KOLUMNA KOMPOZYTOWA,
AKWEDUKT, TERMY, PERYSTYL, ATRIUM, IMPLUVIUM, KOMPLUVIUM, AMFITEATR, ENKAUSTYKA
Wykład 17-18 Sztuka wczesnochrześcijańska. Geneza powstania sztuki wczesnochrześcijańskiej, cesarz Konstantyn i Edykt
Mediolański. Najważniejsze problemy: geneza kościoła - chrześcijańskiej budowli kultowej (fundacje cesarskie, biskupie,
kościoły cmentarne). Dekoracje wnętrz kościołów i baptysteriów. Sztuka sepulkralna: kult męczenników, malarstwo katakumbowe, dekoracja grobowców i mauzoleów, rzeźba sarkofagowa ( Rzym, Rawenna).
Wykład 19-20 Sztuka bizantyńska. Wykład obejmuje omówienie sztuki bizantyńskiej: problem prowincjonalizacji sztuki grecko-rzymskiej. Pojęcie ikony, jej geneza i zadanie. Sformułowanie teorii malarstwa ikonowego. Zasadnicze różnice w podejściu
do sztuki sakralnej między Wschodem a Zachodem. Najważniejsze zabytki sztuki bizantyńskiej.
Wykład 21-22 „Wieki ciemne” . Sztuka przedromańska VIII-X w. Sztuka okresu Wędrówki Ludów [typy ornamentów, mal.
miniaturowe ], renesans karoliński [Karol Wielki i stolica w Akwizgranie, kształtuje się nowy typ kościoła]; sztuka ottońska
Xw. [wytworzenie się ambitu – kościół św. Michała w Hildesheim]. Podstawowe terminy: plecionka, transept, krypta, westwerk, empora, ambit, absyda, prezbiterium.
Wykład 23-24 Wstęp do omówienia sztuki średniowiecza. Zapoznanie się z podstawowymi terminami i pojęciami, którymi
operuje się przy omawianiu: architektury świeckiej, architektury sakralnej, rzeźby i malarstwa sztuki średniowiecza. Nauka
czytania planów kościołów, nowe formy w sztuce. Krótka charakterystyka, główne cele sztuki sakralnej. Nauka opisu i charakterystyki: bryły, planu, sklepień z użyciem odpowiedniej terminologii na wybranych przykładach.
Wykład 25-26 Sztuka romańska.Etymologia terminu – styl romański pierwszym uniwersalnym stylem w sztuce europejskiej.
Granice czasowe i obszar występowania. Cechy stylowe architektury, materiał budowlany, typowe plany i rozwiązania przestrzenne na wybranych przykładach. Rola i wpływ zgromadzeń zakonnych na kształt architektury sakralnej
Wykład 27-28 Kolokwium dotyczące terminologii poznanej w pierwszym semestrze. Sztuka romańska w Polsce.
3
Wykład 29-30 Powtórka materiału, wspólne podsumowanie wykładów z I semestru i przygotowanie na podstawie slajdów do
egzaminu.
SEMESTR II
Wykład 1-2 Sztuka gotycka. Zasięg terytorialny i granice czasowe (topografia i chronologia). Architektura katedry gotyckiej –
najbardziej typowej budowli; podstawowe cechy konstrukcji architektury gotyckiej (łuk ostry, sklepienie krzyżowo – żebrowe,
system łuków przyporowych, konstrukcja szkieletowa) i konsekwencje ich zastosowania (wertykalizm, wielkie okna itp)
Rzeźba : architektoniczna (portale), ołtarzowa ,charakterystyka podstawowych typów ikonograficznych rzeźby wolnostojącej:
Piety, Krucyfiksy, Piękne Madonny. Malarstwo: tablicowe (ewolucja od stylizacji do realizmu (styl miękki / piękny/
międzynarodowy i łamany), książkowe (miniatury), witraż.
Wykład 3-4 Sztuka Gotycka w Polsce. Struktura ołtarza szafiastego na przykładzie Ołtarza Mariackiego Wita Stwosza.
Architektura świecka: miasto gotyckie; zamek na przykładzie zamku w Malborku. Polskie katedry gotyckie. Najważniejsze
przykłady sztuki gotyckiej w Polsce.
Wykład 5-6 Sztuka renesansu włoskiego – wprowadzenie. Ukazanie najważniejszych zjawisk artystycznych w sztuce, jakie
dokonały się we Włoszech w XV w.
Prezentacja i omówienie architektury takich twórców jak: Brunelleschi, Alberti,
Bramante, rzeźby [Ghiberti, Donatello, Verocchio] i malarstwa ( twórców od Giotta do Botticellego). Ponadto studenci
zapoznają się z ważnymi problemami związanymi ze sztuką nowożytną: perspektywa renesansowa, malarstwo olejne,
renesansowy dwór artystyczny, wielkie cykle freskowe, status artysty w renesansowym społeczeństwie.
Wykład 7-8 Sztuka włoskiego renesansu. Twórczość największych mistrzów: Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael
Wykład 9-10 Sztuka włoskiego renesansu c.d. Wybrane dzieła twórców z kręgu szkoły weneckiej (Tycjan, Giorgione,
Veronese, Bellini).
Wykład 11-12 Wykład z dziejów sztuki europejskiej od XV do XVI wieku, poświęcony jest najważniejszym zjawiskom
artystycznym tego okresu: w Niderlandach ( twórczość Rogiera van der Weydena, Memlinga, Jana van Eycka, Boscha,
Breugela), w Niemczech ( twórczość Mathiasa Grünewalda, Albrechta Dürera, Hansa Holbeina).
Wykład 13-14 Sztuka renesansu w Polsce. Omówienie sztuki renesansu w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem
architektury, malarstwa i rzeźby. Franciszek Florentczyk, Bartolomeo Berecci, mistrz Benedykt z Sandomierza. Kaplica
Zygmuntowska przy katedrze Wawelskiej [Bartoloneo Berecci, Padovano, Santi Gucci- rzeźba, Jan Cini- groteska „perełka
arch. renesansowej w Polsce”]; ratusze, kamienice i pałace [Sukiennice w Krakowie, attyka, Zamość – miasto idealne; Poznań Jan Baptysta Quadro 1550-1560; zamki – Książ Wielki, Baranów; Gdańsk – Arsenał; Kazimierz nad Wisłą - kamienica
Celejowska i braci Przybyłów]
Wykład 15-16 Manieryzm w sztuce europejskiej. Wykład prezentuje manieryzm włoski ( Pontormo, Bronzino, Parmigianino,
Tintoretto), manieryzm północny, francuski ( szkoła fontainebleau), hiszpański ( El Greco)i artystyczny dwór Rudolfa II
(Arcimbaldo).
Wykład 17-18 Barok – epoka pełna zamętu i sprzeczności. Architektura włoska – najciekawsze rozwiązania autorstwa takich
twórców jak: Bernini, Borromini, Vignola, Domenico Fontana. Rzeźba – Bernini, najwybitniejszy rzeźbiarz baroku. Malarstwo
iluzjonistyczne. Francja – barok klasycyzujący[Ludwik XIII i XIV, Wersal – założenia ogrodowo – pałacowe, Akademia
Malarstwa].
Wykład 19-20 Sztuka baroku, c.d. Caravaggio ( caravaggionizm). Sztuka XVII wieku w Hiszpanii na podstawia wybitnych
dzieł malarstwa Ribery, Murilla, Velázqueza.
Wykład 21-22 Malarstwo holenderskie i flamandzkie. Rembrandt i Rubens.
Wykład 23-24 Rokoko. Zajęcia poświęcone przedstawieniu sztuki rokoka we Francji (Watteau, Boucher,), we Włoszech
(Tiepolo, Canaletto, Guardi). Ogólna charakterystyka nurtu.
Wykład 25-26 Barok i rokoko w Polsce. Podział sztuki baroku na trzy główne okresy. Mecenasi sztuki – Zygmunt Waza i Jan
III Sobieski. Nurt dworski, nurt sarmacki, portret trumienny. Warszawa – nową stolicą.
Wykład 27-28 Klasycyzm w sztuce europejskiej. Wykład stanowi panoramiczny przegląd głównych zjawisk artystycznych
klasycyzmu z bardziej szczegółowym omówieniem kilku wybitnych artystów z dziedziny: malarstwa (Poussina, David, Ingres,
Geinsborough architektury( Mansarta, Perrault),oraz rzeźby (Canova, Thorvaldsen.
Wykład 29-30 . Klasycyzm w Polsce. Wykład przybliża okres rozkwitu sztuki polskiej w klasycyzmie (malarze: Bacciarelli ,
Canaletto, Norblin, architekci: Merlini, Kamsetzer, S.B. Zug, Kubicki, P.Ch. )
SEMESTR III
Wykład 1-2 Rokoko – wyjaśnienie i genealogia terminu, najważniejsze przykłady z dziedziny, malarstwa, architektury,
4
rzemiosła artystycznego tego okresu. Angielska szkoła malarstwa na podstawie twórczości Gainsborough, Reynoldsa i
Hogartha.
Wykład 3-4 Klasycyzm w sztuce europejskiej. Wykład stanowi panoramiczny przegląd głównych zjawisk artystycznych
klasycyzmu z bardziej szczegółowym omówieniem kilku wybitnych artystów z dziedziny: malarstwa (Poussina, David, Ingres,
Geinsborough architektury( Mansarta, Perrault),oraz rzeźby (Canova, Thorvaldsen).
Wykład 5-6 Klasycyzm w Polsce. Wykład przybliża okres rozkwitu sztuki polskiej w klasycyzmie (malarze: Bacciarelli ,
Canaletto, Norblin, architekci: Merlini, Kamsetzer, S.B. Zug, Kubicki, P.Ch. ).
Wykład 7-8 Romantyzm w sztuce europejskiej. Wykład prezentuje genezę i rozwój romantyzmu w sztuce europejskiej.
W Anglii prekursorami romantyzmu byli W. Blake, J. Constable, Turner a w Hiszpanii zapowiadało go dojrzałe malarstwo
Goi. We Francji romantyzm zainaugurował dziełami T. Géricault , E. Delacroix. Podczas zajęć studenci poznają najważniejsze
dokonania romantyków angielskich, hiszpańskich i francuskich.
Wykład 9-10 Romantyzm w Polsce. Malarstwo Michałowskiego, Grottgera, Rodakowskiego na tle ówczesnej sytuacji
politycznej Polski.
Wykład 11-12 Sztuka I poł XIX w. (realizm, barbizończycy)-najważniejsze dokonania artystyczne i przedstawiciele tego
okresu.
Wykład 13-14 Sztuka -architektura, malarstwo i sztuka użytkowa XIX wieku. Wykład z dziejów sztuki europejskiej,
poświecony najważniejszym zjawiskom artystycznym w sztuce od początku XIX wieku. Omówione zostaną główne zjawiska
artystyczne i przemiany stylowe, a także najwybitniejsze indywidualności.
Wykład 15-16 Impresjonizm - malarstwo Manet'a, nowe widzenie światła (C. Monet, A. Renoir, E. Degas, C. Pissarro, A.
Sisley, F. Bazille); impresjonizm w rzeźbie (Rodin).
Wykład 17-18 Rzeźba w XIX i pocz. XX wieku – najważniejsi przedstawiciele i tendencje (m.in. Rodin, Camile Clodel,
Laszczka, Dunikowski).
Wykład 19-20 Postimpresjonizm: malarstwo pointylistów (Seurat), nabiści i inny sposób kontynuowania myślenia
impresjonistów (Gauguin, van Gough, Cezanne, Toulouse-Lautrec).
Wykład 21-22 Symbolizm w sztuce europejskiej. Na zajęciach omówiony będzie symbolizm w sztukach plastycznych oraz
jego główni przedstawiciele: E. Munch, G. Moreau.
Wykład 23-24 Polska sztuka poł. XIX wieku. (historyzm Matejko, Kossak, akademizm Siemiradzki, realizm Chełmoński,
Gierymski).
Wykład 25-26 Impresjonizm w Polsce – Boznańska, Pankiewicz, Podkowiński, Bylinska-Bohdanowiczowa, Mela Muter.
Wykład 27-28 Polska sztuka przełomu XIX i XX w. Wykład ma na celu zaznajomienie studentów ze sztuką polską przełomu
XIX i XX w., dzięki prezentacji twórczości wybitnych artystów z zakresu malarstwa (secesja – Wyspiański, Okuń, pejzaże
Fałata, Stanisławskiego, Tetmajera).
Wykład 29-30 Secesja. Wykład prezentuje najistotniejsze zabytki secesji w architekturze - pierwsze budynki (Wiedeń: Kościół
Sanatoryjny, Pawilon Secesji); różnice w podejściu do architektury modernistycznej w różnych krajach Europy - secesja w
Hiszpanii (Gaudi - Kościół Św. Rodziny); Francja (Wieża Eiffla, Hangar Lotniczy), Wielka Brytania (Mackintosh - Szkoła
Sztuk Pięknych w Glasgow). Szerzej zostanie omówione malarstwo, zdobnictwo i rzemiosło artystyczne.
Zagadnienia programowe nauczania:
Narzędzie/ metody
dydaktyczne:
Forma i sposób zaliczenia
oraz wymagania
egzaminacyjne:
Metody i kryteria oceny:
Większość zajęć ma charakter konwersatorium ilustrowanego przeźroczami i filmami,
uzupełniany dyskusją ze studentami, pracą grupową.
Egzamin ustny
Aktywność na ćwiczeniach, zapoznanie się z literaturą; wynik z egzaminu ustnego;
Wymagania końcowe:
Semestr I, II, – pozytywny wynik z egzaminu ustnego oraz frekwencja
Semestr III Egzamin ustny w oparciu o poznaną ikonografię.
5
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Liczba
godzin
(kontaktow
ei
samodzielna
praca
studenta)
Historia sztuki
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
Liczba
punktó
w ECTS
Łączna liczba
punktów
ECTS z
wyrównanie
m
90
3,00
3
35
1,17
1
10
0,33
0
10
0,33
0
15
0,50
1
4,17
4
1 punkt
ECTS=
25h
1 punkt
ECTS=
30h
Średnia
arytmetyczn
a 25h-30h
1. Uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych
Samodzielna praca studenta
1. Przygotowanie do zaliczeń i egzaminów
2. Przygotowanie się do zajęć
3. Zapoznanie się ze wskazana literaturą
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do
osiągnięcia efektów kształcenia w godzinach oraz
punktach ECTS
125
5,00
4,17
4,58
Formy weryfikacji
osiągnięcia efektów
kształcenia [ elementy
składowe oceny w %]
Obecność na zajęciach – 80%
Język wykładowy
polski
Literatura
Wilfried Koch, Style w architekturze, Warszawa 1996.
Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Warszawa – Arkady 1989.
Matilde Battistini, Symbole i alegorie, Warszawa – Arkady 2005.
Umberto Eco, Historia piękna, Poznań 2005.
George Henderson, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.
Teresa Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1988.
Janusz Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.
Helena i Stefan Kozakiewiczowie, Renesans w Polsce, Warszawa – Arkady 1976.
Karol Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Warszawa 1987
Frekwencja – 20%
E.H. Gombrich, O sztuce, Warszawa 1997
Sztuka świata, Warszawa – Arkady, poszczególne tomy.
Podpis prowadzącego
przedmiot:
Podpis prorektora do spraw
dydaktycznych:
Oświadczenie i podpis prowadzącego zajęcia
Oświadczam, że treści programowe zawarte w niniejszym sylabusie są rezultatem mojej indywidualnej pracy twórczej
wykonywanej w ramach stosunku pracy/współpracy wynikającej z umowy cywilnoprawnej oraz że osobom trzecim nie
przysługują z tego tytułu autorskie prawa majątkowe.
Dnia: …………………………………………..
……………………………………..
6