Kategorie komunikowania masowego Widownia Audytorium

dr Magdalena Szpunar
Kategorie komunikowania masowego
Widownia Audytorium Publiczność
http://www.teatr-rozrywki.pl/www/grafika/widownia_t.jpg
www.magdalenaszpunar.com
1
Pojęcie masy

Duża zbiorowość

Brak zróżnicowania

Raczej negatywny wizerunek

Brak porządku i organizacji

Odbicie społeczeństwa masowego
www.magdalenaszpunar.com
http://www.fotopolis.pl/obrazki/wenus_tlum3.jpg
2
Odbiorca i widownia masowa

Wielkie liczby

Duże rozproszenie




Brak interaktywności i
anonimowość
Heterogeniczność
Brak własnej organizacji i
aktywności
Obiekt zarządzania i
manipulacji
www.magdalenaszpunar.com
http://republika.pl/blog_az_675273/1271638/tr/widownia1.jpg
3
Koncepcje widowni Virginii Nightingale




Widownia jako zgromadzeni ludzie: zbiór osób, które zwróciły uwagę na daną ofertę programową,
Widownia jako zakładani adresaci: wyobrażona przez nadawcę grupa ludzi, do której dopasowuje on treść, inaczej widownia wpisana,
Widownia jako wydarzenie: doświadczenie odbioru w pojedynkę lub w towarzystwie innych jako zdarzenie interakcyjne, będące częścią życia codziennego,
Widownia jako przesłuchanie: doświadczenie publiczności uczestniczącej, kiedy stanowi ona część programu lub ma możliwość uczestniczenia w nim.
www.magdalenaszpunar.com
4
Koncepcje zasięgu widowni






Widownia dostępna (potencjalna): wszyscy, którzy posiadają
podstawowe umiejętności np. potrafią czytać lub mają zdolność
odbioru
Widownia płacąca: płacący za dany produkt medialny np.
gazetę, bilet do kina, prenumeratę itp.
Widownia zaangażowana: faktycznie oglądający, czytający,
słuchający
Widownia wewnętrzna: zwracający uwagę na poszczególne
elementy treści, fragmenty
Widownia kumulacyjna: odsetek widowni potencjalnej, która
jest osiągalna dla medium w danym przedziale czasu
Widownia docelowa: fragment widowni potencjalnej
wyróżniony ze względu na określony cel np. reklamowy
www.magdalenaszpunar.com
5
Koncepcje aktywności widowni Franka Biocca





Wybiórczość: dokonywanie wyborów i rozróżnień w stosunku
do mediów i niesionych przezeń przekazów np. nabywanie,
wypożyczanie, prenumerowanie
Użyteczność: konsumpcja mediów zaspokaja potrzeby.
Intencjonalność: widownia aktywna to taka, która poddaje
odbierane informacje obróbce poznawczej i przetwarza je na
własne doświadczenie.
Odporność na wpływ: odbiorca zachowuje „kontrolę” i nie
ulega emocjom, chyba, że sam tego chce
Zaangażowanie: ogólnie, kiedy członek widowni jest
zaabsorbowany doświadczeniem medialnym, można mówić o
zaangażowaniu, czy pobudzeniu emocjonalnym np.
„rozmawianie” z telewizorem
www.magdalenaszpunar.com
6
Podstawowe typy badań nad widownią
Strukturalne
Behawioralne
Kulturowe
podstawowe
cele
opis,
wyliczenie,
odniesienie
do społeczeństwa
wyjaśnianie
i przewidywanie
wyborów, reakcji
i skutków
rozumienie sensu
odbieranych treści
i korzystanie z
mediów
w kontekście
podstawowe
dane
społeczno-demograficzne
media i czas korzyst.
motywy, akty wyboru,
reakcje
percepcje znaczenia
w kontekście społ. I kult.
b. ilość. I analiz. statyst.
b. ilość., eksperyment,
badania psych.
b. etnograf., jakość.
podstawowe
dane
www.magdalenaszpunar.com
7
Audytorium i publiczność




AUDYTORIUM

ludzie, którzy zebrali się by wysłuchać przemówienia, wykładu (auditor – słuchacz)

odbiorcy traktowani jako konsumenci
odbiorcy konkretnego przekazu, w okreslonym czasie np. jednego programu telewizyjnego
www.magdalenaszpunar.com


PUBLICZNOŚĆ
ludzie, którzy wymieniają poglądy i informacje na temat jakiegoś interesującego zagadnienia (publicus – powszechny, jawny)
odbiorcy traktowani jako świadomi obywatele
odbiorcy pewnej liczby przekazów
8




Typy audytoriów
Grupa społeczna: uformowana i względnie autonomiczna zbiorowość wyodrębniona ze wzgl. na podobne cechy społeczne. Chrakteryzuje ją silne poczucie tożsamości i odrębności, selektywny stosunek do mediów.
Kultura gustu: zbiorowość jednostek o podobnych potrzebach intelektualnych i emocjonalnych, aktywnie wyrażająca swoje preferencje i upodobania. Poszukuje w mediach treści zaspokajających potrzeby i dostarczających satysfkacji.
Grupa miłośników (fanów): luźna bądź zorganizowana przez kluby fanów zbirowość przejawiająca silne zainteresowanie danum autorem lub wykonawcą. Identyfikująca się z obiektem swojej adoracji i przejmująca niekiedy jej cechy (ubiór, język).
Audytorium kanału lub medium: powstaje spontanicznie pod wpływem przyzwyczajenia lub reklamy. Opiera się na nawyku www.magdalenaszpunar.com
9
bądź lojalności wobec danego nadawcy (tytułu pras., programu tv.)
Typy publiczności
www.magdalenaszpunar.com
10
Transmisyjny model komunikowania

wydarzenia → kanały (rola komunikatora) → komunikat → odbiorca


1. selekcyjna rola komunikatorów masowych

2. selekcja odbywa się na podst. tego, co zainteresuje widownię

3. media nie starają się przekonywać, edukować, a nawet
informować



Proces komunikacji nie ma charakteru linearnego, bowiem
kształtuje go „odzew” odbiorców.
Komunikowanie to proces transmisji określonej liczy informacji
przez nadawcę.
www.magdalenaszpunar.com
11
Rytualny model komunikowania



Model ten zwraca uwagę na wewnętrzne zadowolenie
nadawcy (lub odbiorcy), nie zaś tylko cele instrumentalne
Komunikacja wymaga wspólnoty rozumienia i emocji
Ma charakter celebracyjny i samopochłaniający (sam dla
siebie jest celem)

Często wymaga zachowania obrzędowego

Komunikowanie służy również przyjemności odbioru

Zwiększa integrację społeczną

Wiąże się z takimi pojęciami jak podzielanie,
uczestnictwo, zrzeszenie, wspólnota, posiadanie
wspólnych wierzeń
www.magdalenaszpunar.com
12
Model rozgłosu


Przyciągnięcie i utrzymanie uwagi, co pozwala mediom na osiąganie zysku z widowni
Fakt bycia znanym jest często ważniejszy, niż treść tego, co jest znane
http://www.bravo.pl/download/multimedia/pictures/0812/pic7224612222035525287603.jpg
www.magdalenaszpunar.com
http://th.interia.pl/30,g1311e9f62987077/i690281.jpg
13
Model recepcji



Komunikaty medialne są zawsze otwarte i polisemiczne, a ich
interpretacja zależy od kontekstu i kultury odbiorców
Komunikaty medialne otrzymują „preferowanie odczytanie”,
kodowane są dla celów ideologicznych i instytucjonalnych
Odbiorcy (dekodujący) nie mają obowiązku przyjąć komunikatu
tak, jak został on nadany, lecz mogą je odczytywać stosując
alternatywne lub opozycyjne sposoby odczytania, zgodne z
własnymi poglądami i doświadczeniem
www.magdalenaszpunar.com
14
Porównanie modeli komunikowania masowego
www.magdalenaszpunar.com
15
Funkcje mediów




Obserwacja otaczającego świata
Zapewnienie komunikacji społecznej
Tworzenie obrazu świata
Przekazywanie dziedzictwa kulturowego

Dostarczanie rozrywki 
Nakłanianie do kupowania
www.magdalenaszpunar.com
16
Metafory mediów



Okno: rozszerza ludzkie doznania i widzenie świata
Zwierciadło: kąt i kierunek zwierciadła zależy jest od dysponentów mediów
Filtr: działa selekcyjnie, zamyka widok na inne sprawy

Drogowskaz: przewodnik, interpretator

Forum: scena prezentacji informacji i idei

Ekran: media mogą oddzielać nas od rzeczywistości
www.magdalenaszpunar.com
www.malarze.com
17
Motywy korzystania z mediów





Zmniejszenie osobistej niepewności
Zdobywanie wiedzy o społeczeństwie i świecie
Znajdowanie poparcia dla własnych wartości
Doświadczanie empatii z problemami innych
Posiadanie substytutu kontaktów społecznych

Poczucie powiązania z innymi

Wejście w świat wyobrażony

Wypełnianie czasu
www.magdalenaszpunar.com
18
Procesy przebiegające pod wpływem mediów


Uśrednianie: stali widzowie stanowią wspólnotę poglądów w efekcie nieustannego wpływu tych samych obrazów i haseł; mają ten sam punkt widzenia
Rezonans: symboliczny obraz wielokrotnie powtarzany na ekranie sprawia, że obraz bywa wielokrotnie odtwarzany w umyśle widza
www.magdalenaszpunar.com
19
Teoria kultywowania postaw G. Gerbnera




Szanse uwikłania w przemoc: widz sporadyczny uważa, że prawdopodobieństwo, iż zostanie on ofiarą przemocy wynosi 1:100, widz stały uważa 1:10
Obawa przed samotnym spacerem: odbiorca stały uważa, że działania przestępcze zdarzają się 10­krotnie częściej, niż ma to miejsce w rzeczywistości
Postrzeganie działań policji: stali odbiorcy uważają, że 5% społeczeństwa zajmuje się ochroną prawa; sporadyczny szacuje, że 1%
www.opolska.policja.gov.pl
Ogólny brak zaufania do ludzi: stały odbiorca nie ufa innym ludziom
www.magdalenaszpunar.com
20
Potencjalna siła mediów


Przyciąganie i kierowanie uwagi społecznej
Zmiana opinii i poglądów poprzez przekonywanie

Wpływanie na zachowania ludzi

Strukturacja definicji rzeczywistości


Przypisywanie statusu i legitymizacja władzy
http://mdk.bochnia.pl/mdk/assets/images/zdjecia/uwaga_zmiany_w_har
monogramie_zajec_sekcji.jpg
Informowanie szybkie i powszechne
www.magdalenaszpunar.com
21
Grzechy mediów wg Bertranda

Przemilczenia

Mieszanie informacji z rozrywką


Pseudoinformacje (informowanie fabrykowane)
Powierzchowność i skłonność do uproszczeń

Wybiórczość informacji

Zawężenie pola widzenia
www.magdalenaszpunar.com
22
Wadliwe prezentowanie informacji


Zawsze stała objętość: w zależności od dnia informacje są pomijane (gdyż jest ich za dużo) lub wypychane, gdy jest ich za mało
Niezrozumiałe informacje: powinien być podany kontekst i opinie różnych specjalistów by niewytrawny odbiorca miał możliwość oceny tej informacji archiwum.polygamia.pl

Nuda: np. pisanie o morderstwach, które niczemu nie służy lub dziurach w chodniku….
www.magdalenaszpunar.com
23
Cechy wiadomości dziennikarskich wg McQuaila


Nadreprezentacja elit społecznych oraz oficjalnych wypowiedzi
Wiadomości zagraniczne koncentrują się na bogatszych lub silniejszych narodach

Skłonność do nacjonalizmu i etnocentryzmu

Marginalizowanie mniejszości

Wiadomości polityczne są albo neutralne albo popierają partie prawicowe
www.magdalenaszpunar.com
24
Infotaktyka wg. A. Tofflera



taktyka pominięcia: informacje polityczne są jeszcze bardziej świadomie wybiórcze niż inne informacje, zazwyczaj informacje te zwierają dziury, usuwa się z takich informacji te fragmenty, które są ważne lub pozwalają zachować obiektywizm,
taktyka uogólniania: szczegóły mogące prowadzić do opozycji biurokratycznej zastępuje się błyskotliwa abstrakcja,
taktyka kroplomierza: dane, informacje i wiedza są wydzielane małymi porcjami w różnym czasie, by zniwelować dramaturgię wydarzeń politycznych, a odbiorca nie dostrzega związków między nimi,
http://www.bionovo.pl/images/neolab/image_00613.JP
G
www.magdalenaszpunar.com
25
Infotaktyka wg. A. Tofflera



taktyka zalania: w momencie, kiedy ktoś uskarża się na słabe poinformowanie, wysyła się tyle informacji, że nie jesteśmy w stanie ich skonsumować, w psychologowie nazywają ten efekt szumem informacyjnym,
taktyka zasłony dymnej: rozpowszechnia się mnóstwo mglistych pogłosek, a wśród nich również informacje prawdziwe, odbiorca nie jest w stanie odróżnić faktów od plotek,
taktyka uderzenia od tyłu: nakazuje się rozgłoszenie nieprawdziwej informacji za granicą, która potem jest podchwycona i przedrukowana w kraju, trickiem tym posługuje się wywiad i agencje propagandowe,
www.magdalenaszpunar.com
26
Infotaktyka wg. A. Tofflera


taktyka wielkiego kłamstwa: gigantyczne kłamstwo jest bardziej wiarygodne niż mnóstwo drobnych kłamstewek,
taktyka odwracania: stosowanie jej polega na budowaniu całkowitego przeciwieństwa pierwotnych treści.
www.magdalenaszpunar.com
27